Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

Y SWEL SWIL, neu Adgofion…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y SWEL SWIL, neu Adgofion Jeroboam Jones, Ysw (Ap Nebat). PENNOD XIII.—GWAREDIGAETHi MEWN PRYD. AETH Mr Victor i fyny i'r parlwr ataf cyn bo hir 1 ymddiddan a mi. Mae'n debyg ei fod yn ofni i mi wylltio ac agor y drws, a myn'd allan i chwilio am fwyd, a gwyddai pe gwnawn hyny y rhuthrai y beiliaid i fewn, ac y cymerent feddiant o'r tv yn ddioed. Dechreuodd siarad a fi yn bur fwynaidd erbyn hyn—dim son am blismon i'm troi all- an dim bygwth oherwydd i mi gyhuddo ei wraig o ladroni fy ymenyn. Oh, na, yr oedd yn fel i gyd. Rheswm dú, paham—yr oedd efe a'i holl amddiffynfa, at fy nhrugaredd i, megis, mewn ffo-rdd o siarad!; hyny yw, pe mynaswn fy hawl gyfreithlon, sef mymi cael ly myn'd allan o'r ty hwnw er eu gwaethaf, gwyddai Mr Victor y deuai y gelyn i fewn. 1:1 Rhyfedd1 na fuaswn yn mynu rhoi fy hawl yn y cyfeiriad yua mewii gweithrediad, medd rhywun o'm darllenwyr efallai, oblegid pwy letywr fyth fuasai yn aros i ga,el ei ijewynu mewn ty oedd dan. lawn warchae beiliaid y cownt-i eort ? Ond a,rhos,weh fyn- yd, ffrindie bach, cyn pasioi dedfryd fel yna arnaf fi. Dylech gofio fod genyf werth,'d'ega,u o buniiau o wahanol bethe, yn llyfre, dillade, ■. a felly'n mlaen, mewn bocs mawr yn y ty yma, ac yr oedd y bocs hwnw yn rhy fawr a thrwm i mi fedru ei lusgo allan fy hunan lieb gymhorth rhywun ac nid oedd neb yn y ty hwnw fuasai yn rhoddi cymhorth i mi, ac wrth gwrs pe buaswn yn ceisio sym- ud fy mocs oddiyno, ac. hyd yn nod, pe bu- aswn yn medru ei gario ar fy ysgwyddau, buasafy beiliaid yn fy nghyfarfod yn, y ffrynt neu'r cefn, a,c yn fy ngorfodi i'w gymeryd 11 yn ol i'r ty. Dyna, fel y mae'r gyfreth, wyddoch. Yr wyf fi, mae'n ddilys ddiamheu- 01 genyf eich bod yn deall, yn gwylbod llawer iawn am gyfreithie Prydain Fawr ad amryw wledyrdd! roreill, OIblegid, er jna fu'm yn astudio dim ar y gyfreth, eto bii'm yn medd- wl dro yn ol am fyn'd yn dwrne, a buaswn wedi myn'd i'r lein hono hefyd onibai i mi -gofio fod em gwl id—ya Nghymru, beth bynag, Reu o'r hyn lleiaf yn y owr yma- o Ogledd Oymru—ormodiedid o dwrneiod. Twrneiod Twt! Pe syrthiai un o'r plan- ede o'r entrych i lawr i ryw gwr o "Ffes- tiniog a'r' cyich" (gain gymeryd fewn Gaer- narfon a Bangor) y mae naw siawns o bob deg mai ar ben rhyw dwrne neu gilydd y disgynai, gan eu bod' yn bri&ho arwynebedd ein daear degs bron oior ami a phechod. Yn wir, bydd'af yn ofni Weillnc fod y dydd ar wawrio pan na fydidl gan wartheg main, drutui ddim lie i droi yn y horta, gan fel y mae twrneiod yn amlhau, yn. crowdio eu gilydd dros eu tcrfynau i libairt pobl ereill, ae yn llenwi pob man. LI ) ofnadwy fydd yn y byd yma pan na, fydd yma neb ond twrnei- od yn byw. Am. wn i na fyddai yn well genyf fod yn Jericho nag yma.y pryd hyny. Ond i ddod yn ol at fy mliwnc, megis. Cfcwi welwch yn awr y rheswrni paham nad o-oddwn yn mynu mad myn'd allan o'r ty ihwnwer gwaethaf Mr Victor a'i deulu. Ofn am fy mocs a'i gyimwys oedd arnaf, ao eisio bod yn y fan a'r lie pan lwyddai y gwarehaewyr i dori fewn i'r amddifiynfa. ,Dieichreuais, ddyweyd,uthych loa mor fwynaidd a neis yr oedd Mr Victor yn siarad a fi pan ddaeth i fyny'r grisie ac i'r parlwr ataf. Dangosodd i mi ei fod yn cael cam dy- bryd od-iiar law r-liyw fodryb i-ddo1. "Mae ganddi lot o bres," -meddai, "a chefais ine fenthyg ychydig ganddi dro yn ol i'm helpu i ddwyn i fyny fy nheulu ISuosog." Teulu lluoisog! meddwn wrthyf fy hun-- pob un ohcnynt wedi tyfu i fyny, a phob un gyda thrwynau mwy neu lai coch, yn arwyddo fod cryn 1a.wer o bres yn myn'd at gaidw cyrn eu gyddfau yn llaith. Dim rhyfedld fod y bwmibeilis yn treio bystio dryse y ty yma! Ond, wrth gwrs, ni wnaethum ddim o'r sylwade uchod wrth Mr Victor, ac aeth 'yntau yn mlaen :—. "Ie, hen ddynes galed, greulon, ywt mod- ,ryb," modiliii, "yr wyf wedi bod yn disgwyl i'r hen genawes fyn'd i fyd a rail er's biyn- yddoedd, oud rwsut y mac hi yn hen ferch ysgyrniog, hiirlhoedlog:, a naw byw cath ynddi. Yn wir, maei arnaf o-fn ei bod am fyw os naid am byth, o'r hyn Oei-a nes gwel'd fy nghlaidldu fi. Oh, na buasai genyf ryw ffrind yrwan," meddai, "rhywun fuasai yn rhoi benthyg pum' punt ar hugen i mi i dalu'r bwmbeilis hyn ymaith. Tybed fod genych chwi gymahtt,. a hyny o arian wrth law?" gofynai. "'Be Y fi! Nag oes, dim o'r fath beth," meddwn yn frysiog; ac fel yr oedd Mr Victor yn estyn allan ei fraich, megis fel pe ar fedr gosod ei nun mewn ystuim ymbiliadol fel rhyw living picture o Ffydd yn ymbil ar Drugaredd, sylwais mai par o fy nghyffs i oedd ganddo am ei freichie, a dwy dm sleeve-links aur i oedd ynddiynt! Myn ceibyst4 Rhedais i fyny'r grisie fel dyn gwyllt, ac i edrycli fy moos. Wedi ei chwylio yn drwyadl gwelads fod aimyw bethe Red werthfawr ar goll; ond y cwestiwn oedtll a fedrwn i, yn gyson aim d'yogelwch pexBionjol, ac hefydJ dyogelwich 31 gweddill o'm heiddo, gyhuddo Mr Victor neu ei gyd- I giwiadd, *o'u lladteta. ? Ðigon prin; a bemais wrth ddod i lawr y grisie diachefn. mai gwell oedd i mi fod yn, ddistaw yn nghylch y pethe hyn am y tro—deuai adeig pan gallwn gyhuddo yr holl haid a mynu cael iy eiddo yn ol oddiamynt. Neu, o'r hyn lleiaf, dyna fel y tybiwn i ar v pryd. Aethum i lawr y grisie a,c, i'r parlwr drachiefn, yn bur gythryblus fy meddwl, a dyna lie yr oedd Mir Victor, a golwg sya- edig arno—wedi synu olierwydd fy ngweled yn Thuthro o'i gwrnpeini mor sydyn act yn carlamu i fyny'r grisie fel pe buasai' r gwr dnvg ar fy ol. "Ie," mieddai, "pe gallwn gael benthyg pum' punt ar hugen yn awr i dailu'r beiliaid hyn galilaswn eu had-d'alu yfory yn ddiifael, neu Hwyracli drenydd fan. bellaf." "Wel, fedrwch chwi mo eu cael genyf fi beth, bynag," meddwn wrtho yn gwta a sychlyd, oblegid yr oeddwn ar fin gwylitio digon wrth ei wynebgaledwch fel ag i'w daraw efo'r pocer neu rywbetli, "nid oes genyf gymaint a hyny o arian yn y ty yma, na dim byd teibyg i'r swm." ]?lygodd Mr Victor ei ben am fynyd fel pe mewn dwfn fyfyrdod, ond yn y .mani—"A oes genych banner coron gawn yn fenthyg genych ? Ddim ond dan yfotfy?" Estvnais hanner coron iddb :heb ddyweyd gair. Drop go fawro bum' punt ar hugen i lawr i hanner coron, onide? Hefyd1, sut yr oedd yn meddwl talu yr banner coron yn ol i mi yfory? Dechreuodd yr idea yin- wthio i mi mai scamp o'r radd flaenaf oedd y bombastgi mawr yma, ac mai lladron oedd ei wraig a'i ferched, lladron iheib eu dala. gan y gyfreth, mae'n wir, ond eto lladron. Mae ambeA ladrones debyg i'r rhai hyn i'w cael hyd y dydd heddyw; mewn amball dy lojin y ceir hwy; a lojiars, yn enwedig dynion ieuainc lied ddifeddwl, yw eu hys- glyfaeth. Ond bydded i bob lladrones ymenyn, a the a siwgr, a cliig inoch gofio fod bron bob lletywr fydd yn cael ei flingo ganddynt yn eu hamheu os nad yn gwyhod yn berffaith sicr mai Hadron ydynt, er efallai fod y cyfry w letywyr, er mwyn h-eddwch, yn gadel i'w landladies ladroni oddiarnynt heb eu cyhuddo o hyny.. Y foment y icafodid Mr Victor yr hanner coron ymaitih ag ef i la wr grisie, y seler at ei deulu. Yr oedd v ferch aeth allan am gwrw 'wed'i methu dod yn ol hyd yr awr hono gan mor ofalus y gwylid almgyloihoedd y ty gan y bwmfoeilis. 0 ganlyniad yr oedd cyflenwad Mr Viet»r o ferched yn Uai o un vn awr, a phe collai y ferch, oedd i fewn ni bydd'ai ganddo neb i fyn'd allan am gwrw end yr hea drwyn coch ei hun, ac wrth gwrs byddai hono yn sicr o yfed yr holl gwmv cyn cyraiedd adre yn of o'r dafani. Gall liyny yr oedd yn gweddu i Mr Victor fod yn I ofalus beth a wnelai dan yr amgylchiade gondMS hyn ac ymddengys iddo, wedi dwys ystyriaeth, benderfynu eymeryd y jar gwrw ei hun ac anturio aillan--gydla'm hanner coron i-i geisio cyflenwad angenrheidiol o'r "goch." Ond nid oedd wiw iddo fyn'd allan drwy'r ffrynt; yr oedd y beiliaid in strong force yn llercian o gwmpas y fan hono. Nid dyogel ychwaith oedd iddo anturio drwy ddtws y cein, oblegid onid y ffordd hono yr oeddf ei ferch wedi syrthio yn ysglyfaeth i'r bwmbeiHs ? Wrth gwrs, yr oedd myn'd allan drwy un o'r ffenestri allan o bob! cwestiwn, gan na fuasai waeth iddo mo'r i llawer fyn'd drwy un o'r drysau na thrwyjl] ffenestr. Felly penderfynodd Mr Victor arlij gwrs hollol wreiddiol—wele ef yn esgyn iffj dop y ty, yn myn'd i'r nenfwd, yna! II dirwy skylight yn y to ac allan ai do y ty gan lygio y jar gwrw gyda fo Y ■ fath hunanaiberth a wna amibell ddyn aanB gwrw, onide ? Y mae yn barod i weithi|B yn galetach, i dre,ulio, mwy o oriau gydai|H lafurwaith, i daenu ei ymienyn yn deneuachjB i roi llai yn y caagliad, i fyn'd 0 gwmpas a I draed drwy ei esgiuiau a gadael i'w wrail I af'i uiant fyned bron yn noeth, y mae y I barod i ha-mner a banner rynu ei hu I a'i deulu, yn barod i acuodttef pob cale^fl