Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

Y SWEL SW) L, neu Adgofion…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

fydd eich meroh ohwd 'lawn mor wirioneddb!! a phe we,di,ei genii yn y teulu, oblegid dyna'r fereli y bydd ein Orewr ni oil wedi ei bwr- iadti ar fy nghyfer i, ac Jijfe sydd yn gor- uwehreoli a tdirefilu pethel w.e!d<["r cwbwi, ac os yw Eife yn dyweyd wrlbhyf" mai hon-a- hon yw fy asen gOlf i, nid yw hyny ond yn ai gwn'eyd hi ,yn, ferch i chwi, nior wirion- eddol a pho buasai Efe wiedi ei rhoddi i chwi yn terch yn oil y cnawd. Nidi wyf yn letiicio yr enw, "merch-yn-ngihyfreith'' o gw bwl; rhwbetu oer a dt-enaid iawn yw "cyf- reithi" y byd hwn; gwiell genyf fi ystyried gwtfaig dda, sdn-weddcd,, a, nyddion, iyddo wedi ymuno ai gwr allan o gariad pur a difedryw Ituagato. fel ei banner arall, ac nid fel rhywun wedi oael ei deirbyn i fewn lieu wthio lei hun i fewn i'r cylch teuluaidd fel 'estrones, oblegid nid e.strones mohomi, os byddaf wedi ei dewiis* a')i. phiiodi. yn 01 tu- eddliadau gore fy naitur heb gynieryd fy ar- wain i'r dde na'r aswy gan olud neu sefyllfa gymdeilbhasol, na dim o'r pethe eretiH yna sydd yn arwain pob dyn a dynes ar gyfeib iorn mor ami. IMelMMh ofnadwy yn yr ys- tyr yna yw ariian a sefyllfa gymdeithasol, a batehder, a'r hunandybiaeth bolchwyddog yna sln peri li lawer dyn wrthod y ddynes y mae ei Grewr wedi ei bwriadu ar ei gyfer, a dewls un arall lidlol anghymliwys iddo. MJae dyn fo wiedi gwnefyd felly yn bur sicr o orfod talit'r doll a goddef y gosp cyn y gwel lei fedd, oblegid y mae ein Crewr wecli pllanu ynom oil y dueddfryd briodol, natur- iol sydd yn atdynu partnoriaid bywyd at eu, giilydd yn ddifeith, ond iddynit ber.dio ed- rych ar belbhla o gread dynol—y mae gwir gailiad yn ein hatdynu y illlÚH at y Hall, ac os y bydd i ni wrandaw ar .swynion golud, neu roddi ffordd a atdyniadau sefyllfa gym- deithasol, ar (lraul trii.-to ein teimlade gore, yna gwae n'i, fe deliir i ni ar ei ganfed yn y pen draw." Yr oedd mam wedi tawelu llawer erbyn hyn alo wedi dechre dod i edrych. ar "bethe fel yr oeddwn i yn ceisio. eu dangos iddi. Ac yn wir i cliwi ,rhaid i mi ddyweyd, 'er fod blynyddoedd wedi pasioi er y pryd] yma, dyna yn liiollol fel y rwyf yn edrycli ar y pwnc gor-bwysig hwn eto. Nid yw fy nal- iade wedi newid yr un iot, a mentraf ddy- weyd fod Gair Dmv: dm tu, ac liefyd fy nheimlade gore a'm natur fi fy hun, ac y mae holl ddynolryiw, ond iddynt fod yn onest a cliydvvybodol, yn bared i addef mai dyna fel r mae pethe. Cafodd mam ei thawelu, a'i_ hargyhoeddi 'hefyd fel y tybiwn, i'm n'ordd i o edrycli ar y mater, ac aetli, i orphwya wedi swper gan ymddangos mor garuaidd, tawel, a. dedwydd ag erioed. Ond yn aiitfodus fe dbrodd ei jelosi allan dracliefn a thmoliefn ar ol fy lioll ymdrecli, ac ofnwn fod fy noniau wedi eu gwastraffu a'm geirie eu lluchio i'r pedwar gwvnt ImegSs. Hen wreigan ryfedd ydi mam. Hore. dranoeth, tm, yr oeddym wrth ein brecwest daeth Mrs Daniels i fewn ii parlwr gyda rhywbsth neu gilydd i'w ddodi ar y bwrdd, ac yn liollol ddifedtlwl gefynodd yn Gymraeg, t "Mae'n detbyg eich, bod am Iyn'd i'r colej lieddyw, Mr Jones?" Eisieu gwybod pa un a oeddwn am fyn d neu beidio oedd ami, gael iddi baratoi fy sandwiches i mi eu cymeryd yn fy mhoced at amser cinio yn ol fy arfer os oeddwn am fyned. Ond gofynodd y cwest- iwn yn y fath ffurf anftodus fel y tybiodd mam fod eich westi wn yn cynnwysi awgrym pur blaen y dylwn fyned i'r colej y diwrnodi liwnw, os nad gorchymyn i fyned. Gwyddai mam, oddiar brofiiid gydai nhad ma.e'n debyg, fed yn natur pob merch i ddechre ordro ei chariadfab o gwmpas yn ddidru- ga-redd gyda y bydd hi wedi ei gael ef i lawr yn ymostyngol wrth ei thraed. Ac yr oedd y gorchymyn a. dybiai mam oedd yn llercian yn nghudd yn nghwestiwn diniwed Mrs .D'aniels yn ail-ddeffro, jelosi yr hen wraig drwy beri iddi dybio fod 1hs Daniels wedi cael genyf fi hawl cariadferch i reali fy symudiadau. "Oh," ebai mam yn bur gwta a, sychlyd, rhaicl, i. Jerry wneyd fel y gwelof fi ore— tra byddaf1 fi ymétl efo fo, beth bynag wnaifF e ar ol i mi droi fy nghefn." Gwridais pan gly waisi awgrym plaen mam i ,Mrs Daniels, a gwridodd yr .olaf hefyd, ond ni chymierodd ami) ei bod yn teimlo yr ergyd, 'eithr ateboddi mam gydai'i gwen ore ,y ar ei hwyneb, "Eisio gwneyd ei fwyd1 yn barocli sydd arnaf, Mrs Jones, os yw ef am fyn'd i'r colej heddyw—dyna'r mvbl; nid oeddwn am foment yn meddwl awgrymu iddo ei bod yn bryd iddo fyn'd." Dyna. slip anffodus: ofnadwy arall. Nid oedd arnaf eisio imam gael gwybod dim am yr holl helyntion y bu"m i drwyddynt yn ys- tod y pythefnos diweddaf, oblegid, er i bob un o'r, heiyntion hyny ddymchwel arnaf yn hollol ar gam ac i mi ddod drwy'r cwbl with flying colours, eto i gyd pe clywai mam am. danynt buasai yn sicr o dybio neu ofni fy mod i i'm beio rnewn rliyw ffordd neu gilydd. N j cl yw hi yn un all wel'd disvy bethe fel hyn yn gyflym iawn mae'r gyfreth a'i holl Ily amgylchiade bob amser yn bysl mawr.i mam, a ,bua.sai y ffaith fy mod i wedi) bod ddwy- waitli o flaen yr ustus yn peri i mam edrycli. vn ddu arnaf er i mi ddod drwy'r cwbl heb ystaen ar fy nghymeriad. Felly, nid oedd arnaf eisio i mam gael gwybod dim am yr, helyntion ,hyn, a phe buasai yn cael gwybod rwsut na fu'm yn y colej ondi tridie ne bed- war drwy gydol y tair wythnos oedd wedi pasio er'iS pan oeddwn yn y dref, buasai yn naturiol iawn yn lioli gyda, manylder pcenus beth oedd yr aclios o fy absennoldcb a beth fu'm yn wneyd. Pe felly, buasai raid i mi ddyweyd un o ddau beth withi—un ai dy- weyd y gwir am fy helyntion, neu ddyweyd mai eerdded o gwmpas am ychydig ddyddiau y bu'm er mwyn ymgydnabyddu1 a'r dref. Pe dywedaswn yr olaf yna wrtlii, gwii y buasai yn credu mewn moment mai treulio fy holl amser a. wnaethum i l'odio' o gwmpas gyda Mrs Daniels, ac ni wnaethai hyny y tro mewn model yn y byd. Mrs Daniels oedd ei bwgan hi o hyd. Gwelwch felly fod gc-irie anffodus -Mrs Daniels yn fy rhoddi mewn picil pur hallt eto. "Nid; oeddwn am foment yn awgrymu ei bod yn bryd iddo fyn'id," ebai Mrs Daniels; druan, heb feddwl beth allsai y geirie yna gyffett i mam. Edrychodd yr hen wraig yn sydyn i wyn- eb Mrs Daniels. "Yn bryd iddo fyn'd aie," mtddai, "a ydi o yn arfer colli llawer o amser y colej ?" Canfu Mrs Daniels ei bod wedi gwneyd camddefnydd o eirie unwaith eto. Hwymch y dylid maddeu iddi hefyd, oblegid nid oedd ei Chymraeg mor llithrig ag y bu drwy ei bod yn Lloegr er's blynyddoedd. Yii gweled eibodarfedr stymblio i'rgors yn waeth fyth drwy roi eglurhad gwantan imam am yr hyn olygai, prysurais i ddyweyd— "Nid meddwl yr oedd Mrs Daniels fy mod i yn arfer colli llawer o'm hamser o'r colej ond meddwl ei bod yn bryd i mi fyn'd yrwan — y niae wedi paislio naw o'r gloch, ac mae'r Colej yn dechre am hanner awr wedi naw, a ohenyf ffordd bell i'w cherdded." "Oh, mi wela," ebe'r hen wraig, "wel, gwell i ti gychwyn hwrach rhag i ti fod yn hwyr. Rydw i am aros yma am ddwrnod ne ddau, a felly mi gaf sgwrsio efo ti bob gida'r nos. Cychwyn rhag blaen, machgen 1. "Roeddwn i wedi medidiwl am gym'iyd diwrnod o holiday efo chi heddyw, mam; rydw i wedi llafurio yn ddigon caled ym ys- tod y tair wsnos diwedda yma." Gwelwn Mrs Daniels yn edrych arnaf pan yn dyweyd hyn, a gwridais. "Na, dos i'r colej gael i ti gael pob mynydJ o ddysgu yno fedri di gael am, yr arian. dalist ti iddyn nhw. A wir rydw i'n meddwl y dof yno liefo ti gael i mi wel'd y dyn hwnw oedd wrth y cowntar yno yn derbyn dy bres di dair wsnos yn ol; achos mi faswn yn leicio cael g wybod gyno fo faint o bethe wyt ti wedi ddysgu. yno yn barod a phryd y mae o yn meddwl y byddi di yn barod i'r wein- idogeth 110 rvvbeth felly." drogi neb wyr be oedd ar mam eisio wrth feddwl am y fatli beth.! Aethum yn oer 1 gyd drostaf pan glywais hi yn dyweyd hyn, a gwyddwn o'r gore na fase wiw i mi feddwl am dreio ei pherswadio i beidio dod, achos po fwyaf fuaswn yn dreio berswadio ar mam yn y cyfeiriad yna, mwyaf penderfynol oil fuasai hithe i fynu cael dod efo mi. Pe y daethai, be ddigwyddai, tybed ? Gwyddwn erbyii hyn fod yn swyddfa y colej lencyn o Gymro yn glerc yno, yr hwn oedd yn niedru Cymraeg yn bur d la, a buase y prif glerc yn iled sicr o alw ar hwnw i gyheithu cwes- tiyne mam a'i atebion yntau. Yna, pan -ddeuai yr hen wraig i ddeall am fy aibsennol- deb ma.wr i o'r colej byddai yno row- hwyrach v cawswn deimlo pwysau yr ym- barelo mawr glas hwnw oedd y diwrnod cynt wedi taro y beili allan o Avynt. Ao nid hyny yn unig, ond byddai ar yr hen wra-ig eisio gwybocf pobpeth yn ngliylch lIe v bum i yn treulio fy amser, ac yn siwr ddigon ni wydd- wn ar wyneh daear faith be gawn ddyweyd wrthi. "Dyma fi yn myn'd, mam," meddwn, gan godi yn frysiog, padio fy llyfre 'dan fy niraich, rhoi fy het am fy mhen, a ohych- wyn tua'r drws, "dof yn fy 011 mor fuan ag sydd bosily igael i mi gael cymaint o'ch cwmni ag a fedraf tra byddweh yma." "Aros, rydw i yn dwad "efo ti," ebe hithe, gan godi a dechre rhoid ei bonet mawr du hen ffasiwn a'i shawl goch a nielyn a. glas a gwyn a brith o bob lliwie am dani. "N a, wir, mam, mae'r ffordd yn bell, a 'blaw hyny mae hi yn—wel, mae, mae, hyny ydi rydw Ùl meddwl ei bod am fwrw gw'law cyn pen hir." .Yr oedd! yr wybren yn las ai