Papur Pawb

AELWYD HAFOD ] LAWEN V. [Gan y SCWLYKi] RHIF XVIII, —JACKI AR TYLWYTH TEG. "Wee, wfft i chi, Mr Davies," ehe gwraig Hafod Lawen, "10'wn i'n meddwl eich bod chi'n mya'd i rcii hanes gwir i ni am Wrach y Rlhibyn." "Mae stori wyf wedi ddyweyd yn éthal gwir, bob gaiir," ebe Mr Davies. "Ond nid stori Gwradh y Rhibyn yw hi," meddai Madlen drachefn. "Al'la i ddim help am liyny," oedd yr ateb tawel, "dyna'r unig stori am Wrach y Rihibyn alia i roi 'ng'air ei bod hi'n wir." "Rihag cwiddyl i chi, Mr Davies! Os pcsib os dy chi yn myn'd i wadu petliau fel 11a—petliau mai pawb yn jwbod sy'n eitha. gwir Fe wyddoch fod y Tylwyth, Teg yn yiewid plant—a faille wir mai plentyn. y Tylwyth Teg oedd yr un gafwyd yn yr eira 1 11 gan Mr a Mrs Jones." "Alia i ddim gweyd dim am hyny," meddai ef, "ond eu bod nhw'n credu mai eu plentyn nhw oedd hi, a fe ddyUse nlw wybod." "Thrustswn i ddim i un fel 'ny ta beth," ebe Mis Williams dracliefn, gyda mwy o bwyslaas nag erioed. "Mae plant newid y Tydwyth Teg yn hen r'hai sly yrnbeidus, a dy llill w ddim yn dod: yn rnlaen fel plant rig lit. "Fe ddlaeth homo'n mlaen yn globen faoh nobl, ta. beth," obe Mr Davies, gan fwrw'r lludw o'i biibell, cyn aLl lenwi. "Welsoch cilii hi, ynte V gofynai Madlen. "Do, a dliwitihau 'befyd. Ac os cym'rwch chi gynghor gen i, Mrs Williams, peidiwoh chi ag awgrymu yn ngwydd meistres mai un o blant newid y TyLwytn Teg yw hi." "Nt:d Mrs Davies oedd hi!" llefai Mrs Williams, gan godi ei dwylaw. "We1! wel! Dyna ii wedi dodi nhroed yriddi Pwy feddylse Ohwtoddlodd Mr Davies a minnau yn galonog, ond dyma'r hen wreigan yn y gongl yn troi atom ni gan ddyweyd "I'e, ie, c'hwarddwdi chi faint fynoch, chi, ond mae'll wir er hyny fod y Tiylwyth Tleg yn cael gafae'l mewn rhad mwy na phlant. Wyt ten cdio, Rihys, am Jacki'r Pandy?" "Does glen i ddim 11awer o gof am dano, mam," atebai Rhys Williams. "Shwd roedd hi 1" "Wel, bachgem ifanc, smart oedd Jacki, pan o wn i yn ei nabod e gyn'ta. Roedd e'n w'eithi wr gyda'r goreu yn yr1 lioll gylchoedd yma. Wei, rhyw brydnawn, i chi, roedd e wedi myn'd dros y mynydd a phar o ftamced'i neu rhywbetih, dw i ddim yn cofio yn kwn beth, i ffeim rodhor draw, a fe dai^yd idd'o yr ariaai yn eu pen am danyn nhw, a rhyiv hen gownti gyda hyny, a dyma fe'n starto nol s'ha'thire. ° Ond .dhyrhaieddws e ddim gatx'e. Boreu tranoeth, wrth ei wel'd e ddim yn dod nol, fe awdi i hwilio am dano, a hmvlancri (hue and cry) flawr am dano yn mhob man, yn mhell ac yn agos, ond dim gair o son am dano fwy na phe bai'r ddaear wedi ei lyncu e." Safodd yr hen wraig, gan ysgwyd ei plien, IV, 7 a syllu yn synfyfyriol ar y tan, "Olld, mam," ebe Rhys Williams, "Rw L'n cofio Jacki r Pandy yn lien wr." i d3"t, mynta," oedd yr ateib annisgwyl- ] iadwy. "Yn mlien blwyddyn cwmws i'r < diwarniod, dyma Jacki nol yn sionc ei wala, •.1 mewiii ai^ e i'r Pandy, ac yn myn'd at ei waith fel pe bai dim hyd yn bod." ] "Halo! Jacki! B'le bnest ti ?" gofynai j ei feistr. i "B'le bues i?" gofynai Jacki. "Ond taw < draw mynydd ibues i." j "Draw mynydd yr holl amser hyn!" ( gofynai ei feistr. "P'am y dhi'n gweyd fel na," meddai n Jacki. "Mae'n ddigon boreu gwlei." Amsor brecwast oeddl hi lyelwoh chi. ( "B'le mae Twm, y mrawd ?" myn'te fe wed'yn. Waieth. roedd Twm ei frawd yn gweithio gydag 0 yn y Pandy. "Twin dy friawd meddai ei feistr wed'yn. "Jacki bach, Twm wedi ei gladdu." "Beth v wtedsoch ohi mvnte Jacki. "Twin wedi ei gladdu Beth, y chi'n flaban Ond doedd e ,yma'n gweitho gyda fi boreu ddbe Fe ddeallwe ei feistr ar unwaith fod rhyw- beth yn bed, a fe speotodd beth oedd e hervd. "Jacki," mynte fe, "ces di dy dalu am y blan C!edii ?" "Do," mecMaii Jacid. "'Dyma inhw," a. dyma fe'n tynu pisihyn. 0 bapur maies o'i booed, a'i dowilu e ar y ford iddi feistr. "Ond roedd yr hen Guto'r Pandy yn rhy gall i giydio yn y jiapur, waeth Medd e'n spedbo beth oedd ynddo fe welwclh chi." "Agor e, Jacki," mynte fe, "a dhownta'r aiiian gael gw'ei'd os dy nliw'n iawn." "Un od. y chi, mishter," meddai Jacki, a dyma fe'n agor y papur, a beth feddylsech øhi, oedd ynddo fe ? Dim ond lot o dam- eidiau o slats wedi leu tori yn round fel arian. "Y mowredd anw'l!" myntoi Jacki. "Beth yw rlhain M'ae'r hen ferdhed bach gWlr drwig yna wedi chwlareu trie a fi! Ond fe fyddla, i fyny a iiliw yto, ga'n nhw wel'd." "Jaicki," meddai ei feistr. "Wyt ti'n gwbod, machgen i, pryd est ti dros y mynydd ?" ""G-wn, wrth gwrs," ebe fe, "ar ol cimo, prvdnawn ddoe." "Wel, inei di weyd b'le buest ti neithiwr 1" gofynai Guto wed'yn. "Wel, a gweyd y gwir wttho chi, ar y mynydd yn dawnsao fues i trwy'r nos," mvnte Jacki. '"A wed'yn dyma fe'n gwteyd yr lianes. Roedd e'n croesi'r mynydd yn ol Shag adre Tn v nos,—noswT&itli oleu. leuaid beautiful oiedd hi, yn oleu fel y dyddl Ar Jjeii y mynydd fe glyws swn oanu, a clian feddwl falle ma,i parti yn croesi'r mynydd oedd yno, fe aeth oddiar y llwybr i chwilio am danyn rJnv, a fe welodd drwp a ferc^ed smart ym- beidus vn dawnsio rue yn canu, a dyma un ohoTlyn" nhw ato fe, ac yn oitsho yn ei fraicii e, ac yn gweyd, "Delfle, Jacki bacli,, mae eisieu bachgen smart fel ti anion ni." "A fan Iliv", mynte Jacki, "y bues 111 dawnsio nes own i wedi blino, a fe gwmpes yn y'n hydi ar y glas. A fe gysgais_am wn i Ta beth, pan agorais i'n l'lygaid roedd hi'n ddydd mawr, a doedd dim golwg ar un o'r merched yn un man. Ond, danco nhw, fe dala i iddyn nhw yto," "A wed'n dvma.'i fishtier yn gweyd wrtho Ee ei fod e'n eisieu er's Mwyddyn, ac mai [lid merched, ond Tylwyth Teg oedd rhe-iny aiedd e wedi wel'd. A fel ny fe fuodd Jacki :im flwyddyn gyfan vn ngwlad y Tylwyth leg—a fuodd e byth yr un dyn wed'yn,, Phriodws e by'tih, ond roedd e'n hala llawer i noiswaith ar bsn y mynydd, a fe aeth rhai i'w fugelilliia fe unwaith, a dyna lle'r oedd e'n neidio ac yn dawnsio, ac yn eisltyn ei fieidhiau maes fel pe bae xhyw un arall yn cydio yn ei law e. Os dim doubt nag oedd y Tylwyth Teg yno gydag .e, onid nag oedd y boy's ddim yn. gallu eu gwel'd nhw, a roedd arnyn nhw of on myn'd yn rhv agos, riiiig of on i'r swyn ddod. arnyn pihw." Aeedrycihodd yr hen wraig arnom fel pe vn ein herio i wadugwillioncdd ci stori. Ond yr oedd Mr Davies a minnau yn gallach na gwneyd hyny hiefyd. "Dyna chi, Mr Davies," ebe Madlen. "Beth sy gyda chi i iNieyd ntawr ?" "Does gydia fi ddim byd i weyd end nos da, am wn'i," ebie fe, gan godi ar ei draed. Oodai's innau, canys yr oedd yr amser Wedi Aedeg yn mhell,. er fy mod wedi, meddwl cael gair gyda Gwen, hefyd, i gael esbonio sut y buodcl hi y noson cynt. "Niofl da, Gwien," meddlai Mr Davies wrtlii. RioecM bi'11 eistedd. a'i Clhefn tuagatom a'i plien lawr o hyd. Ond ni chymeirodd sylw. "Gw'e'n lodes! Pa'm 11a bo ti'n gweyd nos da .wTth Mr Davies," ehe ei thad, gan roi gwth iddi. Neidiodd hithau ar ei thraed miewn braw, .ac amhvg oe Id i bawb olhonom ei bod wedi bod yn cysgu "Oh," ebe Mr Da,vies yn sydhlyd. "Mi wela Nos gwyl tranoeth yw hi, ontefe ?" Pan cldeallodd Gwen sefyllfa pethau, a biod ei clhySgadrwydd wiedi ei bradycliu, gwridodd fel y rihosyn, a 'rhedodd i fyny i'r ilofft yn nghanol cQiwierthiniad pawTb ond myfi. Doedd gen i ddim calon i cliwerthin. Ac rwyf vn ofni mai atebion go rvfedcl rodd- wyd genyf i sylwadau MT Davies ar v ffordd adre/r noson lione.! (I'w barhau.)