Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

DYFEISIOA DARCANFOD

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

DYFEISIOA DARCANFOD Y.—GTTYDll. SytWedd tryloew ac anhyidiawdid1 tra yn oer ydlyw gjwyidr, ond drwy ei boeithi nes y byddo yn goch y mae yn diyfod yn yst- wyith a, gwydln, fed y gjeillSr ei fold-iunio i un rhy w ffurf, ei clynu yn edafedd medirion, a'i. nyddiu yn llinyniau, y rhai, wedi iddynt oerfi a fyddbnlfc yn hyblyg i raddiau helaeth. Oymyisgedd o silica a ahallesltr gydag yoh- yldllg o alKkaLi ydyw gwydr, yn ffurf salts of ipol&sb, men siodla., neu alkaline earth, megis oafch, clai, &c., at y rlian at ddy- benion neilfidkiol yr ydhiwanegir ychydig bwwm, a haiarn, a rhiaii meitellioedd ereiM.^ Y mwe"r gwalianol ddybenion; y dlefnydicir gwydir yn Ikiosog a phiwysiig, ac mor hys- bys i bawfo,. fed na pa<d ond prin eu cry- bw^l-l. Y mtao y dyGaniw&d y mae y syllw- edd' hwn wed. ei gael ar gynnydd gwydd- orAuelbh yn nodlediig iawn. Drwy ei gym- hoiTbh ef yn bellliruf y nuae seryddiacvli wedi oyrlnaedd y faith berffdtbrwydd; a ihrwy ei gymboritfh ef, betfyd, y nuae naturiaeth' wyr Wedii c!a)e!t eiu gial'luogi. i efrydu natur o dan y chwyddwydr, a chanfo,d, aneirif ry- feddiodaiu anhyBlbys o'r blaen. Ond y ma'e'r dc-fnyd'd a wniafir. ffjeiryfltydjd: ohono o gy* maimb os nadl rnwy pwysdgrwydd, drwy w,n,eiyld arbrawfion oefjfyddydlol; ac t wydr yn benia'f y rhaid rboddi cyfrif am sefyll* bresennlol ed gelfyddyd, yr hon sydd weti bod moir ffrwylblhlon yn ei cbymhwyaadau rhyifeddol yn y celfydldydau gwedthgar. Y mjaei dbdhrteuiad gtwydr yn, anhysbys, ond y mate yn dydidflo o amsier boreu iawn. Yr oedld ylr Aiipbtixid, y rhti oedd, yn gwneyd fferyliaeith'"yn brif desiyn eu hef- rydiaeifti, yn (wdrtabyddus a'r sy^wedd hwn ciaiir mil a phuim' oanfb o flynydkloedd yn Ois geOLir yrnddkiffid' yn y daiijuri.au h8ln- aJfiOl o Thebes, fel yn cynnryclioit cawgviu gwydt addiurneddg, yr oeddynit yn oaeL eu d!e(cnyfddtib i didlil grwi n yn y W lad hono mor foreu a'r mynediad tua 1490 o nyn- yddloiedd cyn Oritelb. Y mae yn yr Aimgu- ed'di3(i. BrYvf ii h igwpam hardid. peTnaaitih. a garphlen!eldlijg, wiedti ei dynu. aOan o ad- fetrJLon Yiniiife gan Mr Layatrd. Y mae enw weili Ei gefrfio arno, ac odldtawrlbh. y mgyrau a ddlifnyididiir, a'r wIlad y deuwydl o hyd idldb, cnedltjr ei fed! yn diyddto sa,irtih ganrif oyn y ctyfinod CiistiiiMH.g: I. ac y mae n deib- Z Zi hwnm y dam h™ o wydr ar raldidlfia eawr sydid1 mewn bodio.aeth Yr oedd gwydr yr Aiphlt, yn y (^e'^ YiD Jvwvll ac anegil'ur, anaiml y oeid yno Sdr &o.ew, ac ?n lliwiedig bob « a"r ,nwiydl?8aiu a wiwjid ohpnio o 4 11! k '• a&fSA- 4 htn'in, 1445 C.O. a Mja Smaltaa yrnddnog, ac »» ■' Ar ol yr Aumm, n nod-d'io" yn Wanes gwydar oedd y Sd iV rfiiaii. heffyd y mae'r hen ohwetou nrjj nbct'ir1 cllodl am ei ddjyfeisiiiO1. ,Trrlr X. d vdlvw y geCifyddyd o wneyd yn mhQitlK yr EidaW yn Si na dleohireuiad yr «ero^f'ot^;e^ ^r,a aidd, Oyn hyny, 0 S«-'dto ac ^exandna yr aedd! yr hdll wydr yn dlyfo'd yno. Mjar foreu a 58 oyn Crislt, yr oedidJ chwarcudy Soaurius wiedi ei addurmo a drychau o wydr ar y murilau odckinowii. Oafwydj a-mryw lesltri gwydr yn, adffieifen' Hjeroulanieiuim, a dlauwyd o liyd len fawr o wydr ychydilg flynyddioedd yni ol rnewn ffrrum ffenestr yn adlfeii>jon' Pompett. Yn ^ninal^ yn ji diiydledd. ganrif air ddleg, oawn hanies am drigolion Yenicc yn diiwyClio y gellfyddyd ihion, aic oddii^mio ylmlWoddi i'r Atl-maen a iHfeVjnlci. Y m/aie 3(edet yn dlywleieyd 'i^od gwydt weddi gweiftihiio ei ffordd i Loegr m'oT gynnar a'r flwddyn 674. D&ctaeiuwydi g^eiloHb gfwydlr oellfe yi Iiliaegr yn 1567, a gwydr p?ad (piJaJbe glasis) yn 1673. Yir otedd y gwaitli yn oaiefi ei lesltelMo gan flafcch o gylid am fwy na chan- rif o aimser. Priif dpefyddi gweibhfeydd gwydr yn Ll'oegr ydlyw ShiieWs a N'ewoas- tle-uipon-T|yne^; y. Hfo niesaf miwn pwiyaig- irwffdd ydlyrw Sftourbridge, a'r ;gwiti!tihy|c7?d! oddiniewii ac yn agios i Lerpwl, yn cynnwys eeifydriad y Ptidte Glass Company yn Rave«n- head; wedi hyirv y daw gweithfooedd Bt^'islbol, "W^airiVngfboin, Birimiimghlaan, Leieids, a Lilundialin. Yn nheyrnasiad Iago VI. y diygwyd y geliBydidyd o wneyd gwydr gyntaf I'YsgoMamd. Ar^wiydd George Hay aedd yr unig un a chan,diclo hawl, am yr ysprid o- un mClynledJdl. ar ddteg a'r hngain, o 1618, d w<e^bhio @w|yd!r ynto. Lied ainmihierffifiitil:! yr oiedd y gWai'itih yn oael ei ganio n mla,en, yn WietmyBBi. swydldi 'Fife. Wedi hiyny, .^ei^ydilwyd1 g'wievitlhriau lAieoPJaidid1 y(n nglwa- h|anidl ranau dr wladi, yn Preisitonpjamsi, Lieilbh, a Dntmfoarftion. Gwneiir nwyddau a phloibeli gi&ial yn breeennol yn Glasgow aid Eck'nlbuaigiii. Yr allloalW a ddelnyddir i wnlerydl gwydr ceBb ydyw nejaffl ash pu.re.dtg. Diefnyddir barfflia, hefyd, keilp a lludw coed, vspwr'.d gwneuithurwyr sebon, a gwydrau dryl iiet i wneyd y gwvdr mwylaif cyffredln y mais'r syllwieddlau animhur bydl yn mod yn ciyln- mnliwyo toddiant y silioa neu'r tyw'O'd y mar a ddefnyddfr. Ma'e'r ty-gwvdr. yn yr hwn y: dygir yn y g\\|irh n diod'dii; a eh'wybhu yn oael ei adjeoDadiu yn y ciyffriecin ar ffmf pigiwirn cwfcogiol, agored ar^ y p'ein uoli<n.f.^ ac o driugain i bediwar ugain o drcedfeddi 0 uchder, ac o ddeugain i hanner canto o dnoedffieddi t, dafawisifesiur yn y gwaejod. Yn y canbi, o'r tnmewn, y mae'r ffwrn- ri's dod'di, yr hon hefryd sydd gron, a'r hon sydd yn d'digon 0, fam't i gynnwys o bump 1 ddeg o bo,bitau gwydr nem d'awdd-botiiau- i diodffii y dtefnyddiau. Y mate gmt, y ffwrnais bron yn gydwaistbad a Uawr y ty- gwydr, ac y mae'r diomen ludw, neu yr ogoff, yn fmtlh o fynledfo danddeleioirol ya cyrbaedd o bob oehr i'r ffwrnais i'r tu- ajClan í'¡1' ad)a;iadl tPaHaltioi y tawdd-Lesbn ydyw un o'r peltJh mioyaf pwysig a wmir yn y llle hwn. Giwmeir y llestii hyn o glad, yr hiwn raid fod mor Ian ag sydd bosibl oddiwrftih; haSJarn, a, ohalch- Oyfrifir mlai cymydogaieth S'bourbiLdge ydlyw y 11e gorou i gael yr amrywiae/th gofynol o'r aai Jiwnw. Oymjysgir y clai a gweddklion maiuriedig hen botiau, ac y mae'r tymheru a'r pariaitioi angenrheidiol air y ^ymysged(| hon yn gabw RTlJ y gofal mwyaf. Drwy giael et clyl.1 no Nf ofalus y mae yn diyfod yn hoLol g-tr oddlwrtbh bob mynijilyii o awyr. Y miag gwaelod y Hootr ar y cyntaf yn cael ci fold- iunio ar fwrdd ac wedi. gorpben y gwaitli hwnw adeile,dir yr ochrau—gwaitb a wntir yn araf gyda baenau pwrpasol. Y mae y llafur mawr sydd yn ofynoi yn rgwneuthuiiilad y Westrd hyn yn ]'cn iddynfc fod JIl bur goatus, a pbob un ohonynt yn werbh o chwech i ddeg punt.. Y mao pOlb un ohionynt yn cael eu gwres-dymheni ya chains cyn eu symud' i'r br:£ ffwrnns, ae y mae'r gwa,iith diweddaf hw tw yn gofyn gofal, medr, Iftafur m'awr, ac ystyiriaeth. Y mJ¡e'r agorfa drwy yr hon y dodir y llesltri hyn yn y ffwrnais yn catt, ei cliau i fyny a drws o briddfeiri, a-'i gocchudJi'o a cbbi tan, i aftal y gwres ddianc allan. Y mac'r pctian, tra yn cael eu llenwi a'r sv>-v- edd paTatoedtg, yn cael eu can a phriddfacin y.) ffurf pedoll ceffyl, 11 chyfd-ii'r y gwivs yn raddo3 ac i'r pwynt uchaf am o d.-iog i ddeuddeng awr. Y mae'r sylwedd todd- e-dig yn taflu i fyny faith c ysgum, yr Inrn a symudir, a g-elwir yr hyn a adewir yn fetel, yr bwn sydd yn barod i'r gwieithwyr. Y niae emvau y gwahtnol otferynau a ddetLydc't'r ait y gwaith y¡-, lluosog iawn. Gwneir yr hyn a elwir yn cn.wo glass drwy chwythu, yn ffurf pCatiau cryniun o banner cant i driugaiiin modfedd 0 drawsfesur. Y mae darn o glai fed pastai yn caid ei gat-glii ar un pen ».'bibe[l| haiarn ge'i>I, ac y una y gwydr hwn yn cael ei wnev 1 drwy chwy- thu drwy y lib ell i beilen wag o'r dofnydd gofynciL Tna, y mae'r bei°n yn cael (t thit sglwyddo i flaen gwialeri, ac wedi. a;! boethi amryw weitliau y otiae yn cael ei cbwyldri i o gwmpas gan y gweitlhiwr, yn debyg if r dull bydd mlop yn oael ei Ghwyldrci er taflu y gwlybwr ohono; wrth ei cbwyldrod feily, yma,e'r sylwedci meddfl- ecttg yn cael ei ddretino yn wastadiOl o'r traidd gydia nerith craidd-it'oawl (centri- fugail force) nas o'r diwedd y mae'r boll sy.lwedfl yn cael ei droi yn faili o dedsen gron deneu, fflat, ond yn y cmol, lie y nrte yn glynu wrth y wialen, Y mae plate gJass yn gofyn 'triniaeth. wahanol iaiv.i, yn gy- miain't a bod eisieu gwmeyd trolfg (cylinder) hir a pherffeithiedig yn lie Ulen gron deneu o wydr.

TEILWNG 0 SYLW