Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

[No title]

CHWEDL 0 FAES Y . IGWAED

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

CHWEDL 0 FAES Y GWAED (Parhad o'r rMfyn diweddaf.) II 'R diwedd, clywai gyfarthiad cwn. Dechreuodd chwibanu iel hen hel- iwr, ac yn y fan daeth dau gi mawrion i'r golwg arwy y cysgodion, a neidiasant ati, gan ddangos mewn modd pendant fod yn dda ganddynt ei gweled hi. tiafaelodd yn ea gyddfau i'w eadw rhag diainc, a gwaeddodd nerth ei phen, "Holo, nhad." "IHolo, Ber-thline," ebe Kiais dipyn yn y pelCdeir. Axhosodd1 jchydLg 10 iflamentiau lereill, a gwaeddodd drachefn, nhad. n 'Solo, Berthine," ebe'r tad. "(Peidiwdh a [phasio yn ffryxit yr eiswaith (grating), y imae Prwssiaid yn y se'er," ebe hi wrtfeyei itlhadl, wedi ei ddyfodiad i fyny atii. "Prwssiaid yn y seller, ibetfh maent yn ei wneyd yno ?'" Chwarddodd LBerthine yn galonog, a dy- wedodd, "JY irheiny a, Ifuont yma y dydd o'r iblaen ydynt Ihwy. Oxlasant eu dfordd yn y goedwig er y iboreu; rhoddaiis inna !hwy yn y se.er i'w cadw yn oer.51' Adroddodd yr holl banes i'w thad pa tfodd y dydhrynodd hi ihwynt (heifo ergydion o'r llawd'dryll, ac y couodd arnynit yn y daeatr-. dwlv. "Beth wyt ti yn ei ddisgwyl i mi wneyd gyda. nhw ytr amser yma ar y nos 1" gofynai yr hen WT. Atefoodd hitiliau, "Eweh a dhyrchwch M. Lavigne a'i rwyr. iCymera efe hwynt yn gar- E'harorion ac oni Ifydd dn fa ML 'Gwenodd Pidruon, ei chad, a dywedodd, "Bydd, imi ifydd yn falch." "'Dow-cli, n'had, dyrna. i Ichwi dipyn, o gawl; !b!wytewc'h on igyflyimr ac yna ewch, ebe'r ferdh. j .• Hsiteddodd yr 'hen geidwad i lawT, a dech- reubdd fwyta y fpotes, ond, wrth gwrs, yr oedd yn rhaid loofio'n igyntlaf am y cwn. Riho-ed teawgiad da i bob lun. Pan gvywodd y Pirwssiaid leisiau, aethant gan ddtistawed a iLygod. Chwarter awr yn ddiweddarach, yr oedd Pidhon ar ei daith yn ol i'r dref i gyrchu 1M. L'aivigne a'd ddynion i wneyd' cardhao-orion o'r Ibarfau cochran. Eis- teddodd Bertihine i ilawr, a phwys ei phen ar ei divvylo i'w disgwyi, a, iphan feddyliodd y PrWiSs'iaid ifod y Thai oedd ychydig o amser yn ol yn siarad wedi g-ada,ely ty, dechreuaisant fiyimud oamgyCch, tgwaeddi a, hyrddio y ddor hefo'u dirudiau; ac er mwyn tipyn o newid gorelnvyl, dedhreuasent saethu dmvy y grat- ing, gan obeithio, yn ddiau, y iclywid hwy gan y mi 1 wyr 'GortmiSui'aidd osddynt yn srnyned ItJrwy y gymydogaeth. Ond nid, oedd! gwraig y iceidwad yn gwneyd fawr o sylw ohiOnynt, -eithr yr oedd y twrf yn effeithio ycliydig ar ei gewynau, a chyfodai teimlad ynddi y catasai eu lliadd i'w cadw yn lilonydd. 'Fel: yr oedld ihi yn, deohreu blino 'i dfeg'wyl, Ihi ddechreua-i edrycth yn bryder- us ar rwyneh yr mwrlais, a. icihyfrif y mynyd- au. O'r diwedd, cyrliaeddodd y bysedd ar yr awr oedd hi wedi ei phenodi yn ei meddwl iddynt ddod; gan hyny, agorodd y dirws i ymwraiido1 aun danynt. Gwelodd gysigod yn symiid yn araf a goifalus. Dychrynodd, a riioee ysgrech; ond ni Ifxiasai raid iddi ofni, olbleigid anai ei t'had hi oedd yno. iEte ia ddywedodd, "Maent wedi fy ngyru yn ol i edrycli a oes irliyw gyfnewidiad wedi cymeryd Cle." "■Nac oes, di!m. Yna, efe a ToelS: \dh'\vibaniad igam-ogam i'r tywy.lwoh, ac yn ifuan, gwelwyd r'hywihetlh Uwyd yn dod yu m:a,en yii a,rafaidd, itirwy y ciOed- yr ys'piwyr, yn gynnwysedig o ddeng tnilwr. Fel yr oeddynit yn diad yn mlaen, gwaeddai Pielion, "Peidnvcii a unyned lieiibio y grat- ing." O'r Idiwedd1, daeth yr did jolionynit, dau gant,n-iew,n rhiif, yn imllaen, yn dwyn dau gant o ergydion Mb un. lOrynai !M. lLavigne ar ei wadnau gan y cyn'hwrf oedd yn ei waed. Gosododd ei d,dynion yn gadiwyn oamgylteli y ty, gan adael digon o ie oamgyidli y grating, trwy ba. un yT oedd y seler yn oael >ei ihalwyro ofi goleuo. Yna, efe a aeth i'r ty i wneyd yimlholiad am nerth a, sefyjfa. y gelyn, yr hwn oedd ar y pryd yn ddistaw. Ourodd M. Lavigne ei draed ar y ddor, a gwaieddodd, "'IMr iSwyddog !'1' (Nid atebodd y swyddog. Gwaeddodd y cap ten drachefn, "Mr Swydd- og," ond i iddilin, pwiums, uniongyricihol. Cad'wodd y Panwissiaid yn fooKol ddistaw am oddeutiu ugain imynyd, yn ysjbod pa aimer yr oedd iLavigne yn jparhau i a'w arnynt Toddi eu Qiunain i fyny, gan addiaw iddynt, os gwnaent, y caent eu jbywydau yn ngliydag anriiydedd >miTwrol Ond ni chafodd ef yr un arwydd o gydsyniad (lla, gwritlrwynebiad. Yr oedd y selfyulfa yn edTyoh yn lied anhawdd gwybod pa fodd i weitlhredu. 'Yr oedd dynian 1M!. Lavigne yn iouro eu ttraed yn y ILawr, a cihuro <eu ibronau 31 idhledr- au ieu dwylaw, :modd y gwiia gyrwyr iceribyd- au, i'gadw eu hunain yn gynhes, a. thailent eu goCygon yn ami1 at y 'grating, gyda dymuniad plentynaidd i fyned lieibio iddo. O'r diwedd, rhyfygodd un olhonynt, o'r enw Potdevin, fyned, a ethan ei fod yn un Ipur sionc ar ei droed, Uwydd'odd' i'w basio heb dderbyn ni- wed. CSadwodd1 y tearcharorion yn ddistaw, a gwaeddodd jrhywun, "Nid oesi yna neb." Aeth arall Iieibio heb ddim yn amgen na da. ddigwydd.i Wrth weled hyny, yr oedd rhyw un yn ipasio heibio bob mynyd, fel y gwna plant wrtti chwareu, gan gyfodi cawod- ydd o eira a'u traed wrtih redeg ihei'bio iddo. Yr oeddynt wedi cyneu tan o .frigwydd :i gadw eu liunain yn gynlhes, fel yr oedd oohr gwyn- eb pob un a. elai iheibio ar cjdhr ckwith y gwcnsyll i'w gweled yn egl'ur. Gwaedd'odd T'hywun allaji, '"Dy dro di ydfr nesaif, >,Ma:I\oi,son.'J Clamp 0 bobydid oedd Maloison, am ben yr h mn yr oedd ei gymdiedtihion yn oymeTyd pleser o chwert'iin, gan ei fod iiior hynod o diRW. Yr oedd ef rlxwjig dau fedfdfwl, a plum welwyd hyny, yr cjeddy'iit yn ei waiwdio. Yna, cymerodd galon a ohyehwynodd redeg" ond oherwydd y trwch 0 gnawdl oeddi a.f ei eteigyni, yr oedd ei iledind yn dtstyii. oryn lawer o chwerthiii, ond gwaed<lent allan, "Bravo, Maloisota!" i'w gajlanogJL a'i1 witdi. Pan oedd ef wedi rliodag dwy ran o dair o'r ffordd gwelwydl fflamu hir, chwim a clioch, JIll dod allan c'r grating, yn cael ei dilyn gan dwirf ergyd, alr foment neisaf yr oedd yr hen bobydd truan yn syrthio ar ei drwyn gydag ysgreoh ddychrynllyd. Ni redoddi neb i, roi en cynnorthwy idldo, arid cliriodd o'r! lie ar ei bedwar her air dT;J,WISI yrellira, i le o ddyog- elwch. iSyrthiodd ii lowyg a gwelwyd fod bwled wedi gweithio ei íforddJ yn ucliel i gnawd ei forddwyd. !Wedi idldlo ddiod aJtOiei hun o'r Hewyg-, ac i'w gymdieithion welad nad el oedd y ddaunwain mor ddrwg ag yr ofnida,r y cyntaf, fe gafwydl cryn lamier ychwaneg o chwerthita. Dnetili M. Lavignef ar -orddrws y ty. Yr oedd ef newydd orphean ei gynliuniau i ym- ofed ar y gelyn, a rhoesi orchymyn allan mewn llais awdurdbdol, a ehroew: "'Plymer Plainchet a'i ddynion!" Daeth tori dyn yn ml a en. "Patodwch gwterydd y ty." Yn mhen y chwarter awr yr oedd tuag uga-ui llath o'bibellau plwan y cwterydd yn cael eu gosod 0 flaen y capten. Yna, gyda. g'c¡faJ. anghyffredin, torv/yd twll yn y frad-ddor, 01 ba un y rhedwyd pilbeU i'r sugnedydd oedd o'r tuallian i'r ty. "Yn awr," eibai'r swyddbg, "yr ydym yn myn'd i roddi i'r Prwsiaidl yma dipon o rywbeth i'¡\ yfed." "HWTC," ebe ei wyr, yr liyn a ddilyiiiwydl gan oliwertliiniad cialonog pawb oedd vn v Ile,, gyda,'r- eithriadl or barfaii cochion oedd yn y eeler. GafaieCiodldl y dynion yn eu gwaith, a gwaeddiodd y cap ten "Pympiwch," yr hy'n a wnae-d gyda^ se>l dieilwng o waihh mwy Cristaonogpl, a, Mifai y dAvfr drwy y biibell i'r seler, twrf pa un wrtli ddisgyn oedd yn aWgiymu iddynt raiadr ar raddfa fechan, a physgod! Aeitih awr, dwy, a thair, Iieibio- Oerdldai y caption • yn 01 ac yn, mlaen ar lawtr y gegin gan ddodfu ei glust) yn awr ac eilwaith wrth y llawr i gedsio dyfalu pa beibli oedd y gelyn yn ei wneyd, ac a oedd yn debyg y rhoddai ei hun ii fyny yn fuan. Yr oedd! y gelyn yn ymisymudi yn awr. Deuai swn i fyny o'r seller w'i hargyhoeddai ei fod fel pysgodyn mewn dligon 01 ddwfr, a fchuag wyth o'r gltoh y iboreu, clywyd llais yn dod dtwy y grating: "Y mae arnaf eisiau siarad! a'r swyddolg, Ffrengaidd." Atetodd Lavigne: "A ydych chwi yn rhoddi arfau i lawr 1". "Ydlwyf." „ '"Pasiiwch (eich 11 aw-ddiryllian.' Yn y fan wele ddryll yn cael ei wthio fcrwy y twll ac yn syrtliio yn yr eira, yna un arall,' y tiydydd,—yr oil; a'r un llais yn dyweydi: "Nld oes genyf ragor. Brysiwch yr ydym yn boddi." "Aroswch," ebe Lavigne wrth y rhai oedd yn pympio 'y dwfr. Gail'wyd ar y inilwyr ddbdi'i'r gegina, gofailu air fod ,eu, gynau yn har-od i waith OIS: byddai angen hyey. Cyfodlwyd y braid-ddor yn araf, a dlaeitih oh we eh o Brwsiaid) i fyny o un i un, gai, wlypied a physgod, ac yn mMn a rhynu i faiwblaeth, aci, wrth gwtrtf, cymerwyd hwy i Reitihel vn garcliarorion rhyfel. Cafodd M. Lavigne ei gydnaibod yn y modd airferol am ei waith yn cymeryd blaen-adran y fyddin Br'weiaidd; al gosodwyd tilws milwrol a.r fron y pobydld rbew' am y chvyfoo a, gafodd efe yn ngwynelb y gelyn. [Y DIWEDD.] It: