Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

3 erthygl ar y dudalen hon

I DADL Y DDAU HOGYN

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

DADL Y DDAU HOGYN OGYN o'r Dref: Sut yr wyt ti, Die ? A sut mae Wmffra Dafydd, a Dafydd I mffra, Die Siors, Siwsan Jos, ac ltaii JJafydd, Cwm Dafad ? .Hogyn dr Wlai Pawh yn iawn, am wn i, Robin. Ond! nid ydw i na phersim ina chtoebydd, fel yr awn i ar draws ao ar hyd y wlad' i holi am iechyd pobol; mae f'amsier in rhy brim i hyny. Hogyn o'r Dref: Is awn i ddim rhyfeddu, ohellrwydd rydach chi yn y wlad acw mor ara deg, fel, er eich bod yn codi'n fore, 'lTI;e'l' amser yn llithro rhwng eich byseddi. Yr adeg fwyaf prysur ar weision ffermwyr ydyw yr awr giniaw. Hogyn or Wlad: Wyddoist ti ddim byd am dani hi, Robin. Rydach chi, bobol y dref yma, yn hoff iawn o sdarad a herla. stsraeoin, am nad o&si gexxyeh chi ddim byd a rail i wnerd. Ondl nid y rhai sy'n siarad fwyaf tly'n gwybod mwyaf fel ilhoul, Hogyn d'r Dref: Faswn i ddim yn divad., i r wlad i chwilia am wybodaeth, nac i ddysgu siar'ad, ychwaitlhl Ryda, ni'n gwel'd mwy yn y dref mewn un diwrnod nag ydaoh chi yn, ei wet]' d niewn blwydidyix yn y wiacl acw". Hogyn o'r Wlad Ydiych, nUlie'n debyg gen, i, ae yn clywed mwy liefyd. Rydych yn. gweled mwy o rfwg aci yn clywed mwy o dwrw. Ond faaswn i bytilx yn newid awyr iaoh a thaweilwch y wlad am fwg a berw'r dref, os nad am un diwrnod, a hwnw'n ddiwrnod ffair. Rhaid i ti gofio, Robin,, mai Duw a wnaeth y wlad, ond mai dyn wnaeth y dref. Gaii hyny,. "Bvd rhydd a mynydd i mi." Hogyn 0"1' Dref: A byw mewn rli v on- tref byehan, neb na uxieuaddl fawr i drafodi pynciau pO'Iiticairild, nao i gynnal cyfarfodyddfi canu, naiC i beitfurmio drama, nac i fym'd, i dreulio awr neu ddlwy ar liirnos gauaf, na, goleui-ii nwy i sdrioli eich aielwydydd nad i oleuo eich llwybiau yn y nos; nac' awrlaisi y dref, na dilychau'r eglw'ys, na llythyrdy, nac; ari,t;iidy, na siopau mawr, na dim ondi geifr a defaidS, brain, aK, asynod, dail eiddfew1, a" dallhuanod, mwg mawn a pheinwaig:, a. phethau felly. Hogyn o'r Wlad]: Nid o'r mynyddoedd y mae penwaig yn dyifod, Robin, end o BwH- heli a Nøfyn, y "trefydd mawr" hyny. RW yn addef y geHwch cihiwi ymiffmsitio yn eich adeiladaiu cyhoedldusi helaeth, a bod; genych boilitdciane hyawdl, rhad arnyint, i ddangcg eu dawn ynddynt, ac i anghoIidu Cymraeg cyn dysgu Saesneg. Y mae i cihwí. groesaw ohoaiynt, a ma,wr las i chwi oddi- wrfchynt. Ond, fel y dywedodd y dyn enwogi hwnw "Pwy bynag all1 godi dwy dywysen o yd, neu ddaii'flewyri glas,, ar Iain o dir Ile, Had oedd ond. un o'r blaen yn tyfu, siyddl yn. Ixaeddn mwy o ddiolchgarwch okldiar law ei gyd-ddynion, ac yn gwneyd; mwy o wasainaetihl anhebgoroll i'w wlali na hall hiliogaeitihi y poli- ticians gyda'u gilydd. Ac ami berffarmio1 drama, cardiau, biliards, a bwrWr- amser heibio ar hirnos gauaf; ychydig: Wyddocli ohi am "Yr hen aelwyd gynhoo yn agor ei mynwes" i'eli eroesawu pobl y wlad; eydd yn gallu mwynhau dyddanwch yr ael- Wyd ''Caitref heddwoh., sw-n y droeil yn iiyddu, Y chwedlau difyr, neu rhynv gainiad gu, Ac ambell dro, sivit telyn yn y t-eulu, Ddifyra liinios llawer gauaf du.- Os ydyw dull y bydl yn myned heibio Y n sffii gofalon dylion byd y liawr, Ma^'r batriarchaidld oes: yll aros etio Yn hafnau dyfnioai dedwydd mynydd mawr." Os ydych chwi yn cael dyddanwch cyngheirdd- au a chyfarfodydd ereill i'clh adloiii yn y dretf acw, eoliweh chwi nadl ydym nmnau lieb edn difyrwoh yn yr hien Dy'ai y Natoib acw "Hen ifuriaoi T'y'nynaiit a safant etio, Yr aeilwyd fawr afr faaiibell simdde sydd Yli oofid'r gan, a'r oriau'n myned! heibio, Ar hirnos gauan iighwinaii'r awen rydd.. Y wlediig ddawns, y pennill mwyn ail" aelyn. Y chwedl adonotl 0'1'1 lien gonrnel glyd, Yr hen 'Benrhajw' a'f dwylaW bylaw n dilyn Hyd oiiau byrioli boron liwyl o hyd." Hogyn o'r Dref Pwy na charai swn inorbh- wylian masnaøh, ao oiwyniom trafniidiaeth 1 Mae arnaf hiraeth y mynyd ymt am swit hvwvd yr heol brysur Y11 adsain d r munau Berth, at savii llciwiaai llu yul yiiuuieTcli. j Wynebau adriol trefwyr lion yn myned iheibio. Rhu cerbydau'n crynu'r paiknant mawr o dan fy nhraeid. A lleisiau plant yn Ilo-iii calon ^Hogytn ot'r Wlad: Gwagedd a gorthrymdeac vspryd—yn deohreu ac yn diwieddu mewii srwn. Buasai yr un peth Y11, uiiion, i minnau son am swn y rhaiadr mawr sydd tu oefn i x cae ap-w,- "Orochwaedd y rhedlif crycihwyn, Synu, pewsyfrdaMu dyn." Swn breifoil dyrfa'rl defaid, a nadau own yn ndo, a'r gwartheg yn bugunad, neu adrodd, "Swu 01 bell, swn deadeJloiedd, Neu beraidd gan bugeiliaid gyd'r wawrj Yneynnull praidd, a denant drwy adwyoedd Y fry, clyw dwrf y dyrfa'ai dod i lawr. Y bry-riiau pell a glywant swn cyfaiihfa. Defeiidgwn lu, neu laisi y bugail bach, .Dres gwm a nanb yn dod i bant yr otohfa Yn wlanog lu i lan y dyfroedd i,adh; Y coTUMg lnwrdd, a'r dldafad ungorn frefod, Y clotff a ddwg y bugail ar ei gefn, I'r dwfr a dleflir, yina'n drwm ddiferol, O'r oldhfa'r ant, gan drystian am y drefn. IDyna i ti ddigon o swn, Robin, ondl swn y wiad ydi hwnyna, ac i mi mae din SíWn mwy :iiaitu.iiol, mwy barddoaiol o lawer- na tiiry- ^esitoili y dref fyglyd. Hogyn o'r Dref: Pawb at y peth y bo io. "Y Cyw, a fegir yn xiffern, yn utfern y myn o itfod." Dydw1 i ddim yn erbyn i ta fyw yn y wlad, Die, ond y dref a'i ohyfleusderau 'iluosog i mi. Ei marchnad gyfleus, ago«s- rwyddi ei haddoldai, gwareiddiwch ei plire- iswyl^wyr, ysplander ei phalasau, agoisrwydd •ei hysgolion, rhadlonrw-ydd .ei mamacdidai, ielydwicli ei liainieddau, cael digonodd o ddwtr glan heib fyned drosi y caeau air adwyam pell ;i'w gyrchu. Gael bara, cig, a chaws,, a gw, ;a the, ac, wrth gwrs, ei dy am ddim ond tarn am danynt. Mewn gwirioaiedd, y mae pob .cyfieusdrru i'w gael1 mewn tref. Hogyni ofr Wlad Yr wyf yn methu yn lan .-a gweiod hyny. A ellwch chwi gael buaxtili, fferm, gardd, a pherllan, afonig fedian fywiog fad i fytaed heibio'oh ty, llwjuii t-auadlng He can adar, dwfr ffynnon loew1, heb ddylocl vdrwy bibellau, bryn i'w ddiingo am aweion ia.ch y boreu, beib gaiel eich blino gan heolydd culion a'u presAvylwyr truenus^ arabiaid yr heolydd, trigfanau trawisder a'u liaflendid, wynebau llwvdion i beri gofidi i cihwi nad aliech fod yi-i f'odclio,i-i- i beri gwridi iachus yn- ddynv, r>, Ai yn y dref ynto yn y wlad y mae/r gag yn Ociiuui? Pw lo inao adar, man y [ug y:n bvw 1 Corn vi-, heliwr ar y bryn, ac arogl hyifryd y mc'usydd.. Pat i bsiindl melyn, v briall a'r rhos; yn t,y,fu? Ac os. ydych vii calel yd a m'ei, ymenyn, a kaetlli yn ei 'burdeb, nis gallwch, ddirnad! y ploser o u hamaethu a'u cyiuiyrehu. Ni fyddai pleserau y dref yn ddim i mil <i'i gymh:aru o gael g'ofalu am yr anifeiliaid1, a gweled yr ,yn ■ytti prancio ai1 y ddol, a'x* rhaiadrau yn, lluo dros y clogwyni. Son am fvwyd yn wir! yn y wlad y mae hWnW i'v^ gael. Hogyn o'x* Dref 'Cilywaas unwaith son'am ddiyn°oeddl yn doisiparthu triigolion y byd, yma i ddau ddosparth, slef y bo W oedd! yn prynu Ciig moch, aii bobl nad oeddynb. Cig moch oedd yr unig nwydd a wertllxaa ef. Mati n berffaith bosibl, Die, dy fod dithau yn syniad yn debyg with son am fywyd gwledig. Ond yii i-le, cig moclh, barddoniaeth ydyw pob- perth genyt ti. Rhywlbeth yn degyg i fardd- onia,eth d'alcen silip, y bachgenyn ysgol hwnw :—• "In Welsh a horse is celtyl 1. pori'n mitti y naait, yw xhyfyg A holilow place is pant. iN ewspapmol-,papur newydd, Ty Tafarn—Bublic House, Mikado ydiywi enw'r gatli Fu'n ysglyfaethy'r mouse. Horgyn o'r Wlad Barddoniaeth y gath yd\yw honyna. Barddoniaeth v grogloftt dywiell, yn yr iheol gefn gut. Nid .0001 tm chwithryn o arogl y maes air vvxsg dy ^a™d: ouaaefch di, Robin. 'MiØ'n rh,arrd i ti tjn d i fyw i rywlø o arogl y gwtcr cyn y gellrr hairdd -olionot:- "Lle'r bach gen boicihg;och gydafi Ite fixg,eiilffoli, Ei <nvmni gwyd ar amiiaid pen ei fvs, Dros "iliam'r fron arweiniai'i Ion gymdieiithion, I erddi'r mwyar gwyllt, a llwyni r ilus. Heb deimlb braw y dringa'r hoglamc, nwyfus, Am liyHi y barout air y clogwyn Ijan Eil bleser elf yw' diringdr liwlolr peryg^u^ A'r myixyddl yw ei gyneifinoil fan.^ Os digwvdd idldo fyn'd i fro bellenig, A S'iglo moroedd rhyngddo a bwtlI ei dad O'r dalaieth bell y ccfia'r bwth mynyddig, Y pentref bach, y bwth, ar Ilwyn caluadfrig, io yn v dramior dre, fe deimlan umg, A'i galon fydd rhwtng gwyllt ex wlad." A-

DYFNDER Y WERYDD

[No title]