Papur Pawb

drost dy achos da di a fina, Charlie, drw fod yr achos da, yma dipin yn walianol o ran ei natur i'r acbosron da y 'bydd Mr Robinson yn gofaiu deud wrth bawb am ei gysylltiad o a nhw." "Wel, gad i ni gaeC. un glasiad. 'bob un o'r stwff da hwnw oeddet yn ei frolic gymint y tro o'r blaen, a wedyn mi fydd yn bryd i ni feddwii hailio ein hunen allan d'r lie yma a. chyfeirio trwyn rhen ''Shamrock' am y Gil- fach Goch. ,M!ae'u deibig y bydd pobpeth yn iawn yno erbyn i mi gyredd." "!Bydd siwr; rydw i wedi gofaiu am bob- peth. Mi glywn swn glases yn cael eu cnocio yn erbyn eu gilidd, a'r prynwr pysgod yn yfad Iwc dda. i'r glanio yn y Gilfaoh Goch y noson hono, a felly dyma'r oyfairfod ar ben, y cap- ten a'r Hall yn myn'd ar y dec, a mina yn sneoian allan o'r crubllln ar eu hola nhw, heib i neb fy ngwel'd i, onide .mi fasa,'n row arnaf am 'fyn''d i gaiban y capten- heb wahoddiad. Mi allaf ddeud mai dyna'r sgwrs guywis i y noson gyIita wedi i ni ooe1 y Werddon. Ar ol gorffen Ipysgota air y bancia rheini dyma/r ".Shamrock" yn gynar y jprydnawn, ne cm hyny ami wn i—yn rliwla tia hanar dydd fanec--yn troi ei tlinvyn iam lana Cumber- land, a thtfw fod gwynt cry a hwnw yn wynt teg o'n' tu, fuo ni ddim rhw lawar o oria yn hedag drost y mor i'r ochor arall!, achos mi roedd y "Shamrock*' yn un o'r llonga ffla,stia o'i miaiiit y welis i rioed. Erbyn wyth o'r gloch y nos roeddian ni wedi cyredd i'r dre, lie, roedd y prynwr pysgod yna yn byvv, a toedd y Gilfaeh Goch y buo, fo a'r capten yn son am dani ddim ond ihw !bum' milldir yn nes i'r de na'r dre bono, ond ei bod hi yn gilfaoli iniawn life ofnadwy o berig, a,c: o ainghjysibeJl, heb dA sna )thwtc yn> iagos i'r fangre am belldar mawr iawn—lie splendid at lanio'r svwff. h.eb i neb weCd, la, mi ddoils; i ddallt yn no fuan fod Capten Charlie yn reit gyfarwydd a'r lle, a wedi bod yno lawer gwaitii: o'r Maen, ond y bydda. fo yn gofalu 'peidjiol ililyed ynoi :dwwY (w^aitihi lagoea i'w gilidd, l'liag ofn i biibol y Llywodraeth ddechra smelio rlrwbeth. a'i watsio fo ar y slei a'i ddal yn yr act, ffei byddan riliw'n deud. Roeddan ni wedi cyredd y dre yma erbyn wyth, ne dipin ein wyth y nos, ac fuo'r pryn- wr pysgod ddim yn sgwrsio efo'r capten am fwy na. hannar awr, a wed'yn. dyma fo i fI:\YII' fyny'r dre elfo y gynta. lo'i drolia yn llawn pysgod o'r "Shamrodk." Drw bod ni wedi myn'd reit at y cei yn y He yma, .mi fediis i slipio o'r ilong heb Iawar o draffarbh, ac heib i'r run o'r criw ngweil'd i, a thrw fod arnaf eisi.o, ,gwell'd: y dre, mi ellwch feddwl na. fuom mi ddim yn hir cm ei gwadn u i fyny o'r cei i'r strydioedid. Diliii an: ol y drol ddaru mi, ac er tfodl yi prynwr pysgod etfo hi hefyd, ddaru o lamshei dim, acliios toedd yr hen .ffe{o ddim wedi ngwel'd i yn y "Sham- rock," a felily, ier iddlo spia arnaf amriw weithia. yn dilin y drol, ddwedodd o ddial wrthiaf. IRoedd hi yn dre ganollg o ran maint, yn reit tan, a'r strydtoedd yn. 110 lew 10 lydcn. Mi eiig) ar ol y drol nes y stopiodd hi gyf er- byn a slop ibysgod fawr yn im o'r strydoedd mwya; oedd yn y lie, ac: .wedi i botfol y siop gyunf.ryd tiaÍr ne lbeder llon'd basged o bysgod i fiawn, mi aetb y dirol yn ei bl'aen efo'r g wed dill o'r llwytli. Mi ddailtis mae siiap y prynwr pysgodi fuo yn sNlwrsio efo'r ca.pten yn y "Shamrock" oedd hono, ac mi aeth yn- tau efor drol yn ei blaen, a finna. yn canlyn ditpin ar eu Jwlla nhw, nes i'r drol droi i fiawn, i rw iard faiwr oedd miawn stryd gu:, fudur, ac ogle pysgod a. pherfeddi moch, a p'hob nialwoh yn sentio'r holll fangre i gid. Wedi bod yn watsio'r boboi yn dadlwytho'r drol, ac yn pacio'r pysgod yn. bairod i'w ban- fon; i rwle eflo'r, tren, feddylivS fod yn bryd i mi fyn'd yn fy ct i'r Ilong. 'Rwsut, ddaeth y meddwl ddim i mi run waith am ddengid y tno yma, a taswn i wedi meddwl hyny, faswn i hyth yn myn'd a gad el Hiobin ar ol yn, y Ilong yn nghainiol pobol ddiarth. Wrth fyn'd air hyd y stryd gul y,m,a yn fy oil, mi sylwis ar siotp bach miawn un cwr oliioni, ac yn y ifenast yr oedd ham a pliorc oer wedi ei mstio, a thrw aiad o'n i. wedi caell dim ond tffatr y inioir er's tro, mi eis i fiawn yiIlIO am darned lO'r pore oer efo brech- dan a the. Lie digon budur a bier oedd yno, :aj chin mod i wedi! declira byta, mi ifendis ei ifotd o yn dy taifarn h-efyd, yn un o dai tafarna!:isa' y dre, achois mi welwn dri ne bedwar o ddynion yn, cael cwrw yno. Yn y set y tucefn i mi, yr o'edd amiriw ddyn- ion yn isiarad: yn ddd'staw ef'o'u gilydd, a thrw nad oedd dim ond ipafa coed gwmpas dwy ilath o uchder rhyngam: ni, air palis hwnw yn agiorad yn; y top, mi fedrwn glow- ed cryn dipin o 'be' oe-ddlan nhw'n ddeyd, er mor ddistaw yr oeddan nil w yn siarad. A mi ddeydiaif ohw:aneg hefyd'mi sefis aT ben y faiiic, gan spio drost y paJlis, a mi gw-elds nliw1—dau ddyn miawn gwisg coaistguards, aie un dyii ihyll a 'budur aniaiwn gwisg tramp, ne lioafer o gwmipas y dre. 11 ''Wyt tii yn ISlilwr '0 'be' wyt ti yn ddeyd, yrwan V ebra un or coastguards wrth y dyn bler hwn^. f'Od:w, yn reit*siwr; m» hi wedi dwad unweth eto ;a."i chrombil yn llawn, a mae'n debig: yr eiff hi heno i'r run fan i ysgafnihaiU ei liunan." "0, wel, mi fydd yno rwun i'w derbyn hi bJaw ei ffrindia," meddar coastguards. iWyddwn i ar y ddaear am be' oeddan nhw111 s-itara,d, a thrwiMis i. ddim rhw Oawar yn nghylch ypeth chwaitli;—to-edd o yn ddim o musnes i—a wedi garffen byta, mi eis am y Ilong. Erbyn tipiin wedi dieg y noson hono, roedd y Hong yn glir o bysgod, a dyma ni yn coch- wyn aLan odd wrth y cei efo gwynt reit dd'a, ac yn cymryd arnom ilywio reit allan i'r mor, ar y cynta, a nidi i gyfeiriad y Gilfach Goch, achos fod un o'r coastguards wedi ho,d' yn seryi er's haimar awr ar y cei, yn spio ar y basgedi ola o bysgod yn cael eu cario o'r "Shamrock" i'r trolia. Ohydig oedd y hmwd yn feddwl fod deg oasgen lawn o -wisel angliyfreithkm yn rhwle yn y Hong..Tasa. fo ddim ond yn imeddwl hyny, mi fasa'n lielynt anion ni i gid rhaglblaen. IMi ddaeth petilia yn union fel roedd Capten Oliairlie wedi paoffwydo. 'Roedd: hi yn noson dv wyll oifnadwy, lielb leua,d, eyiliy'a yii cid-di'o'r ser, a diiti i ni gyredd y: Gilfach Goch dyina'r gwlaw i Cawr yn genllif nes gneyd y noson yn dwllach fyth. IRoti iiwylio ajlan yn syth i'r mcr nes myn'd o olwg y coastguards a Jjliawb arall aflsa ein gwel'd ni o'r dre, dýma/r "Shamrock" yn cael1 ei throi yn syth am y gilfach, ae yn hedag tfell adeiryn drost y tona o flaen y gwynt bywiog oedd yn bleunori y gwlaw. Fuo ni fawr drost lianar awr yn myn'd i'r lie, ac ron i ar y dec pan oeddan yn myn'd i fiawn i'r fangre ddigri. Mi welwn y capten yn ysgwyd lantern yn ei law, ac yn ei lilasio hi i gyfeiriad y ilan deir- gwaith, a, wedyn dyma. reuni arail'l o'r lan- I bychaii a. gwan iawn—yn fflasio yn ol bum' gwaith yn olynol, ac i fiawn a ini i'r gilfach, a eliiii 'bod ni prin wedi arafu, dyma gwoh mawr yn dwad at ochor y Ilong, a'r casgia yn cael eu lialio i fyny air y dec o rwle, na wyddwn i ddim pryid- hyny o Ip'lJe, ac yn cael eu gollwng fiawn i'r cwch, ibump ohonyn nhw. ■Fuo'r cwch hwnw ddim yn hir ein dwad yn ei ol am y pum" casgen arall, ao mi eis ina yno fo i'r lan y tro hwnw, gan feddwl treio dengid oddwrlh yr liaid yma, ond roeddan iiihw, er eu holl ffwdan efo dad- lwytho, wedi fy ffeiidio yn sneeian i'r cwch, a blaw hyny, roedd dau ne dri o griw y "iS'hamrodc1'' yn dwad i'r lan yno fo i help.u y pedwar dyn oedd yn rhwyfo i ddadlwytho ,a stowio'r casgia, lie Ibynag yr oeddan nhw am eu rhoid ar y lan, a felly roedd fy aiawna i i ddengyd wedi ,myn'd y tro hwnw. Ond mi welis beth oedd yn dwad o'r easgiai—gida bod ni wedi glanio dyma'r pum' casgen yn cael eu cario o'r cwoli i fj»ay i rw ogo oedd yn edrach ffel rhw dlwill bacih yn y creigia. anferthol oedd yn codi fyny yn uwcru na ni gryn filldir ne ddwy faswn i yn feddwl a barnu nhw yn y twllwch, ac yn cael eu sgubo i fiawn i'r twill hwnw yn y creigia, allan o olwg pawbi aillsai ddwad ail" ddamweln,. A mi allaf ddeud wrthoch yrwan, cin aros ani ehwaneg o'T hanes, fod y lie yma yn hen fangre giddiedig i'r haid., a bod yr ogo ryma wedi bod yn liawn o gasgia wisei cin y noson yma, ac y bydda- trolia, pan fydda pobpeth yn saffa, chyfleus, yn dwad i'w molfyn nhw a'u ceitio i ffwrdd i drelfi canol y wlad, fel y gneufchon; nhw'r tro yma. Ond bob tro y byddai trot yn cynnwys y caisgia yn myn'd i ffwrdd- o'r ogo, mi fydda y .casgia ar weul'od y drol, a hanar tun ell o dywod a gwman wedi eu tailu am eu pena) ines eu ciddio yn gwbwil oil, fel bydd y —— liidiwoh befo pwy fydd yn deud felna. Dyna. lie bydd y trolia yn •myn'd am iilldiro.edd lawar yn llawn o dywod yn nol fe: bydd piawib yn meddwl, nes dWllId i'r Lie y bydd y easgia, yn ca.el eu dadlwytho, a,c mi fydd y daduwytho hwnw yn cymryd He .bo,b aansar yn y nos', achosl da, pam. A wedi'r dadlwytho mi fydd y drwyth yn cael ei dynu o'r casgeni a'i roid miawn oasgeni llai a'u daiiifoii i bob cwr o'r deyrnao fel stwff fydd wedi talu diwti. A dyna i ehi holl lianas cynllun y criw clyfair yma. lOin ein bod, ni wedi liiedru glanio'r owbwl o lwyth y cwch dweutha hwnw, dyma, rwun yn cwibianu yn hir a distaw 0 dop y creigia wrth ein pena ni. Toedd dim 0 ole'r Hong i'w welad er's y mynyd yr euthon i fiawn i'r gilfach, er Ibod ni yn gwbod fod yr rhen "Shaaniro'dk'' yno yn ddigon saff, ond roedd y noson yn rhy dywyl'H i neb oddar y lan fedru ei gwel'd hi. Gida, i'r dynion ar y lan glowed y ehwibianiad yna., dyma nhw'úl gadel pobpeth ac yn dengid ifyny ar hyd lilwybyr cul oedd; yn a.rwe'n reit i fyny wynab y graig, ac mi roedd pawb ohonyn nhw wedi, cyredd y top yn .mliell cin mod i ,ar ei ehainol, drw fod pob un ohonynt yn gwbod aim -dcro,a,da sydyn y iliwybyr a fina, heb fod yno erioed o'r blaen.