Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
DISGWYL GWAWR.
DISGWYL GWAWR. Pan dorwyd yr amod hono Seliasom ar Gamfa'r Glyn, Difwynwyd tegwch a chain brydferthwch Paradwys fy nelfryd gwyn. Diflanodd y tangnef hwnw A brofais ar dalar serch; Gwywodd gobeithion a swyn fy nghalon Yn niwloedd amheuon erch. Fe gollais yr hen fwynderau A cherddais 'hyd erwau siom; Aeth llys fy ngwynfyd yn gartre' adfyd, A'm Heden yn fangre lom. Ond sibrwd wnai Gobaith ieuanc Fod eto ryw haf di-loes A glas di-gwmwl, tuhwnt i'r nefwl, I loewi trallodion oes. Hiraethai fy nghalon glwyfus Am wawrddydd y cyfnod mwyn, A'r oriau tirion heb arliw cwynion Ddylenwir a newydd swyn. Os cuddiodd y nos ddigysur Randiroedd fy "Ngwynfa Well," We welaf acw y wawr dry-loew Yn llathru'r mynyddoedd pell. Mae'r nos yn ymdaflu 'i mantell, A'r bore'n dynesu'n glws; Mae gwawr gobeithion delfrydau gwynion Yn gwenu ar drothwy'r drws. Aberdar. DEWI AERON.
Advertising
•—■ I Why go out of the District to buy 1 ENLE FURNITURE I When you can cret all you require at I tttt 771 I j ¡ JA V8 I ■■■ M The People's Furnishers, ¡ At prices to suit all. Cheapest for Gash & most convenient for hire. WE have the Largest and Finest Stock in the Valley to select from. Send for our Illustrated Catalogue, or better still, give us a call and we will be only too pleased to show you round. TERMS AS FOLLOWS: N £ 8 worth of Goods 1/6 weekly. iC30 worth of Goods 4/6 weekly. aC12 u it 2/- II icso of M 6/- ii iC20 „ 31- „ NO DEPOSIT REQUIRED. We employ no canvassers, so by dealing direct with us you save the Agents' costs, &c. Catalogues Free. JAY & Co., 8 Commercial 9t., Aberdare
[No title]
Gwahoddir cynyrchion barddonol a gohebiaeth i'r Adran hon. Bydd adroddiadau Cymraeg hefyd yn dder- byniol. Adolygir pob math o lyfran a chyhoeddiadau. Ein harwyddair: — Yn lloniant ac yn lluniaeth Ein llen fo-yn llawn o faeth.
ENGLYN I'R PRIF FARDD GWILI
ENGLYN I'R PRIF FARDD GWILI Ar ei Waith yn Ymddyblu. *N ebrwydd o'i Goleg, ein bardd Gwili,— Un boreu, fel milgi, (aeth Heb bryder i briodi Bhyw ddynes hardd; hyn wnes i. ALAW SYLEN.
,I TELYNF AB GWALIA, ABERDAR.
I TELYNF AB GWALIA, ABERDAR. Deigryn ar ei Fedd. Walia galon glwyfus! Hiraeth prudd, a siom Oedant ar ei gwefus Mewn ochenaid drom! Wyla am ei phlptyn A'i athrylith fyw; Trist fu colli'r emyn Oedd yn swyn w chlyw, Arwyl ei Thelynor < Leddfa'i hacPII Ion; Colli'r prin sy'n agor Dyfnion glwyfau'i bron. Telyn eto'n gwyro'r Helyg yn y glyn; Llwydrew angeu'n gwatwor Ei distawrwydd syn. Cwyna'r tanau tyner Am y fedrus law Fu yn ymlid pryder, A gofidiau draw. Nid oes swn na chyffro— Dwfn fudandod sydd Lie bu can yn deffro Per fwynianau'r dydd. Cerddi'n tadau tawel- Gwaddol hoff eu plant: Fel ysbrydion anwel Gysgant ar bob tant. Tawodd alaw'r ddaear- Aeth ei melus swyn Gyda ffarwel gynar Y Telynor mwyn. Hwnt i orwel marw— Hwnt i'r terfyn pell, Clywodd lais yn galw— Cafodd delyn well. TEL.
"TEULITR GLEP."
"TEULITR GLEP." (Corwen, Awst, 1892.) I"Doulur Glep gwnaf gan.- Ymdrechaf wneyd yn dawel, Rhag ofn im' osod ten Yn ffrwyth y glepiog fagnel; A byddai hyny'n wir Yn felus destyn clepian, A throi can fer yn hir, Nes bod yn filldir gyfan. Mae tad" y teulu hwn Mewn 'stori'n ymhyfrydu; Mae ganddo allu, gwn, Fel gwrtaith, at ei thyfu: Mae ganddo dafod hir; A chwytha wynt Gwaradwydd, Nes euddio heulwen Gwir A chymyl duon celwydd. Gofyna'r fam yn syn: "A ydych wedi deal! Fod 'hwn a hwn' fel hyn, A fhon a hon' fel arall P Ond peidiwch chwi a dweyd Mai fi sy'n rhoiJr gyfrinach; Cas genyf fi yw gwneyd I'r 'stori fyn'd yn mhellach." A daw y "mab," yn awr- Etifedd teulu'r clepian; Gall ef wneyd mynydd mawr 0 lecyn bychan, bychan: Mae'n ddel w'r "tad a'r fam, A'i glustiau, 'n fyw a thenau, Sydd yn gyfystyr a Mynegiant, pyst, a gwaliau. Y "ferch," angyles yw,— (Ni dd'wedaf fath angyles): Ei 'stori ystwyth, fyw, Yn hyawdl bwynt ei nheges, A lithra, awr neu ddwy, Dros flaen ei thafod enwog, Fel 'menyn, pan 'r a drwy Ffaeleddau ei chymydog. Mae'r U teul u," a'u sarhad, Fel haint yr Influenza, Sydd yn gwanychu'r wlad A sugno nerth cymdeithas. Dymunaf i fy hun Gael barnedigaeth gynar Ar U deulu'r glep bob un, A'u troi yn "fud a byddar." CEINYDD. (Yn y C( Geninen Eisteddfodol.") ============
Ebion Golygyddol.
Ebion Golygyddol. U A oes craig nas caria. wedd Hen donau yn ei danedd?" Nid yw beirdd Cymru yn wyddonwyr fel rheol, and ymddengys fod yr hen fardd a ddododd y ddwy linell yma wrth eu gil- ydd yn gwybod rhywbeth am ddaeareg yn ogystal ag am gynghanedd. Ar wynebau creigiau crog ein gwlad gwelir olion y don. Dywedir fod cregyn yn y creigiau ar lethrau mynyddau uchel- af ein gwlad, hyd y nod yr Wyddfa. Ond os nad yw y bardd Cymreig yn wyddon, mae yn gyffredin yn athronydd dwfn. Os amheuer ni, darllener barddon- iaeth lolo Caernarfon a Thafolog. Rhaid cadw yr awyr iach o'r addoldy ar bob cyfrif. Beth yw y rheswm am hyn, tybed? A ydyw awyr iach yn anghydnaws ag efengyl iach? Ai nid yw awelon anian mor llesol i'r corph ag ydyw awelon mynydd Seion i'r enaid? Yn ddiweddar yr oeddym mewn lie sydd yn gyrchfan ymwelwyr mewn ym- chwil am iechyd a phleser. Yn yr oil o'r tai yr oedd y ffenestri ar drysau yn llydan agored. Deallai perchenogion y tai fod eu lletywyr am gael cymaint ag a allent o awyr iach glan y mor i'w hysgyfaint pan yn aros rhwng eu mur- iau. 0 ganlyniad gofalent am roddi olew ar golynau y drysau, a gwneyd i "saijfcee" y ffenestri redeg yn rhugl a rhwydd. Ond wedi myned i le o addoliad yn yr un dref gwelem fod y drysau yn gauad, rhag ofn i'r awyr sydd yn anadl bywyd i fywyd yn y llety fod yn anadl marwol- aeth i farwolaeth yn yr addoldy. Ac am y ffenestri, yr oedd y rhai hyny yn "fix- tures," y sashes yn ddisvfl, a rhwd blwyddi wedi gorchuddio eu cliciedi. Y mae y rhyw fenywaidd ar y blaen vn mysg Cymry America. Dywedir fod tua deugain mil yn bresenol ar "ddydd y Cymry yn Philadelphia y diwrnod o'r blaen. Canwyd amryw alawon Cymreig gan gor enfawr dan arweiniad boneddiges o'r enw Miss Edith Myfanwy Morgan. Dywedodd Ridley a Latimer eu bod yn cyneu llusern yn Lloegr nas diffoddid byth mo honi. Gallasai Florence Night- ingale ddweyd yr un peth am ei llusern hi. Gwell hwyr na hwyrach. O'r diwedd y mae rhai o edmygwyr a chyfeillion y di- weddar Hwfa Mon yn symud tuag at wneyd cofgolofn i'r diweddar Arch- dderwydd. Deallwn fod eglwys Annibynol Soar, Aberdar, wedi rhoddi galwad i'r Parch. T. Eli Evans, Llanfair, ger Llanbedr, i ddod i'w bugeilio, a'i fod wedi ateb yn gadarnhaol. Y mae y gwr parchedig yn llenor gwych, ac yn gerddor adnabyddus. Yr adeg yr ydym yn ysgrifenu ym- ddengys Caernarfon fel yn enill y dydd yn y rhedegfa am dywysog. Yn sicr I rhaid i Gaerdydd edrych ati, neu fe gyll ei hawl i fod yn Brifddinas Cymru.
Gain at Ohebwyr.
Gain at Ohebwyr. Mae y beirdd i gyd am grogi Crippen— hyd y nod cyn ei brofi. Credwn pe bu- asai y cylch cyfrin yn cael eistedd ar ei achos y buasent yn setlo arian y moch gydag ef yn lied rwydd. Mae y "Gwr gweddw" or Darren Las wedi bod yn englynu ei farn am y ffoadur, ond pe cy- hoeddid ei anglynion yn y Leader" byddai y H Doctor n yn sicr o ddod a chynghaws yn ein herbyn am athrod. Credwn mai hoffder at" Miss Le Neve yn fwy na chasineb at y Doctor sydd wedi cynhyrfu awen ac eiddigedd y gwr gweddw." Dyfynwn y mwyaf difrychau ac hefyd y mwyaf didramgwydd o englynion y "Gwr gweddw." Ofn Dr. Crippen a doctoriaid y gynghanedd a bair i m beidio cyhoeddi y lleill. Hynod yw'r ferch o heinyf,—a'i dagrau Digrif sydd yn genllif, I'w dwylaw doed aur—dylif, Mwy sal na foed Miss Le Neve. Y drydedd linell a bair i ni feddwl fod y bardd yn pysgota am aur, a'i fod yr, ,w disgwyl gwaddol sylweddol gyda Miss Le Neve.
[No title]
In Carmarthen pauperism is not on t £ e increase. Wake up, Towysiders, and be up to date.
ABERDARE CEMETERY AND | PENDERYN…
Letters on any subject of public interest are invited. It should be understood that we do not necessarily agree with the views expressed therein. Corres- pondents will oblige by writing 011 one side of the paper, and must invariably enclose their names and addresses, not necessarily for publication, but at ? guarantee of good faith. ABERDARE CEMETERY AND PENDERYN GRAVEYARD. Sir,—Some three weeks ago the Rector of Penderyn, realizing he was getting the worse of the battle with Councillor J. O. George, and feeling bruised and sore from the wounds he had received, poured in a. volley of abuse at his dough- ty opponent, and then retired to his tent to sulk. In last week's issue of your paper ap- pears a further letter on the subject, which the writer by some freak of im- agination, signs "Justice." U Justice" hastens to stand in the breach, and at- tempts to cover the retreat of his friend the Rector. His effusion strongly re- minds one of Aesop's famous story of the mountain in labour producing a mouse. It appears that the writer's aim is not so much to refute Mr. George's argu- ments as to curry favour with the Rec- tor, and at thp same time levei a W cheap WEH". at Mr. George's political opinions. In a controversy of this kind, when the arguments brought forward by one's opponent cannot be answered, it is a favourite dodge to try to throw the reader off the scent by drawing a red herring across the trail. Two such red herrings in the present instance are the « perpetuity" argument of the Rector and Mr. George's Socialism referred to by « Justice." The position itself is very simple. Mr. George made a statement in open coun- cil that the charges for graves in Pen- deryn were excessive, and considerably in advance of the fees charged in the Aberdare Cemetery, particularly for common graves. The Rector denies this. The matter apparently ended in the utter discomfiture of the Rector by Mr. George's clear and convincing letter in your issue of August 20. He there gives comparative figures, taken from the Scales of Fees in operation in both places, showing that the fees in Aberdare are considerably lower than those in Penderyn. Justice makes no attempt to disprove these figures. They are either right or wrong. If they are wrong, why does not U Justice" point out where ? The fact is, sir, your correspondent made a big mistake. He should have signed himself not "Justice" but "Bunkum." —I am, etc., TRUTHFUL JAMES.
- NEW CEMETERY FOR HIRWAIN…
NEW CEMETERY FOR HIRWAIN AND THE CONTROVERSY. Sir,—May I, The Recorder of Hirwain, trespass upon your courtesy to give your readers some information with regard to the proposed cemetery for Hirwain. My attention has just been called to an article bearing on the above subject which appeared in your issue of August i 27th by a correspondent under the nom de plume "Justice." Councillor J. O. George has dealt with the cause for the community most manfully. Allow me to give a full statement of the whole affair. At a political meeting held at Hir- wain on January, 1906, Mr. D. A. Thomas, M.P., delivered an address. One of the ratepayers of Hirwain put the following questions to him 1. Thirty acres recreation ground were allotted to the inhabitants of Hirwain 43 years ago. They were worth C20, and with accumulated compound interest are now worth £1,000 or = £ 1,2000. 2. Twenty acres burial ground were allotted to the inhabitants of Hirwain 43 years ago, worth R12 per annum, with complete interest of £ 600 to £ 800. We are not yet in possession of the land. r Will you assist us to get possession of it ? 8. Ten acres of land were allotted to the poor of the neighbourhood 43 years ago, worth ^810 per annum, value with compound interest £ 500 to J800. Total, £ 2,500 to £ 3,000. Will you help the j labouring poor to have their rights? I The following answer came from Air. Thomas to the questions asked him at the Victoria Hall, Hirwain. The ques tions in connection with the cemetery were asked owing to the exorbitant charges for burying in Penderyn Church- yard House 01 Commons, May 17th, 1906. Dear Sir,—I send you herewith letter I from Major Craigie, of the Board of I Agriculture, with extract from the Hir- wain Inclosure Award, and tracing from the map showing the locality of the several allotments, and copies of two I memoranda relating to the law as to Field Gardens and Recreation Grounds, all of which kindly return to me at your earliest convenience. At the same time let me know what has been done or left un- done in reference to the particular allot- ments to 'which you drew my attention when I addressed a political meeting at Hirwain in January, and any suggestion that may occur to you as to what I should do in the matter. Yours very faithfully, D. A. Thomas. Major Craigie's Letter. Board of. Agriculture and Fisheries, 3, St. James' Square. 16-5-'06. Dear Mr. Thomas,—I have referred your letter of, the 27th ult. to our In- closure Branch here, and have had made for your use an extract from the Hir- wain Inclosure Award, so far as it re- lates to the setting out of allotments for I various public purposes. I am also sending you herewith a tracing from the map showing the locality of the several allotments, and take occasion to enclose copies of two memoranda which have been prepared here, giving inform- ation relating to the law as to Field Gardens and Recreation Grounds set out under the Inclosure Act, 1845 to 1899.— I am, yours very faithfully, Major Craigie. D. A. Thomas, Esq., M.P. The Ratepayer's Answer to the Above. Hirwain, May 21, 1906. Dear Sir,—I return herewith the trac- ing, copies of awards, and the sheets of the law thereon which you so kindly pro- cured from the Board of Agriculture. You will note that the cemetery land, allotment No. 432, 20 acres, was origin- ally awarded to the Aberdare Burial Board, and is now vested in the Aber- dare Urban District Council, which they let as grazing land for £ 12 per annum. Could not the recreation land allotment No. 408, 30 acres, be transferred from the trustees of the Marquis of Bute to the Urban District Council of Aberdare? Then there will be some chance of hav- ing the rates to pay for laying it out. This is now let by the Bute at £ 2 per annum as grazing land. Both the above allotments were awarded to the inhabit- ants of Hirwain more than 40 years ago, and we have derived no benefit whatever from them so far. Would it be advis- able to let the Board of Agriculture know the facts concerning these allot- ments, then possibly they wcnM move in the matter? I doubt the legality of these allotments being let as grazing lands, when they were given for other purposes. Thanking you sincerely for the attention you are giving to the o, matter.-T remain, Ratepayer. D. A. Thomas, Esq., M.P. At a meeting held by the Aberdare District Council last June, at winch Councillor J. O. George, Hirwain, intro- duced the question of a cemetery for Hirwain, the Council most unanimously supported Mr. George's proposal. The community must feel themselves highly honoured in the fact that their promin- ent young member on the Council, Mr. J. 0. George, is coming out so heroic- ally to defend the true cause of the people at Hirwain and district.—I am, VOX POPULL Aug. 29, 1910.
Meeting at Glyn Neath.
Meeting at Glyn Neath. On Sunday last the Glyn Cong. Chapel held a meeting in connection with the Sunday School. Mr. T. Griffiths read a 'portion of Scripture. Programme: Recitation, Miss Hetty Powell; recit, Master W. Barclay; song, Mr. T. J. Cole; recit, Master James Barclay: song, Mr. D. Price; recit, Miss Jones; dialogue, Miss Annie Barclay and Master Willie Barclay; solo. Miss M. A. Price. An interesting speech by Mr. Rees Harries 'on The Sunday School of the Past and Present." Song, Miss Richards. Dialogue, "Caru'r Iesu," by Misses Annie Barclay, Mary A. Cole,. Mary A. Price, and Jennet Price. The meeting was conducted by Mr. Ivor Morgans. The accompanists were Mr. T. J. Cole, Misses Mary Jane Barclay and Mary A Price. Superintendent, Mr. D. J. Powell. The meeting was closed by Mr. Davies.
[No title]
Courage is a masculine virtue, patience a feminine one. Tommy: a Pop, what is the difference between vision and eight?" Tommy's Pop: a vVell, my son, you can flatter a girl by calling her a vision, but don't call her a sight."
Advertising
Printing ( p rin ting f y Printing I ( All kinds of Printing done at the Aberdare •1 Leader Office. < I NOTEHEADS. CIRCULARS. BILLHEADS POSTERS. Work executed Promptly, Neatly and Cheap- Nat. Tel. = 136. J ■- x
Llafar Gwiad.
Llafar Gwiad. TAFODIAITH MALDWYN, Wele engraifft o ymddiddan tebyg i'r hyn a glywir yn fynych rhwng dau gymydog yn Maldwyn:- Ffordd 'dech chi heddyw, ToniosP Right sharp, thenciw; ffordd dech chi, I Dafydd ? 0 rydwy-ii 0 lew'n wir, nor mae'r hen Irai., P 0 mae hi"i-L champion. Ydi'r fistres yn symol efo chi? Ydi ma'hi. Ydi'r hen wx ych tad yn glamp ? 0 ma' fo'n grand. Yd'r plant yn rholie efo chi? I, Wel ma' nhw'n bita 'i 'lowance i gyd. On'd yw hi'n 'lyb aflawen r Ydi. a chysidro mor glen oedd hi ddoe. On'd oedd hi'n sobor o fwll echdoe? Oedd, ond mae hi 'n arw o hyll heddyw. I 'Roedd y 'raig acw'n meddwl am fynd i rodio, ond ma'r hin yn rhy gethin. 'Rwy'n gobeithio daw hi'n well rwan toe. Weles i mo If an Tfans ystalwm, ffor mae o dedweh. I 0 mae o'n pesgi fel mochyn. Mae o'n dew aneiri'. Wel, wel! Ag yr oedd o'n arfer bod yn slimyn main fel milgrn union. Wel, os daliff hi i fwrw fel yma mi fydd yn dywyll ar y gweirie. Bydd, yn siwr i chi. Mi dwtches i y glass heddyw, ag yr oedd o yn jumpio i lawr. Wel, rhaid i mi fyn'd. Ma gen i hen lwdwn a'r bendro arno fo, ac hefyd ma Ilur ar un o'r gwartheg. Rhaid i minne 'i chandio hi hefyd. Ma'r fuwch benwen wedi dod a llo, ac ma'r cowmon acw yn eitha cwla. Bore da rwan. A'r un peth i chithe.