Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

10 erthygl ar y dudalen hon

NODION

Advertising

Nodion Llywarch Hen

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Nodion Llywarch Hen Wele Vinsent yn Farchog, a Syr Vinsent Evans y gelwir ef mwyach. Un o feihion y mynydd- oedd ydyw, a brodor o Drawsfynydd. A gan ef yn Llundien Mae fy nghalon yn y mynydd Gyda'r grug a'r adar mAn "? I Y mae yn Gymmnodor o'r iawn ryw, ac yn Eisteddfodwr o'i frig i'w wraidd. Carodd wlad y bryniau, a. gwobr ei gariad ati yw ei anrhyd- edd. Hir oes a gaffo i fyw"n Farchog yr Eis- teddfod, a boed bendith ar ei ben. Medr Esgob Llanelwy gymeryd ei hamdden i eistedd ar y gwrych i gellwair. Y mae'r bleid- lais i ferched yn gyson a rhesymeg, medd yr Esgob. Ond siaradodd yn fedrus i brofi ei bod yn anghyson a rheswm. Nid yw benyw o ran corff a meddwl yn bafal i ddyn. Hwyrach yn wir. Amlwg nad teg doetlrneb y rhai sy'n ei dheisio'n awr. Beth ymfbellacll? ebrai'r Esgob call, a cheisiodd godi'r lien oddi ax amcanion cudd ein tihwiorydd. Ond nid ag us o law Es- gob y deiir hen adar. Cadwodd Ladi Balfour ei llaw yng nghau. Gellir casglu oddi wrth ei arafwch diduedd ei fed eto heb orffen bwrw'r draul. Vmdaweled yr Esgob. Fe fynant eu lie yn y Senedd cyn hir. A fedrant gyredd Ty'r Arglwyddi? Yn wir, nis gwn. Os medrant, Wel O ferched fydd yno. Nid yw llwyddiant cyfarfodydd Lady Balfour yn Llandudno a'r Rhyl yn un mynegiad o farn y blaid Geidwadol ar y cwestiwn. Dyfod allan wnaethant i gef- nogi boneddiges o safle, yn fwy na datgan barn ar Bleidlais i Ferched." Sul y Maer yw'r enw bedydd, ond lly5- enwir ef hefyd yn Sul neis," Sul sych," £ Sul Aodres," Sul show," a Sul Die." Y mae priodoldeb y geiriau hyn yn eu chwerwder. Yr eglurhad ar y Sul sych yw, mai pregeth sech geir mewn eglwys a chapel, rhyw araith ar rywbeth yn y gwagle anelwig rhwng gwleidydd- iaeth a moeseg gymdeithasol, a'r cyfan yn Ilug- oer a diflas. Llawer gwell fyddai pregethu iddynt yr Efengyl dlos sy'n cadw pechaduriaia. Yr hen Efengyl wech, yn ei grym. Cas gan y nghalon y Show Faerol ar y Sul. Paham y trown ein troed oddi wrth y Sabboth tawel, gan ei wneyrd yn ga.reg faroh i'r Maer i ymwychu arni. Eled y milwyr a'r Maerod i addoli'n syml a gweddaidd gan ofni'r Hwn sy'n ffieiddio'r balch o hir bell. Ty gweddi i'r holl genhedloedd yw ei dy Ef, ac anghyson a'i anian dawel yw ei dr\Ol'n fan gosod byrddau rhodres drefol. Os deillia daioni moesol i natur dda, neu egwyddor ein cynghoriaid o wrando pregeth ar ddechreu gwaith eu swydd, dewiser noson waith. Ar y noson felly cant lonydd a hamdden. Fe fydd y Philistiaid vn bela eu pethau naturiol eu hunain ar y noson hono, a chant hwythau hamdden i wrando. Y mae'r son yn y gwynt am godi colofn i John Ambrose Lloyd, un o dadau cyntaf cerddoriaetih Cymru. Canodd yn naturiol, canodd yn ol an- ian ei genedl. Y mae dvlanwad a bias cerdd- oriaeth gwledvdd eraill yn amlwg ar weithiau amryw o'n cerddorion, ond canodd efe gan ei galon ei hun. BIfen ddiweddar ym mywyd Cymru yw cerddoriaeth fel y cyfryw, plentyn ieuengaf byd ein meddwl. Y mae ein Halaw- on Cenedlaetlholyn hen, y mae'n wir. Ond nid yw'r Ala won Cymreig". genir yn ein haiddloldai hynach na'r Diwigiad Methodistaidd. Un o ser ein bore oedd John Ellis, Llanrwst, a thoriad y wawr oedd Ambrose Lloyd. Tonau Cynullaidfaol oedd prif gwrs ein cerddoriaeth ym more ei oes. Ni feddem ond nifer fach o anthemau, a'r rheini'n ddiffurf ac anghywir eu cvnghanedd. Cafodd y fraint o roddi bri ar ytr Anthem yn ei De rnasoedd y Ddaear," ac ar y Ganig yn ei Flodeuvn Olaf." Nid ydym yn anghofio iddo hefyd weddnewid y clon gynull- eidfaol a rhoddodd i ni dlysion byw fel Sifion- vdd," Groesw3n," W3'dd,gxu,g, Brynteg," "Rhyl," "Abergele," a "WynTISltav." Onid efe a leuan Gwyllt yw'r ddau gyfansoddwr i gynull- eidfa goirea feddwn.? Gwr glew yw Mr. Vincent, Maer Bangor. Rhoddodd gerydd minoer i'r Wasg, a chyngor tadol, am adrodd man gwerylon y Cynghorau Dinesig, ac felly eu cefnoigi. Er ym hoed, ni feddyliais y cweryla boneddigion ein tren i'r pwrpas o wel,ed eu hymadroddion teuluaidd yn y NVasg. Rhaid y gwant, os yw cyhoeddi hames y man ryfeloedd yn eu hamlhau. Yn 61 Mr. Vincent, trinir pethau pwysig, yn y Seneddau lleol, ond nid ydynt yn werth i lanw copi yn 61 bam gwyr y Wasg. A diolich am farn pobl y W asg, yn rhagddor rhyngom a man oruchwilion cegin ein trefi. Darllenasom droion hanes y "Scenes," chwedl 3/ntau, i weled lliw gwyneb natur ddrwg boneddigion a ohyfreiithwyr, ac an- fedrusrwydd ambell wr hir ei fwa i fwrw allan gyrthreiliaid. Oni wyr Mr. Vincent y dysgir gwvr y Wasg gan wyr pwysig i bechu'r pechod hwn? Llefarodd Mr. Vincent ei hun bethau coegaidd a brathog cyn heddyw yng ngorn y Wasg. Ni chyrnerasai wobr o un maint am frathu yr un dOSlbarth, oni bai am y Wasg i gyhoeddi ei wrhydri. Anheg lladd pobl am fedru cref.t y bu genym ran yn ei dysgu iddynt. Ni wyddwn erioed o'r blaen y rhaid nyddu cy- maint i gael copi." Ond gwn beth am y fell- tith a elwir yn bensil las y Gol." Pobl yn gweled trwy llygaid poibl eraill yw Cwmni cynil Llunden a'r Gogledd-Orllewin." Bwriadant redeg moduron yng Ngholwyn Bay, wedi gweled o honynt lwyddiant y Reilffordd Drudan, a gweled yr enilla pobl y cerbydau ychydig wrth redeg ym mlaen i'r Hen Gol.wyn. Gwartheg culion Pharaoh ydynt, ni cheisiant borfeydd newydd iddvrit eu hunain, ond llyngc- ant bob bras a llwyddianus arall. Llewod ydynt yn gorwedd yin llonydd, ni dhodant i geisio ys- glyfaeth. Ond pan welont eraill yn cael braster codant i ddwyn yr helfa. Llyngcant bob cyd- ymgeisiaeth. Y maent fel heb ddeall fod cyfleustra'r bobl, a'u budd hwythau, fel rheol, yn fwyn o'r un glcddfa. Gwiliant gyfleusterau'r manau He y mae eydymgeisiaeth, nes anghofio'r bobl ddibyna'n bollol arnynt hwy. Cant eu ffordd eu hunain yn hollol gan ein trefi. Os1 na chant, gwasgant, yng nghwtogi cyfleusterau. Moddion euraidd i beri cyfiawnder yn yr oes hon yw Cydvmgeisiaeth." A da y dywedir cydymgeisiaeth iach." Dywed Mr. Robert Bryan yng Nghymru Tachwedd mai o'r Aifft y daefh y Bo-lol fu'n arswyd calon i blant Cymru am oesau. Aeth haid o Arabiaid coesfain a melyngroen i ddwyn trysorau o'r pvramidiau. WVtih ymlusgo drwy'r llwch, igwelsant wyneb anferth y Sphinx, yn oer a phrudd fel cartref marwolaeth. A gwiaedd- asant yn eu braw "Abw-'l-Hol (Tad y Dych- ryn). Cred Mr. Bryan mai Milwyr y Croes-1 gadau a ddaeth a'r Bo-icl a'i holl arSIWyd i Gymru. Pwy ysgrifena gofiant i'r Bwganod? Y mae'n hen bryd bellach, oherwydd y mae'r hil ddefnyddiol hon yn llwyr ddarfod o'r tir. Ni wyr un mawrddrwg yn yr oes hon am hych yr Hwch ddu gwla." A rhaid fod Wil ffa" druan wedi gorffsin ei daith a'i swydd. Mae'r canwyllau a'r adar cyrff? Er colli'r hen fwganod y mae rhyw ymyraeth a hwyint yn ein natur o hvd. Y ibobl ddysgedig sy'n penwanu'n awr. Gelwir bwganyddiaeth amharchus yr hen oes yn yisibrydegiaeth yn ein dyddiau ni. A mawr yw ffolineb y ddewiniaeth newydd. Yn ol Mr. Griffith B oscawen,, ni thaflodd Ty'r Arglwyddi alilan ,erioed unrhyw fesur, ond ym unol a'r farn gyboeddus. Mor anwybodus y rhaid ein bod. Felly Tvad o Arglwyddi am- hleidiol ydlynt, yn gwilio'r gwaith deddfau a elwir Ty'r Cyffredin a phan ddelo darn o ddeddf anghymeradwy gan y Iliaws, rhoddamt iddi ei ihaiddiant, ciciant hi d,ros eu srorddrws. Pe hyn fuase'r gwir, yimladdasem hyd waed drostynt. Y mae hanes v can mlynedd diweddaf yn profi yn eglur mai gwyr 3m .gofalu am eu heiddo eu hunain ydynit eu bod yn ymbleidwvr gwleidyddol, iddynt fwrw i'w selerydd bob. mesur a gtraen arn.o a ddaeth at eu drws, iddynt wneyd hyny yn nanedd y farn gyhoeddus. I Cymerwchhanes "Reform Bill, 1831-2." Y mesur eangodd ychydig ar y bleidlais, ac a dynodd rai o etholaethaii'r wlad o ddwylaw'r Arglwyddi. Danghoswyd iddo'r drws heb sere- moni. Ctododd y wlad bron i wrthryfel, maedd- wyd E'Sgabion a gwyr da eraill yn ddiarbed. Er i'r etholiad gondsmnio eu gwaith, a rhoddi mwy- afrif diros y mesur, troesant ef allan eilwaith. Rhoddodd William Frenin dro> yn ei gadair, a bygythiodd greu to newydd 0' Arglwyddi—gwyr gariai'r ddeddf drwodd. Yn hytrach na chael meistriaid dienwaededig rhoddasant ffordd. Syr John Wynn o Wydir a roddodd i drigolion ein trefi castellog y teitlau 00 "Gyfreithwyr Caer- ,narfon," Masnachwyr Beaumaris," a "Bonedd- igion Conwy." Naturiol oedd iddo foneddig- eiddio Conwy o achos ei deulu ei hun, hen drig- olion y Plas Mawr. A diau fod 3mddi hefyd dometh dda o foneddigion, oherwydd cyson ag arfer ,pob oes yw, lie bynag y bo uchelradd, yno'r S. eraill. "Adar o'r un lliw a hedant i'r un He." Ceidw Caemarfon ei chymeriad. Ni chill hi tra bo gyfreitihiwr yn y tir. Hwy biau'r gadair faerol. Oni ofald'r gwyr syml, fe a'n dreffdadaetlh i'r swydd. Ac ar rhyw fore bydd raid ehwilio'r cofnodion am precedent o ddinaswr yn y faeriaeth. Y mae'r Maerod yn y teirtref eleni yn .rhedeg ar llinell damodiad Syr John Wynn

....... Cyfarfodydd Ysgolion.

Advertising

I I'Newyrth Huw yn Llanymor.

------Local Solicitor's Affairs.

IDolgarrog Works.

THE WERNHER-BEIT OFFER.

...-- . -.:... Colwyn Bay…