Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
CADW'R GYMRAEG.
CADW'R GYMRAEG. Rhoddir llawer iawn o sylw y dyddiau hyn i'r pwysigrwydd o gadw a meithrin y Gymraeg yng Nghymru. Mae'r dosbarth mwyaf goleuedig wedi dechreu sylweddoli y ffaith fod yn amhosibl cadw'r genedl ar ei goreu heb gadw ei hiaith yn fyw ac mae'r athrawon yn ein hysgolion dyddiol, o'r diwedd, yn cydnabod fod y plentyn Cymreig ar ei fantais wedi dysgu'r ddwy iaith. yn rheolaidd ym. morea eu oes. Tro ar ol tro mae'r Saeson sydd wedi cael swyddi bras yng Nghymra, ac wedi dysgu'r Gymraeg yn drylwyr ar ol hynny-ac mae eu nifer yn fawr-wedi addef nas gallent byth ddeall cyfrinion y genedl heb feistroli yr iaith a'n llenyddiaeth; ac eto yng ngwyneb ffaith fel hon fe welir ami i Ddic Shon Dafydd yn gwneud protest yn ein Byrddau lleol pan roddir y frawddeg "rhaid iddo ddeall Cymraeg a Saesneg" ynglyn ag hysbysiad pan am ddewis ami i swyddog cylioeddus mewn ardal wledig o Gymru. Nid yw'r Sais byth yn penodi gwr i swydd neillduol yn Lloegr heb fod y person hwnnw yn deall y Saesneg, a phaham raid i Gymry gwledig ymddwyn yn wahanol ? Y mae'n llawen gennym weled safle'r iaith, ei phurdeb a'i chadwraeth, yn cael y fath gefnogaeth. yn y Gcninen, am ionawr. Mae'r cylchgrawn cenedlaethol hwn yn cael ei ysgrifennu gan lenorion goreu'r genedl, a gwelwn yma eu bod oil yn unfarn parthed gwerth y Gymraeg ym mhob cylch o fywyd. Ar ran y pulpud-lle y dylai'r Gymraeg fod ar ei goreu-dadleua Elfed yn gryf dros burdeb a cheinder yr iaith. "Dylai pob pregethwr ymdrechu bod yn Gymreigwr da," meddai, ac hefyd "nid oes dim yn werth ei gyhoeddi o'r pulpud nas gellir ei osod mewn iaith ddealladwy. Dichon y bydd raid gadael y term gwyddonol heb ei arfer, ond hawdd gosod ei gynwys mewn gair neu eiriau gyfleant ei ystyr i'r gwran- dawyr." Mewn llith ar Lofruddio yr Iaith Gymraeg," dywed Carno" bethau hallt yn erbyn ein colegau enwadol, ac mae ganddo engreifftiau lawer o frawddegau cymysglyd y pregethwyr hanner-Cymreig sydd mor hoff o andwyo'r iaith. Ond yn bennaf oil rhaid gosod araith Pedr Hir, yr hon a draddodwyd yng Ngorsedd Abertawe, fel y condemn iad mwyaf llym ydym wedi ei weled ers hir amser ar Ddic Sion Dafyddion yr oes. Mae Pedr Hir wedi defnyddio'r hen Fabinogi ynghylch hela'r Twrch Trwyth i ddynodi sefyllfa bresennol yr iaith. Arthur yw'r gwir genedlaetholwr Cymreig. Y Twrch Trwyth yw'r Sais-Gymro, neu'r Die Sion Dafydd, ac mae Pedr Hir yn canlyn yr helfa o gwr bwy gilydd i Gymru. Byddai'n gam a'r llith i'w difynnu: rhaid ei darllen oil i'w deall yn iawn; er hynny, mae'n ormod o brofedigaeth i adael y darn hwn allan. Ebai Arthur, Beth yw'r tri adeilad a welaf draw-un yn Aberystwyth, un ym Mangor, ar trydydd yng Nghaerdydd"? Atebodd rhywun, Tair melin ydynt at falu yd er cael blawd i besgi perchyll y Twrch Trwyth." Nis gellid wrth gondem- niad gwaeth o'n colegau cenedlaethol yn sicr Mae gan Gymry Llundain gyfle yn awr i wneud rhywbeth tros gadwraeth eu hiaith Ym mhen blwyddyn eto daw yr Eisteddfod ar ymweliad a ni, a beth fydd ein hymddyg- iad tuag at y Gymraeg y pryd hwnny? Addawodd y rhai ftl'n gwneud y cais am dani yn Abertawe ei gwneud mor Gymreig- aidd ag sydd ddichonadwy, a hyderwn y cedwir at yr addewid. Na foed i ni geisio ymddadrys o'n cyfrifoldeb dan yr hen esgus impracticable," a cheisio cyfiawnhau'n haddewid drwy osod un neu ddwy gan Gym- reig ar y rhaglen, a chyfle i un neu ddau hen fardd i anerch y dorf am bum mynud yn Gymraeg, fel math o gywreinbeth i'r Saeson fydd yn bresennol! Rhaid i'r holl gynllun fod ar seiliau Cymreig, a dylai'r holl destyn- au fod wedi eu trwytho a'r ysbryd gwir Gymreig, fel ag i osod gwyl 1909 yn esiampj ac yn rhag-redegydd i'r oesau a ddel. Os llwyddir yn hyn, byddwn wedi gwneud rhywbeth tros gadwraeth yr Iaith, a bydd i genedlaetholwyr yr oes ddilynol, ein coffhau yn barchus am wneud ein eyfran i god;"r lien wlad yn ei hoi.
Advertising
TOWN OF ABERYSTWYTH. Important Sale of valuable Business Premises. MR. A. LLOYD WILLIAMS Has been instructed to offer for SALE BY PUBLIC AUCTION At the LION HOTEL, ABERYSTWYTH, On TVEDNESDA Y, 22nd JANUARY, 1908 At THREE o'clock p.m., subject to conditions to be then produced, the valuable FREEHOLD DWELLING HOUSE, Known as QUEEN'S DAIRY, Being No. 24, QUEEN STREET, ABERYSTWYTH The Property comprises Parlour, Kitchen, Back Kitchen on Ground Floor, 4 Bedrooms on First Floor, and 5 on Attics, also a spacious Stable, Saddle Room, and Coach House, with Hay Loft, and are well adapted for Dairy or Posting Business, as well as for residential purposes. For further Particulars, apply to the AUCTIONEER, or to Messrs. ROBERTS and EVANS, Solicitors, all of Aberystwyth. UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, ABERYST WYTH. One of the Constituent Colleges of the University of Wales PRESIDENT—The Right Hon. Lord Rendel. PRINCIPAL- T. F. Roberts, M.A. (Oxon), Ll.D. (Vict). rnHE next Term begins on January 14th, 1908. A J_ number of Entrance Scholarships and Exhibi- tions, open to both Male and Female Candidates above the age of 16, are offered for Competition on Tuesday, September 15th, 1908, and the following days. Students are prepared for Degrees in Arts, Science (including the applied Science of Agriculture), Law and Music. Sessional Composition Fee, L10, with additional Laboratory Fees for Science Students. Registration Fee, 21. Men Students reside in Regis- tered lodgings in the town, or at the Men's Hostel. Warden: Prof. J. W. Marshall, M.A. Women Students reside in the Alexandra Hall of Residence for Women. For full particulars respecting the General Arts and Science Departments, the L3.w, Agriculture, and Day Training Departments, the Department for the Training of Secondary Teachers, and the Hostels, apply to J. H. DAVIES, M.A., Registrar. Moorfields" Mutual Improvement Society, Walsh Bipfcist Ciap.il, Little Alie St., Aldgate, E. -J' "-r, r-r,- r-r-r-F' -r-r- r.r'f'f" R COMPETITIVE eeNeSRT will be held at the above place on TUESDAY EVENING, JANUARY 21. 1908. Chairman GWILYM HINDS, Esq. Adj udicators— Music J. B. SACKVILLE EVANS, Esq. Recitation Rev. J. MACHRETH REES. Accompanist—Miss DEBORAH REES, R.C.M. Subjects- Music Soprano, Blodau'r Haf (Caradog Jones). Contralto, "Bryniau Aur fy Ngwlad" (T. V. Davies). Prize 21 Is. Tenor, Llwybr y Wyddfa (W. Davies). Bass, Pererin (W. Davies). Prize £ 1 Is. Recita. tion, Araith Llewelyn (Elfed). Prize 10s. 6d. Coniitions-(I) The Adjudicators can divide or with- hold prizes according to merit. (2) Competitions open to all comers.. (3) Names (Noms de plume) of intending Competitors to reach the Secretary not later than January 14th. Doors open 7 p.m. To commence 7.30. ADMISSION, ONE SHILLING. Secretary, I. JONES, 1, Clift Street, New North Rd., N. ALDRIDGE'S HORSE REPOSITORY. Should you require to purchase a HORSE for business on THE MILK ROUND or for pleasure attend Messrs. ALDRIDGE'S Sales on Wednesdays and Saturdays at 10.30 a.m., UPPER ST. MARTIN'S LANE. LONDON W.C. Horses of every class sold by Auction each Wednesday and Saturday. On view Mondays and Thursdays. Catalogues forwarded. MR. HENRY MORGAN, SURGEON DENTIST, 10, TAVISTOCK PLACE. W.C. Single Teeth from 5/- Complete Sets, Upper and Lower from 94. Repairs executed at Moderate Charges. Old Cases Remodelled. Teeth Extracted, Stopped and Scaled. Siaredir Cymraeg os yn fwy dymunol "Oes y Byd i'r laith Gymraeg." THETCC. WELSH EVENING GLASSES are now being held at the HUGH MYDDEITØN SCHOOL, Corporation Row, Clerkenwell (3 minutes from Farringdon St. District Railway Station) Elementary: Monday Evenings, 7.0 to 9.30 Advanced: Friday „ Fee for Session, 2s. 6d. Teacher: GORONWY OWEN, M.A. Correspondence to FF. ITHEL MORGAN, Whitehall House, Charing Cross, S.W.