Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
DYDD CYNTAF YR WYL.
DYDD CYNTAF YR WYL. Y BUDDLTGWYE. Canu Pennillion gyda'r tannau ga-i barti o bedwar: Goreu, Owen Jenkins a'i gyfeillion, o Lerpwl a Birkenhead. Myfyrdraeth, Goronwy Owen yn Ffarwelio a'i Wlad," W. J. Gruflydd, Tongwynlais, Caerdydd. y I Drama fer, Mr. T. O. Jones, Gwynfor, Caernarfon. Cyfieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg Rhannwyd rhwng Parch. D. Tecwyn Evans, BA, Port Dinorwic, a Mr. E. Morgan Humphreys, Caernarfon. Cystadleuaeth pedwarawd datganu darn a roddir ar y pryd, Mr. Thomas (Morley Hall, Llundain), a'i gyfeillion. Am gystadlu ar y Mynegai (Index to Welsh Periodical Literature), nid oedd neb yn deilwng ond aw- grymai y beirniaid ar i'r testyn gael ei adael yn agored am flwyddyn arall. Cywydd Mynachlog Ystrad Fflur," goreu Alafon Caernarfon. (' Cystadleuaeth go druenus yw hon," meddai,r Athro J. Morris Jones yn ei feirniadaeth ar y Cywydd, a'r goreu yw Ab Cynfyn." Traethawd, Cymry yn rhyfel y Rhosynau," gwobrwywyd Mri. Myrddin Evans, B.A., a W. J. Griffiths, B.Sc., o Gaerdydd, am draethawd unedig. Cyfansoddiadau Cerddorol (1) Cyfeiliant i Ganeuon Gwerin Cymru; (2) Unawd Soprano, goreu am y ddau, Mr. E. T. Davies, F.R.C.O., Merthyr. Unawd Tenor, Tom Bonnell, Pentre, Ystrad Rhondda. Cystadleuaeth y Pedwarawd, goreu Mr. D. Chubb, Pontypridd, a'i gyfeillion. Unawd Mezzo Soprano, Miss Elizabeth Hall, Pembrey. Landscape in Oil, goreu Alfred Oliver, Capel Curig ail, Mrs. Goriardot, Tongham, Surrey. Landscape in Water Colour, goreu C. Lilian Shepherd, Fulham; ail, Miss E. M. Richards, Penzance. Study of Head in Oil, goreu, MLindsay Williams, Barry; ail, Mrs. O. M. Lloyd, Cheadle Hulme, Manchester. Painting in Oil, still life, goreu Clifford Morgan, Ebbw Vale ail, Olwen Thomas, Stockton. Painting in Watercolour, goreu "Marna"; ail, Ymdrechwr." Y BRIF GYSTADLEUAETH. Dyma brif atyniad y dydd, ac ar ol araith Mr. Balfour daeth y corau ynghyd gan ganu yn y drefn a ganlvn 1. Pembroke Dock. 2. Rhymney United. 3. Rhymney Gwent. 4. Caernarfon. 5 Caerdydd. 6. Lllanelly. Ar derfyn y canu daeth Dr. Stanford i'r llwyfan gan hysbysu mai'r goreu oedd COR CARNARVON, tan arweiniad Mr. John Williams, ac mai'r ail oedd COR LLANELLY, tan arweiniad Mr. John Thomas.
DYDD MERCHER.
DYDD MERCHER. Tri Darl un mewn du a gwyn. Nid oedd neb yn deilwng. Hysbyslen ar ffurf Eilun. W. P. Roberts, Hoole, Chester. Cartoon for p mel. Neb yn deilwng. Cynllun o Bulpud. Goreu, un o'r enw Oats." Am yr Englyn. Daeth 89 i law ond 'doedd yr un yn deilwng, Pump Hir a Thoddaid. Eifion Wyn, Portmadoc. Cyfansoddiadau Cerddorol -SoDat,-t. ,Iir. Heinrich belialitt, Munich. Can i Denor. Neb yn deilwng. Traetliawd ar Hanes y Myddeltoniaid. Rhanwyd y wobr rhwrg D R. Jones, Hlaenau Ffestiniog a W. J. Griffiths, B.Sc Caerdydd. Cystadleuaeth i Gerddorfa. Gerddorfa Caerdydd, tan arweiniad Mr. Arthur Angle. Cafodd glninoliaeth uchel. Unawd ar y Dorbib. Goreu, T E.W." Unawd ar y Delyn. Rhanwyd rhwng Mr. Tudor Powell, Pontypridd, a Taliessin I. Morgan, Ablilr- da e Datganiad goreu o nnrhyw dair Can Gwerin anghy- hoeddedig Miss K. Cordelia Rhys, Llundain. Group in plaster: goreu Mr. J. H. Markhall, Liver- pool. Plaster Model, Glyndwr," goreu Mr. W. P. Roberts, Chester; ail, H. E. Bennett, Acrefair. Plaster Model, "Head in Relief," Mr. M. T. Wedmore, Bristol. Plaster Model Head in the round, goreu Mr. W. P. Roberts. Chester; ail, Mr. L. G. Williams, Nottingham. Cyfieithu o'r Francaeg i'r Gymraeg, goreu Ab Cenan, ond ni atebodd i'w enw. Y BARDD CORONOG. Caed chwech i ganu ar yr Aglwydd Rhys, a rhodd- wyd y feirniadaeth gan Silyn. Dyfarnwyd y wobr i Elidir." Hwn oedd Mr. V. J. Gruffydd, Caerdydd, a choronwyd ef yn ol y ddefod arferol. Rhestr o ddarluniau a gweithiau Cymreig yn Llundain. Goreu," Tomos" (Mr. Morgan Jones, Gloucester Crescent, Camden Town). Unawd Contralto, Mrs. Spry, Caerdydd. Unawd Bass, Mr. D. Aeron Parry, New Tredegar. YR AIL GYSTADLEUAETH GORAWL. Daeth 11 o gorau ym mlaen yn yr Ail Gystadleu- aeth Gorawl ac ar ol cystadleuaeth galed, dyfarnwyd y wobr fiaenaf i SOUTHPORT, a'r ail i Gor W;LLESDEN GREEN. Gwobrau i'r corau am y trefniad goreu ar y llwyfan— Yn y Brif Gystadleuaeth Gorawl, CôrimRhymni Gwent. Yn yi Ail Gystadleuaeth Gorawl, Cor Nantlle.
DYDD IAU'.
DYDD IAU'. Dyma ddydd mawr yr Eisteddfod, dydd y cadeirio, a dydd llywyddiaeth un o anwyl- iaid Oymru-Mr. Lloyd George. Dechreuwyd gyda'r Orsedd yn Hyde Park, ac 'roedd miloedd wedi dod ynghyd i gymeryd rhan yn y gweithrediadau. Rhodd- odd Dyfed ei araith agoriadol, ac yna galwodd ar Llwydfryn i annerch y dorf, ac os am gael rhywun i godi hwyl Eisteddfodol, Mr. Llewelyn Williams wna hynny. Yn ei annerch dywedodd ei fod yn croes- awu yr Eisteddfod i Lundain yng ngeiriau adnabyddus y Sais Welcome Home." Nid oedd gennym ni gyfieithiad cyfaddas o hyn yn wir, yr oedd yr Hen Ficer wedi ysgrif- ennu gynt Welcum horn i Brins Cymru," a'r oil allai ef ddweyd oedd rhoddi Welcome Home i'r Eisteddfod i'w hen gartref. Dyma'r ddinas lie y noddwyd y Gymraeg am y ddwy ganrif gyntaf o hanes ein llenyddiaeth. Os oes prif ddinas erioed wedi bod ar Gymru, teimlai mai Llundain oedd honno, oherwydd yma y gorweddai gweddillion rhai o oreu- gwyr ein cenedl. Ar ol hyn caed araith hir gan Pedr Hi r. a chanwyd penillion gyda'r delyn gan Eos Dar. Dyma'r bore i roddi urddau ar y beirdd oedd wedi pasio yr arholiadau, a chyflwyn- wyd anrhydedd yr Orsedd i lu o'r dysgedig- ion hyn. Yn y neuadd llywyddwyd gan Arglwydd Aberdar, yn absenoldeb Syr John Williams, ac agorwyd gwaith y bore drwy i Mr. David Evans roddi can yr Eisteddfod gyda chryn hwyl. Y buddugwyr yn y gwahanol gystadleuon yn y boreu hwn oeddeint Am y Gadair Eisteddfodol oreu, Mr. D. Thomas, Aberdare. Am y Gist Dderw oreu, cyntaf Mr. E. Wyburg, Ellesmere ail, Mr, D. Cure, Caerfyrddin. Carved Mirror Frame—(1) Mr. D. Thomas, Aberdare; (2) Mr. D. Cure, Caerfyrddin. Butter Stamp, Mr. D. Thomas, Nantgaredig. Bugeilgerdd ar fesur Tri thrawiad-Rhoddwyd hanner y wobr i Brynfab," Pontypridd. Cyfres o Delynegion, goreu Mr. W. Evans, Bryn Hawen, Aberteifi. Unawd Soprano oedd un o gystadleuon goreu'r Wyl. Dywedodd Dr. McNaught na chlywodd erioed well cystadleuaeth, ac anhawdd oedd dewis rhai i'r llwyfan gan gyfartal oeddynt. Ar ol clywed tair yn canu rhanwyd y wobr rhwng Mrs. Edith Gunter Williams, Abertillery, a Miss Lancely, o Awstralia, ond gan fod yr olaf yn y dosbarth professionals," bu raid ei difreinio o'r pres. CADEIRIO'R BARDD. Dyma wledd fawr y dydd, a daeth y beirdd ynghyd i'r llwyfan yn dyrfa deg. Darllenwyd y feirniad- aeth gan yr Athro John Morris Jones, ac ar ol cyhoeddi ffugenw'r goreu, wele T. Gwynne Jones yn cael ei gyhoeddi fel awdwr y gan. Cadeiriwyd y gwron gyda rhwysg ag urddas, a theimlai pawb fod Llundain wedi sicrhau bardd awenber i fod yn gadeirfardd yr Wyl. Cystadleuaeth corau'r merched oedd prif atyniad y prydnawn, a'r goreu ydoedd cor Gitana," Birkenhead.
[No title]
Mae'r prif-fardd Elfed a'r teulu wedi derbyn dyrnod chwerw. Ddoe bu farw ei anwyl blentyn Wallace, yn bum mlwydd oed. Cafodd gystudd caled am rai dyddiau, eto hyderai'r meddygon ddydd Mawrth ei fod yn gwella, ond yn gynnar ddydd Iau ehedodd ei ysbryd addfwyn at y cwmni draw. Bydd calon canedl yn curo drostynt yn awr eu profedigaeth lem. Un o bethau goreu'r dydd oedd datganiad hogyn bach o Ystrad Rhondda ar yr unawd soprano. Nid teg, meddai'r beirniaid, oedd ei osod i wrthwynebu cantorion mor rhag- orol, ond haeddai gael dod i'r llwyfan er mwyn i'r dorf ei glywed. Ei enw oedd Mr. Trevor Williams, Ystrad Rhondda. Fy anwyl hen wlad," oedd geiriau can y cadeirio, a ganwyd gan Miss Gwladys Roberts, a geiriau hollol addas i'r amgylchiad hefyd, meddai'r Archdderwydd. Yr wythnos nesaf cyhoeddir rhifyn ar- bennig o'r CYMRO LLUNDAIN A'R CELT yn yr hwn y rhoddir holl fanylion am y gwahanol gystadleuon yn Eisteddfod Llundain. Dyma englyn Dyfed, a laddodd gadgyrch y Suffragette Benyw mewn fifrae a'i bonet-yw y fun A wna feirdd yn dirget Un belen o'i c.hwmbwlet Aiff i'r jael a'r Suffragett. Mae amryw o'r prif wobrau wedi eu hatal yn yr adran lenyddol. Dengys hyn fod y beirniaid yn disgwyl gweithiau safonol yn Eisteddfod Llundain. Canwyd can y Coroni gan Mr. Ivor Foster ddydd Mercher, a rhoddwyd iddo dderbyn- iad rhagorol. Mr. Gwynne Davies a Miss Gertrude Reynolds roddodd GAn yr Eisteddfod am y dydd. Rhoddodd Mr. Prichard Jones groesaw i'r beirdd a gwyr y Wasg nos Iau, a chaed hwyl digymar yn ei gwmni diddan. Er hyn oil daeth y frawdoliaeth yn weddol gryno i'r Orsedd foreu heddywar ol y wledd. Syr Marchant a'r Athro J. Morris Jones oedd y prif siaradwyr yno. Nid yw mantell Shakespeare ddim wedi disgyn ar yr un o awdwyr y ddrama ond gvllwn feddwl fod un o honynt wedi ben- thyca cap Bernard Shaw," ebai Elphin, yn ei feirniadaeth foreu Mawrth.