The Rhos Herald

RHOS DyramiwR alw sylw ein darllenwyr at y budd- .^yugherdd fwriedir ei gynal yn y Public Hall "nos IJun nesaf. Bydd liifer dda o gantorion jleol yn cymeryd rhan ynddo, a diau y ceir ,P,ytigliardd o'r safon uwchaf. MAHWOLAETH.— Drwg genym gofnodi mar- -,wolaeth Mrs Mary Powell, priod y diweddar Mr Thomas Powell, School road, a hi yn 70 JBllwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig wedi aiwynhau iechyd rhagorol hyd o fewn ychydig -wythuosau i'w mharwolaeth. Yr oedd iddi gymeriad da, ac yr oedd yn fawr ei pliarch gan fc&tfb a'i had\raenai. Bu farw ei phriod oddeu- itoi 19 mlynedd yn ol. Gadawa mewn galar .Clwftl, ddwy ferch a dau fab. Cymerodd yr -angladd le prydnawn dydd Mercher, pryd y ,d&gth cynulliad lluosog ynghyd. Gwasanaeth- Wyd ar yr achlysur gan y Parch R Jones. Y GYMDEITHASFA.—Y mae .y pwyllgor lleol i'r uchod a gynhelir yn y Capel Mawr 4diwedd y mis nesaf, yn brysur gwneyd trefn- :.iadMl ar gyfer llettya y cynrychiolwyr, ac y iinaent wedi derbyn y parodrwydd mwyaf gan &&wb o bob enwad. Bydd y Gymdeithasfa yn -parhau o ddydd Mawrth dros ddydd Gwener,, a «disjfwyiir y bydd oddeutu pedwar cant o gyn- lychiolwyr yn bresenol. CYIWMJXEITMXAD.—Y mae cydymdeimlad yr .r&rclfcl yn gyffredinol gyda'r Parch E Williams, Penuel, a'i briod, yn eu trallod diweddar. ,OddfJutu saith wythnos yn ol claddwyd mam MrfiJ Williams, a Sadwrn diweddaf, cymerodd .-Migl^dd Mr John Williams, tad y Parch E Williams, le yn Mynwent Glanogwen. Bethes- ,d, Avion. Bu farw yn ei gartrof yu Bethesda, f dydd Mercher blaenorol, wodi byr gystudd, yn 78 mlwydd ,oed. Gadawa mewn galar un "lercb, a phodwaro feibion.

Marwolaeth y Parch Joseph Evans, Dinbych. Dydd Sul diweddaf bu farw y gwr parchedig" uchod yn ei gartref, yn Din- bych, yn ei 77 mlwydd o'i oedran. Yr I oedd yr ymadawedig yn un o weinidofjion enwocaf g M.C, yn Nghymru. Ordein- •' iwyd ef yn 1862, a bu yn bugeilio eglwysi yn Merthyr, Tredegar, Caernarfon, Aber- tawe, a Dinbych. Hyd o fewn wyth j mtynedd yn ol yr oedd yn dilyn gwaith y weinidogaeth, ond yr adeg hyn ymddi- swyddodd o ofal Eglwys Dinbych. Mr Evans oedd yr awdurdod cydnabyddedig | ar safle ystadegol y M.C. yn Nghymru, a llanwodd y swydd o ysgrifenydd ystadeg- ol i'r Gymdeithasfa. Etholwyd ef hefyd yn Gadeirydd i Gymdeithasfa y Presbyter- iaid Seisnig. Yr oedd yn adnabyddus i gylch eang, a gwasanaethodd ei gyfundeb i yn ffyddlon, yn enwedlgyn nglyn a bus- ¡ nes y cyfryw. Claddwyd ei weddillion yn Nghladdfa Dinbych, dydd Mercher, yn nghanol yr arwyddion mwyaf o ofid a pharch. Yr oedd cynulliad lluosog wedi casglu, ac yn eu plith Maer a Chorphor- aeth Dinbych, swyddogion Gwallgofdy 3iroedd Gogledd Cy, gweinidogion a phersoniaid o bob enwad. Arweiniwyd y I gwasanaeth wrth y ty gan y Parch D C Jenkins, Parch T Griffiths, Dinbych, a'r Parch D M Rowlands, Amwythig. Cyn- haliwyd gwasanaeth yn y capel pryd y cymerwyd rhan ynddo gan y Parchn D E Jenkins, R Griffiths, R J Charles, Din- bych, E W Evans, Rhyl, T Jones, Aber- ystwyth, a Price Jones, Trefnant, y rhat a siaradent yn y modd uwchaf am dano. Wrth y bedd gwitsanaetbwyd gan y Parch T Redfern, Rheithior Dinbych, a'r Parch fivan Jones. ,;¿i:o,'

Wesleyaid Gogledd Cymru., Am y waith gyntaf erioed yn ei hanes, cynhaliwyd Cyrddau Talaethol, talaeth gyntaf Gogledd Cymru, yn Llanrhaiadr- yn-Mochnant, yr wythnos hon, y Parch R LI Jones, oedd yn y gadair. Etholwyd y Parch J Felix yn untrydol fel ysgrifen- I ydd. Yr oedd cynrychiolaeth gtef o'r gweinidogion. Pasiwyd pleidlais o gyd- ymdeimlad gyda'r rhai oedd yn absenol trwy &6echyd. Ni adroddwyd a'm farwolo; aeth, ymddiswyddiad, na chais i fynd yn supernumary yn un o'r gweinidogion. Ma.o rhif yr,.aelodau eglwysig yn y dal- aeth yn 1(509 yn 9,484, yn dangos lleihad o 50 o/i gydmaru a 9,534 y flwyddyn ddiweddaf. Adroddwyd fod rhif dos- barthiaddu'r "plant yn 2,655, a'r Hynedd yr oeddynt yn 2,753. yn danger lleihad o 98. Bu ymdrafodaeth faith ar gwestiwn y lleihad, ac amlygwyd gryn ofal o'i her- wydd. Pasiwyd fod y mater i ddod dan sylw eto pan fyddai y lleygwyr yn bresen- ol. Yr oedd pump o gylchdeithau yn dangos cynydd :—Liverpool (Oakfield) 28; Cenhadaeth Lancashire; 27 Dinbych, 17 Llanasa, 9; Rhuthyn, 8. Dymunai y Cadeirydd ar i'r cynrychiolwyr anfon ato awgrymiadau at y cyfarfodydd nesaf yn Medi, er cryfhau yr Eglwys, ac adfywio y y gwaith yn mhob cylchdaith. Siaradwyd yn mhellach ar y mater gan y Parchn O Evans, W R Roberts, T Isfryn Hughes, P Marriott, a T N Roberts, ya rhoddi P Marriott, a T N Roberts, ya rhoddi .¿ awgrymiadau pa fodd i gyrhaedd y bob!, y gellid cryfhau yr Y sgolion Sul, ac y liwyddid i ddwfnhau bywyd ysbrydol yr. Eglwysi. Yn y cyfarfod dydd Mercher, darllenodd y Parch W R Roberts, Gwrecsam, ad- roddiad arholiad blynyddol ymgeiswyr gweinidogaethol, ac ystyrid hi yn foddha- ol. Cynghorai y Parch Hugh Evans. Corwen, y gweinidogion ieuainc i ddarlien mwy o lyfrau Cymraeg. Cynygiodd yr un person fod ymgeiswyr am y weinidog- zll aeth i gael eu arholi mewn Gramadeg Gymraeg fel rhan o'r arholiad trwyddedol, a phasiwyd hyny yn unfrydol. Appwynt- iwyd y Parchn John Felix. Manchester, T Isfryn Hughes, Llar.rh;.iiadr, TO Jones, Rhyl, ac E Whittington Jones, fel cyn- rychiolwyr i'r gynhadledd Seisnig. Un oV materion pwysicaf oedd ymdraf- odaeth ar adroddiad y Gynhadledd parth- ¡ ed safon aelodaeth. Anfonodd y Gynhad- ledd yr adroddiad i lawr i t ael ei ystyried gan y Cyfarfodydd Talaethol, ar gymell- iad y Pwyllgor a appwyntiwyd i ystyried y cwestiwn. Yr argymelliad ydyw fod presenoldeb mewn Cwrdd Eglwysig un- waith y chwarter yn cymhwjso am aelod- aeth mewn Eglwys Wesleyaidd. Ofnai y gweinidogion nad oedd yr argymelliad yn ymarferol, a gwrlhodasant ef, ond y mae i gael ail ystyriaeth yn yr eisteddiad cym- ysgiedig.

Ysmocio ar y Grogbren. Dydd Sadwrn diweddaf dienyddwyd William Joseph Fay, yn Ngharchar Aber- > tawe, am lofruddio Mary Ann Rees, yn Merthyr Tydvil, yr hon a daflodd i lawr hen bvll heb fod mewn gwaith. Cerdd- odd ar y grngbren gyda cigarette yn ei safn, a phan gyi y dienyddle, yr oedd yn ysmygu yn drwm. Yr oedd y cigarette yn ei safli hyd yn oed pan y tyn- wyd y cap dros ei wyneb. a y rhyddha- wyd y follt oedd i'w hyrddio i'w farwol- aeth. Anfonodd lythyr at ei chwaer ych- ydig cyn ei ddiwedd yn hysbysu ei fod wedi gwneyd heddwch a Duw. Cyfeir- odd yn arbenig at y cynorthwy mawr dderbyniodd gan gaplan y carchar. <!>

1 1 An Impressive Array of holiday garments for both men and boys is to be seen here—now. There's a distinct advantage in S having-such a large assortment to choose from. Not only does it afford you an op- portunisy of seeing all that is newest and best, but it enables you to ex- actly suit your own particular need. i Come in and let us show you our holiday stocks. We have taken the # greatest possible care over selection J and we are certain we can please you. Our prices are as usual the lowest possible. vi Flannel Suits from 11/11. Fancy Vests from Sill. TliOMAS & SON T I-I 1.2 Be 33 Heps Street, j WSEXHAM. I

JOHNSTOWN. CTMDEITHAS DDIRWESTOL Y MERCHED.—Cyn- haiiwyd cyfarfod o'r Ganghen uchod vn Nghapel Ko4dfa (B) nos Lun, o dau lywyddiaeth Mrs W WíltmR, Glasfryn. Agorwyd gydag unawd gan Miss Parry, John itown. Yn ddilynol dar- llenwyd papur ar "Y r hyn a fedrir a'r hyn a ddylkl ei wneyd gan Ferched ieuainc ar ran yr .:iehos diiwestol," gan Miss Myfanwy A Williams, Dover House, Ponkey. Cafwyd un. AWd gaa Miss Davies, Rhos. Buwyd arderfyn y cyfarfod yn dewis swyddogion newydd at y flwyddyn nesaf. Appwyntiwyd Mrs W H Lewis yn Llywyddes, a Mrs W Williams yn ysgrifen- yddftg, a chynes ddiolchwyd i'r hen swyddogion AlDfU gwaith yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. C^TKHADIEDD ATHRAWON.—Cyiihaliwyd yr ficbod perthynol i'r M .0. Dosbarth Gwrecsam, yn Nghapel Siloh, nos Wener diweddaf. Lly- Wy44wyd gan Mr Michael Roberts, Rhos. Hysfeysodd yr Ysgrifenydd, Mr Wm Edwards, Rbog, y cynhelir y cyfarfod nesaf yn Rhosddu, hI Sabboth cyntaf yn Nghorphenaf ac appwynt- iwyd y rhai canlynol fel cynrychiolwyr :—Mri a lo&n Davies, Capel Mawr, R J Jones, Seion, GWT4tc.sa,m; E R Roberts, Bethel, Ponkey; •Jobji Roberts, Moriah, Ponkey Isaac Jarvis, 5 ac R Smith' Rhosddu- Rhodd- J, ^Tr°ddiad cyflawn o'r cyfarfod, arbenig MrTvp^ y Sab both blaenorol yn Siloh gan ^avies, B.A., Gwrecsam. Agorwyd! Wiiu ^1 bwysiS gan y Parch E Isfryn! a r Y poryglon sydd yn leuenctyd ein Hysgolion Sul, a'r modd T«wgwrth.wgithio„ 'I 'w V ■ ■

k Cwrdd Pregethu Eglwys Penuel, Rhos. Y Sul a'r Llun diweddaf cynhaliodd yr Eglwys uchod ei chytarfod pregethu blyn-' yddo!. pryd y daeth tyrfaoedd mawrion yn nghyd i wrando ar y Parchedigion Dr 0 Waldo James, Forth, a Herbert Morgan, B A., Llundiin. Yr oedd y cylarfodydd y tro hwn yn nodedig ar amryw ystyron Daeth hen Weinidog yr Eglwys am y tro cyntaf i'r wyl flynyddol, ac nid bychan oedd ein llawenydd wrth ei weled yn edrych mor gryf a heini, ac mor gynes ei ysbryd yn traddodi yr hen efengyl; nodweddid ei bregethau gan feddwl hededog, ffraethineb parod, a cheinder cyfansoddiad. Cawsom wleddoedd bras ganddo. ac 'roedd ein calon yn llosgi oddifewn pan yr oedd efe yn ymddiddan a ni." Dyma y waith gyntaf i'r gwr ieuanc dysg erlig o Heol y Castell, Llundain, dalu ym- weliad a'r ardal hon. Fel yr hysbyswyd yn ystod y cyrddau dyma Weinidog Mr Lloyd George. Yr oeddem wedi clywed pethau ddigon digri yn ei cfylcb,-ei fod yn wr ieu- anc talentog ryfeddol, yn alluog eithriadol, ac hefyd, fel roedd gwaetha'r modd, heb fud yn iach yn y ffydd," a'i fod yn credu pethau amheus. Wedi bod yn disgwyl yn 0 bryderus gwelais y gwr rhyfedd yma yn Mhwlpud Penuel, Rhos, ac yn wir sylwais I ar wyneb llawer o'r hen frodyr oedd yn bresenol eu bod fel finau a'u calonau yn curo yn gyflym anarferol. ac yn poeni o bryder yn ei gylch, gan ofni iddo ddywedyd rai o hethau y Dduwinyddiaeth Newydd, a'r ddysgeidiaeth amheus sydd yn cael ei chy- franu ar hyd y wlad y dyddiau hyn, V peth cyntaf a'm tarawodd wedi ei weled oedd, fod yna ddyn ieuanc o ddifrif gyda'r gwaith, ei fod yn y pwlpud a ngges fawr yn pwyso ar ei galon, a'i fod yn cael ei orfodi i'w chymwyso at feddwl a chalon ei wran- dawyr. Nid oedd yno y canwr, ond yr ym- resymwr yn gwasgu y gwirioneddau mawr a phwysig oedd ganddo i'w llefaru at gydwy- bodau pawb oedd yn gwrando- Yn wir anghofiais yr hyn a glywais am dano yn y bias a'r hwyl o'i wrando. Mawr hyderaf y ceir ei weled a'i glywejd yn fuan iawn yn y cylchoedd hyn eto. Os dyma Efensryl Iesu Grist yn ol Campbell & Co does syndod yn y byd ei bod yn enill tir drwy y wlad, a diolch am dani medda i. Ond yn siwr ddi- gon mae yna gyfnod newydd ar bregethu yn tori yn Nghymru Hawdd iawn oedd can- tod y gwahaniaeth yn y, pregethau yn y cyfarfod hwn, a chredwn fod pregethu pob- logaidd Cymtu Fydd i fod yn dra gwahanol i'r hyn a fu yn y gorphenol, a hyny mi dybiaf er gwell yn mhob ystyr. Cawsom gyfarfodydd gwlithog iawn, a'r nefoedd yn gwenu yn siriol, a phawb yn mwynhau eu hunain yn rhagorol. Arwein- iwydy rhanau rhagflaenol gan Dr James, Parch Herbert Morgan, Parch E K Jones, Parch J Charles Jones, Mr Isaac Smith, a Mr John Jones, Fennant road. Arweiniwyd y canu gan Mr Thomas Thomas, a chyfeil- iwyd gan Mr William Jones, Brynhyfryd. Llywyddwyd gan ein hanwyl Weinidog, y Parch E Williams. AELOD. —

RUABON. PWYLLGOR PENSIWN I'R HEN.-Cynhaliwyd cyfarfod o Is-bwyllgor y Pensiwn i'r Hen dros ddosbarth Ruabon, yn y Justices Court-room, Ruabon, ychydig ddyddiau yn ol, o dan lyw- yddiaeth yr Henadur Christmas Jones, J.P. yddiaeth yr Henadur Christmas Jones, J.P. Yn mysg y rhai oedd yn bresenol yr oedd y Cynghorwr J Stephen Jones, (Is-gadeirydd), Dr J. C. Davies, J. P., Henadur Jonathan Griffiths, J.P., Henadur R Albert Jones, a Mr Samuel Galland, y Clerc. Deliwyd gyda 17 o achosion. Dyfarnwyd 58 i bedwar-ar-ddeg, cafodd un 3s, a thaflwyd dau allan, un o honynt o dan 70, ac un wedi marw. —— I

Cyflogan y Glowyr. Cyfarfyddodd Bwrdd CyfLafareddol De-. heudir Cymru yn Nghaerdydd, dydd Lluo. Llywyddwyd ar ran y meistradoedd gan ivI, F L Davies, a chan Mr W Abraham (Mabon) ar ran y gweithwyr. Y mater dan syhv oedd appel gan y meistradoedd Z" am ostyngiad o 7t y cant ar raddfa y cyflogau, yr hyn sydd yn awr yn sefyll 55 y cant uwchlaw y safon. Dri mis yn o! caniataodd Arglwydd St Aldwyn, y cadeirydd annibynol, gais y meistradoedd am ostyngiad o 5 y cant Er hyn y mae pris gwerthiant y glo wedi dangos gos- tyngiad o 1/1 y dunell. Dadleuid ar ochr y glowyr fod yna effeithiau etaill megis swm y fasnach ai rhagolygon, yn erbyn cais y .meistradoedd, ac o ganlyniad yr oeddynt yn gwrthod ei ganiatau. Pen- derfynwyd felly i alw Arglwydd St Aldwyn i ddyfarnu yn yr achos, a bydd yn ymwel- ed a Chaerdydd a'r Mai 22ain, i wrando ar y ddwy ochr, ac i roddi ei bleidlais derfynol. 4r ran y meistradoedd galwodd Mr Davies, sylw at safle cwestiwn yr wyth awr, yr hwn a osodwyd o flaen y Bwrdd yn eu cyfarfod diweddaf. Awgrymodd cynrychiolwyr y meistradoedd fod y cwes- tiwn yn cael ei drosglwyddo ar bwynt cyfreithiol i un o'r Uchel-gyfreithwyr neu Farnwr o'r Uchel Lys, i gael ei appwyntio gan yr Arglwydd Ganghellydd, fel ag y derbynient ei farn i fod yn arweiniad i bob ochr. Gofynodd Mr Davies yn awr a oedd cynrychiolwyr y dynion mewn safle i roddi eu hatebiad. Dywedodd Mr W Abraham (Mabon) fod yr awgrymiad wedi derbyn ystyriaeth fanyiaf cynrychiolwyr- y gweithwyr, ond gofidient na welent eu ffordd yn glir i'vv I ganiatau, gan na welent pa fudd a dder- bynid trwy gael datganiad ar y pwynt cyfreithiol. Yr oedd cynrychiolwyr y gweithwyr yn dal ei bod yn bosibl i bar- h iu y cytundeb i'w derfyniad naturiol yn Mawrth, 1910, ac y gellid cael prawf ar weithiad y Udeddf yn y cyfamser. Yn ddiweddarach gwnaed cyfeiriad at yr awgryrniad a ddygwyd yn mlaen gan gvurychiolwyr y gweithwyr yn eu cyfarfod -y- diweddaf fod pwyllgor unedig bychan yn cael ei appwyntio i drafod y cwestiwn o wneyd y tretniadau angenrheidiol er cario. allan Fesur yr Wyth Awr, yn y gwahanol lofeydd. Yr oedd y meistradoedd yn awr yn hysbysu eu bod yo cytuno a'r awgrym- iad, ac appwyntiwyd pwyllgor yn ddilynol. Fodd bynag mae'r meistradoedd yn neill- duo iddynt eu hunain yr hawl i roddi rhubudd o fis ar y iaf o Fehefin i derfynu y cytundeb presenol yn nglyn a chyflogau. CYFLOGAU GLOWYR Y GOGLEDD. Dydd Mawrth cynhaliwyd cyfarfod o berchenog-ionglofeydd yn Ngogledd Cym- ru i ystyried Mesur yr Wyth Awr, gyda chyfeiriad arbenig at gwestiwn cyflogau y dynion. Penderfynwyd i ohirio y cyfar- fod, a gwahodd cynrychiolwyr y gweith- wyr i gyfarfod y perchenogion ar y mater ar ddyddiad buan.

Mesur yr Wyth Awr a'r Cyflogau. Terfynodd Cyngrhair Genedlaethol y Mwnwyr a'r Fesur yr Wyth Awr, ddydd Gwener diweddaf. Penderfynodd y Gyn- hadledd yn unfrydol eu bod yn rhybuddio y dosbarthiadau undebol i wrthod unrhyw ostyngiad mewn cyflogau mewn perthyn- as a'r Mesur uchod, ac fod cyngrhair genedlaethol yn cael ei threfnd pe bai ym- osodiad yn cael ei wneyd ar rai o'r dos- barthiadau. Gan fod meistradoedd yr Ysgotland wedi hawlio gostyngiad mewn cyflogau i 5/6 y dydd, argymellai y gyng- rhair fod holl allu Undeb Mwnwyr Pryd- ain Fawr yn cael ei ddefnyddio i sicrhau y raddfa bresenol o gyflogau yn yr Y sot. land, sef 6/- y dydd.

Glowr Esgeulus. Yn Llys Ynadon Prestatyn, dydd Mer- cher, dygwyd glowr o'r enw Thomas Williams, Gwespyr, yn mlaen am doriad difrifol ar reolaii glofeydd: Gwysiwyd et gan reolwr Glota Point of Ayr (Mr Lewis Williams) am ryddhau ergyd oedd wedi methu tanio. Dywedai MrT W Hughes, Fflint, yr hwn oedd yn ymddangos i erlyn, fod y drosedd, yr hon a addefid gan yr amddiffynydd, yn droseddiad difrifol ar y rheolau, ac yn pdrygiu yo. fawr ei gyd- weithwyr, heb son am y colledion i'r lofa. Nid oedd am ddadleu iddo ei wneyd yn fwriadol, ond gwnaeth hYI').,gyda'rhwriad o arbed ail lwytho. Yr oedd y cyhudded- ig. Yr oedd y cyhuddedig wedi llosgi ei fraich, ac ni fu yn abl i ddilyn ei waith er y digwyddiad. Addefai y cyhuddedig ei euogrwydd, a datganai ofid am y trosedd. Dirwywyd ef i £ 2 gs a'r eostau.

Tasg i Her-Unawdwyr. Mewn darlith yn Lerpwl ar ganeuon Gwerin Cymru, desgrifiai Dr J Lloyd Williams, Bangor, yr arferiad o gystadlu yn yr hen amser, sef canu fwyaf o benill- ion gyda'r delyn. Ar y, diwedd sylwodd | y cadeirydd (Mr Harry Evans) mai purion peth fyddai cymwyso hyn at yr her- unawdau sydd mewn gymaint bri y dydd- iau hyn, gan roddi gtfob £ i'r un fedrai ganu fwyaf ohonynt heb roddi i fyny. Pe gwneid hyn ebai, byddki yn rhaid iddynt ddysgu caneuon newydd yo lie rhygnu yr un rhai yn barhaus. \r

,.a'I'1¡_m!i.Uii;¡¡m&æ.r.'IM,t""k; E'S\1II!I I- We Can Save You I ,^1Lots of money on your Tailoring BiH, 1 J||j|fIf/ k\ and make you look as smart as the 9' smartest at the same time. We are now 1 prepared with all the Newest Materials I stylish Suitings. i jli A Our Suits to fleasure j S Lots of money on your Tailoring Bill, 1 J||j|fIf/ k\ and make you look as smart as the 9' smartest at the same time. We are now 1 S prepared with all the Newest Materials I S stylish Suitings. i jli A Our Suits to fleasure j tw At 28s6d, 34s6d, and 38s5d., I ■ P IS ( are the marvel of the trade, Perfect Fit, if S Latest Style, absolute satisfaction in |j [ I M every particular guaranteed. jg | I j Pi Why not call to-day & inspect patterns? § f llfi J. W. JONES, I I "_I PARIS HÐUSE. RHOS. J

CYMRAEG YN YR YSG0L10N. GWRTPDYSTIAD GAN RIENI. Mewn cyfarfod o Bwyllgor Addysg Sir Ddinbych a gynhaliwyd y dydd o'r hiaen, anfonodd YTsgrifenydd Rheolwyr Y sgol Eghvysig Llanelian, ger Colwyn Bay, ddeiseb wedi ei harwyddo gan wyth o rieni plant yn mynychu yr Ysgol, ac yn dweyd fod y Rheolwyr yn cysylltu eu hunain gyda'r hyn oedd yn gynwysedig yn yr ohebiaeth. Darllenai fel y canlyn ;— Yr ydym ni, rhieni i blant yn awr yn mynychu Ysg-ol Llanelian, yn dymuno gwrthdystio yn erbyn y rheol newydd yn yr ysgol o ddysgu y plant yn gytangwbl j yn Gymraeg. Anfonwn ein plant Vr ysgol i ddysgu Seisneg, gan eu bod yn dysgu digon o Gymraeg adref. Hyderwn y bydd i'r mater dderbyn eich sylw manylaf. ac yn y dyfodol y bydd i Seisneg gael ei ddysgu a'i siarad gyqaJr plant vn yr Ysgoi: Penderfynwyd fod atebiad yn cael ei anfon yn hysbysu g,an fod y Pwyllgor wedi mabwysiadu y rheol dan sylw yn unig oddi;ir safle addysgol, na fedrent weled eu ffordd yn g-lir i'w diddymu yn achos yr ysgol hon. Gofynodd y Parch T Lloyd, Colwyn Bay, ai y cais oedd fod y Gymraeg i beid- io cael ei dysgu og-wbl, neu ynte ai gwrth- dystiad oedd yn erbyn i'r Gymraeg yn un- I ig gael ei dysgu. I Dywedodd y Cadeirydd, Mr W G Dodd, nad oedd y cynllun ond yn unig yn cael ei gymwyso at addysg y babanod. Gofynodd yr Ysgrifenydd, Mr W Rj | Evans, a ddylid hysbysu y rheolwyr mai y j bwriad oedd fod y Gymraeg i'w defnyddio: fel cyfrwng i ddysgu Seisnig. Y Cadeirydd Dyna yr awgrymiad. Pe bae y bobl hyn yn deall yn hollol beth oedd y rheol, ni fyddai ganddynt wrth- wynebiad fel yr ymddengys fod ganddynt yn avt r. Mr J E Powell Oni fedrir cyfeirio at hyn, mai un o'r Arolygwyr cyntaf i wasgu y cwestiwn hwn arnynt oedd Mr Legard, yr hwn yn ymarferol nad oedd yn deall Cymraeg, a'r ihwn a anogai os oedd add- ysg i fod ar sylfaen foddhaol, y dylai y Gymraeg, mewn ardaloedd hollol Gym- reig, gali ddfnyddiofel cyfrwng add- ysgiant hyd y trydydd dosbarth, os cofiwyf yn dda, fel y deallai y plant beth a ddysgid iddynt. Aeth Mr Powell yn I. mlaen i ddweyd iddo gael ymgom gyda an o Arolygwyr yr Ysgolion yn ddiwedd- I ar, yr hwn a ddywedodd fod y plant a addysgwyd yn y dull hwn yn troi allan yn llawer mwy gwybodus nag yr oeddynt pari fldysgent Seisneg yn unig. Yr oedd yn meddwl fod hyn yn synwyr cyffredin. Wedi i amryw eraill siarad, cariwyd 4y ppsnderfyajad, 1,$;rl.1" 'v.

NODION. Mae Mr F H Hawkins, Gwrecsam, Is~ Gadeirydd Bwrdd Rheolwyr Cenhadaeth | Dramor Llundain, a chyn-Gadeirydd i'r Bwrdd, wedi derbyn gwahoddiad i ymweled a chanolfanau gwaith y Gymdeithas yn China. Yr an fydd yn myned gyda Mr Hawkins ydyw y Parch G Currie Mariin. -0- Yr wythnos ddiweddaf bu farw Mr Thomas Griffiths, Stanley House, Rhuthyh, yn ei 90 mlwydd o'i( oedran, Yr oedd Mr Griffiths yn dad "i'r 'enwo'g ailunydd Syrr Hubert j Herkomer, yr hwn a briododd yn olynol. ddwy o'i ferched, sef Lulu a Margaret. ¡t Br-odor a Llansan in Ssr F-lint -ydoedd 4 ganwyd ef yn 1819. *—c— f Y mae'r Parch Evan Jones, Caernarfon, I lfywydd Cyngrair Eglwysi Rhyddion y Deyrnas, wedi ei benodi i fyned i Geneva fis Gotphenaf nesaf ar achlysur dathlu pedwar can mlwyddmd John Ca!!in. Ceir dydd cofiadwy a chynulliad cofi.dwy yn ddiau yn Geneva yr adeg hono -0- Nos Wener, rhoddai Cymrodorion Caer- ( dydd ginio a chroeso i Mr Goscombe John, > | R.A., ein pen cerfluniwr; ac wrth ddiolch am yr anrhydedd a roes pobl ei hen dref arno, ( dywedodd :—Mai nid eiddo'r cyfoethog a'r moethus a ddylai'r celfau cain fod ond y dyl. id eu dysgu i blant y werin ochr-yn-ochr a. gwyddoniaeth a phynciau bara-a-chaws. —O— r Nos Fercher diweddaf, Mosgwyd theatre tre Fflint i'r lIawr, a chyfrifir y golled yn I: ddwy fil o bunau. Tybir mai gwreirhionen a ddisgynodd ar y to canfas, a fflamiodd mor ¡ gyfiym nes yr oedd wedi ei lwyr ddifa ymhen I ugain munud er gwaethaf yr holl ddwr a bist- ylloeiM y fiigad dan am ei ben. I Ar derfyn gwaith u;iro! y Wyddgrug, ddydd Gwener diweddaf, hysbysodd y Barn- wr Moss ei fod wedi trefnu i newid cylchdaith I gyda Syr G Sherston Baker, barnwr llysoedd I sirol rhif. 17 swydd Lincoln y mis nesaf. 11 Moss felly i weinyddu yn swydd Lincoln, a SyC Sherstonyn llysoedd Gogledd Cymru.