The Rhos Herald

I —MH1TI II ■■■Ill—B—IIMIIIIH l^wtimdau. ( (PULPIT SUPPLIES) SABBOTH, MEHEFIN 13, 1909. Y ttKTHODISTIATD OALFINAIT T> (Ja- £ M<iufr—10 a 6, Thos Hughes, B.A., Blaenau Ffestiniog: Bethal, Ponkoy-10 a 6, J A Lloyd, Bryneglwys M&riah, Ponkalp-10 a 6, T R Jones, Portdinorwig HM-st,-1Q-Z0 & 6, Johqtstmvn-10-80a.6, Prineipal Ellis Edwards, Bala I Fenircfelimr—IQ a 6, I 3r»««—2 a 6, R Willif^ms, M.A., Bala i rainant_io, R Williams I ShostViles-ILO a 6, Sydney Morris, Runcorn rB ANNIBYNWYS B,thwMm, B- Myfyriwr, 6, Daniel, Tan- I yfeon Sfynydd Seion,—10 a 6, DrOwen Evans, Lerpwl Salem, Daniel, 6 Myfyriwr Ebenezer, Queen St.—10 a 6, J Pritchard, Cynwyd Johnstown (8)—10-30 & 6—T Arthur Thomas ithostvikit-2, J Pritchard Y BEDYDDWYR. r Pon,t6ol,-10, Robert Williams, 6, E Williams BetJiania, Church St—-10, E Williams, 6, R Williams Sion, Ponkw-to a 6, Cyfarfod Gweddi Tabernacle Ponkey— lO a 6, Boor, AborderfV*- 10 a 6, Caifaria, Bw-l0 a 6, I Vt Pleasant, Ponkey—10-30, & 6, J W Humphreys Noddfa, tohnstown—10-30 a 6, J Charles Jones Ponycae—10 a 6, W ,B Jones I Grou-at 2 W B Jones I ithestvIUn-ILO a 6, DISGYBLION CRIST. I Bethel, Campbell S&reet-—10 a 6, Y WKSLEYAID &hÕ3-10" Nicholls Roberta, 6,1W Davies, Llan- gollen .Toh,nstwn- 2 a 6, Nicholls Roberts Stryt Issa—10, A W Davtefl, 6, William Lloyd Plasbonivion-2-30.a 6, PRlMITIVB ^BTH0DrST8 Rhos-40.30 A 6, C Hotchkins, Rhcratyllen 0 >pperas—2-30 ft 6, A Smith, Cefn TB MLWY8 SEFYDLBDIQ. Vicar, Rev J R Thomas Onraies tt Jantins-Menlove. B at 1048, and 8. jlilwys St. tham 10 a ø gt .Mary's Ohiwreh Johnstown—S«rvio« at 8-15, & PENYCAE rwm,-Igev Joseph Davies St Thomas s Church—Service at 10-80 and 6 SALVATION ARMY. Barracks, 8enmage Street—11-15. 2, fi-45 Ensign E Shepherd, ft Lieutenant R Lazzell.

VVviVVVWiWIWWWWMVlMM^W^1«W«Wl\\WVV\ CYlfGllOBPLWYF RHOS. Cynhaliwyd cy farfod misol yr uchod yn y Public Hall, nos lau, y Cynghorwyr canlynol yn bresenol ;— WARD: Y PONKEY. Mri W R Jonei; (Cadeirydd), Isaac Smith Watkin Jones, Sam Pritchard, Joseph Griffiths, Ken Wynne. WARD Y RHos. Mri S Roberts, D L Price, Wm Garner. WARD Y PANT. Mri Richard Jones (Is-Qadeirydd), Ted Jones, C Morgan, Joseph Charles. Mr J Trevor J ones, Clerc. CYNRY-CHIOLAETH YCHWANEGOL. I Darllenodd y Clere y penderfyniad can- lynol a basiwyd gan Awdurdodau Addysg y Fod cynrychioiiad Plwyf Rhosllan- erchrugog ar gorph Sheoiwyr Ysgolion rbanbarth Ruabon yn cael ei ychwao- ega o ddau i dri." Y tri cynrychiolydd a ddewiswyd gan y Cjnghor Plwyf oeddynt Mri C Morgan, S Roberts a Ken Wynne. AUSTRALIA LANE. Mewn cyfarfod blaenorol o'r Cynghor Plwyf penderfydwyd i ofyn i berchenog- ion Bragdy yr Island Oreen i gyfranu Aywbeth at y. goot oloda. Australia Lane. Ystyrua y Cynghor, gan y gwnai y ilwybr at yr Australian Arms, a ddelid gan Gwmni Brag yr Island Green, wedi ei helaetha ychwaiM^a at y drafnidiaeth, na by ddai Mftd teg i i ma taag aty gost :(. 1 Mae'r Cwmni, fodd bynag wedi gwrth- od awgrymiad llednais y Cyngborvvyr cyfrwys-gail. Atebwyd hwy gan y Cwm- ni: Nid ydym yn gwrthwynebu helaethu y llwybr, ond nid ydvm yn gweld eitt ffordd yn glir i gydymffurfio a'ch ctis TREULIAU CYFREITHIWR. Ysgrifenodd Oierc Cynghor Phvrf Miri era yn hysbysu fod Mr John Giiffiehs, Cyfreithiwr, Caer, wedi anfon arcbeb am y swm 0 kr20 am y gwaitb o b .rotoi y r achos er cael barn Syr Brynmor Jones, K C., mewn cysylltiad a chwestiwn yr hawl i'r mynydd. Ymddiriedwyd i Mr Ted Jones i gasglu y gyfran sydd yn ddyledus ar Gvrrtehor y Rhos, sef £1 15s. HEOLYDD Y RHOS. Cofus i'r Cyngbor Plwyf beth .TI38t Yll ol ysgrifenu at Gynghor Dosbarth Gwrec- flam yn gofyn iddynt weithredu gvda Bwrdd y Llywodraeth Lleol er cael beu- tbyciad o arian i adgyweirio healydd y Rhos. Mewn atebiad i ymholiad gati Gynghor Plwyf y Rhos ai ni fedrid hawiio y gost fel treuliau arhenig a'u dosranu dros yr holl ranbarth, yn lie fel treth neillduol yn ofynol oddiar blwyf y Rhos yn unig, anfonodd Bwrdd y Ltywodraeth Lleol er budd y Cynghor Plwyf gopt o lythyr dderbyniwyd gan y Bwrdd oddi- wrth y Cynghor Dosbarth ar y mater. Darllenai yr obobiaeth yn gyflawn fel y caDlyn WREXHAM RURAL DISTRICT COUNCIL Union Offices, 9 Temple Row, Wrexham, 20th May, 1909. Sir,—Adverting to your letter of the 2nd February last, as to the application of the Wrcxham Rural District Council for sanction to borrow money to defray the cost of putting into order certain roads in the Parish of Rhos- Ilanerchrugog, and for an Order declaring the expenses to be chargeable as Special Expenses to the Parish, I am directed by the District Council to refer to Section 148 of the Publio Health Act, 1875, and section 25 of the Local Government Act, 1894, quoted in your letter, nnder which the powers of a District Council appear to read as follows, viz :— Any District Council may by agreement with any person liable to repair any street or road, or any part thereof, within their District, take on themselves the mainten- ance, repair, cleansing, or watering of such street or road or any part thereof, on such terms as the District Council and such per- son may agree on. With reference to the roads under consider- ation, the Council feel that it will be imposible in the absence of conpulsory powers, to enforce by agreement, terms with the Owners for the repayment of money expended in putting the roads in proper order. There are a great many Owners, most of whom are not in a position to contribute to the r pair of the roads. The District Council have been in commun- ication wjth the Rhosllanerchrugog Parish Council on the matter, and in a letter dated the 3rd instant, the Clerk to the Parish Coun- oil states that they are of opinion that the expenses of putting into proper order certain roads in the Parish of Rhosllanerchrugog "should be General Expenses chargeable on the whole district." The District Council strongly object to the expenses being charged as General Expenses, inasmuch as the roads in question are private roads which have never been properly con- structed by the Owners of the adjoining land. The condition of these roads, especially during wet weather, is certainly deplorable, and the District Council consider it imperative that the necessary repairs should be carried out as soon as possible, provided that the expense of same is charged to the Parish as Special Expenses. I am, Sir, your obedient Servant, J OSWELL BURY, Clerk to the Council. The Secretary, Local Government Board, Whitehall. Wedi clywed darlleniad y llythyr hwn cynygiodd Mr C Morgan fod y Clerc yn ysgrifenu eto at Fwrdd y Llywodraeth Lleol yn rhoddi iddynt hysbysiad clir o'r achos. Eiliodd Mr Richard Jones, a chariwyd hyny yn unfrydol. Y GOSTYNGIAD YN MHRIS Y Nwy. Wrth drafod y gostyngiad diweddar yn mhris y owy gan Gwmni Nwy y Rhos, dywedodd Mr Richard Jones ei fod wedi clywed cwynion nad oedd gostyngiad wedi ei wneyd yn achos y slot machines, Hys- byswyd ef na wnaed dim cyfnewidiad yn y meters hyn, ac nad oeddynt yn gweled lie y deuai y gostyngiad i mewn. Teim- lai fod eglurhad ar hyn yn angen- rheidiol. Dywedodd y Cadeirydd mai yr eglur- had roddwyd gan Mr Stubbs oedd fod y rhai sydd yn defnyddio slot meter8 yn cael y nwy yn rhatach na'r rhai a ddefnydd- iant y meters cyffredin. Fel hyn, yr oedd y dyn a losgai 7,000 troedfedd o nwy trwy y slot meters yn 01 yr hen raddfa o 5/- yn talu 35/ a'r hwn a losgai 7,000 o droedfeddi trwy y meters eyffredin yu ol y raddfa ostyngol o 4/7, gyda 5/- y flwy- ddyn o dreth meter yn talu 37/- Felly yr oedd y slot meters 2/- yn rhatach. Pan losgai y slot meters ychwaneg na 7,000 o droedfeddi y flwyddyn yna newidid hwy. Meddyliai Mr Samuel Roberts gan fod gostyngiad wedi ei wneyd i losgwyr prei- fat, dyient pan yn trefnu am oleuo yr heolydd y tymhor nesaf edrych ai ni allent sicrhau gostyngiad ar bris goleuo y tymhor diweddaf. Cytunai yr aelodau eraill a hyn, TROL DDWFB. dywedodd y Clerc ei fod wedi myoed i mewn i gwestiwn y gost am ddyfrhau yr heolydd. Fodd bynag, pellderfynodd y Cynghor i ystyried y mater yn gyfrin- achol. YSTADEGAETH. Cyfiwynodd y Clerc yr ystadgeth gan- h.nlll o'r arian a dalwvd yn y Rhos trwy dreth haner bJynyddol yn ystod y deg mlynedd diweddaf tuag at wahanol achos- ion cyhoeddus:— Half-year Union School Gen. Spec. ending. Calls. Board. Exps. Exps £ ie £ £ Sept., 1898 380 323 300 138 Match, 1899 520 213 300 450 Sapt., 1899 457$36 336 450 March, 1900 447 350 560 450 Sept., 1900 488 350 1350 350 March, 1901 418 292 240 400 Sept., 1901 476 450 280 400 March, 1902 510 431 270 500 Sept., 1902 529 1060 355 250 March, 1903 586 360 354 250 Sept., 1903 549 619 340 300 March, 1904 750 186 333 800 Sept., 1904 740 349 320 675 March, 1905 1035 314 675 Sept., 1905 990 368 600 March, 1906 849 362 300 Sept., 1906 1151 400 398 March, 1907 1298 396 Sept., 1907 1532 474 March, 1908 1554 472 Sept., 1908 1609 406 389 March, 1909 1602 403 389 Sept., 1909 1615 356 600 Absorbed in Union calls from 1905.

RHOS. DYRCHAFIAD.—Deallwn fod Mr Tom Williams, Rhos, wedi ei alw i Llundain i lanw adwy yn Swyddfeydd y Mri Hughes & Lancaster, Acrefair. CYMDEITHAS GENHADOL LLUNDAIN.—Yr wythnos hon anfonwyd llythyrau at Anni- bynwyr y Rhos a'r Cylch gan y Parch R Marshland Thomson, Llywydd Undeb yr Annibynwyr, yn gofyn am gynorthwy drwy godi cronfa Deallwn fod Eglwysi yr ardal wedi cymeryd y mater mewn llaw, ac wedi addaw pob cynorthwy at yr achos. Y GYMANFA GVFFREDINOL.- Y mae y Pwyllgor Lleol perthynol i'r uchod yn brysur gwneyd y trefniadau terfynol. Cynhelir cyf- arfod cyntaf y Gymanfa mewn cysylltiad a'r Forward Movement, a bydd yn cael ei an- erch yn Gymraeg a Saesneg gan Principal Prys, Aberystwyth; Mr W Abraham A.S. (Mabon); Parch Seth Joshua; Mrs J M Saunders (yr awduresenwog); Miss Watkins; Parch J Morgan Jones, arolgywr y Mudiad, ac eraill Cynhelir cyfarfod hefyd i ddathlu 400 Mlwyddiant John Calfin. Dydd Gwener bydd pregethu yn ngwahanol gapeli yr ardil. pryd y cymerir rhan gan Weinidogion en- I wocaf yr enwad. YR ORYMDAITH FILWROL.—Cyfeiriodd y Parch R Roberts, Bethlehem, at yr orymdaith filwrol a gynhaliwyd ar y Sul, a dywedodd nad oedd ganddo unrhyw wrthwynebiad i fyddin, nac ychwaith i wasanaeth milwrol mewn Capel, ond yr oedd cynal gorymdaith filwrol ar y Sabboth yn anghyson ag egwydd- orion yr Eglwys Rydd. Nid oedd gan fat- erion milwrol unrhyw gysylltiad ag Eglwys Crist; cwestiwn ydoedd i'r wladwriaerh. Yr oedd Eglwys Crist yn Eglwys Heddwch Mewn cyfarfod o'r Eglwys uchod nos Fawrth, pasiwyd pteidtais cryf o anghymeradwyaeth yn erbyn gorymdeithiau milwrol ar y Sab- both.

JOHNSTOWN. CYFARFOD YSGOL.-Y Sal diweddaf cynhaliwyd Cyfarfod Ysgol o dan nawdd Undeb Bedyddwyr Dyffryn Maelor, yn Noddfa, Johnstown. Llvwydd wyd cyfarfod y borea gan Mr Robert Ellis, Penuel ac un yr hwyr gan Mr W Griffiths, Meirion House. Seion, Ponkey. Cafwyd anerchiad ar Waith yr Ysgol Sal," gan Mr Joseph Jones, Ponkey; ae un ar "Ganiadaeth y Cyssegr," gan Mr Watkin W Williams, Ponkey. Canwyd emynan arbenig gan y Plant o dan arweiuiad' Mr J Lloyd Jones. Gwas- anaethwyd wrth yr Organ gan Mri Lewis Jones, a Joseph Jones. Cafwyd adroddiadau, deuawdau, ac unawdau, gan y rhai canlynol:-Maud Bell, L J Edwards, Daniel Hughes, Maggie Hughes, loan E Jones, Emrys Ceiriog .Jones, S Ann Hughes. Mrs Jooes (Yale 8treet), Oswald Jones, Maggie Jones J Griffiths, Ruabon, John H:»nnaby, Louisa Hughes, Annie Jones, Lizzie Hughes Cia&ie Evans, a Gwladys Davies. Cafwyd anerchiad hefyd ar Y Bywyd Cyssegredig gan Mr Edward Jones, Yale Street.

lawn am golli Coes. Yn y Frawdlys yn Nghaer, dydd Gwener, dygodd Thomas Henry Parry, glowr, South- sea. Gwrecsam, gynghaws yn erbyn Cwmni Rheilffordd y Great Western, am £840, oherwydd diofalwch gweision y Gwmni trwy yr hyn y cyfarfyddodd a damwain ddifrifol. Hysbysodd yr erlyriydd iddo gael ei daflu o dan oIwynion cerbydres y rhai aeth drosto fel yr oedd yn disgyn ohoni yn Ngorsaf Plas- power ar y 2gain o Awst y flwyddyn ddiw- eddaf- Ysigwyd goes dde, a bu raid ei thoii ymaith. Yroedd yn hawlio iawn am golli gwaith o ddeugain o wythnosau hyd Mehefin ail, yn ol 30/- yr wythnos-£60, ac iawn cyffredinol £'780. Dadleuai ei gyf- teithwyr fod y train yn ceisio gwneyd i fyny amser a gollasid, ac ni roddwyd amser rhes- ymol i Parry ddisgyn. Yr oedd yr erlynydd wedi ei adael yn gripal anobeithiol am ei oes, a hyny trwy esgeulusdra gweision y cwmni. Dygwyd tystiolaeth gan amryw ar yr ochr arall, un yn tystio fod yr etlynydd cyn cyr- haedd yr orsal yn ffraeo gyda theithiwr arall, ac iddo gael digon o imser i ddisgyn. Wedi yraneillduo, cafodd y rheithwyr ach- ac iddo gael digon o imser i ddisgyn. Wedi yraneillduo, cafodd y rheithwyr ach- os o blaid yr erlynydd, a chytunasant ar iawn daliad o £ 520 iddo.

CYMANFA DDIRWESTOL Y PLANT. Cyfarfodydd Hynod Lwyddianus* Gwawriodd y Llun diweddaf, yr hwil oedd yn hir-ddisowyiiedig gan blant yf ardal, yn hynod braf a dymunol, ac yn argoeli yn dda am lwvddiant yr byn oedd i gymeryd lie yn mhrydnawo y dydd. Er's wythmosau yn flaenorol, yr oedd trefn- iadau wedi eu dwyn yn mtaen gan blant- perthynol i Gynghor Eglwysi Rhydd y Cylch, ar gyfer y Gymanfa Ddirwestol gyotaf oedd i'w chynal yn Rhos. Ffurf- iodd y plant am un o'r gloco. yn orym" daith wrth y Capel Mawr, ac yr oedd cyniychiolaeth ragorol o bob Eghvys sydd dan nawdd y Cynghor, yn nghyda Eglwys t, I C5 y Bedyddwyr yn Penuel, yu barod af seiniad y tabwrdd, a Seindorf Arian Rhos, i deithio trwy y prif heolydd, ddangos fod dyfodol ein bardal beth byn- ag, am fod yn sobr. Dywedir fod o 2,000 i 2,500 o honynt yn gorymdeithio, ac. yt oedd golwg hardd neillduol arnynt yn etf gwissroedd goreu, ac yn cael eu harwaifl gan faneri yn dwyn arnynt enwau y Band of Hope y perthynai bob adran iddi, yll ugh yd a'u harwyddair. Nid y plant yn unig gymerai (lilyddor- deb yn vr amgylchiad, ond y rhai mewtt oed hefyd. Gellid tybio fod mwyafrif trigolion yr ardal wedi troi allan y diwr- nod yma, ac yn llinellu pob heol yr elai yr orymdaith trwyddi. Rhagorol o betb oedd gweled y sylw manwl delul i'r plant gan bawb, a'r cydymdeimlad am- lwg ddangoswyd gan bob dosbartb yn y mudiad. Pan gyrhaeddwyd capel Beth- lehem, lie y cynhelid y gymanfa, cafwyd fod yr adeilad eang yn 11awer lby facb ddal y dorf oedd wedi ymgasgiu. Taflwyd yr Ysgoldy yn agored i gynal overjloVt meeting, ond eto yr oedd y lie yn brin, fel y bu raid i luaws mawr droi oddiyno yO siomedig. Yr oedd gweinidogion y cylch yn bresenol yno, a Plenydd, Ap GIaslyø, a Dr Llewelyn Williams, fel prif siarad- wyr. CYFARFOD Y PRYDNAWN. Yn absenoldeb y Parch W Price (W.,) llywyddwyd gan y Parch T A Thomas, Johnstown (Llywydd Cynghor yr Eglwysi Rhyddion). Yr oedd y cyfarfod hwB wedi eu neillduo yn arbenig ar gyfer J Plant, pryd yr arholwyd hwy yn y Rhoda Mam Dirwestol" (Miss L K Evans), yO Gymraeg a Saesneg, (y diweddaf wedi ei gyfieithu o'r Gymraeg gan y Parch B- Williams, Hill bfcreet), yr hwn hefyd oedd yn arholi. Y pennodau o'r Hol wyddoret ddewiswyd oeddynt "Effeithiau Meddw- dod ar Gymdeithas," a Y Beibl a Diod- ydd Meddwol. Yr oedd y plant, yn Saes- on a Chymy, wedi dys,4u yr atebion yo rhagorol, ac atebent yn bert a hynod barod, nes tynu dro ar ol tro, gymeradwy- aeth yr arholwr serchog. Yn ystod y cyf- arfod hwn traddodwyd anercbiad gan Dr: Llewelyn Williams, y Swyddog Meddygol, Gwrecsam. Cyfyngodd yr areithydd ei sylwadau i'r peryglon sydd yn bygwth plant yn y dyfodol: (1) trwy fwydo an- mhriodol; (2) trwy fod y rhieni yn ar- feryd diodydd meddwol, ac felly yn gwan- ychu y plant; (3) trwy fod y plant yO defnyddio cigarettes, yr hyn oedd yn peri canlyniadau difrifol i'r corph. Canwyd hefyd yn ystod y cyfarfod gan Ap Glaslyo. CYFARFOD YR HWYR. Cynhaliwyd hwn eto yn Bethlehem, (J dan arweiniad y Parch R Roberts. Cym- erodd y cyfarfod hwn wedd fwy gerddorol, ac yr oedd rhaglen chwaethus o donatt cyfaddas wedi ei hargraffu. Un nodwedd arbenig yn bon oedd y lie arbenig rodd- wyd i gerddorion llepl, ac yn sicr gallant deimlo yn falch am y modd deheuig y canwyd y tonau gan y cor, y tonau oedd- ynt: Doweb yn Ddirwestwyr" (E 0 Lloyd), "Bydd yn Arwr (Ernest Nicholl), O'n blaen mae Baner Dirwest (Ramsey)} "Hubert" (E Embin Davies, A.R,O.O., Rhos), Pwy sydd ar du'r Arglwydd (Ban Roberts, A.C., Rhos), Ceridwen" (Joseph Parry, Rhos), "Oriel" (tVDavies), Hafod-y-Bryn (H lorwerth Lewis, Rhos), a Hubert" (R Wilfrid Jones), Arwein- iwyd y rhai hyn gan Mr G W Hughes, G. & L, Johnstown, a Mr Dan Roberts, A.C. Cyfeiliwyd ar yr Organ gan Mri Arthur Davies, Cefn, a Caradog Roberts, Mus. Bac. Anerchwyd y cyfarfod gan Ap Glaslyo a Plenydd. Y blaenaf yn rboddi darnod- iad o'i fywyd ei hun gan mwyaf, a'r olaf yn cyfyngu ei sylwadau i'r gwaitb mawf yr oedd y Cymdeitbasau Dirwestol wedi ei wneyd trwy'r wlad. Cyfeiriodd hefyd at y Mesur Trwyddedol, a diolchodd i't Llywodraeth am Fesur y Plant. Trodd yr holl weithrediadau yn llwydd- iant perffaith, ac mae diolch arhenigyo ddyledus i'r ysgrifenyddion llafurus fv mor ftyddlon yn IQglyn a'r trefniadau, set y Mri William Edwards, Hall street, a W E Jones, North toad. Ar ddiwedd y cyf- farfodydd, talwyd diolchgarwch gwreao^ i'r rhai hyny ag oedd wedi bod yn Cyd- weithio gyda{à" ÎÖûdiád.")