The Rhos Herald

In ever loving memory of our dear brother, JOSEPH DODD, Whom Jesus called away, on July 10. 1908. SARAH EDITH & JOE. I8aL In sad frifc loving memory of JOSEPH DODD, The dearly loved son of JOSEPH DODD, Ciiureli- Street, Rhos, Who suddenly passed away on July 10, 1903, aged 26 years One year has gone, our hearts are still sore, Each day and night. we miss him more, His IJving ways and smiling face, Iso one can 1111 his vacant place'. < :< .or:c.

GYNGHOR PLWYF RHOS. Cynhaliwyd cyfarfod o'r uchod yn y Public Hall, Rhos nos Iau, y Cynghorwyr taniynol yn bresenol:—Mri W M Jones, fcadeirydd), Richard Jones, Sam Pritchard, W Garner, Cadwaladr Morgan, D Davies, Griffiths, Tom Roberts, Ken Wynn, Ted fanes, Isaac Smith, Jos. Charles, a'r Clerc Ifctr J Trevor Jones. DARLITH. Darllenodd y Clerc lythyr oddiwrth Awdurdodau Amaethyddol Goleg Bangor yn rsu eu parodrwydd, os caent ganiatad Cyaghor Plwyf y Rhos i anfon darlithydd Afnaethyddol i lawr i'r cylch. PeDderfynodd dwyn y mater yn mlaen yn J Cyfarfod Plwyfol sydd i'w gynal nos erdier nesaf. I Nwy. Wedi sicrhau gostyngiad yn mhris y nwy i tldefnyddwyr preifat yn Rhos, meddyliodd y, Cynghoir Plwyfol ei bod yn adeg briodol i Wfceyd cais at y cwmni Nwy am* ostyngiad yn rohris y nwy i oleuo yn gyhoeddus. Beih amser yn ol appwyntiwyd dirprwyaeth iwtled Mr Woodford gyda'r diben hwn, ac <rrtb roddi adroddiad o'r ymweliad dywed- t&dd Mr W M Jones fod Cyfarwyddwyr y y Cwmni yn anfoddlon i ganiatau gostyng- ^3 y flwyddyn hon, ond yr oeddynt yn d) lie iddynt obeithio y gwnaent hyn at J fiwyddyn nesaf. Yr oedd y cwmni wedi a-twng pris y nwy i ddefnyddwyr preifat, yr oeddynt yn awyddus gwybod ar ddiw- wid y Swyddyn a fu cynydd yn nifer y defn- fddwyr. CwynaJ y gynrychiolaeth hefyd yn nghylch I y glanheid y lampau cyhoeddus, y tytthor diweddaf, nad oeddyt wedi eu glan- yn foddhaol. Rhoddodd Mr Woodford wid y buasent yn cael eu glanhau yn Hpytbflosol o hyn allan. Wedi peth ymdraf- wbeth- ynygiodd Mr William Garner fod pnsy nwy am oleuo y tymhor nesaf yn cael doeibyn, gyda'r aYfgrymiad eu bod yn I ithjQ¡\Y byddai i'r Cwmni wel'd eu ffordd im gtis i roddi gostyngiad y tymhor nesaf. .d hyn gan Mr Ken Wynne, a char- bqd ef TIR-DDALIADAU. Dywedodd y Clerc ei fod wedi gweled Mr Lister Kaye mewn perthynas a sicrhau tir yn Bangor road, Johnstown. Perchenog pres- enol y tir He y bydd eisiau'r man ddaliadau ydyw Mr Taylor, Johnstown, ac mae yn of- ynol i roddi blwyddyn p rybudd cyn y gellir ei sicrhau. Awgrymodd Mr Kaye gan fod y tir agosaf i'r ffordd yn bed war neu bum swllt y Hath oherwydd ei fod yn building land, y buasai yn well iddynt sicrhau y rhan uwchaf o'r cae, yr hwn fyddai yn fwy preifat, ac yn Hawn mor hwylus i'r ymgfiswyr. Dywedodd Mr Ted Jones nd oedd ef yn gweled eu bod yn gwcithredu yn ngwir ys- bryd y Ddeddf, pan y sicrhaent dir oddiar fferm mor gyd maro! fechan ag un Mr Taylor yr hon nid oedd ond 60 o aceri. Yr oedd yn ddigon gwir fod y Ddeddf yn dywedyd fFermydd dros go o aceri "-ond mewn gwirionedd yr oedd yn golygu ffermydd mawr 0801 1 So o aceri. Dywedodd Mr C Morgan mai dymuniad yr ymgeiswyr a'u gwnaethant mor awyddus i sicthati y cae dewisedtg. DWFR BtBELLAU. Dywedodd Mr Sam Pritchard fod y Tanddiffoddydd eisiau 400 o latheni yn ych- I wanegol o hose-pi ping—200 o latheni i'r 1 Rhos, 100 i'r Ponkey, a 100 i Johnstown. Nid oedd hyd y piping yn ei farn-ef yn ddig- on i gyfarfod bob achosion Yr oedd y cyf- lenwad dwfr o'r main pipes i'r hydrants hef- yd yn feius. Cyflenwid yr ardal gan mwy- af gyda phibellau dwy fodfedd, ac yr oedd y rhai hyn yn anfoddhaol i gyflenwl dwfr i'r hydrants. Os oeddynt am fod yn gwbl bar- od i gyfarfod a thanau fe ddylent gael pib- ellau tair modfedd yn lie dwy ac hefyd 400 Hath o hose piping yn ychwanegol. Cynygiodd Mr K Wynne fod dirprwyaeth yn cael ei hanfon at y Cwmni dwfr i geisio cael ganddynt osod i lawr bibellau tair mod fedd. Eiliwyd hyn gan Mr C Morgan, a chariwyd ef. Y ddirprwyaeth a appwynt- iwyd oeddynt:-Y Cierc, Mr Jos Griffiths, a Mr C Morgan. DWR GERSYD. Cynhelir Cyfarfod Plwyfol dydd Mercher nesat i ystyried y priodoldeb o sicrhau dwfr- gerbyd i'r ardal. V mae y Cynghor wedi penderfynu cymeradwyo dwfr-gerbyd, cost yr hon fydd £40, a'r treuliau i'w chynal yn cynwys y dwfr, £50.

RHOS. YMDDISWVDDIAD.—Wedi ugain mlyn- edd o wasanaeth ffyddlem a liwyddianus fel gweinidog y Cape[ Mawr, Rhos, cyf- iwynodd y Parch R Jones ei ymddiswydd- iad y Sabbath diweddaf. Yn naturiol parodd hyn gryn ofid i'w edmygwyr a'i gyfeillion, nid yn unig yn yr Eglwys hon, ond hefyd trwy'r ardal yn gyffredinol. Er dyfodiad Mr Jones i'r Rhos, mae llawer cyfnewidiad wedi bod yn nglyn a'r achos. Un o'r pethau cyntaf yn ei weinidogaeth oedd sefydlu Cymdeithas y Ford Gron, yr hon byth er hyny fu yn hynod lew- yrchus. Yn ystod gweinidogaeth Mr Jones yr adetiadwyd Cape! Siloh, John- stown, ac y corphorwyd Eglwys yno, yr aelodau gan mwyaf, yn cael eu dewis o'r Capel Mawr. R'oedd ymddiswyddo yn fwriad gan Mr Jones rai blynyddau yn ol, ond cofir i'r Eglwys yr adeg hono erfyn ar iddo adystyried y mater, gan wasgu arno i aros yn mheilach. Yn ot fel y deallwn, y rheswm dros y cwrs a gymer ydyw am ei fod yn teimlo y rhwymedigaethau perth- ynoi i fugeiliaeth eglwys mor fawr a dylanwadol a'r Capel Mawr yn dod yn drymach bob blwyddyn, ac fel yr el yntau yn mlaen mewn bywyd, yn anhawdd- ach iddo ef yn bresenol eu dwyn Creda hefyd fod y fath of at yn gofyn am rywun ieuenach nag ef. Ei fwriad ydyw ym- neillduo o fugeiliaeth eglwysig, a gwneyd ei gartref yn y Drefnewydd, lie fel y gwyddis y mae ei fab, Mr R Ivor Jones, yn Ysgolfeistr Ysgol y Sir. Mae'r Eglwys ar hyn o bryd yn ystyried yr ymddiswydd- iad, a cheir gwybod yn fuan eu bwriad. Pa beth bynag wneir credwn fod pawb yn gyffredinol yr barod i gyduno a ni mewn dymuno nawnddydd tawel a dymunoli Mr Jones a'i briod, a llwyddiant i'r teulu oil.

PONKEY. Y Llun diweddaf, yn nghanol pob ar- wyddion o ofid, rhoddwyd gweddillion Mr John Davies, North road Ponkey, yr hwn fu farw y dydd Gwener blaenorol, yn ei 34 mlwydd o'i oedran, i orwedd yn Mynwent Mynydd Seion, Ponkey. Daeth tyrfa fawr yn nghyd, yn mhlith y rhai yr oedd ei gyfeillioo ieuainc o Eglwys Mynydd Seion, o ba un yr oedd yn aelod ffyddlon a disglaer, wedi ymgasglu yn gryno i dalu y gymwynas olaf i un a berchid mor fawr ganddynt. Dangosid y cydymdeim- lad dyfnaf trwy'r ardal gyda'i dad a'i unig chwaer yn eu gaiar mawr. Gweinyddwyd ar yr amgylchiad gan y Parchn J Howell, W Williams ac R Roberts, MARWOLAETH.—Prydnawn lau bu farw Mr Thomas Jones (Meudwy) Fennant road, Ponkey. Yr oedd wedi rhoddi i fyny ei alwedigaeth fel glowr ers rhai blynyddau oherwydd llesgedd a nychdod. Cafodd ers peth amser yn 01 ergyd o'r parlys, a bu yn graddol lesghau hyd y diwedd. Yr oedd yn adnabyddus i gylch eang yn yr ardal. Yn ystod ei oes talodd gryn sylw i farddoniaeth Gymreig, ac ystyrid fod ganddo feistrolaeth 1 hvyr ar y cynghaneddion. Cymer ei angladd le prydnawn yfory (Sadwrn) yn Mynwent Mynydd Seion, Pankey. <

Iii AT EIN GOHEBWYR. w. B. ,J OSES. -ich llythyr i law yn rhy ddi- weddar, caiff ymddangos ynein nesaf.—Goi.. J'OHN J ARVIs.-Dim lie yr wythnos hon, cant ymddangos yn ein nesai. -GOL.

MR JOSEPH DAVIES, YSG. MR J. T. EDWARDS, YSG.

EISTEDDFOD GADEIRIOL Y RHOS. I Cyfarfodydd Poblogaidd a Brwd= frydig. I Cystadleuaethau Eithriadol. Cynhaliwyd trydedd Eisteddfod Gadeir- iol y Rhos y Lluo diweddaf, o dan am- gylchiadau hynod ffafriol. Fel arfer cod- wyd y babell eang ar Bare Llanerchrugog, ond y tro hwn yr oedd wedi ei symud yehydig uwch na'r lie y gosodwyd hi y I trofeydd biaenorol, i le mwy manteisiol, yr hyn brofodd yn gaffaeliad mawr i'r cyn- ulliadau, yn neiltduol y rhai yn y seddau cefn. Profodd y waith hon yn fwy llwydd- .ianus nag ond odid yn un o'r ddwy gyntaf. Yn y tri chyfarfod yr oedd y cynulliadau yn rhagorol, a golygfa i'w hir gofio oedd I yr un oddiar y llwyfan ar y dyrfa a lanwai I y babell yn mhob cwr o honi. Gellid tybio fod dros dair mil o bobl yn y cyfar- I fod hwn. Heblaw cynulliadau poblogaidd cafwyd cystadleuaethau hynod Iwyddian- us, yn enwedig y rhai corawl, y rhai sydd yn deilwng i'w cyffelybu a'r goreuon geir mewn unrhyw Eisteddfod. Am y trefn- iadau, anmhosibl yw siarad yn rhy uchel. Dygwyd y trefniadau oddimewn i'r babell yn mlaen mor ddirwystr a pheirianwaith cywrain, heb goll amser, na munyd an- nyddorol, yr hyn a adiewyrcha yn fawr ar yr Arweinyddion a'r Swyddogion yn gyff- redinol. Dygwyd yn mlaen y rhai oddi- allan i'r babell yn y modd mwyaf ystwyth, a gwnaeth y rhai oedd yn trin y tocynau, &c., eu gwaith yn rhagorol. Anfoesgar hefyd fyddai anghofio gwaith yr heddgeid- waid dan gyfarwyddyd Sergeant Edwards. Rhos. Y rhai oeddynt yn barod i wneyd unrhyw beth, ac a ddanpsnt y gofal mwyaf yn nghyda'r caredigrwydd mwyaf tuag at bawb. Nid rhyfedd iddi droi mor liwyddianus. Yr oedd pob peth megis yn cydweithio yn rhagorol i ddwyn hyn oddi- I amgylch. Yr oedd gweithrediadau yr Eisteddfod fel y canlyn YR ORSEDD. Am haner awr wedi wyth y boreu cynull- odd torf anferth i Duke Street i fod yn bresenol yn agoriad yr Orsedd. Cymer- odd Beirdd y Cylch eu safle ar y meini, a Bethel, yr hwn oedd yn arwain, ar y Maen Llog. Yn ebrwydd galwyd ar Mr Wm Griffiths i Ganu y Corn Gwlad, yn gwa- hodd trigolion y wlad i'r wledd. Vna cyhoeddodd Bethel yr Orsedd yn agored. Dywedai mai nid chwareu plant oedd cynal Gorsedd y Beirdd. Gorsedd hedd- wch ydoedd yr oedd delfryd hon yn uch- el, yn dechreu o'r Orsedd Dragwyddol. Nid maes y gwaed: ydyw, ond darn o wastadedd Bethlehem. Yr oedd delfryd yr Orsedd yn brophwydoliaethol gan ei fod yn edrych yn mlaen at yr adeg pan y byddai heddwch yn gyffredinol. Dad- weiniodd y cledd, ac yn awdurdodol gof- ynodd deirgwaith "A oes Heddwch ? A theirgwaith yn gydlef yr atebodd y dorf anferth, "Heddwch." Offrymwyd Gweddi'r Orsedd gan y Parch Jenkins- Menlove. Yna aeth y Beirdd ati i gyf- arch yr Orsedd, a galwodd Bethel ar y rhai canlynol ar y Maen Llog :-Parch Isfryr Williams, Parch Richard Wil- liams Hill Street, (yn Seisnig, am yr hyn y dywedai Bethel fod yr Orsedd yn gofyn Cymraeg digymysg, ond fod hy- awdledd y bardd yn hawlio maddeuant iddo), Eilir Aled, Trebor Grugog, Ior- werth Iuddewig, John Williams, a Mor- gan o Wylfa. Wedi caihc ar y delyn gan Miss Bessie Jones, a Mr W 0 Jones yn canu penillion, aeth y beirdd canlynol yn mlaen i anerch :—John Jarvis, Acwila, Dyffrynog, Thomas John Jones, Evan Jones, a Iago Ddu. Diweddwyd gyda Hen Wlad fy Nhad- au" ar y delyn gan Miss Bessie Jones (Telynores Gwalia.) YR ORSEDD. O'r Orsedd ffurfiwyd yn orymdaith drefnus dan gyfarwyddyd Mr Cadwaladr Morgan, Mr M Kyffin (Eilir Aled), a Mr Fred Ellis, Campbell street, a gorym- deithiwyd yn y drefn ganlynol trwy Queen street, ar hyd Hill street, Market street, a Hall street, i'r Pare :—Yr Afr, Seindorf Arian y Rhos, yr Heddgeidwaid, Cleddyf yr Orsedd (yn cael ei gludo gan Mr Levi Jarvis), Bardd yr Orsedd, a Beirdd y Cylch, Pwyllgor Cyffredinol yr Eistedd- fod, Cynghor Plwyf y Rhos, Swyddogion y Cymdeithasau Cyfeillgar, a'r cyhoedd. CYFARFOD Y BOREU. Yn brydlon am 10 o'r gloeh cyrhaedd- odd y Llywydd, A E Evans, Ysw., Bron- wylfa, ac yn union cyflwynodd yr Arwein- ydd, Parch R Williams, Hill Street, ef i'r cyfarfod. I agor, cafwyd detholiad ragorol gan Seindorf Arian y Rhos dan arweiniad Mr Charles Bennett, ac yna aed yn mlaen gyda'r gwaith canlynol Beirniadaeth ar Calico Chemise i blen- tyn, iaf, nid atebodd 2il, Sallie Davies, Rhos. Muslin Pinafore i blentyn, iaf, Sallie Davies, Johnstown 2il, Gwennie Rogers, Rhos. Print Pinafore i blentyn, ni atebodd neb am y wobr gyntaf na'r ail. Detholiad ar y Delyn gan Delynores Gwalia. Gwaith Brwsh i blant dan 11, tri math o wreiddiau, dail, a blodau, iaf, Beta, 2il, Edwin Williams, Mountain st, Rhos. Eto i blant dan 14 oed o Dandelion, Poppy, Wild Rose, Primrose, a Daffodil, iaf Gwili, 2il, Robert. Cystadleuaeth canu Deio Bach" (D Jenkins) i blant dan 16 oed, iaf, Robt Ellis Hughes, Glynceiriog, 21I, Emlyn ¡ Evans, Rhos. Myfyrdraeth "Joseph yn y Pydew," II Ochenaid uwch ei Hanes." Unawd ar y Berdoneg, i blant dan 16 oed, Sunset Thoughts (R Cecil), iaf, Vera Jones, Cefn 2il Jenny Taylor, Shot- ton. Chemise gwaith Haw, Mrs Elias Davies, I Johnstown. Gwau Hosanau Seicio, Mona. Pais Wlanen, Emily. I ) Cystadleuaeth Desgrif-Gan i blant The Wasp," gwobr ^3 3s. Daeth tri o bar- tion yn mlaen :—Genethod o Ysgol y Cynghor, Ponkey Plant Ysgol y Cyng- I hor, Johnstown Plant Ysgot Genedlaeth- ol y Rhos. Yr oedd hon yn newydd-beth yn yr Eisteddfod, a phrofodd yn un o gys- tadleuaethau mwyaf dyddorol y dydd. Rhoddodd ei feirniadaeth yn Seisnig fel y canlyn 1St Choir.-Lacking in cohesion, in- clined to run away with the time, not true in intonation, possessing beautiful voices, and on the whole a good performance. 2nd.-Commenced excellently, inton- ation suffered badly, tendency to overdo things, time not steady, did not finish as good as' they commenced, showed too much excitement. 3rd-Improvement on previous choirs as coming on stage, very sweet voices, J actions most appropriate, although occas- j ionally rather tame, in perfect tune throughout, a good first. J Beirniadaetbau :—Physical Map o Sir J Ddinbych, neb yn deilwng Relief Map of ¡ Wales in Clay or Plasticene, Mr Arthur Thomas, Chapel street, Johnstown Map J. o'r Rhos yn dangos y prif adeiladau, neb yn deilwng. Cystadleuaeth unawd Soprano, Bedd fy Nghariad (R S Hughes). Cystadleu- aeth hynod gyffredin. Goreu, Miss Blod- wen Parry, Gwrecsam (pupil i Madame E Wright Hughes). Cafwyd anerchiad gan y Llywydd, A E Evans, Ysw., Broriwylfa. Dywedai ei fod yn ddiweddar yn Ffrainc, a'r peth cyntaf a ofynir gan Ffrancwr i ddieithr- ddyn ydyw, b ble mae'n dod. Gofynwyd hyn iddo ef, ac atebodd ei fod yn dyfod o Gymru. "O dyna wlad y Gin ateb- wyd yn ol, a dywedodd yntau mai felly yr oedd, a'i fod ef mor ffortuous a bod yn byw yn agos i un o'r dinasoedd mwyaf cerddorol yn Nghymru-Rhosllanerchrug- og-Ichwerthin a chym.) Yo mhellach dywedodd fod yr amser wedi dod iddco ddangos ei gymeradwyaeth o waith y Pwyllgor mewn ffordd mwy ymarferol, ac; os derbynient un, byddai yn hyfrydweb ganddo gynyg Her-Gwpan neu rywbeth cyffelyb, i fod yn gystadleuol am dani yo yn yr adran gerddorol, ac i gael ei had- nabod fel Cwpan y Llywydd. Diolchwyd yn gynes i Mr Evans ar ran y Pwyllgor gan Mr Cadwaladr Morgan, y Llywydd Cyffredinol, a Mr W M Jones, a dangos- odd y gynulleidfa eu gwerthfawrogiad o'i haetfrydedd gyda chymeradwyaeth fydd- arol. Datganiad gyda'r Delyn gan Mr W 0 Jones. Beirniadaethau :-Pyjama Suit, Eilun- ed Embroidered Cushion Cover, iaf, Mrs Osborne Jones, Rhuthyn 2il, Estella, Handmade Tray Cloth, iaf, Gwenllian, 2il, Rose. CORAU PLANT. Cynygid gwobr iaf o £5 (a bathodyn aur-ganolog i'r arweinydd), ac ail wobr a £ 2, am y datganiad goreu o Y For. daith (Hopkin Thomas). Yr oedd un- ar-ddeg o gorau wedi anfon eu heiwau i law, ond y saith canlynol a ymddangos- odd, a chanent yn y drefn hon Rhosymedre- Mr J 0 Jones Gobaith (Rhos)-Mr Iorwerth Lewis Acrefair-Mr John Wright Chirk—Mr T Edwards Elwy Juvenile Choir Llangollen—Mr D Itees Thomas Vale of Maelor—Mr Joseph Williams Cor laf-Lleisiau o ansawdd cyffredin, y cynyrchiad yn rhy agored, a gweddot dda y toddent i'w gilydd, dylai yr arddull fod ychydig yn well, nid oedd digon o'r ysbryd grazioso. Yr oedd y donyddiaeth yn dda trwy y darn, yr oedd tuedd i or- wneyd. Pe na bae wedi gwrando ar gorau gwell rhoddai y wobr i'r cor hwn. 2—Yr oedd Cor Plant Gobaith yn gorph rhagorol o leisiau, yn cynyrchu yn ddav a'r llafariad yn ddieithriad yn cael edrych ato. Yr oedd y cyd-darawiad yn lied eg- lur, a'r donyddiaeth yn dda trwyddo. Yr oedd un Soprano yn rhy eglur a brwd. frydig. 3—Yr oedd lleisiau Cor Acrefair yrr gryf er nad oedd y toddiad o'r goreu. Yr oedd y brawddegiad yn amlwg feius, a J thuedd hefyd i orwneyd. Cymerwyd yr ail symudiad yn rhy araf, a chollai y cor mewn eglurder, a'r donyddiaeth yn diodd- ef hyd y diwedd. 4-Cynwysai Cor Chirk leisiau tlws, aC yr oedd y toddiad yr un mor dda. Yr oedd y perfformiad oil yn gerddorol, y brawddegiad yn cael talu sylw manwl iddo. Yr oedd yn ddarlun rhagorol, a'r gorphenedd yn beth i'w edmygu, y cyd- darawiad yn lan, a phob gair yn cael ei ganu yn dlws, ac yn cael ei effaith ddyl- adwy. 0 bossibl gallent roddi ychydig mwy o fywyd ac edrych arno o safle holl- ol gerddorol. Yr oedd yn berfformiad ardderchog. J 5—Cydymdeimlai yn fawr ag Arwein- a ydd Cor Elwy, yr hwn wedi yr ychydig fariau cyntaf a gollodd y donyddiaeth, aC 1 oddiyno i'r diwedd graddol suddai i'r try- JJ bini. ™ fariau cyntaf a gollodd y donyddiaeth, aC 1 oddiyno i'r diwedd graddol suddai i'r try- JJ bini. ™ 6-Cydynideimlai hefyd a Chor Llan- gollen, yr hwn a gyfarfyddodd a'r un an- ffawd a'r cor blaenor ol. 7—Cynwysai Cor Dyffryn Maelor leis- iau ardderchog, ond ni lwyddasant i gael y goreu o honynt, ac ar y cyfan, yr oedd- | ynt yn ddiffygiol mewn gorphenedd. I Yr oedd tri cor yn sefyll allan yn y gystadleuaeth, ac elai y wobr gyntaf < Chit k, yr ail i Blant Gobaith, tra y cym- erai Cor Maelor eu safle yn drydydd. CYFARFOD Y PRYDNAWN. Cymerwyd y lywyddiaeth gan Timothy Davies, Ysw, A.S. ar Arweinyddiaeth gan y Parch Charles Jones, Llanfyllin. Fel y canlyn yr oedd y gweithrediadau. Beirniadaethau.—Carved Oak Coal Box, neb yn deilwng, carved Oak Baton, ni ateb- i odd neb i'w enw. 1 Cyfieithii o'r Seisneg i'r Gymraeg, iaf* J [ Mihangel, ail, Cymro Eryri.