The Rhos Herald

Sefyllfa Glowyr yn Ngogledd Cymru. ,Tybid oddeutu wythnos yn ür fod y sef- <y.ttfa yn y Gweithfeydd Glo yn Ngogledd ICymru mewn cyflwr lied ddiogel, ac na vlyddai dim ond penderfyniad y Gyngrair alenedlaethol i gefnogi Gweithwyr Ysgot- Jand, yn debyg i beryglu yr amgylchiadau. fErbyn yr wythnos hon fodd bynag mae • ;$>ethau wedi newid, ac yn ol pob tebyg aydd rhybudd o J4 diwrnod yn cael ei .xoddi i'r meistriaid gan y gweithwyr, ^■dydd Sadwrn nesaf. Cynhaliwyd cyfarfod o Bwyllgor Gweith-; .loi Undeb Glowyr Gogledd Cymru yn Ngwrecsam, dydd Sadwrn diweddaf, pryd penderfynwyd cyflwyno y telerau can- tfyftol i ystyriaeth y meistradoedd mewn cyfarfod unedig :— I-F od y Ileoedd sydd wedi arferyd gweithio chwe' diwrnod yr wythnos yn jflaenorol i'r Ddeddf i barhau felly. Yn rfttheUach fod y lleoedd na weithient ond $un diwrnod a'r ddeg y bythefnos i barhau ,-If un modd o dan y Ddeddf. z-Lle y gweithir stemiau byrion ar >S»adwrn, fod y cyfryw i barhau. 3-Fod gwaith ar nos Sul, os oes, i rfiJdechreu am t 2 o'r gloch. 4-Fod -amser bwyd o 20 munyd i gael si gani^tauj ac yn ystod yr amser bwytta, 4ad y peirianau gwindio a thynu gael eu hiatal. 5-Fod gweithwyr ar y bone, y rhai sSySd yn trin y glo, i adael gwaith pan ifydd gwindio glo wedi darfod 6.—Fod amser cyfaddas vn cael ei gan- ilataii i drafaelio i mewn ac allan o'r gwaith, er galluogi y glowyr i gyrhaedd y Hygad yn mhen yr wyth awr, neu y jrhwech awr, fel bydd yr achos. CYFARFOD UNEDIG Cynhaliwyd cytarfod unedig o'r meis- -dradoedd a chynrychiolwyr y gweithwyr fn ddiweddarach, i drafod yr uchod, ac yn ',dl adroddiad Ysgrifenydd Cyffredinol y 4Jlowyr, terfynodd fel y canlyn:- Wedi ymdrafodaeth faith ar rhif I, cyt- sSloodd y meistriaid. Ar rhif 2 dywedodd Cadeirydd y Meis- tradoedd, Mr Jas Darlington, fod yn rhaid Mdy,ot gael yr wyth awr yn llawn ar Sad- wrn yn ol darpariadau y Ddeddf. Ar rhif 3 cynygiodd cadeirydd y Meis- tradoedd hollti y gwahaniaeth, a derbyn riSteii? 0 saith awr ar nos Suliau. Golygai hyo fod y dynion yn cael myned i lawr awr yn ddiweddarach ar nos Sul nag ar Tjflosweithiau eraill yr wythnos. Awgrym- .,Qdd cynrychiolwyr y gweithwyr fod yr ,holl ddynion i fod i lawr am I I o'r gloch y nos, ac i fyny am 6 y boreu, ond ni fed- r&i y meistradoedd gytuno a hyn. Ar rhif 4 cynygiodd y Cadeirydd 20 fRuoyd o amser bwyd, ond nid oedd hyn i atat y gwindio na'r peirianau eraill. Cyn- ygiodd cynrychiolwyr y gweithwyr 15 ,-niunyd-y peirianau a'r gwindio i gael eu cfiatat yn ystod yr amser. Gwrthododd y meistriaid hyn yn bendant, a therfynwyd f gyagrair heb setlto cwestiwn yr amser vWyt*. Ar rhif 5 yr oedd y meistradoedd eisiau f* un oriau llafur gan y gweithwyr ar y < fcooc, ag a gawsent cyri i'r Ddeddf ddod i "m. Ar rhif 6 cytunodd y meistradoedd i'r viltanagers a'r gweithwyr drefnu amser fiyfaddas i drafaelio. CVNGHOR Y GWEITHWYR. Cyohaliwyd cyfarfod o'r uchod yn .gwrecsam, dydd Llun, Mr Thomas Hughes yn llywyddu. Penderfynwyd i Wahodd Arolygydd y Glofeydd i gyfarfod flefodau o'r Cynghor, yr adeg a'r Ue mwy- Af cyfieus iddo et, i ystyried yr amser a fftmateir i ostwng y dynion i'r lofa, a'u drachefn. Pod y cyfarfod yn argymell aelodau yr Undeb o'r priodoldeb o bleidleisio yn ffafr rhpddi yr gofed o Reolau Undeb Glowyr Prydain Fawr mewn grym, i gefn- Glowyr Ysgotland, os gwesgir arnynt -|*it*ad mewn cyflogau. Canlyniad y »teideb i fod yn llaw yr Ysgrifeyndd Cyff- j«Uool if neu cyt* dydd Llun nesaf.&cyn f*Wr..llr Ashton heb tod yn hwy oa'r 37210. ( Fod yr Ysgrifenydd Cyffredinol yn cael ei gyfarwyddo i roddi rhybudd yn terfynu ymrwymiadau ar ran holl aelodau yr Un- deb fel gwrthdystiad yn erbyn gweithio heb amser neillduedig i fwytta, ac hefyd yn ffafr stemiau byrion ar Sadwtn a nos Sul, ac fod gweithwyr ar y bo ic, y rhai sydd yn trin y glo, i gael caniatad i adael gwaith, pan fydd gwindio glo drosodd. Fod enwau yr aelodau, ac hefyd os yn bossibl, rhif eu lampau, i fod yn nwylaw yr Y sgrifenydd Cyffredinol ar neu cyn boreu Gwener nesaf. GWEITHWYR YR HAFOD. Cynhaliwyd cyfarfod 0 weithwyr yr Hafod yn y Public Hall, nos Fercher diweddaf, 0 dan lywyddiaeth Mr Enoch Smith, yn cael ei gefnogi gan Bwyllgor y Gwaith a'r Ysgrifenydd Lleol, Mr Richard Jones. Fel y gwyddis yr oedd glota yr Hafod hyd yn hyn wedi penderfynu cwest- iwn amser bwyd yn foddhaol, gan bender- fynu aros fe! yr oeddynt yn flaenorol, a chyd-ddealldwriaeth rhyngddynt a'r meis- tradoedd. Daeth nifer gweddol ynghyd, er nad oedd mor gynrychioladol ag y gellid disgwyl. Y mater dan sylw oedd penderfyniad y Cynghor yn Ngwrecsam dydd Llun. Yn fuan dangoswyd fod dwy- I blaid lied gref ar y cwestiwn, amryw yn siarad o blaid cydymffurfio a gweddill y Glofeydd yn yr Undeb, ac eraill yn methu gweled y cysondeb o ddod allan yn awr ar gwestiwn bwydo pan yn gweithio dim ond wyth awr, ac wedi caniatau yr hen drefn am flynyddau pan yn gweithio naw awr. Pan roddwyd y mater i'r cyfarfod, cafwyd fod mwyafrtf o'r cyfarfod yn ffafr derbyn argymellion y Cynghor. Felly I bydd rhybudd yn cael ei anfon y Sadwrn nesaf iholl weithfeydd glo Gogledd Cym- ru i derfynu ymrwymiadau.

GOHEBIAETH. CYFARFOD GWEITHWYR HAFOD. .9 At Olygydd Herald y Rhos. syr,-rreimlaf yu dra diolchgar i chwi os eatm- tewoh ychydig la i draethu ar ) r anghysondeb oedd yn nghyfarfod gweithwyr yr Hafod nos Feroher diweddaf. Yr wythnos flienorol pasiodd cyfarfod o'r un gweithwyr benderfyniad yn oymeradwyo y I ythyr a nnfonwyd i'r newyddiadaron gan y Lly- wydd a'r Ysgrifedydd—ac a ddarllenwyd o fken y eyfai-fod-yn gwrtbbrofi circular yr Agept, am ein bod ni yn yr Hafod yn ctel digonedd o amser i fwytr.a ein brecwest. Yr oedd sia'rad cryf yn y cyfarfod hwuw yn erbyn y circular, ond erbyn yr wythnoa hon mae pethau wedi newid, a'r gweithwyr wedi en cario ymaith gan bob awel wibiog. A oedd y cweatiwn o roddi 14 diwrnod o rybndd i'r meh-tr wadi bod ar yr Agenda yn y Council, ynte wedi ei wthio drwodd fel protest yn erbyn llythyr gweithwyr yr Hafod ? Y ca»>lyniad o bosibl yw tynu gwrthryfel a'r meistr. Yr ydych wedi pasio y penderfyniad i roddi rbybudd heb gael llais yr holl weithwyr ar y, uaater. A yv 200 o weithwyr yn ddigon i bonder fyns wiater mor b-vysig pydd yn t efFeithio ar gymaint a 1,20) o weithwyr P Cynyg- iad oedd hwnw gafodd ei roddi gerbron, sef ein bod yn cyfarfod y meiatr a'r managers i gael written agreement fod pob bachgen yn c'iel ugain munyd o amser i fwytta, heb Btopio y triliau. Roedd rhai o Bwyllgor y gwaifch yn dweyd fod y managers wedi rhybuddio y gofalent hwy, ond cael hysbysrwydd o ryw amg-ylchjad gwrthwynebol, fod pob bachgen yn cael amser priodol i fwytta Ond o ran hyny, g-ill- } af dystio yn pydwybodol na welais, yn ystod 8 mlynedd o brnfiad ar ffyrdd y gwaith glo, yr un bachgen nad oedd yn cael digon o amser. Gan fod gjmaint o gwyno yn yr Hafod am ddramian, a chymaint yn dod o'r gwaith heb ddim cyflog oherwydd hyny, credaf mae ffolineb yw pen- derfyniad o natur yr un sydd wedi pasio, a hyny gan y Ileiafrif-ovn lleied ag un o bob chweoh. Carwn hefyd roddi gair caredig i'r Pwyllgor. Byddwch yn annibynol eich barn, er i chwi gael eich dewis gan y gweithwyr, a pheidiwck aros i weled pa gyfeiriad y bydd gwyut y cyfarfod yn chwythu cyn siarad, a myned I'W ganlyn er mwyn dydd yr etholiad. Dylaswn ddwe,d fod rhai o'r Pwyllgor yn eofn ac vn annibyn il eu b rn, ond nid pawb. Credaf pe b'ai yr holl we'thwyr yn datgan en teimiad, ac yn cael eyfla i bleidleisio ar y pen- derfyniad, y troai yn hollol wahanol. Byddai yn well i'r Council yn Ngwrecsam dalu sylw i'r ewes. tiwn fod pob gwaith yn chwareu bob yn ail dydd Llun, yn lie gweithio ohwe diwrnod bob wythnos, ao nid ymdrybaeddu a dyrysu masnach ar gwestiwn mor ddibwys ag amser bwytta i blant.—Ydwyf. UNDEBWR CHWAETBR CANIIIF.

RHOS. MAP.WOLANTH. -Dydd Mercher (wythnos) bu farw Mrs Grace Griffiths, gweddw y di weddar Mr Evan Griffiths, Erwgerrig, a hi yn 66 mlwydd oed. Brodor o Lanuwchllyn, ger y Bala, oedd yr ymadawedig. ond yn Rhos treul- iodd y deugain mlynedd diweddaf o'i bywyd. Cymerodd y gladdedigacth le yn Mynwent y Rhos prydnawn Llun, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch S Jones (curad). MARWOLAETII.-Gofid dwys i lawer oedd deall fod Mrs E S Jones, priod Mr J Lloyd Jones, The Bungalow, Duke street, Rhos, wedi ymadael a'r fuchedd bresenol y Sabboth diwedd- af. "Nid oedd ond 31 mlwydd oed. Merch ydoedd i Mr Edward Parry, Builder, Ponkey. Yr oedd yr ymadawedig yn adnabyddus i gylch eang yn yr ardal, fel dynes ieuanc 0 gymeriad uchel, ac ymarweddiad dilychwin. Flynyddau yn ol cyflwynodd gryn lawer o'i hanfser i astudio arluniaeth, a daeth yn hyddysg a medius yn y ganghen hon. Ymbriododd a Mr J Lloyd Jones, a bu yn ymrwymiad hapus hyd nes i afiechyd gymylu ar hyny. Cymerodd yr angladd le prydnawn Mawrth diweddaf yn Nghladdfa y Rhos. Cynhaliwyd gwasanaeth yn Nghapel Calfaria, Duke street, yn cael ei arwain gan y Parch E Williams, Penuel. Heblaw tyrfa fawr yr oedd y gweinidogion canlynol yn bresenol:—Parchn E Mitchell, Ponkey R WiHiai|i8, Hill-street > a W Price, Wesleyaid. Wedi y gwasanaeth hebryngwyd y gweddillion i'r Gladdfa 11e y cynhaliwyd gwas- anaeth hynod ddwys, y Parchn E Mitchell, R Williams, a W Price yn cymeryd rhan ynddo. WY Anfonwyd amryw lfodeudyrdi, ac yn eu plith un gan ei hen ddosbarth yn Nghapel Noddfa, Johnstown, ac un arall gan weithwyr y John- stown Saw Mills, He y nuae Mr Jones yn Glerc. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu oil yn eu trjillod. j

UNDEB ANNIBYNWYB. CYMRU. Cynhaliwyd cyfarfodydd yr uchod yn Mhontardulais, yr wythnos hon, pryd yr I oedd oddeutu 500 o gynrycbiolwyr yn bres- enol. Llywyddwyd gan y Parch R Roberts Rhos. Parhaodd y gweithrediadau o nos Llun hyd dydd Liu. DYDD MAWRTH Gwaith penaf y diwrnod hwn oedd der- byn adroddiadau y gwahanol Bwyllgorau Yn y prydnawn daeth busnes y Gymn a gerbron, pryd yr ymdriniwyd a seiyll a y y Gronfa; dewiswyd y Parch W Levies, Llandeilo, yn Ga-deirydd at y flwyddyn nesaf; appwyntiwyd y Parch R Peris Williams, yn Ysgrifenydd am y tair blynedd nesaf; a derbyniwyd eg-is Eglwys Soar, Llanbedr, fel y lie i gynal yr Undeb Cyff- redinol nesaf Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parch Peter Price, B.A., Dowlais, a'r Parch James Edwards, Castellnedd. DYDD MERCHER. Daeth tyrta fawr yn nghyd am 10 y boreu i wrando y Llywydd yn traddodi ei anerch- iad o Gadair yr Undeb. Gwnaeth Mr Roberts argraff ddofn ar ei wrandawyr, ac wrth gynyg diolchgarwch iddo am ei araeth odidog datgatjwyd llawenydd cyffredinol yr Undeb wrtn ei weled cystal wedi ei afiechyd blin diweddar. DIRWESTOL. Cynhaliwyd cyfarfod mawr dirwestol yn nglyn a'r gweithrediadau, pryd y siaradwyd gan Mr M'Killop, Llanerchymedd, Mon, Mr L D Jones (Llew Tegid), Bangor; Parch D Jones, Rhuthyn Parch W Crwys Williams, Brynaman. Pasiwyd penderfyniad unfrydol ar y diwedd yn llongyfarch y Lly- wodraeth ar eu gwaith yn pasio y Mesur Trwyddedol trwy Dy'r Cyffredin, y Prif Weinidog ar ei addewid glir i ail-ddwyn y Mesur i mewn y cyfle cyntaf posibl, Trysor- ydd y Gyllideb ar ei benderfyniad i wneyd i'r Fasnach dalu ei chyfran briodol am eu cyfleusderau, a Llywydd y Bwrdd Addysg am wneyd addysg ddirwestol yn rhan o'r cwrs addysgol yn yr ysgolion. DADGYSYLLTIAD. Pasiwyd penderfyniad cryf yn datgan gofid a siomedigaeth at waith y Llywod- raeth yn tynu yn ol Fesur Dadgysylltiad a Dadwaddoliad i Gymru wedi ei haddewid- ion mynych i'w basio yn ei holl adranau y tymhor hwn. Yn neillduol gofidient am ei fod wedi ei aberthu yn ffafr mesur a ddyg- wyd yn mlaen i heddychu plaid a wnaeth ei goreu i beryglu bodolaeth y Llywodraeth. Siaradwyd yn gryf ar y penderfyniad gan y Parch 0 L Roberts, Lerpwl, a'r Parch Towyn Jones.

f gjP" SPECIAL OFFER 1 XUI:'t.'IIt.: J:8M!II:TUI:tz:C I mtP t F0R THIS month only. I 1 to Measure I 1 ^sual Price, ^5s This Month, 40s I I IJli friT m 38s6d do 38s 1 8 fl 81 do 34s6d do 32s 1 I II, do 28s6d do 28s 1 '1Q'»- a I iM J. W. JOKEsJparisHse.RHOS -Exist= iiI .Ll..d.. I Unique Furnfshini Scbe^c. j I Harrop's System of House Furnishing "Out of Income" I I is quite distinctive and gives untold satisfaction to their I customers. Arrangements are made to suit each f is quite distinctive and gives untold satisfaction to their I customers. Arrangements are made to suit each f customer's personal convenience. I A FREE CALL and see us. (We pay Railway Fares on orders of bo and llll TRIP TO upwards). You can then not only make a selection from our 1| A immense stock, but also arrange terms to suit your circumstances in II ■nAitCHESTER, a private interview with the MANAGER. Dj DISTANCE NO OSJSCCT. ALL GOODS CARRIAGE PAID. Rj Send at once for Catalogue Q post free. || n n n 0% ■ a m Tbe Great House Furnishers and Baby Car Makers II iAKROP S9 LtO«v SSf 91,93, PiccasilUy, lanetisster. 3|i§ IIIIIIIII—WW^—M————BBWHLFIHIBBLLIB»ILLIMB8KBHSE8 mom R BOON TO RHOS Bolden Fleece' MARGARINE ONE OF THE Finest & Purest Poods EVER OFFERED FOR SALE. Can now be had from any Member of the Local Grocers' Association. THE PRICE. IS ONLY r 8o. Or li Lbs. for Is. If you prefer it that way.. low Rskyour own Grocer for a j •• 1 i, F R E E • S fl M P L E. J. VU (i ■ ■ ■* —

RUABON POLICE COURT. To-day, Friday, before A E Evans, Esq. (chairman), Dr Lawton Roberts, Mr R. R. Jones, Mr Ormrod, Mr Lloyd Jones, and Mr R Pritchard. NO TICKET. James Kelly, of no fixed abode, was charged with travelling on the Great Western Railway without having previously paid his fare. Defendant described himself as a sailor, making from Wrexham to Cardiff. George Fussell, stationmaster, Ruabon, stated that Kelly was found in a third class compart- ment at Ruabon without a ticket. When ask- ed for his ticket defendant said he had booked from Wrexham but had lost his ticket. It was afterwards found out that he had not taken out a ticket. The Bench fined defendant 2/6 and costs, or in default 3 days imprisonment. THE ASTON FIRE. The Wrexham BoroughWatch Committee claimed from Messrs Aston and Son the sum of 1:15 7 6 being balance of charges for the use of the Fire Brigade and men in the work of putting out the fire at Aston's Ponkey works, in April last year. Mr Lawson Taylor, Town Clerk I of Wrexham, said that the total amount, of J charges for the use of the Borough Fire Brigade Mid men on the occasion of the fire was JE63 7 6, Messrs Aston had only paidii48. leaving a balance of £15 7s 6d. Mr W Aston said that the sum paid by him, £48, covered the claim of the Borough Council. He thought the sum of 232 for use of the engine was an extortionate one. I The Bench considered that Messrs" Aston I should pay another £10, making in all, £õ8. I HIDING BEHIND THE DOOR. Joseph Williams, Mountain-street, Rhos, was charged with being unlawfully on the premises of the Sea Lion, Mountain Street, Rhos, on July 17. P. S. Edwards said that 10-20 p.m. on July 17 he saw Mrs Evans, the landlady of the Sea Lion, standing at the door of her house. His suspicions were aroused, and he asked her if there was any- one in the house. She answered that there was no one there, but on entering the house he found defendant hiding behind the door in the dark. P.C. Harris corroborated. Mr R. C. Roberts, Wrexham, appeared for de- fendant. Defendant said he hid behind the door simply for a bit of fun. He was standing outside and saw Mrs Evans come out leaving the door open. He popped in and hi *d,-behind the door for a bit of a lark He did not .have any drink after ten. Mrs Evans did not kn«»w he was behind the door. Chairman We ha ve been waiting to see where the joke comes in. Clerk: It's dangerous when a mouse hides in a trap. Mrs Evans and Thomas Burns, Mountain-street, also gave evidence. The Bench considered there was a little doubt in the case, and dismissed the charge on payment of the jcosts. They also warned Mrs Evans to con- duct her house very carefully in future. NO LICENCED Dd RobertMount Pleasant,^onicey, was fined as 6d and costs for neglecting, to take out a dog nceuce. j