The Rhos Herald

.jHl.e- i | Get down your Calendar I Put a red ring1 round the date, j; SASTODAT, AUGKCTST '7th, I to remind you that on that day | THOMAS' SUMMER I SALE [| will commence. i All our Sales are famous tor ster- i ling-value. We never offer anything- that we would not sell at regular prices from day to day, but this i Summer our Sale will unquestion- | ably be the leading bargain event of A the season. f We shall offer you extraordinary | bargain inducements in just those | you most need. Î Come early on the Opening day. j THOMAS-& SON, ■| 12 & 43 Hope Street, 1 WREXHAM. i 1 WREXHAM. ——

Eisteddfod Caergwrle. I Cynhaliodd Eglwys yr Annibynwyryn iNghaergwrle Eisteddfod lwyddianus yno :'1 Llun diweddaf, er cael elw i leihau y ddyled sydd ar yr addoldy, a deallwn eu $>od wedi deibyn elw sylweddol. Yroedd "jf dyfarniad'au fel y canlyn .— Unawd i enethod dan 18 oed, "Y m- ;&dawiad y Brenin," Mary L Roberts, :South sea. Unawd ar y berdoneg, Joseph Attwood, •tConnah's Quay. .rÐ Unawd soprano, "Brenhines y Don", Beatrice Negus, Chirk. Unawd baritone Y Mab Afradlon," Newton Edwards, Seacombe. Cystadleuaeth Corau Plant, "Y For. •^aith" (Hopkin Evans). Gwobr, ^3. •aCanodd y corau yn y drefn ganlynol :— Cory Waen.—Meddai y cor hwn gyd- a phwysleisiad da, ond yr oedd ffiu datganiad braidd yn anvvastad.—Mate- *au, 48'. Cor Summe,-Izill.-Ddim cystal lleisiau fr alto'n anfoddhaol agor yn galed ac Vale of Maelor.-Cydbwysedd da ton r^c. Uno'iaeth neillduol o dda. Eu hunig #ai ydoedd tuedd i or-bwysleisio.—51. Plant Gobaith, Rhos.-Ymosod yn an- rAtbertfaith. Mynegiant y tudalen olaf yn ^an, ond datganiad go dda at eu gil- tdd.^46. Chyersyllt. —Agoriad eras, esgeulus o '^negiant, anystwyth ac anwadal, a'r tu- *«aalen olaf yn galed —40. r-langollen.-Tueddu i galedu ddim yn yrnud yn ddigon esmwyth -42. Bl"nbo.-Agor yn dda; y bechgyn f,brgctdd yn erwin y rallentando yn ddiff- JPgfol, a'r brawddegu'n rough.—48. V goreu felly ydoedd Vale of Maelor, o an fatwn Joseph Williams. Unawd tenor Sanctaidd Wr Gofidus," ^arry Davies, Brynteg. Adroddiad Hiraeth y Cymro am ei *VUd." Harry Davies, Cymmau. Pedwarawd "Beth sy'n hardd ? Un vafti a ddaeth yn mlaen. ac yr oeddynt j^deihvng o'r wobr, sef parti Tom Jones, Corau Cymysg, "Cwsg, filwr cwsg," **or cystadlu, Bwcle a Connah's Bwcle yn oreu. Gwobr, £ 8. Her-unawd o ddewisiad yr ymgeisydd eat cystadleuaeth galed, daeth Sam %> Bwcle, allan yn fuddugol. ag, J*. gystadleuaeth gorawl, corau i&ion, £ io} a metronome i'r arweinydd. -cor rSn ydoedd M Y Dwyfol Fab." Un 4da»»a a?t^1 yn mlaen, sef Broughton, o arweiniad Mr E Evans.

RHOS PJSNUEI, -Y mae y Parch a Mrs E Williams j Peauel Villa, wedi myned i dreulio eu gwyliau blynyddol. Pregafchwyd ya I'tsnuel Sul diwedd- af gan Proff. J T Evans, M. A., Bangor. Y FOrtD GROX. —Cyraarodd y gymdeithas uchod fantaif? a'r Wyl y Bane i fyned am eu plaserdaith arterol. a'r ffordd a ddewiswyd y tro hwn ydoedd myned trwy Llandegla dros y myn- ydd, ac adref trwy Llangollen. Yn gross i ar- feriad to aed heibio Llandegla heb ond yn unig edrych arno, oherwydd yr oedd y darp'ariadau yn nvvylaw Mrs Ellen Jones o Pentre'r Bwlch, rhyw ddwy tilldir ymlaen ar y mynydd o Llan- degla, a thystiolneth pawb ydoedd ei bod wedi gwneud arlwy ardderchog, a phawb wrth eu bodd yn gwneud eyfiawader a'r hyn a ddarpar- wyd. Fe dreuliwyd oriau ar y mynydd yu yniyl Cyrn y Brain i chwareu ac yrnblesera ac i fwynhau y golygfeydd arnrywiol sydd ar bob Haw. Dringodd amryw i ben y I Foel Ddu uwchbeny creigiau slaig, a'u dystiolaeth ydoedd eu bod wedi bod mewn sefyllfa fantei»iol iawn i wreled am ugeiniau o filldiroedd o amgylch. Yr eedd mynyddoedd Sir Gaernarfon yn arnlwg iawn; ac yn eu plith y Wyddfa a'i chopa yn uwch na'r oil. Dychwelwyd adref trwv Llan- gollen, wedi mwynhau diwrnod ardderchog. Y GYMDEITHAS RYDDFBYDOL.—Oynhiiliwyd cyfarfod o Gymdeithas Ryddfrydol y Rhos a'r Cylch, yn y Neuadd Gyhoeddus, nos Wener diweddaf. Llywyddwyd gan Mr E Hawkins, Church street, yn cael ei gynorthwyo gan Mr Samuel Rowley, Ysgrifeuydd.; Prif waith y cyfarfod ydoedd ystyried y modd goreu o ap- pwyntio cynrychiolwyr ar y Liberal 1,000. Wedi peth ymdrafodaeth, penderfynwyd fod pwyllgorau yn cael eu trefnu yn y tair Ward, Rhos, Ponkey, a'r Pant, a'u bod yn gwneyd eu goreu i enyn brwdfrydedd yn yr etholwyr or eu cael i ymuno a'r gymdeithas, ac i ethol nifer ar y Liberal 1,000. Y nifer a etholir i Ward y Ponkey fydd 100 Rhos, 55 a'r Panb, 45 yn gwneyd cyfanswm o 200. Daeth y cwes- tiwn o gynal cyfarfodydd cyhoeddus yn ystod aiisoedd y g=iuaf gerbron, a gofynwyd i'r Ys- grifenydd ytnohebu ag Ysgrifenydd y Pwyllgor Uanolog, yn Ngwrecsam, parthed trefnu ar gyf- er siaradwyr. Dywedodd yr Y sgrifenydd fod y Mri R Mills a'i Feibion, Argraffwyr, wedi gwneyd cats am daliad ag oedd yn ddyledus iddynt am argraffwaith a wmed mewn perth- ynas a mudiad y Gofob i'r diweddar Syr Geo. Osborne Morgan, bum' mlynedd yn ol. Dyw- edodd yr Ysgrifenydd fod y Pwyllgor Canolog yn Ngwrecsam wedi gwrthod gwneyd dim yn y mater, er fod ganddynfc dros A:70 yn y Bane. Yr oedd yr arian yn gorwedd yn farw yno, ae nid oedd dim pellach wedi ei wneyd. Siarad- odd rhai ag oeddynt yn bresenol yn ffafr talu yr Account allan o drysorfa Cymdeithas Ryddfryd- ol y Rhos, a phenodwyd yr Ysgrifenydd (Mr S Rowley), i ymweled a Mr Joseph Rogers, High street, yr hwn oedd yn ysgrifenydd i drysorfa Cofeb Syr George Osborne Morgan, gyda golwg o gael eglurhad pellach ar y mater. Ag ystyr- ied yr hyn a wnaeth y diweddar Syr George i Gym'ru, ac yn enwedig i Ddwyrain Dinbych, dywedodd amryw o'r siaradwyr ei bod yn gy- wilydd o beth nad oedd dim wedi ei wneyd i anfarwoli ei goffadwrjiaeth.

PONKEY* Piti--)DAs.-Boreu Mercher diweddaf yn Eg- lwys Mount Pleasant, Ponkey, cymerodd priod- as le rhwng Miss Kate Lloyd, march hynaf Mr a Mrs Jonathan Lloyd, Chapel St, Ponkey, a Mr George Lewis, mab Mr a Mrs John Lewis, Smithy Cottage, Johnstown. Gweinyddwyd y seremoni gan y Parch J W Humphreys. Y gwas a'r forwyn briodasol oeddynt Mr David Hughes, Erwgerrig, Rhos, a Miss Alice Lloyd (chwaer y briodasferch). MA-RWOLAETH. -Drwg genym gofnodi marwol- aeth Mrs Jane Williams, Ellis etreet, Ponkey, a gymerodd le dydd Llun diweddaf, yn yr oed- ran tyner o 29 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn ferch i Mr Elias Hughes, Penyeae. Ychydig amser ar ol priodi aeth hi a'i phriod i Yorkshire, ond oherwydd alieohyd. dychwelasanfc yn ol i'r Ponkey. Gadawa briod a dau o blant.

GOHEBIAETH. BEIRNIADAETH AR FEIRNIADAETH. At Olygydd Heraldy Rhos. SYR.—Llawn dyddordeb oedd beirniadaeth y prif draethawd ymddangosodd yn eich colofnau yn ddiweddar—dyddorol ar lawer ystyr. Llon- gyfarchaf Mr Roberts ar ei waith yn enill safle mor anrhydeddus yn y gystadlouaeth-y mae yn glod nid bychan iddo ond yn fy myw nis gallaf ymatal rhag dwyn i pylw eich darllenwyr mor anheg ac anghywir ydoedd llawer o sylwad- au y beirniaid ar ,y cyfansoddiadau. Oenfydd y sawl a edwyn dull picturesque y Vicer Prich- ard o ysgrifenu, mai ei nod ef welir ar y feir- niadaeth :/a chyfarwydded ydym a llif ei hy- awdledd a min ei arabedd fel y gallam yn hawdd roi'r goreu i'r enw Robert Jones" sydd ar ddiwedd yr ysgrif, ac edrych ami fel cynyrch digymysg "Thomas Prichard" yn unig, Ond gan fod enw'r ddau wrthi teg ydyw roddi y ddau yn y clorianau, a cheisiaf ddangos y gaily fath awdurdodau (ij a 'Thomas Prichard' a I Robert Jones' wneyd camgymeriadau dybryd. Un o'r choice phrases y feirniadaeth a ddefn- yddir am un cystadleuydd ydyw Chaos o gymysgedd yw ei draethawd." Dywedaf fin- nau etomai 'Imbroglio' o eiriau difudd ac yn ami o sylwadau anghywir yw cynwys y feirniad- aeth. O'r ystyriaethau a esyd y beirniaid ar ben y feirniadaeth wele un: "Cywirdeb y ffeithiau a groniclir." Ymddengys i mi nad ydynt mewn safle i wybpd beth sydd gywir. G- wrandewch ar a ddywedir am y bardd hwn "Owen Cyfeil- iog- Maldwyo a'i piau." Os Maldwyn a'i piau pa sail sydd gan O. M. Edwards, M. A. i alw Glynceiriogyn wlad Owen Cyfeiliog? Dyma ei eiriau ef ei hun wedi eu codi o'r Oymruam Chwefror, 1909: Y mae Glyn Ceiriog am fyn- nu neuadd, llyfrgeU, a cho%olofn i gofio am Geiriog, ac i wasanaethu pobl ei hen ardal. Pob hwyl i blant bra Owen Cyfeiliog, a Huw Morus a Chynddelw, a Oheiriog ddwyn eu gwaith i ben." Bro Owen Cyfeiliog, felly, oedd Glyn Ceiriog-cartief Huw Morus, a Chyn- ddelw a Cheiriog ac (mid cartref i Owen hef- yd 1 Tybed mai y lienor a'r hanesydd byd- enwog O.M.' sydd yn %vroni], a Thomas Prieh ard a Robert Jones yn right ? Gad^vaf i'ch darllenwyr benderfynu. Nid. wyf am nad oedd gan Owen diroedd yn Si.rDref;iidwyn—eio oedd Arglwydd MaId wyn ya ei d I %I I Onid oas gan Syr Watkin yn y dyddiau prerenal dir- oedd ym Maldwyn ? Eto, yn Wynnstay, Rhuaboa, Sir Ddinbych y mae ei drigfan. Baraaf fi, gyda awdnrdod penal hanes Cymru ar y p>tne, mai yng Nglya Ceiriog yr oidd y bardd yn cartrefu. Fel bardd ° Sir Ddinbych y dylid ei gyfrif, heb os nac oni bai. Druan o loan Ddu Er iddo fyw am flyn- yddoedd yn Llanelwy, pe gwypai fel y maa y beirniaid yma yn gwarafun iddo gael ei gyfrif ymysg beirdd Sir Ddinbych, yn ddiauiheu ni fyddai esmwyth yn ei fedd. A dyma i chwi frawddeg ysgubol, yn desgrifio un cystadleuydd: Fel yr a, rhagddo. a yn ei ol! Dyna i chwi strolce of genius Camp i Bleriot nen Latham wneyd peth fel yna Mae gwyddonwyr pob gwlad wedi bod am o'esoedd yn ceisio dadrys y pwnc o perpetual motion, ac wedi methu ond mae y beirniaid galluog yma wedi medru pen- derfynu problem rhyfeddach fyth ei bod yn bossibl i fyneçf ymhen, a myned yn ol yr un pryd. Gwell fuasai i'r beirniaid, chwedl hwy- thau, "sychu y pin" cyn ysgrifenu ffiloreg o'r fath. Ni rhaid tramwy ymliell i gael rhagor o ber- lau. Byr i-neddir "Yw Gwydion ar Hir- aethog; cwta iawn ar Iorwerth Glan Aled." Onid Traethawd byr a chryno oedd y pen- awd ? A faidd neb osod Iorwerth Glan Aled wrth ymyl Hiraetheg fel birdd 1 Os byr Hir- aethog, cwta felly y lie ddylid ei roi i Iorwerth. A phaham, ysgatfydd, y goyodir y fath bwys ar y ffaith fod Tudur Aled yn fynach o C rdd St Francis? Ceir y syhv bedair gwaith yn y feir- niadaeth. A. ydyw bod un yn fynach yn goly- gu ei fod, o glyweci swn yr udgorn yna yn nein- io yn ein clustian mor ami. Condemnia y beir- niaid un o'r cystadleuwyr buddugbl am sylwi mai trwsiwr esgidiau oedd un bardd, heb son am dano fel awenydd ond yn y frawddeg nesaf rhoddir cymeradwyaeth iddo am wneyd sylky o gof golofn Tudur Aled. Gofynaf, a ydyw un I yu well bardd o fod carreg uwch ei fedd, na phe buasai wedi trwsio esgidiau ar byd ei oes ? Croesaw i'r beirniaid feddwl hynny. Cymer y beirniaid yn ganiataol, yn y rhestr o feirdd a ddyfynir o un casgliad, mai brodor o 'Sir Ddinbych ydoedd Hywel ab Einion Lly- gliw. Gwell genyf gredu gyda Rhys Jones, mai rhywle yng ngolwg yr Aran yr oedd ei drig- fan, lie y gwelai bob bore o aeaf. Liw eiry cynar pen Aran a'r eira hwnw yn peri iddo feddwl am rudd Myfanwy. I Nage. leir iiaid, clo lwiw, nid Talhaiam Bryd- r ydd Mawr ond Trahaiam Brydydd Mawr oedd awdwr ffurfweddi'r orsedd. Gof ded y beirniaid I eu hunain, am f)d yn ofalus beth a ysgrifenent I cyn rhoi gwersi i eraill mewn cywirdeb. Am Ddafydd Ddu Hiraddug, damcaniaeth hollol, yw ei dSod fel bardd o Sir Ddinbych. Dywedir wrthym yng Nghorchestion Beirdd I Cymru, yn bendant, mai fel Vicer Tremeirch- ion, Sir Fflint, yr adnabyddid ef, a'i fod yn ei flodau 1330 (circa). Ychydig- a wyddis o'i hanes, ond nid oes son iddo erioed dd.4 cysyllt- iad a. Sir Ddinbych. Gellid ychwanegu yn ddidor at feirdd y ddeuddegfed a'r drydedd ganrif a'r ddeg—beirdd fel Hywel ab Einion, Casnodyn, Gwilym Ryfel, Gwilym Canoldref, Y Prydydd Moch, &c- mae genyf restr faith o honynt wrth fy ymyl- ond ysywaith pa hanes sicr sydd am danynt ? Mae gymaint o niwl a tharth y canol oesoedd wedi ymgasglu o gylch enwau y beirdd hyn fel nas gajlwn benderfynu nemawr o'i hanes, nag i ba sir y perthynent. Nid oes neb cyhrwydd a llenyddiaeth y cyfnod yma, a wad nad oedd beirdd ym Mhowys y pryd hwnw-erys y Myfyrian byth i'n atgoffa gryfed oedd dawn gosod canu yr hen feirdd. Ond ai rhesyradl Sir Ddinbych yn gyfystyr a Phowys ? Rhaid cofio nad oedd y rhaniad presenol i siroedd wedi cymeryd lie yn y ddeuddegfed ganrif-gwaith Harri'r VIII ydoedd—pan y gwnaethpwyd hyny trwy yr Act of Union yn yr unfed ganrif a'r bymtheg. A dymi'r perygl y eyrth rhai or cystadleuwyr iddo—edrych ar Powys a Din- bych fel yn golygu yr un poth; ac mwy yw cwymp y beirniaid o gyd-olygu a hwy. A barnu oddiwrth y rhestr o feirdd, y gwnaed cyfeiriad ati uchod, amlwg ydyw fod y beirniaid wedi rhoddi gormod o raff i'w dychymyg, ac wedi cael eu denu gan hud a lledrith hen draddddiadau disail. Hawdd gosod bardd yn- mhlith Sir Ddinbych, profi ei hawl i hyny sydd beth arall. Ffeithiau, os gwelwch yn dda -y gwir yn unig a saif. Nid- af i ymhelaethu; ond awgrymai i'r pwyllgor os ydynt am gadw safon uchel o feir- niadu o'n blaen yn ein heisteddfodau, eled y beirniaid lleol a'u tylwyth i'r pedwar gwynt! Pam y, mae yn rhaid wrth wyr graddedig i farnu cerddoriaeth—rhai wedi rhoddi eu bywyd i'r gwaith—ac ym myd lien, thywun wnaiff y tro 1" Nid prin dynion cymwys y "dyddiau hyn^—dydd y Specialist ydyw. Trowch eich wynebau at y colegau os myn neb Eglwyswr, cofiwch am Arthur Hughes, os am Methodist, ywy wdll na John Morris Jones ? CAMBRENSIS.

NODION. Yn nglyn a'r Neuadd Goffa a fwriedir godi yn Glyn Ceiriog i gadw yn fyw goffadwr- iaeth ijieibion enwpg y dyffryn, cynhelir Nodachfa yno ar Awst y 6ed. Appeliwyd at Mrs Lloyd George i ynigymeryd a gwein- yddu seremoni yr agoriad, ac y mae hith.u wedi Gytunn i wreyd hyny. 0 Dolgdli H reir engraifft nodedig 0 onestrwydi YIn,) rferul un o'i masnachwyr, yswaith sydd ynr hy fynych hyd yn oed yn Nghymru broffesedig grefyddol. Yn 1893 aeth siopwr yno yn fethdalwr, a byther hyny bu yn llafurio ag yn cynilo yn ddibaid nes Q'r diwedd gael digon i dalu ei holl ofyn, yn ol ugain swllt y bunt. Yn ol adroddiad arianol sydd wedi ei rodd1 am Eisteddfod Genedlaethol Llundain, ym ddengys iddi droi yn anturiaeth lwyddianus gan fod yr elw oddiwrthi yn ^300. )

I Helps Ftiilio liiai. 1 HI! Harrop's System of House Furnishing "Oat of Income" jjijj|l llil ^'S ^u^te distinctive and gives untold satisfaction to their |||l |1|! customers. Arrangements are made to suit each |||| llil customer's personal convenience. i||,| iiil A FREE /■"•ALL and see us. (We pay Railway Fares on orders of.^io and rSRI I|kS ffjjp TO upwards). Vou can then not only make a se!ectior. from our ij||l Kiel immense stock, but also arrange terms ro suit your circumstances in KiiilS llil E«. a private interview with the MANAGER. |||g llil DISTANCE NO OBJECT. ALL GOODS CARRIAGE PAID. |||| llil Send at once for Catalogue Q post |||| Illi P ? Sh. 5 J g The Great House Furnishers and Baby Car Makers |||i llil Send at once for Catalogue Q post free, Illi P ? Sh. 5 J g The Great House Furnishers and Baby Car Makers |||i Sill ilAlifealir fe, l»t £ L, 89, 91, 03, PicoadiSly, &faRshestsr. 111! SPECIAL QFFEE ^§| &.JL ..L .,¡);" .tiL It..) "v .Ii.l. gfcA FOR THIS MONTH OHLY. t _r_oa.&o. Suits to Measure j tTsual Price, 45s This Month, 40s i jm do 38s6d do 36s 8 II "Hi do 34s6d do 32s 1 I I do 28s6d do 268 1 I I M I H jjl J. w. J0HBS. Paris Hse.Rtrasj Imam ..r;¡ "m IIIC Ã .m-}- 11I. Just like Butter This is what everyone is saying about ;'t- Golden F leece !)! MARGARINE jfBW iTm <Mw iTm ir ifly AND W W W-41k ITS THE TRUTH. t' • Golden Fleece' Margarine |[ is absolutely the best subo stitute for Butter ever offered to the Public, & yet the price is only ■»" 8d. IT A or 1* lbs* for One Shilling, ■ jo j. "r' Ask your grocer for a^FREE SAMPLE of < M A "GOLDEN FLEECE" MARGARINE. t I ■'