""< 1-ii R Vill Jr If you want to participate in the wonderful bargains to be secured at Thomas' Summer Sale you will need to hurry J We have been busy since the Sale f opened on the 7th inst, but we stiil have a quantity of Goods in the Clothing & Outfitting Depts. worth your attention. 5 Secure the Bargains before it is "to late. All goods bought during the Sale are willingly exchanged. \1 J. Your money back if you want it. 1 THOMAS & SON I £ 2 & 43 Hope Street, I WREXHAM.
TAITH DRWY DDYFFRYN [ CONWY. Dyma'r tro cyntaf i'r ysgrifenydd i sdalu ymweliad a'r DyfTryn prydferth hwn. afon Conwy trwyddo yn hynod .^roellog. Dwfr llwyd tywyll sydd ynddi, vwedi tarddu yng nghorsydd y mynyddoedd dref fwyaf sydd yn y dyffryn yw Llan- .,rwsto Hi yw prif Ddinas y Dyffryn. Ceir -golygfa ragorol ar y dyffryn o ben y myn- dd ar yr ochr orllewinol. Gwelir oddeu- "tu deg milltir ar hydy dyffíyn, ac oddeu- tu dwy filldir o led, ynghyd a'r bryniau ■amrywiol. Ar ochrau y bryniau y mae ,-iizoedwigoedd deiliog sydd yn rhoddi .gwyrddlesni hardd i'r olygfa. Saif Trefriw lie yr ydym yn aros ar ,ganal y dyffryno Dyfroedd o natur haiar n- aidd sydd wedi rhoddi enwogrwydd i'r Ile. Dywed yr hysbysiadau sydd mewn amryw • fanau o amgylch y ffynnon fod y dyfroedd i'hy" yn enwog yn amser y Rhufeiniaid, •feBy y mae ffynnonau Trefriw yn henafol lawn, ac y maent yn boblogaidd heddyw. •Cymry sydd fel rheol yn dyfod i Drefriw. Ifid oes yma ond yehydig o Saeson eleni. ymraeg pur sydd i'w glywed yn mhob ..fyfetriad. V mae y Dyffryn yn hynod hefyd oher- 4wydd yr enwogion sydd wedi bod yn byw TJrnddo. Yn Trefriw gwelsom gartref leu- an Glan Geirionydd, awdwr Ar lan lor- t .,440nen ddofn." Ary mur yn ymyl y Ty j .eeir Tablet, a'r hyn a ganlyn yn argraph- arno :— Tan-y-Celyn', Cartref IEuAN GLAN GEIRIONYDD. 1795-1855. j Dyn .ardderchog-awenydd pêr, Sant cerddorol—gweinidog Ner. Oddeutu pedair milltir yn y mynydd- 4edd y mae Llyn Geirionydd, ac yn ei .,myl gwelir Bryn Taliesyn. Arno y mae • fiofg-olofn o gerrig garw i'r Bardd. Dring- ,-Agom i ben y gofgolofn, a chododd awydd arnom i waeddi "A oes heddwch ? "ICawsom wir dal am yr ymdrech yn yr ftdsain swynol oedd yn dyfod o'r mynydd- "eeddo Dywed traddodiad y byddai Taliesyn yn cynal arwest ffyhydddl ar fryn y-pfagos, yr hwn a etwir Bryn y Caniadau. Honai mai yr arwest hon oedd y wir Eis- teddfod Genedlaethol. Efallai fodhyn .yo ddigon ar arwedd Lenyddol y Dyffryn; Sytwais fod trigolion y lie yn Radical- liaid brwd iawn. Cyfarfum a brawd yn y 1tr8n. yr hwn oedd yn trin Ty yr Arglwyddi bur arw. Mentrais innau ddyweyd 6'u t yn gweithredu yn gydwybodol yn ol "eu barn. Collodd y brawd ei dymher, ac ,Dfnairb y buasal -yn defnyddio ymresymiad y dwrn ataf. Mwynheais frwdfrydedd y vwrawd yn fawr, pleidiwr Lloyd George 'f&oedd, V mae anghydffurfiaeth yn gryf a blod- "fttog yn y dyffryn. Ceir yma gapeli hardd j wn Ceir yma Gapeli hardd iawn. Ad- ftledir Capel newydd t'r Methodistiaid yn Khrefriw ar hyn o bryd: Agwerth ^7,000. 1 **weHr fod gan. Fetbodistiaid y Dyffryn a chyfoeth. Oywedir nad oes yma J&Wer a frwdfrydedd crefyddol yn yr eg- »Wygj, on £ j fod y mwyafrif yn cymeryd ijTfcrtr ddyddordeb mewn crefydd. Sylwais yn y saint y cefais y fraint o'u cyfar- '»»<!„ duedd gref iawn i feirniadu pregeth- a'u pregethau nid yw y feirniadaeth amser yti anfFafriol, ond y mae yn ^«ddu at hyny. Credaf nad oes ar yr Kfeogyl ofp beirniadaeth deg, ac fod yn duedd i'w phurp. 4 A mafi y Dyffryn Hwn yn gwneyd i un Jeddw! pad oes yr uri wlad yn fwy pryd- na Chymru. Cymru am Byth. ) RICHARD WILLIAMS.
P°rtniadpc disgynodd boneddiges o .^Birmingham oedd ar ymweliad a'r dref i'r ^av!fn ac yr oedd wedi myned o'r # *8 "^rgwaith cyn y gwaredwyd hi. Yn cyn y V n y.1 bachgent yn yradrochi îj Pyd yr aeth lle. Peryglus ynddi, gan fethu V y*. oedd ar suddo y drydedd v ghrl_ pa" 7 neidioddd' Mr David Jones i n gaa.ej d»dwyn yn ddiogel i'r lan. -ty
,m_ j GOHEBIAETH. EISTEDDFOD GENEDLAETH- OL 1912. Syr,—Gwelais mewn newyddiadur, i ddecbreu yr wythnos hon, fod son am wneyd cais ar ran Ffestiniog am Eistedd- foct Genedlaethol IQI2/' ac, "nad oedd -unrhyw reswm dros feddwl'na fyddai'r Eisteddfod yn llwyddiant yno," oherwydd ¡ wydd fod y lie yn hollo1 Gymreig, ac ya hawdd cyrhaedd ato gyda'r tren." Wrth ddarllen yr uchod, meddvliais mai nid an- noeth a fuasai crybwyll y peth yn yr Herald," a chael barn caredigion lien a chan yr ardal gyfoethog a phoblogaidd hon ar y priodoldeb o ymgeisio am yr Eisteddfod i'r Rhos, yn y flwyddyn 1912. Credaf fod genyrn yehydig resymau yn ychwanegol at y rhai a ddifynwyd dros estyn gwahoddiad i'r wyl genedlaethol i babellu yn ein oanol, Alban Hefin 1912 dyweder. Eich barn, os gwelwch yn dda, gymrodorion. GWYLIEDYDD. j
CYMDEITHAS RYDDFRYDOL Y RHOS. At Olygydd Herald y Rhos. Syr,—Byddaf yn dra diolchgar os can- I iatewch i mi ddatgan fy marn ar gwestiwn yr wyf yn meddw! sydd eisiau ei wylio. Pa le mae Cymdeithas Ryddfrydol y Rhos yn yr argyfvvng pwysig presenol? Nid wyf ) n ctel newyddiadur i'm Tlaw nad wyf yn darllen am gyfarfodydd o blaid neu yn erbyn y Budget. Ond diolch am y cyfnewidiad sydd wedi dod dros y wlad ar 01 yr araeth argyhoc ddiadol draddod- | wyd ar y Budget yn Limehouse, gan Mr I Lloyd George. Gallwn ddweyd am hon— j Hon yw goleuni byd. Dywedaf hefyd fod j y mwyafrif o'r Rhos ac etholaeth Dwyrain I' Dinbych yn y tywyllwch am gynygion y Gyllideb, am nad yw ein harweinwyr wedi gwneyd dimigeisio ein goleuo. Mae yr araeth hon wedi bod yn foddion gras i mi wrth ei darllen. Carem wybod ar bwy y mae'r bai na fyddai cyfarfodydd cyhoedd- us wedi eu cynal yn Rhos, a phenderfyn- iadau cryfion wedieu pasio a'u hanfon i ddal i fyny yehydig ar freichiau, a chysuro tipyn ar ein harwrgwrol D Lloyd George, yr hwn fel y cyffesai sydd yn un o blant y bob!. Yr wyf yn meddwl llawer y dydd- iau hyn am eiriau ac addewdion ein Haelod Seneddol pan yn ceisio vote. Yr oedd am i ni gael gwybod ychydig o'i hanes, a pheth oedd yn myned yn mlaen yn y Ty, a dywedai y cai y Fonkey Banks lawer o'i bresenoideb pan fyddai cwestiyn- au pwysig o flaen y Ty ond dim un hyd eto yw yr hanes. Carem helyd i'r Pwylfjgdrati RhyddfrydoI ddeffro ychydig at ei ddyledswyddau, a ffurfio rhyw gynllun i gael ychwanegu at rif y gymdeithas, a chodi dipyn o awydd- fryd yn mhobl ieuainc yr ardal i wybod lie maent yn sefyll. Cydnabyddaf fy mod yn Rhyddfrydwr eriped, ond am lawero flynyddau am fod fy Nhad yn Rhyddfryd- wr, ac mae yn gresyn dweyd fod canoedd yn Rhos felly heddyw. Ond rhaid i mi ddiolch i'r gwr anwyl hwnw, Wm Jones, M P., am ei gynghor i Blant y Rhos, a dyma fe "Byddwch yn Rhyddfrydwyr deallus, ac yn gwybod y pethau hyn, nid aiff Cymru byth yn ol." Mae pawb nad ydynt yn darllen i'r cyfeiriad yma yn am- ddifad o egwyddorion Rhyddfrydol. Carem hefyd i'r gymdeithas gofio fod yr Aelodau Cymreig yn y Ty, yn ddiau yti teimlo mor ddiystyr ydyw y Rhos ar y Budget, gan eu bod wedi clywed mae'n siwr, am y penderfyniad o gondemniad a anfonwyd gan Doriaid y cylch, ar waith ein harwr Cymreig, Mr Lloyd George. Mae fy nghnawd yn ysu, a'm gwaed yn oeri, wrth feddwl am y cysgadrwydd sydd yma. Yn sicr nid fel hyn y buasai pe bae ein hen arweinwyr gwresog gyda ni. Y peth sydd yn blino llawer arnaf hefyd, Mr Gol, yw bob nos Fercher ar y Groes, gvc-elwch lu o bobl ieuainc we^i casglu at eu gilydd, a rhyw Sosialydd neu ddau yn eu canol yn bwrw eu had iddynt, ac ond. sylwi canfyddwch ar rhai ohonynt eu bod yn cael dyfnder daear yn y rhai hyn ac fel y dywedodd un; o'r Sosialists, nad oeddynt yn disgwyl medi o'r hyn ag oedd- ynt yn hau, yn yr etholiad nesaf, ond yn y dyfodol. Wel, deffrowch ati gymdeith- as, a cheisiwch siaradwr neu ddau cy- hoeddus ar yr heolydd yma, nes y cawn ddadwreiddio had y Sosialydd allan o'r bobl ieuanc, a gwneyd y,ille yn boeth idd- ynt. Mae yn well gen i Dori iawn na Spsialydd—y gwr gwibipg, dau ddyblyg ei feddwl. Dim ond i chwi ymysgwyd dipyn, cawn Gymdeithas Ryddfrydol gref yn y Rhos. Diffyg trefniadaeth yw y cwbl, a galw ein Haetod at ei addewidion. Ydwyf, RHYDDFRYDWR.
Swydd i Aelod Cymreig. Ysgrifena A.S. Cymreig i un o bapurau Llundain i ddweyd fod Mr William Jones, i A: S. dros Arfon, yn debygogael ei ben- odi gan Mr Asquith yn Chttrip Cymreig. Ychwanega fod hyn wedi d-od oddiamgylch drwy waith Syr Alfred Thomas, a Mr Lloyd George yn dadleu hawl Mr Jones i'r swyddar. gyfrif gwasanaeth gwerthfawr marchog Arfon mewn etholiadau diwedd. ar. Hefyd dywed yr un ysgrifenydd fod ysgr y Parch Edwin Jones,ficerCaergybi, yn ffafrddyn blaenaf Mr Lloyd George a'r aelodau Cymreig eraill am y sedd wag gyntaf ar y fainc esgobol yn Nghymru.
-r_- Marwolaeth Syr Theodore Mar- tin, Bryntysilio, Llangollen. Gyda gofid cyffredinol y deal I wyd am fanvolaeth Syr Theodore Martin, yr hyn a gymerodd le yn ei balas prydferth yn Bryntysilio, Llangollen, am chwarter i bed war boreu dydd Marcher. Yr oedd yn ei 93' mlwydd o'i oedran. Bu yn dioddef cystudd maith am y bythefnos ddiweddaf, ac yn dioddef mawr boen, ond yehydig ddyddiau yn ol gadawodd y been ef, a llithrodd ei fywyd ymaith tra yr oedd yn cysgu. Un o'r pellebrau olaf dderbyn- iodd :oedd oddiwrth y Brenin o Marien- bad, yn ymholi yn nghyich ei iechyd, ac yn cydymdeimlo yn fawr ag ef. Daiilen- wyd hwn iddo tra yn ymwybodol, ac ach- osodd hyfrydwch mawr iddo. Ysgotyn ydoedd o waedoliaeth, yn fab i gyfreithiwr yn Edinburgh, yn yr hon dref y cafodd ei addysg foreuol. Yn ys- tod ei oes hirfaith, bu yn cyfeillachu gyda rai o ddynion mwyaf a disglaeriaf y cyf- nod Victoriaidd, a hyny ar gyfrif ei allu llenvddol. Yr oedd vn ffafrvn neillduol gyda'r ddiweddar Frenhines Victoria, a phan fu farw y diweddar Dywysog Cyd- weddog, efe a ymddiriedwyd ganddi i ys- grifenu ei fywgraffiad. Mae'r gwaith hwn yn un safonol, ac yn ddiddadl y goreu ar fywyd y tywysog hwn, a'r cyfnod yr oedd yn byw ynddo. Ysgrifenodd lawer heb- law hyn, i gylchgronau, ac yr oedd hefyd yn fardd o gryn fri. Y styrid ef fel un o'r llenorion gwychaf gynyrchodd y cyfnod blodeuog yr oedd yn byw ynddo. Ymbriododd a Miss Helen Faucit, y chwareuyddes enwog, a threuliasant fyw- yd hynod hapus a dedwydd gyda'u gilydd hyd ei mharwolaeth yn 1898. Gwnaeth- ant ill dau eu cartref yn Bryntysilio ers llawer blwyddyn yn 01, ar yr hwn le yr oeddynt wedi dotio oherwydd ei brydferth- wch naturiol digymar. Bu llawer o bobl Z!5 fawr ar ymweliad a hwy yn eu cartref ar lanau y Ddyfrdwy, ac yn eu plith y ddiw- eddar Frenhines Victoria, pan ar ymwel- iad a Gogledd Cymru yn 1890. Yn cyf- eirio at ei hymweliad y waith hon mewn llyfr o'i eiddo, dywed fod y Frenhines wedi derbyn argraphiad hynod ffafriol am werin Cymru ar yr ymweliad hwn, a dywedodd wrth Syr Theodore yn ei gar- tref Eu bod yn ymddwyn fel Boneddig- ion." Cawsant hwythau hefyd eu synu yn fawr pan yn ei anrhegu a ffon gerdded, oblegid wrth gydnabod y rhodd, gwnaeth hyny mewn Cymraeg glan gloew. Yr oedd wedi dysgu digon o Gymraeg ar ei hymweliad i gyflawni hyn o orchwyl. Bu y bardd Seisnig, Robert Browning, hefyd ar ymweliad a'r Martins yn Bryn- tysilio yn 1886, ac yn Eglwys Llaotysiiio y, Mae tabl pres yn dwyn yr arysgrif:— H Er cof am Robert Browning, y bardd, ganwyd 1812, bu farw 1889, yr hwn fu yn I addoli yn yr eglwys hon am ddeg wyth- nos yn 1886, gan ei gyfeilles Helena Faucit Martin." Yn ystod yr ymweliad hwn y sefydlwyd Llyfrgell Rydd Llangoll- en, gan Syr Theodore a Lady Martin, yn nghyda'u cyfaill Browning. Cymerai ddyddordeb mawr yn mywyd y dyffryn, ac yn neillduol yn mywyd y gweithwyr oedd yn byw yn agos ato, ac yn fynych llywyddai mewn Eisteddfodau, cyngherddau. a chyfarfodydd eraill yn y cylch. Pleser mawr iddo hefyd oedd clywed cantorion y dyffryn yn canu ar y lawnt o flaen y ty, yr hyn yr oeddynt wedi ei wneyd yn arferiad blynyddol ar ddydd ei benblwydd. Yn unol a dymuniad Syr Theodore, cymer y gladdedigaeth le dydd Sadwrn, yn Brompton Cemetery, Llun- dain, lie y claddwyd Lady Martin, un mlynedd a'r ddeg yn ol.
Mr Herbert Samnel A.S. mewn, per yg1. Dechreu yr wythnos hon cafodd Mr Herbert Samuel, A.S., aelod o'r Wein- yddiaeth Ryddfrydol, ddigwyddiad an- ymunpl tra yn ymdrochi yn y mor yn Saltburn. Ymddengys fod Mr Samuel, yr hwn sydd yn nofiwr gwych, wedi ei ddaLmewh mor garw. Nofiodd allari: am i beth peUder, er yn cadw o fewn ei ddyfn- der, ac yna trodd yn 01 gyda'r bwriad o ddodidir. Ond yr oedd llanw cryf yn. rhedegf, ac ar waethaf ei ymdrechien, yr oedd yh analluog i groesi y llinell gyntaf lie tyr y tonau. Wedi ymgeisio am beth amser yn erbyn y llanw, ac yn cael ei fod yn myned i berygi, amneidtodd ar bobl ar y lan am gynorthwy. Ond. cyn i gynorthwy ddod, cafodd ei fod yn analluog i gynal ei hun yn nghanol y tonau; a chan na fedrai gyrhaedd y traeth, trPdd a rofiodd yn ol o gyfeiriad y traeth hyd nes yr oedd tu draw i'r dwfr cynhyrfus. Yna gwnaeth am ben y pier, ac nid oedd ond oddeutu can' llath oddiwrtho prya y daeth eweh, a ganfyddodd ei berygi, i'w ymyl. Dring- odd iddo, a rhwyfwyd ef yn ddiogel yn ol i'r Ian. Nid oedd Mr Samuel netnawr gwaeth oherwydd yr amgylchiad, a'r dyad canlynpl dychwelodd i L'jndaim i gymeryd 1 fyny ei ddyledswyddau Seneddol.
Dywedir fod arwyddion amlwg am adfyw- iad yn y fasnach lechi yn Ffestiniog. Y mae mwy 6 lwytho ar y llechaa o'r chwarel- au nag'ai we^wyd er's amser maith, ac anfon- ir gyda phrysiurdeb lawer ymaith gyda'r rheilfordd i Alinffprd. Y mae nifer dda o lpngau wedi myned ymaith am y gwledydd tramor. ■" I '.lItr";
-O" ,W">" '_M' ¡ '<< r- gum I It Looks like Butter' S -4- -<4. 9 It Tastes like Barter! It Melts like Butter! In fact, it is so much like Butter, in EVERY respect, that experts have failed to distinguish ==-=-==-=== olden ommwoieece ol ARM MARGARINE from the BEST Butter. 8d. per lb., or I2 lbs. for a 1.. Every Grocer, who is a member of the Grocers' Association, sells "GOLDEN FLEECE" = MA'RGARINB.= (
Marvolaetb y Parch Evan Jones, Llanbedrog. Yn dra sydyn bu farw y Parch Evan Jones, gweinidog eglwysi Annibynol Llan- bedrog a Mynytho, ger Pwllheli, boreu dydd Mawrth, yn 6% mlwydd ped. Yr oedd Mr Jones wedi bod yn mwynhau eii, wyliaia y bythefnos diweddaf, ac yr oedd yn pregethu yn Cwmyglo, Caernarfon, y Sabbpth. Dychwelodd gartref i Llanbed- rog Itua chwech 0 c'gloch nos Lun, a c 1 1 bob ymddanghosiad yr oedd yn mwynhau iechyd da. Tua haner nos, modd by nag, cymerwyd ef yn glaf, yn bur sydyn, yn ei wely, a bu farw cyn i feddyg gyrhaedd yno. Brodor o Bodedern, Mon, ydoedd Mr Jones, ac yr oedd wedi bod yn wein. idog yn Llanbedrog am 38 o flynyddoedd. Yr oedd yn weinidog poblogaidd yn y rhan hono olr wlid.
Llosgi y Lucania. Dydd Sadwrn digwyddodd tan mawr a'r fwrdd y Lucania," un o agerlongau snwpc- j af perthynol i linell y Cunard. Gorweddai y llong yn y doc ers Gprph 13 j a, chrewyd cyffro mawr nos Sadwcn pan y gWelwyd ei bod ar dan, Anfpriwyd aru I wufti am dan ddiffoddwyr, a gellir vdych- mygu raor-fawr oedd y tan pan y dywedir fod tand^iffoddwyr oddiar y dwfr a'r tiryn ceisto ei; di|fodd, o chwarter wedi saith nos Sadwm hiy,dydd Sut. Ty. walltwyd milpedd o alwyni oddwfrar y llong bob rounyd^ 'on<T^ rail:?€a sud$P cyn gallu I cael yr oruwehafiaeth leiaf ar y fflamau. J 1'. Credir fod cymaint 0 ddifrod wedi ei schosi tó fel y bydd yn amryw fisoedd cyn y gall y Lucania deithio eto. Bydd yn rhaid adeil- adu thanau helaeth ohoni o'r newydd. Y Imae wediei byswirio. '<
•,? Appwyntiwyd Mr F N Price yn athraw cynprthwypl yn ysgol Sirol Dolgellau. Mae Mr Price yn fab i Mr Mildwyo Price, y [ cerddor adnabyddus o'r Trail wm. -0-- Prydnawn Iau, yn Mhorthmadog, gadaw- odd ymdrochwr ei bibeU a than ynddi yn ymyl ei ddillad, gyda'r canlyniad i'r dilUd gymeryd tan a chael eu dinystrio. —0—- Gerbron Ynadon Rhyl, dydd Llun, cy- huddwyd Elizabeth Parry o ladratta, £4 12s 6c, eiddo ei meisCres, Mrs Lazzolo, se anfort. wyd hi i garchar am ddeufis gyda llafur Lcaled.' --0- Mewn bpes llythyrau yn agos, i Beaumaris gwnaeth haid o wenyn eu nyth, ac am dri diwrnod bu y Hythyr-gludwyr yn analluog i ifyned-ato. Food bynag ilwyddodd dyn o'r m rcylch i gatio y cychaid yn ddiogel ymaith; i,. Yn Catwyo Bay, dydd!Stdirrn, gwelw)'d dyn pedd yn ymdrochi mewn perygL ac aeth dyn ieuanc i'w gynorthwyp. Giynpdd yr ymdrpchwr rrtordya yni gynorthwywr fel yr oed^ y dda^ mew» perygl b (oddik Daeth yr Aroiygydd Heddgeidwqdol Beres* fprd yno ll^y^dodd i'w -dfjw'W ifean, Yt ..oedo,; yf,yy^n^rochwr yn anynwybodol, pnd Hwyddwfydigael by wyd iddo ya lied fuan.
