The Rhos Herald

( .t.. œRI Marwolaeth Sydyn Mr John Hughes, Ponkey. tsarodd y newydd am farwolaeth f-ydyn Mr John Bristol House, Bank street. Pankey, ddych- v?ya eyffredinol i bawb. Yr oedd yn wybvddus i da,wer .ei fod er't; gryn atnser yn dioddef oddiwrtli j Jfofyd y ao idd) dreulio y mis diweddaf yn vRbyl, i gnisio a Jgyfuerthiid, ond nid oedd neb ,Wecti diagwyl f,d y diwedd mor ago?, nac ychwaith :f digwydd ii mor gyft'rous a sydyn. Yn ol ei arfer, yr oedd wedi myued i'r Sa:ad yn I "t;ghnpel Salem, nos Fawrth. Dechreuwyd y gwas- -.<&Qaeth fel atfer trwv ganu ernyn, ac yraddengys I "Odldiiwtfch y gwres a'r aDgerddoirwydd roddai Mr itlughes yn y canu wrth ddeohreu, ei lod mewn fliwyl neillduol, Fc mewn teimlud ysbrydol nohel. Yi>' wir bemir fod yr yni. roddodd wedi ei rnweidio. v*|J»n i by y eflfeithio yn uaiongyrchol ar ei galon, yr ilton oedd yn wan eisioes. Gyda eu bod wedi cauu ;yohydtg lineilau, ba raid iddo eiatedd yn ei gadair ■0»d nid oedd hyn yn syndod i Leb, g':m ei fod yn 'ifynych yn ddiweddar wedi gorfod gwneyd yr un :petb. Wrth ei ymyl safai ei gyn-weinidog, yr hwn 41 fiylwodrl fod rhywbeth anarferol wedi gafaelyd •yuddo, A"th ato, ac ymafaelodd ynddo. ond can sfyddodd ei fod wedi myned tuhwnt i bob cynorth a bu farw yn mhen dau funyd o amser wedyu. I et-fynwyd y gwasanaeth, a galwyd am y meddyg Dr D J Williams, High Street, y Rhiugyll Edwards, I •a'r Heddgeidwad Harris, ac yn ddiljnol dygwjd ef rA Bristol House. Yr oedd y diweddar Mr John Hughes yn ddya sfidnabydduB ar lawer cyfrif, ac yn wr defnyddiol !lbewD amryw gylchoedd. Nodweddid ef gan sereh- «Ogrwydd ysbryd, a lledneisrwydd eymeriad, HC ar y yr oedd yn ddyn hynQd, trynuieitha-ol, a 4byleh ei gyfeillion a'i gydnabyddion yn Illlos)g I Wrth ei alwedigaeth glowr ydoedd, yr hon a ddilynodd yn ddiehlyoaidd hyd y diweddaf, pryd yr at iliw\ d ef oherwydd ei :,a8ceEyd blin. Yr oedd yn wr crefyddol diamheuol, w;?di bod yn i -Jtelod gyda'r .rkrnibynwyr yn Bethlehem <?r yn I Pan agorwyd Salem yr oedd ef yn un o'r eyntaf a ddewiswyd i gorphori Eglwys yno, a '•flrwry lai§ unfrydol y ddiadell ieaanc, etholwyd ef y0 ddiacon, yr hon swydd a lanwodd gyda raedrus- lftydd, ac r boddhad ac adeiladaeth yr aelodiu. BIl am tryftiod hefyd yn gwasanaethu yr Eglwys y swydd o Ddechrenwr Canu, ac efe yn wa-tad Evagymerii. a'r gwaith pan ddigwyddai yr Prwain- :7dd prtisejjGl fod yn absenol. Yr oedd yn feddianol jj* laib tenor cyfoethog, ac am flynyddau ba yn ael o hen Gor Meibioa y ^hos, Bu hefyd yu gweithredu am amser maith trysorydd iddo^ a phob amser llanwai y swydd toddlourwydd cyffredinol. i Yr oedd yn 50 mlwydd oed. Bn yn briod ddwy- ac mae'r olaf wedi ei gadael gy ag wyth o rnewn dwfn dristwch ar ei ol. Deugys pawb •!L0ydymdeim,ad mwyaf a hwynt yn yr amgvlohiad OTuddajldd. Oyuier yr angladd le heddyw r pryd (C^wener).. ¡¡;- r

RHOS. pProber nesaf bvdd Oor Plant Bethlehem yn Syngherdd yn y Public Hall. Gwnant hyn yn gystadleuaeth bwysig Eist3ddfod New y bwriant gystadlu. Byddant yn oj»nu -f ^rrjyn prawf yno, 8c yn sicr oaiOF pawb fydd yn fcvdrf'10^ W^e<^ o v gyfoethocaf. Heblaw y oor ftmryw gantorion o fri yn cymeryd than. ^WSier fcocynaa ar unwaith, gan eu bod yn gwerthu gyfJym, L rn, Sadwrn cyfarfyddodd Mark WttiH, (15), Vinegar Hill, a damwain, trwy yr y^agodd ei goes. Oymerwvd tf adref lie y ysageledd feddygol. ADD—C^m0rodd claddedigaeth y ddiweddar » inomas Thomas, Pentredwr, le prydnawn Sad- j™ diweddaf, yn Nghladdfa y Khoa. Yr oedd torf Bwfto ^°d yn nghyd. Cymerwyd rhan yn y JoiutoDa(>th gaa y Parch E Williams, Parch W B tW IT H€R,YEAE> Parcil w Price (W), Ehos, a Mr phreys, Ponkey. Gweithredwyd fel clud- ddiaconiaid Penuel. ^AWa«~Nos Fawrth diweddaf oynhaliwyd ffllddia™, arbenjg i ystyried y rhybudd o 8 anfonwyd gan y gweinidog y WflUK J°T- Wedii amryw siarad yn ffafriol !i go1rJolr Mr Jones yn ysfcod yr ngain ^•allwn r J ™6 daf. penderfynwyd i'w dderbyn. J„ ° yD mwrjad yr Eglwys ddangos eu teim- fceuju mewn modd sylweddol tuag at Mr Jones, ^DLWYLL1ADOL BETHLEHEM A SALEM. yr uchod yn ddiweddar yn brysur l>ob ar-^5 y lymhor agoebaol, a deallwn fod fWd&nt 1V? > llwyddianas. Y Swyddogion fen, Mri W,r^> ,J i4rch R Robert8; Ia-Lywydd- Sid, To' ?Wr,,de'a Samuel Roberts Trysor- ^tchard a *Frfiri Ytfgrifenyddion, Mri Ben dadi n J Hedley- Yn ystod y fcymh^d^- Park Capp .S 8*va (3hJrIlldeitba8 Eglwys Al- pi.'Q T T» a raddodir aneichiadau gan y n 4 t,v uwa, Bethesda j P»roh Edward Joh° R»bert1' c»»-

GOHEBIAETH. SABBOTH Y DYDD CYNTAF O'R WYTH NO S V. SABBOTH Y SEITHFED DYDD. At Qlygydd Heraldy Rhos. Syr, — Gan foci y cwestkvn hwn yn cael gryn sylw yn eio plith y dyddiau hyn, fe allai y caniattewch i mi ysgrifenu cyfres o lythyrau i'r Herald o bryd i bryd ar y mafer tra phwysig hwn. Cymerwn yn gyntaf newidiad y dydd o'r seithfed i'r dydd cyntaf o'r wythnos. Gwir nad oes gyfeiriad arbertig at ei newidiad, na chan bwy y gwnaed hyny. Er hyny, nid awn i ymofyn a neb, ond awn at y gyfraith, ac at y dystiolaeth, Oni ddywedant yn ol y gair hwn, byny sydd am nad oes oleuni ynddynt." (Esiah, 8, 20.) Nidydwyfynystyr- ied angenrheidrwydd am hyny i'r dyn meddyl- gar a'r ysbrydol. Oni eUir dweyd ynglyn a hya, fel y dywedodd yr Iesu wrth y Phariseaid a'r Sadaceaid ynglyn a mater arall, "Ac oni fodrweh arwyddion yr amserau," (Matt 16. 3.) Ac am ei fod "yn Arglwydd hefyd ar y Sab- bobh," (Marc 2, 28.) Fe wnaeth hyny i'n tybni yn yr amser mwyaf priodol i hyny. Am hyny y mae ystyr o wirionedd yn ngeiriau cyhudd- wyr Stephan, pan y'i cyhuddwyd o ddweyd "y distrywiai yr Iesu hwn o Nazareth y lie yma, ac y newidiai efe y defodau a draddododd Moses i ni," (Act. 6, 14.) Sylwn yn benaf yn awr ar ei waith gyda'r olaf, yn Efengyl loan (5, 46) pan yn llefaru wrth yr Iuddewon am ei Ddwyfol hawliau, ynghyd a'i waith, a'i anfon- iad i'r byd. Dywed am holl ysgrifemadau Moses" Oblcgid am clanaf fi yr ysrjrifenodd efe." Ac oni raid i'r cysgod, &c\ ymgolJi yn y sylwedd. "Am hyny fe dynodd ymaith y. c-yntaf, fel y gosodai yr ail (Heb. 10, 9 ) I'r amcan hyn dyfynwn ysgrifeniadau Moses ynghyd a ffeithiau y Testament Newydd, i broti newidiad amseriad y Sabboth. Wrth gyfuno y ddau a'u gilydd, gwelir hyny yn eglur yn ei berthynas a marwolaeth, adgyfod- iad, ac esgyniad Crist. Yn Lef. 23ain, o'r 9fed hyd yr 16eg o adnodau, pan yn cyfeirio at far- wolaeth ac adgyfodiad Crist, gorchymyna gy- hwfaniad ysgub y blaenffrwyth, a'r amser i wneyd hyny, sef tranooth wedi y Sabboth Cleddid yr aberth ar y 149g y Sabboth ar y loeg a'r cyhwfaniad, sef yr adgyfodiad, ar yr 16eg. Am hyny dywedaf gyda Paul: Farw o Grist dros ein pechodau ni yn ol yr ysgryth- yrau, a'i gladdu a'i gyfodi y trydydd dydd yn 01 yr ysgrythyrau (gwel Matt. 28, Marc 16, Luc 24, a loan 20 ) Ac y mae manylrwydd y gorchymyn o berthynas i'r trannoeth wedi y Sabboth i raddau yn penderfynu hyny (Lef. 23, 11), neu pa reswiil arall welir yn ei orchymyn. Dauwn etto at yr esgyniad "A chyfrifwch i chwi o dranoeth wedi y Sabboth, o'r dydd y dygoch ysgub y cyhwfan saith Sabboth cyf- lawn fyddant Hyd dranoeth wedi y seithfed ] Sabboth, y cyfrifwch ddeng niwrnod a deugain (sef y Sulgwyn), ac offrymwoh fwyd offrwm newydd i'r Arglwydd (Lef. 23, 15, 16) ac y mae y tranoeth yna yn gadarnach, ac yn fwy arbenig. A phan ddarfyddo y dyddiau hyn, bydd ar yr wythfed dydd, ac o hyny allan, i'r Offeiriaid offrymu ar yr allor eich poeth off rymau a'ch ebyrth hedd; a mi a fyddaf fodd- lawn i chwi, modd yr Arglwydd Dduw," (Ezec. 43, 27.) Ac wedi dyfod dydd y Pentecost, yr oeddynt hwy oil yn gyttun yn yr un lie a phrofion pellach o foddlonrwydd Duw o'r new- idiad ar y ddaear ydyw "A hwy oil a lanwyd a'r Ysbryd Glan (Actau 2,) a phrofion pellaeh o foddlonrwydd Duw o'r newidiad yn y Nef "0 byrth, dyrchefwch eich penau, ac ym- ddyrchefwch ddrysau tragwyddol, a Breniu y gogoniant a ddaw i mewn (Psalmau, 24, 7) Teilwng wyt 0 Arglwydd, i dderbyn gogon- iant, ac anrhydedd, a gallu canys ti a greaist bob peth, ac oherwydd dy ewyllys di y maenb, ac y crewyd hwynt," a hefyd" Teilwng yw yr Oen a laddwyd i'r hwn sydd yn eistedd ar yr orsedd fainc, ac i'r Oen y byddo y fendith, a'r anrhydedd, a'r gogoniant. a'r gallu yn oes-oesoedd." (Dat. 4, 11, a 5, 12, 13). Priodol y gallai ddweyd cyn gadael y ddaear, "Rhoddwyd i mi bob awdurdod, yn y nef, ac ary ddaear." (Matt. 28, 18.) Rhos. H. L. [I'w Barhau.]

CWESTIWN Y SABBOTH. At Olygydd Herald y Rhos. I SYR,-Gyda eich caniatad dymunwn i hyn o lith gael ymddangos yn yr Herald. í Gwelais tod un a eilw ei hun yn Sunday i am ddweyd wrthym yr hyn sydd yu mynd yn mlaen gyda Mr Read a'i gyfeillion yn y Gospel Tent Ymdaengys oddiwrth yr hyn a ysgrifena ei fod wedi teimloyn angherddol oherwydd yr hyn a. ddywedodd Mr Read, a dyweda mai cyfeiliornad mae yn ei bre- gethu. Carem i Sunday ddeall nad wyf fi yn pleidio y bobl yma, ond mai yr hyn sydd yn fy nghymell i ysgrifenu yw, am fy r mod yn awyddus i gael ychydig mwy o oleuni ar y mater, ac yn neillduol felly mewn perthynas a'r Sabboth. Byddaf yn ddiolch- gar iawn iddo, a llawer eraill heblaw myfi, os bydd iddo roddi ychydig o eglurhad ar y | mater hwn.-Ydwyf, I UN AM GAEL GWVBOD. [Anogwn chwi i ddarllen yn tanwl lythyr ? cynwysfawrH.L. a chewch ddigon i I foddio unrhyw un diduedd.—GOL;] I "v'

j | Mae Mr Cadwaladr Roberts, gwron-ar- >veinydd Cor Meibion y Moelwyn, Ffestiniog, wedi ei ddyrchafu yn Ynad Heddwch dros | Sir Feirionydd. i —o— Nos Fercher nesaf cynhelir cyfarfod mawr Rhyddfrydol yn y Drill Hall, Gwrecsam, yn I ffafr y Gyllideb. Llywyddir gan Mr Clem- j ent Edwards, A.S., a siariedir gan Mr Alexander Ure, Arglwydd Gyfreithiwr Yscot- j and, ac amryw o'r Aeloda«>6ymreig. Alexander Ure, Arglwydd Gyfreithiwr Yscot- j and, ac amryw o'r Aeloda«>6ymreig.

Cyhoeddi Eisteddfod Genedlaeth- ol Colwyn Bay. 0 dan amgylchiadau mor anffifriol ag y geSHd eu dymuno, cyh-tHwyd y seremoni o gyhoeddi Eisteddfod Genedlaethol Col- wyn Bay, 1910, yn y dref hono, dydd Mercher diweddaf. Ond er y tywydd enbyd a gwlyb gafwyd, profodd yr am- gyichiad yn un eithriadol lwyddianus. Ymgynullodd y Beirdd yno yn hynod gryno, ac heblaw hyn yr oedd miloedd wedi ymgasglu o bell ac agos i'r ddeiod henafol. Yn garedig yr oedd Cynghor y Dref wedi rhoddi eu hystafelloedd eang a hardd at wasanaeth yr Orsedd, ac yma lie y cedwid y dodrefn drudfawr, megis gvvisgoedd yr Archdderwydd, y Faner, y Cledd, a'r Corn Gwlad. Yma hefyd yr ymwisgai y Beirdd. Cynhelid y seremoni ar lecyn o'r enw Y Fanerig," Ile yr oedd y Cyich Cyfrin wedi ei ffurfio. Y mae'r Maen Llog yn ddarn o graig oyfagos, ac yn pwyso dros dair tunell, tra mae meini y cylch wedi eu dwyn o ieoedd a dyddordeb hanejddol yn nglyn a hwy. Ymgymerwyd yr holl gost o ddarparu yr orsedd gan Mr White- head, boneddwr o'r cylch, a'r hwn sydd yn cymeryd dyddordeb mawr yn yr Eis- teddfod. Pan gymerodd y beirdd eu safleoedd ar I' y meini, cyhoeddodd yr Archdderwydd oddiar y Maen Llog", yn iaith urddasol yr Orsedd, agoriad Eisteddfod Genedlaethol' Colwyn Bay, 1910, ar y dyddiad appwynt- iedig ychydig gwell na "blwyddyn a dydd," o'r adeg hono, ac anogodd pob dyn yn meddu dawn can, dysg, a barddas, i ymbarotoi ar gyfer y cystadleuon a gyn- I helid y pryd hyny. Mewn anerchiad fer yn ddilynol dywed- odd Dyfed ei fod yn gofidio nad oedd heulwen i loni eu hamgylchiadau, ond ni fedrid agor yr Orsedd na'i chynal mewn unrhyw fan ond yn yr awyr agored, ac wedi'r cwbl, lie yn well ac yn fwy priodol y gallent ymgasglu i ogoneddu Duw y greadigaeth nag yn yr awyr agnred- (cym). Yr oedd Cymru wedi cyrhaedd cyfnod pan y cysylltid mwy o anrhydedd gyda'r Eisteddfod Genedlaethol nag wrth unrhyw sefydliad arall yn y Dywysogaeth, ac nid oedd achos chwilio yn mhell am reswm dros hyn. Yr oedd yn sefydliad a wnaeth yn y gorphenol, fel hefyd ag a wna yn y presenol, lawer i feithrin y bywyd cenedlaethol, ac i gefnogi astud- iaeth llenyddiaeth, barddas, a gwyddon- iaeth yn mysg y bobl, ac felly gyfoethogi llenyddiaeth ein gwlad. Gobeithiai y byddai i'r gwahanol ymgeiswyr a gymer- ent ran yn Eisteddfod Genedlaethol Col- wyn Bay gadw fel eu hamcan, nid yn gymaint y mater arianol, nac ychwaith yr anrhydedd dderbynient ar Iwyfan yr Eis- teddfod, ond meithriniad llenyddiaeth y Dywysogaeth—(cym). Dilynid gan Llew Tegid, yr hwn a ddywedai fod yr Eisteddfod yn cael ei chyhoeddi mewn dagrau, ond y cynhelid hi mewn llawenydd-(chwerthin a chym). Dywedai rhai pobl fod yr Orsedd yn 3,000 o flynyddoedd o úclran, tra mae eraill yn dadleu nad oedd ond 300 mlyn- edd er pan y sefydlwyd hi. Credai fod eywirdeb yn gorwedd rhwng y ddau eith- afion hyn. Yr oedd un peth yn sicr, fod yr Eisteddfod Genedlaethol yn y dyddiau a fu wedi bod yn llys i'r genedl, ac yn brifysgol y wlad, ac heddyw, hefyd, yr oedd iddi ei lie yn mywyd y genedl Gym- reig. Ni charai weled Cymru heb yr Eis- teddfod, na'r Eisteddfod heb yr Orsedd, a hyderai y byddai i'r naill a'r Hall gael eu defnyddio i feithrin cenedlaetholdeb Cym- reig yn ei agwedd uwchaf, fel ag i wneyd y Cymry nid yn unig yn ddiwylliedig mewn barddas, llenyddiaeth, a chelf, ond hefyd yn annibynol eu hysbrydoedd, ac yn deil- wng o'u hotaflaid-(cym). Traddodwyd anerchiadau barddonol gan Spinther, Huwco Penmaen, Penllyn, ac Eilir Aled, a dilynid gydag anerchiadau byrion gan Cadfan, Gwynedd, Eifionydd, a Vincent. Yn ddilynol cauwyd yr Orsedd gyda banllef y dorf fod Hedd- wch yn teyrnasu, a thrwy gyduno i ganu Hen Wlad fy Nhadau." CYNGHERDD. Yn y prydnawn cynhaliwyd cyngherdd yn nglyn a'r gweithrediadau yn y Pier Pafilion, pryd yr oedd torf anferth wedi ymgynull. Llywyddwyd gan Mr Walter Whitehead. Yr oedd y cyngherdd yn un hollol Gymreig, yn cael ei wneyd i fyny gan mwyaf o ganeuon gwerin Cymru. Canwyd penillion gan Eos Dar, y cydgan yn cael ei gymeryd i fyny gydag effaith eithriadol gan Gor yr Eisteddfod, dan arweiniwyd- Mr John Williams. Dywedir fod y Cor yn gwneyd cynydd mawr, ac y bydd erbyn yr Eisteddfod, yn brif atdyn- iad y cyngherddau. Dadganwyd gan Gor Merched wedi eu gwisgo yn y dull- well Cymreig, o dan arweiniad Mr Edw Evans. Canwyd hefyd gan Miss Louie James, Dinbych Mr Evan Lewis, Capel Curig a Master Trevor Watkins, y bachgen-soprano o Ddeheudir Cymru, yr hwn enillodd yn Ei-udd<od Genedlaethol Llundain. CINIAW. Cynhaliwyd ciniaw cyhoeddus yn yr hwyr yn yr Imperial Hotel, Llywyddwyd gan Mr Gamble, Cadeirydd y Cynghor Trefol; a chefnogid ef gan Mr T H Morgan, Is-Gadeirydd Mr James Amph- lett, cadeirydd Pwyllgor Cyffredinol yr Eisteddfod Parch W Hughes, a Mr T R Roberts, Ysgrifenyddion yr Eisteddfod; Dyfed a Swyddogion yr Orsedd.

'mtIR 'h''t1'Ä.i<¥. r.Z&J, -W!1ID.a'fl 6,000 a! ce ARE NOW STAKING THEIR REPUTATION ON — AM AML MR EMU LEE C E'. U ■.» DIØ!IIU- a^aimsKMiwMBegisBaigag^ iimmiMMiMaanmm»roiam—»a^» 8Ir iii»iwininimw>vii'wnwiiniin»«ni Vinmma MARGARINE in mi mini 1111 |~ ■ lining wommommumn-A p WHICH IS EQUAL TO BEST BUTTER. 8dm per lb. OR I lbs. for a shilling. II :1111 ",I ,1111'1,11"'1 ,liiillii!,I' 1,,1,1 ASK YOUR GROCER FOR A FREE SAMPLE. To be used with the greatest advantage Wf w W ————' IL N riv (TRADE MARK) BREAD Should be eaten daily in every household. It contains the elements of health, energy and strength. See HOVIS on every Loaf. The Special Prize (including the HOVIS DIPLOMA) for the North and South Wales District (including Monmouthshire) in the Baking Competition has been awarded to Arthur Edwards, LIVERPOOL HOUSE, JOHNSTOWN. THE STORES, MARKET-ST-, RHOS. 1..