The Rhos Herald

ON SALE NSW BILLIARD TABLE, 6 feet 6 x 3 feet 5. Siate bed 3 cues balls marking board. Price, ^5 5s.— Apply Office of this paper. \NINNING NUMBERS RHOS CRICKET CLUB DRAW.— 1381 35s9; T439; 352§; 3201 > 3022; 3540; 1006; 737, 418; 1166; 1547 941 3309 3320; 821; 899 364 1437; 3018; 541; 494; 3551; 3321; 3073; 1431 256; 1156 6oi 3°79. Prizes must be claimed within 7 days. ESTABLISHED 1898. SSISTANT INSPECTORS OF A OF MINES. Mine Managers' Exams., Scholarships, and Associateship in MINING, &c,, Candidates prepared. Private Lessons hy Post. Geology, Min- ing, Engineering, Electricity and Survey- ing. Certificates awarded. Write for Syllabus. CAMBRIAN MINING SCHOOL, Glanffrwd, Porth, Glam. ONDON IMPERIAL HOTEL, Rus- sell Square. Orchestra daily in Winter Gardens. Bedford Hotel, South- ampton Row. Central for business or pleasure near chief railway stations, theatres and shops. Premier Hotel, Southampton Row. Quiet, comfortable hotel. Room, breakfast and bath from 3/6. Pension, 6/ GREAT BARGAIN HIGH-GRADE Gents' Bicycle, brand: H new, not soiled, two best roller le- yer rim brakes, bali bearing free wheel, latest 1909 pattern, best tyres, mudguards plated rims, coloured centres and lined frame. All accessories, lamp, etc. Will sacrifice for ^3 9S 6d worth double, Approval before cash sent.—F. J. HANDO, Southbourne terr., Weston-super-Mare RHOS AND DISTRICT HAIR DRESSERS' TO ION. -0- TAKE NOTICE. -0- The following scale of charges will Some into force at all the shops ot the above Union on and after Nov. 1, 1909. Shaving ijd. Hair-cutting 3d. Shampooing 3d. Singeing 2d. Boys' Haircutting (under 14) 2d. Razor Setting 3d & 6d. Toilet Club 1/9 per month. HOURS OF BUSINESS:— All the Saloons in the Union will be elosed as follows Monday. 8 p.m Thursday, i p.m. Tuesday, 8 p. in. Frid 'y, 9 pm. Wednesday, 9 p. m Saturday, II-3°. Dated this 23rd day of Oct., 1909 THE EVENT OF THE SEASON -0- The children of RHOS NATIONAL SCHOOL Will give a miscellaneous SCHOOL CONCERT in the PUBLIC HALL, RHOS, ft Monday and Tuesday, Novem- ber 8th and 9th, 1909. Action Songs, Drills, &c. Doors open 6 30, commence 7. ICKETS-Monday, Front, 2s Second is Gallery, (limited) 6d. Tuesday, Front, is Second, 6d. Public Hall, Rhos Cynhelir EISTEDDFOD GERDDOROL A LLENYDDOL Dan nawdd Ysgol Sabbothol Capel Mawr, Rhos, BYDD NADOLIG, 09 Rhestr Testynau yn barod yn fuan i'w fiael gan yr Ysgn., Jos. Davies, 25 Brook Street, a Wm. J. Edwards, Campbell st. I Rhag Hysbysiad. Public Hall, Rhos Rhoddir Perfformiad o'r DDRAMA GYSSYGREDIG Woses, o'r Cawell i'r Mor Coch' CAN DDGSBARTH CYMRAEG SILOH, M.C., Johnstown, 80S OTIT, TACHWDDD 22, 'OS

In Loving Remembrance of JOSEPH WALKER, I The beloved husband of Jane E. Walker, Ponkey, Who died on October 23rd, 1908. From his widow and children.

IN MEMORIAM. At the residence of his daughter, Mrs A. Bowker, 47 Water Street, Radcliffe, ROBERT EDWARDS, (late of Rhos), Who died on October 22, 1908. H Peace perfect peace." Wife and daughter.

11"- -I{¡ "f" -uv ^nofptt6aue (PULPIT SUPPLIES) SABBOTH, HYDREF 24, 1909. Y SfBSTHODISTXAID OALVINATPD Oapel Mawv-10 a 61 Theo Lewis, Llanbedr Bethel, Ptmkey—10 a 6, W H Humphreys Weriah, Pnnkey—10 a 6, tiilUst,—10-30 & 6, E 0 Davies, B.Sc., Bala Johnstown,—10-30 afi, D 0 Dalies, Pwllheli PentrefeUn-2, Theo Lewis Groes—H Roberts, Treffynon Tainant—S Roberts .4 A Rkostyllen—10 and 6 Thomas Jones (B, ANWrSYNWYB. BøthZt>hf11tf., Rhos-10 J T Rees, M.A., Cwmaman, 6 R Roberts Salem, Bank-st-10 R Roberts, 6 J T Rees, M.A.. \fvnydd Seion,—10 a 6, J Howell Ebenezer, QueenSt.-IO a 6, 0 J Owen Johnstown (8)-10.30 & G-T Arthur Thomas V BEDYDDWVR I' Penual,—10 0 G Owen, Oefn, 6 J T Jones, B A., Dinbych Bethania, Church 8t-1O, J T Jones, 6, 0 G Owen I I Sion, Ponkey-10 a A, E Mitchell Tabernacle Ponksy—10 J'M Jooea, 6 Stephen Davies Boar, Aborderfytt 10 Dånl Davies, 6 James Jones Calfarim, Rhos-10 Jos S Jones, t) Thos Hughes Mt Pleasant, Ponksy—10-30, & 6, J W Humphreys Noddfa, Johnstown—10-30 a 6, P,snyeae-10 -a 6, W B Jones Gyoas-at 2 W B Jonef DISGYBLION OIUST. Bethel, Campbell Sir 10 a 6, V Rhos-10 E S Price 6 Thos Brans, Stryt Issa Johnst&wn-10-.30 T N icholl s Roberts, Trevor Issa 6 Edward Morris, Johnstown Btryt fssa-10 Enoch Jones, 6 T Nicholls-Roberts Hasbennion—-10 Thomas Evans, 6 Enoch Jones PRIMITIVE SOT M OD18TS &hos—10-30 & 6, W Richards, Soabon & 6, R Bare field, Eaabon, 6 Chas Hotchkins, Rhosfcyllea YR SGLWY8 STIVYDLVDTG. Vicar, Uev J H Thomas Curates 0, .Tenkins-Manlove. B Jt W Oh-&r(;h-Ssrvicest 10-80, and 6. Mglwy t St. Owasaeaefch em 10 a A St, juiixry*it 0 hurch at 3 & 6 PENYGAS Vicar-Rev Joseph Daviee St Thomas-s Charch-ger-,tce at 10-30 and 6 SALVATIOM ARMY. Barracks, Sawoage 8treai>~2, fi-45 Ensign Shepherd, & Lieatenaui R lrmzell. 'A ,r"

AT EIN GOHEBWYR. DAVID ROBERTS.—Oherwydd prinder gof- od gorfodir ai i adael allan eich ail ben- od ar y Dyfrdwy." Caiff ymddangos mor fuan ag fydd modd.-GOL.

VV\rVVVVVVVVVVVVVVV%^VVVk,V*VV\UV^rV^i'$<-V\.VVVL% Anerchiad Lloyd George o Gadair Undeb BedJddayr Cymru. Fel y mae'n wybyddug Mr Lloyd George ddewiswyd yn Llywydd Undeb Bedydd- wyr Cymru am eleni, Nog Lun diweddaf tiaddododd ei anerchiad yn nghyfarfod blynyddol yr Undeb hwnw, yr hwn a gynhelid yn Treorci, Cwm Rhondda. Derbyniwyd ef gyda brwdfrydedd mawr yr hwn a adnewyddwyd rhyw foment yn ddiweddarach pan gyfarchodd y dorf fel Anwyl Frodyr a Ohwiorydd." Gan ddiolch am yr anerchiadau o groesaw a roddwyd iddo o Gyngbor Dosbarth y, Rhondda ac Eglwysi Rbyddion y Rhon- dda, sylwodd fod eu cadeirydd wedi dweyd iddo ddyfod ddau ddiwrnod yn gynarach nag y disgwyiient ef. Dywedid yn ami am dano ei fod yn ddyn o flaen ei amser-(cym). Arwydd dda ydoedd I gweled yr eglwysi yn eydweithredu, a hyny mewn ysbryd o gariad brawdol. I Galwent y cyfryw gydweifchrediad yn Eglwys Loegr yn undeb ond yn mysg yr Eglwysi Rhyddion galwenfc ef yn an- i enwadaeth. Nid oedd efe yneredu mewn anenwadaetb. Credai ef mewn i bob dyn 1 lynu wrth ei enwad ei hun. Yr oedd di- gon o dir da yn mhob gardd enwadol, ond yr oedd rhai o'r gerddi yn caei eu dyfr- j hau yn well na u gilydd--(chwerthin) Eto, yr oeddynt oil yn dwyn ftrwytb yn y tymhor priodol. Yr oeddynt ou. yn gat- rodau o'r un fyddin, yn ymladd yn erbyn yr un gelynion, yn ymdrecha i orchfygu yr un drygau, a byddai iddynt gyfarfod gilydd yn y diwedd mewn gwlad well- (cymeradwyaeth). YR ANERCHIAD, Wedi canu emyn, aeth Mr Lloyd George yn mlaen i draddodi ei anerchiad o'r gadair yn Gymraeg. Dywedodd pan yr j ymgymerodd a'r gwydd a Ly wyd4 JJjadeb y Bedyddwyr, yr oedd yn ddealledig y byddai iddo gael ei ryddhau oddiwrtb ddyledswyddau cyffredin y swydd. Yr oedd wedi cymeryd mantais liawn ar hyny, ac yr oedd ganddo ofa ei fod wedi bod yn wasanaethwr anffyddlon-(" Na, oa"); ond yr oedd efe yn credu iddo fod yn gwneyd eu gwaith mewn cylch arall-( cym). Yr oedd dipyn o dreth- gasglwr,-—(chwerthin)—ac yr oedd yn myned yn ol at y toiiborth yfory, am nad oedd wedi gorpben eto gyda/i tollau. GWAITH YMNEILLDUAETH. Yr oedd Y mneilld u wyr Cymru yn cael eu gwynebu a'r gwaith o gajw YtuneiU- dllaeth yn fyw yn v dyfodol. Yr oedd wedi darllen amiineiliad mewn newydd- iadur o'r hyn oedd Dirprwyaeth yr Eg- lwys am ei wneyd gyda golwg ar ei ad- roddiad. Yn ol y ffigyrau roddwyd yr oedd tri allan o bob pedwar o aelodau crefyddol yn Nghvrnru yn perthyn i'r eg- lwysi Ymlleilldllol. Yr oedd mwy o ael- odau yn Nghymru nag yn Lloegr, yn ol cyfartaledd y boblogaeth, ac yr oedd byw- yd y genedl Gymreig yn cael ei ffurfio, ei cbvmeriad yn cael ei monldio,' a'i dealt. dwriaeth yn cael ei agor gan eglwysi Ym- neillduol y Dywysogaeth. Yr oedd corpb y bobl yn nwylaw yr Ymneillduwyr. COLEGAU T BOBL GYFPRISDIJT. Yr oedd yr ysgolion dyddiol yn dcla iawn. Yr oeddynt yn gwella, ond nid oedd y plant yn aroa digon ynddynt i ffurfio eu cymmeriadau, ac i agor eu deall. Mewn gwledydd ar y Cyfandir, ar y Haw arall, yr oedd plant yn aros yn yr ysgol nes yr oeddynt yn ddwy ar bymtheg a deunaw mlwydd oed. Yr oedd y gwledydd hyn y rhai y gelwid Prydain Fawr i ymgystadlu a hwy. Ni fyddai iddynt ganfod dyn a allai fforddio cadw ei blant yn yr ysgol, yn cyoameryd i ffwrdd pan yn dair ar ddeg oed, a dylid rhoddi yr un fantais i'r bobl | gyffredin, a phob dosbarth arall yn yr ys- tyr hono. Nid oedd diwylliant a meddwl Cymru yn dibynu cymmaint ar yr ysgol ddyddiol ag y dylai wneyd. Yr oedd ys- golion canolraddol yn creu chwildroad yn Nghymru, ond nid oedd un allan o ug- ain plant Cymru yn myned trwyddynt, ac nid oedd un allan o ddau neu dri chant plant Cymru yn myned trwy y colegau. Felly, yr oedd diwylliant y bobl gyffredin yn dibynu ar rywbeth arall-ar y capelydd. (cym). Capelydd Cymru oedd colegau y bobl gyffredin. Beth oedd yn gwneyd coleg ? Dosbarthiadau, darlithiau, ac uwch law'r cwbl, awyrgylch. Yr oedd y pethau hyn i'w canfod yn nghapelydd Cym- ru (cym). Yr oedd yn dda ganddo welyd arwyddion fod Ymneillduaeth yn eangu cylch ei haddysg. Nid oeddynt yn dibynu yn unig ar yr Y sgolion Sabbothol a'r preg- ethau, ond mewn cyssylltiad a'u capeli, yr oedd ganddynt gymdeithas-un lenyddol, dadleuol, a phethau eraill-i eangu diw- ylliant, a llenwi meddyliau y bobl a pheth- au da. J GWLAD YR ADDEWID. | Beth oedd Cymru wedi ei dderbyn ? nad oeddynt wedi cael llawer o fesurau, yr oeddynt wedi ennill hunan-barch ac an- nibyniaeth (cym.) Yr oedd addysg ac ymlywodraeth wedi dyfod i'w dwylau eu hunain. Yr oeddynt wedi bod am ddeu- gain mlynedd yn yr anialwch. ond cyn hir byddai iddynt groesi i dir yr addewid. Annogai hwy i bedio ceisio pob un yr eiddo ei hun, ond iddynt gydweithredu a'u gilydd er mantais y cyffredin. Yr j oedd efe yn meddwl nas gallai weled un gobaith i'r bobl gyffredin ond yn Iesu Grist (cym.). Yr oedd y bobl gyffredin wedi bod yn gaethion, yn gaethweision i'r tirfeddiannwyr, yn cael eu gwerthu iddo ef. Pe gwrthwynebasai y bobl gyffredin hyn, cawsent eu taraw i lawr. Daeth dysgeidiaeth Iesu o Nazareth i mewn, a chafodd y bobl. gyffredin eu rhyddhau. Yr oedd ganddynt eisieu y ddysgeidiaeth oedd yn dwyn ymgiprys i derfyniad, ac a estynai help er lies pawb. Dyna paham yr oedd efe yn edrych at Gymru am ar- weiniad (cym.). Yn y frwydr yr oedd efe yn edrych i'r mynyddoedd cym.). Yr oedd rhai o honynt wedi myned i ben Pis- gah, ac yn edrych ar wlad yr addewid- (cym). Byddai y genedl Gymreig yn fuan yn cymeryd meddiant o fryniau Canaan- (cym uchel).

Mae ewyllys Mr Richard Conway, Llan- dudno, newydd ei phrofi. Tyngwyd yr eiddo yn werth ^27,652 12s, yn cynwys gwerth personol o ^14,075 4s. -0- Mae boneddiges o'r enw Mrs Cross, yn byw yn yr Amwythig, wedi anfon ;6300 drwy law y Parch W W Lloyd, Brynteg, i'w defnyddio at gynal y weinidogaeth a'r fugeiliaeth yn y Heoedd canlynol yn Meth- esda: Brynteg, £100; Carneddi, ^"ioo, a Bethel, Tyn'nymaes, £100. -0-' Y mae Mr Davia Davies, A S., am fyned i draul o ^6,000 i ^8,000 i droi y Senedd- dy yn Machynlleth, sir Drefaldwyn, yn sefydliad cyhoeddus a llyfrgell rydd. Yn yr adeilad henafol yma y coronwyd Owain Glyndwr yn Frenin Cymru yn 1402, a chy- hoeddodd Gymru yn dywysogaeth annibyn- ol. Yma hefyd y cynhaliodd ei Senedd, a dywed traddodiad i Dafydd Gam geisio llofruddio Owain Glyndwr. mewn un o'r j&tafeUoedd,,

Y Cynghor Dosbarth ac Appel o'r Rhos. Yn nghyfarfod y Cynghor Dosbarth a | gynhaliwyd yn Ngwrecsam dydd Ian, dariienwyd y llythyr canlynol oddiwrth Gynghor Piwyf y Rhos :—" Gosodwyd eich iiythyr, dyddiedig yr 28ain cvfisol, yn nghyda'r copi 0 lythyr oddiwrtb Fwrdd y Lly wodraeth Lleol, mewn perthynas ag adgyweirio heolydd neiUduol yn lhlwyf y Rhos, gerbron y Cynghor Plwyf yn eu cv far fod diweddaf, a dymuna y Cynghor Piwyf amaf ofyn i'r Cynghor Dosbarth ar iddynt wneyd appel at Fwrdd y Lly wod- raeth Lleol am ganiatad i feothyca i dalu i y gost o roddi yr heolydd dan syhv mewn I trefn, y treuliau. yn uuol a darpariadau I adrau 8 o Dieddf y Prif-ffyrdd, 1878, 1 fod yn daladwy dros yr holl Ddosbarth." Mr Cromar a ddywedodd ei fod yn gof- idio fod y Rhos yn dai i ymgyndynu yn eu cais fod y gost yn daladwy gan yr holl Ddosbarth. Divial pobi y Riios, yn gyn- taf oll, roddi eu ffyrdd mewn trefn ar eu traul eu hunain, ac yna i'r mater ddod dan ystyriaeth y Cynghor Dosbarth. Pe bae i'r Cynghor PI wyf dynu yn oi y cwrs yr oeddynt wedi gymeryd. yna byddai yn bodbi gwneyd rhywbeth i'w helpu. Wedi llawer o ddadiu penderfyuwyd pan fyddai y Cynghor Piwyf yo cytuno I 2n fod y swm augeorheidiol i gael ei ystyried 1 fel traul arbenig ar y Plwyf, yna byddai y Cynghor Dosbarth yn barod i appwyutio Pwyllgor i gy fat fod cynrychiolwyr o'r Cynghor PI wyfi ystyried amcan-gost y Surveyor. ARCHEB ARIANOL, Cyfarwyddwyd y Clerc i wneyd arcbeb arianol arbenig o £1,150 ar Blwyf y Rhos am am yr hauer blwyddyn, ar gyfer gwaith carthffosydd, &c.

Yr Anghydfod yn Nglofa Wynnstay. Dal yn ansicr y mae'r amgylcbiadau yn nglyn a'r anghydfod yn Nglofa Wynnstay. Yr oedd y rbybuddion i derfynu ym- rwymial yn dod i ben dydd Mercher di- weddaf, ond cyn i hyn gymeryd lie gal- wyd cyfarfod cyffredinol o'r gweithwyr yn Acrefair, dydd Llun diweddaf, i ystyried y sefyllfa. Rhoddwyd aoroddiad gan Mr Edwdrd Hughes, yr Agent, o weithred- iadau y gyohadledd fu rttwng- y meistrad- oedd a chydrychiolwyr y gweithwyr, ac anogwyd y dynion i gytuno ar ohiriad y rhybuddion am wythrios yn mhellach, ac yn ystod hyny i gynal cyfarfod arall dydd Llun nesaf. Wedi yr adroddiad aeth y cyfarfod yn ystormus iawn, a llawer o'r dynion yn anog myned allan ar streic yn ddiymdroi, ac edrychid un adeg fel pe na wnai dim atal hyny. Gellir dioich i Mr Hughes, yr hwn, trwy ei ymddygiad penderfynol, a fu'n foddion i ddarbwyllo y gweithwyr. Dywedodd Mr Hughes, os nad oeddynt yn barod i gydymffurfio a'r cais am ohir- iad y rbybuddion na wnai ei gynrychioli y dynion yn y gynhadledd. Cafodd hyn yr argraff ddyladwy arnynt, ac yn der- fynol penderfynwyd trwy fwyafrif mawr i ohirio y rhybuddion am wythnos. Dy- wedir nad yw y materion sydd mewn anghydfod yn cyfreithloni dod allan ar streic, a mawr obeithir y llwyddir i ddod i well dealldwriaeth y Llun nesaf. Os mynir streic effeithia ar dri chant ar ddeg o weithwyr, heblaw canoedd o deuluoedd a masnachwyr yn ardaloedd Cefa Mawr, Penycae, a Ruabon. ) GLOFA Y PHOENIX. Parha yr angbydfod yn y Lofa hon hefyd. Bu y dynion yn gweitio yr wyth- nos ddiweddaf wedi i'r rhybuddion ddir- wyn i ben, a hyny er cael gweled a wnai y trefniadau newydd awgrymedig brofi yn foddhaol. Fodd bynag, fel arall y bu, a dydd Sadwrn diweddaf daethant a'u hfau i fyny. Mae'r perchenog, Mr H S-* Higginbottom, yn bygwth cau y lofa yn barhaol. GLOFA COED TALON. Mae y gweithwyr yn y lofa uchod yn dal o hyd ar streic, ond mae trafodaeth yn cael ei dwyn yn mlaen, act yn ol pob argoelion, disgwylir terfyniad boddhaol yn lied fuan.

Y mae Bermondsey, Llundain, yn nghan- ol berw etholiadol. Bu farw aelod a'u cyn- rychiolai yn y Senedd, sef Dr Cooper, yr wythnos o'r blaen. Y mae Mr S L Hughes (Sub Rosa), y newyddiadurwr enwog wedi ei ddawis yn ymgeisydd Rhyddfrydol; Mr John Dumphreys dros y Ceidwadwyr; a Dr A Salter dros y blaid Lafur. —o— Mae'r Parch Richard J Mason, gweinidog Eglwys Annibynol Llansilyn, ger Croesos- wallt, wedi derbyn yr alwad gafodd gan Eglwys Annibynol Gymreig Woolwich, Llundain. Mewn oyfarfod o Gymdeithas Geidwadol Sir Fflint, a gynhaliwyd yn Rhyl, dydd Sadwrn, dewiswyd y Colonel Howard, Llan- elwy, yn ymgeisydd dros y Sir mewn gwrth- wynebiad i Mr J Herbert Lewis.

Mr Wm. Jones, A.S, a'r y Gyllideb. Nos Sadwrn bu Mr William Jones, A.S., yn anerch etholwyr Bethesda ar y Gyllideb. Wedi agoriad y Cadeirydd, yr Henad- ur W J Parry, aeth Mr William Jones yn mlaen i egluro y Gyllideb. Dywedai fod pethau oedd am y can' mlynedd diweddaf wedi bod yn myd y breuddwydion aC athroniaeth yn awr wedi dod yn ffeithiau cedyrn yn Nghyllideb Mr Lloyd George, Ceisiwyd am flynyddau ddadleu dros y pethau gan y Rhyddfrydwyr pan oeddynt yn Wrthblaid yn Nhy y Cyffredin, gyda'r amcan o helpu a llesoli y gwan a'r diyrri- geledd. Gogwyddai y Gyllideb at drethi uniongyrchol ai rhoddi rhoddi ar ys- gwyddau oeddyn ddigon llydain i'w dwyn. Nid oedd trethi newyddion ar angenrheidiau bywyd wedi eu rhoddi gan y Liywodraeth bresenai er pan ddaeth i awdurdod. Y goreu o holl fesurau y Liywodraeth ydoedd Mesur Blwydd-dal i Hen Bobl, ac nis gallai unrhyw lywod- raeth yn Ewrop ymffrostio yn ei gyffelyb. Yn ol darpariaethau y Gyllideb, gwneir trefniadau ar gyfer cynorthwyo mewn achosion o afiechyd, diffyg gwaith, a mar- wolaeth. Daw cynllun o yswiriant yn nesaf, ond nid am ddim fel y blwydd-dal. Bydd yn ofynol cyfranu at hvvuw pan mewn iechyd a gwaith. Yr oedd ar Germ- ani eisieu cymaint ddwywaith o arian gyda'i holl ddiffyndollaeth ag a ofynid gan Mr y Z, Lloyd George. Pa fodd y ceid yr arian ? Yr oedd ^"13,000.000 o drethi newyddion yn cael eu codi, ond ni chodid dimau yn ychwanegol ar angenrheidiau bywyd. Deuent oddiar foethau bywyd. Eglurodd Mr Jones fod gan German! fiiiwn o bobl yn gweithio yn ei choedwigoedd cened- laethol, a gwnai y Liywodraeth yno filiynau o elw blynyddol oddiwrthynt. Yr oedd yn nhir y wlad hon gymhwysder neillduol i godi coedwigoedd, a darparat Mesur Dadblygiad Mr Lloyd George ar gyfer hyny, ac ar gyfer diwyllio a gwella y pysgodfeydd ar arfordiroedd Cymru. Ond wedi'r cwhl, pwnc v tir oedd wrth wraidd pob diwygiadyn Mbrydrain Fawr, a phe buasai Cyllideb fel hon wedi ei m-tbwysiadu 60 mlynedd yn ol, ni fuasai cardotyn na neb yn derbyn elusen plwyf yn y wlad heddyw. Crybwyllodd eng- raifft am ddyn yn Cumberland wedi prynu tir deg mlynedd yn ol am L:soo. ac wedi ei werthu yn ddiweddar am £óoo,ooo, am fod gweithfeydd wedi eu codi o'i gwmpas, a hyny oil heb i'r perchenog wneyd dim at y cynydd mawr yn ei werth. Yn Mynwy yr oedd milldir 0 reilffordd euraidd," yn dwyn ^13,000 y flwyddyn i berchenog y filldir tir oddi- wrth y mwnau gludid drosti. Gwyddat M. Lloyd George m yr hall bethau hyn ac yr oedd y wlad yn symQd ar lwybr y Cymro dewr ac yn dechreu sylweddolf Y Gwir, yr holl wir, a dim ond y gwir," ac yn y cymeriad hwnw y cyfiwyn* 1 wryd y Gyllideb i'r Arglwyddi PvvnC mawr y dydd oedd "Beth wna yr Arglwyddi." Credai ef y llyncent hi, pe t ddim ond achub eu crwyn a'u heiiiioes, Yr unig berygl welai ef oedd i ryw 300 (J argtwyddi ieuai ic penboeth b eidleisio yn ei herbyn, ac os digwydda hyny, fe welid yn y wlad hon wrthryfel na welwyd ei chyffelyb yn oes neb sydd yn awr yn tyw. Yr oedd dydd barn landlordiaeth at wawrio, a bai y bobl fyddai os esgeulus- ent hawlio y fferling eithaf. Cynygiwyd penderfyniad o ymddiried- aeth yn y Weinyddiaeth a Mr Jones, ac o ddiolchgarwch i'r Canghellydd am ei Gyllideb.

Bwrdeisdrefi Trefaldwyn. Y mae Rhyddfrydiaeth Bwrdeisdrefi Trefaldwyn mewn cyfvvng rhyfedd. Yf wythnos o'r blaen bu trafodaeth fywiog yn Nghymdeithas Rhyddfrydol Trefnew- ydd ar feirniadaeth y Gyllideb gan Mr J D Rees, A.S yr hwn sydd yn cynrychiolf y Bwrdeisdrefi yn y Senedd. Gwahodd- wyd Mr Rees i egluro ei olygiadau, ond gwrthododd wneyd hyny am fod eisieu ei. bleidlais yn y Ty. Ychwanegodd y bydd- ai yn falch o gael traddodi anerchiad ar unrhyw achlysur pan gyfodai y Ty. Mewn canlyniad i'r mynegiad yma trefn- odd y Rhyddfrydwyr fod cyfarfodd gefn- ogi y Gyllideb yn cael ei gynal yn ystod yr wythnos ddiweddaf, ond ysgrifenodd Mr Rees i ddweyd fod arno eisieu gorph- wys, ac ofnai nas gallai ddyfod i'r cyfar- fod. Dywedodd Mr Rees am y tirfeddianwyr eu bod y dosbarth oedd yn cael eu trethi drymaf yn yr holl wlad, Y mae yr etholwyrvyn argyhoeddedig mai y llwybr goreu i Mr Rees gymeryd yn ngwyneb ei olygiadau ar y Gyllideb yw uno a'r Toriaid.