The Rhos Herald

ADOLYGIAD. -0- jiLYFR NEWYDD AR DDIWYGIAD 1904-5. A Retrospect and a Critic- ism," by the Rev J. Vyrnwy Morgan, D.D. (Chapman & Hall). -0- Addawsom fyned i mewn ychydig yn v-.Uvyraeh i lyfr Dr Vyrnwy Morgan ar Ddi- <wygiad 1904-5 Gellir yn hawdd gyfuno ^naterion gwahanol ranau y llyfr er mvvyn tSael golwg weddol g!ir ar ei gynwys, gan fod Dr M organ yn llenyddwr trefnus ac yn .adw yn rhagorol at ei bwnc yn mhob (l'cnnod. Y DIWYGIAD A CHENEDLAETHOLDEB. Dywtdir pethau rhagorol yn y llyfr am vfirenedl y Cymry yn ei pherthynas a chref- dd a'r Diwygiadau Dyma yn ol yr awdwr ¡I '4rw nodweddion ein cenedl:- r. I-Dwysder. I "This dwysder miy ba classed among the I r"fnost sacred and powerful of their characteris- tics. The Welsh miud is reverential and ser- £ oae, uuy approach to levity or off-h indedaeai ) iu spiritual mutters is highly repugLant to it." z.-OfergoeZedd. Rhaid i'r awdwr gael s^ffaoddi ergyd i Evan Roberts ar y pen hwn H It was on the anvil of superstition that I Evan Roberts forged hia fame. People be- lieved that, he possessed the power of hfe and death." '0a, t Na! Nid yw y Cymry mor ofer-! ;^0elus a hyn, ychwaith I 3—Y Gallu i Ddychmygu (Imaginative t/Ggmus) Dyma frawddeg brydierth ar "ddychymyg mewn crefydd :— > Of all the races of mankind nf which we ftsve any knowledge there is no race thut posa- j øsses this type of imaginarioa in -o marked a .degree as the We'sh. It i one of th great ^onstiuitional qualities, and goes for to expLia ;ih.eir poetic and religious proclivities. It inakes them highly sensitive to those flacta- j j^tiuns of feeling to which all forms oi religion ø.le bU"J\ct. Y DIWYGIAD A'R DIWYGWYR; Cyffyrddir yn ysgl.fn ar waith Dafydd iMorgt»n, Ysbytty, a Richard Owen. Y fhan fwyaf anfoddhaol yw yr un sydd yn delio a Diwygiad 1904 5* Buasem yn .:ddiotchoar am ddesgrifiad byw, fel y gallai yr awdwr ei roddi, o waith y gwahanol Efengylwyr—Dr John Pugh, y Parch Seth 1 Joshua, ac eraill, yn y Diwygiad, am fod gan yr Efengylwyr hyn eu dull eu hunain. Yn, lie hyny y mae yr awdwr yn myned yn j special pleader yn erbyn Evan Roberts, ac iiid yw yn cyffwrdd a gwaith y ihai hyn ond fel y maent yn dyfod 1 gyffyrddiad ag Evan Roberts. Dyma i chwi esiampl o'i ddull:- The truth is, for nearly two years the Revival flame was ablaze in Cardiganshire (at New Quay especially) before Evan Roberts was f < ;i.d of, and before the matter was taken Up and boomed by the papers aad it was the pure work of God in that county. That pure Stream became impure under the hoof of the enemy. The real thing was killed when it was taken up by the Press of South Wales." -4ir hyn sydd yn rhyfedd ydyw na sonir o .gwbl am waith y Parch R B Jones, (B.,) Porth, yr hwn fu mor llwyddianus i ddech- I feu y Diwygiad yn Rhos. Deallwn hefyd si fod wrthi yn barhaus yn ymdrechu cadw Mri y Diwygiad yn fyw. Yr oeddem ni yma yti ei ystyried yn arweinydd o'r fath oreu, ac felly y mae, ond nid oes iddo le yn f llyfr hwh. Paham tybed? DUWINYDDIAETH A'R DIWYGIAD. Pennod wir ddyddorol sydd gan yr awdwr Ar y pwnc hwn, ac y mae y mater yn un fiang. Trinir y mater yn dda, ac ar y cyfan yn deg, er fod yma arwyddion o unochredd. JBeth ddywed Ymneillduwyr am frawddeg lei hon In Wales the social and poliical aspect of Christianity has overshadowed the spiritual and the theological. I am alluding more espec- ially to Noncomformity." Wedi'r cyf&n, onid yw yn ffaith fod mwy o %fraii Duwinyddol wedi eu cyhoeddi yn •Gymraeg yn ystod yr ugain mlynedd di- weddaf nag a gyhoeddwyd mewn unrhyw Mgain tnlyneda yn hanes Cymru ? Wrth gwis, gwneir sylwadau miniog ar ddiffygion •duwinyddol Evan Roberts. Credwn nad yw yr awdwr yn deg weithiau;- Bat what is the doctrine of the Revivalist ? it is that of a God, enthroned in the heaveas, looking down upon the p^olonijed torment of an noconceived raimber -of mPD, shut up for ever, simply for t'u; purpose of suffering, aud that same God continuing to create men with at least some, if not nnlimived, foresight of their perpet'n,l finfl'tning; and all this suffer- ing and sadness existing for the Glory of the Lamb." Credwn nad yw y frawddeg uchod yn gosod aHan dduwinyddiaeth y Diwygiwr, n2:r un Cymro ychwaith Teg yw dweyd ein bod yn credu fod Dr Morgan yn gosod allan yn bur gryno brif linellau duwinyddiaeth y Diwygiad yn y pwyntiau canlynol :— I-The Love of God. 2—Loyalty to Crist and His Cross. 3—The need of the Hchr Spirit, ar;d a belief in the personality and the work of the Spirit. 4-A, 8 ing passion for souls Cawsoro fwynhad mawr wrlh ddarllen y bennod hon. Y BUGAIL A'R DIWYGIWR. Dyma rater dyddorol eto. Ag eithrio ergyd neu ddau i Evan Roberts mae'r drafodaeth yn rhagorol. Trueni mawr fod awdwr mor alluog gymaint yn erbyn Evan Roberts. Far Ministers a? a class Evan Roberts bad not a single word of appreciation, though the harvest was the fruit of the seed that they and their predecessors had planted." Y cwbl aliwn ddweyd ar y pen hwn ydyw fod hyn yn well yn Evan Roberts nag yn yr Efengylwr a ganmolir yn fawr yn y llyfr, yr hwn a glywsom mewn anerchiad yn gwawdio pregethu y Gweinidogion sefydlog. Dengys hyn yn amlwg nad yw y Diwygiwr yn meddwl yn uchel o'r Bugail Mawr gymeradwywn y syniad fod yr Eglwys yn ddyledus i'r ddau ddosbarth, ac mewn angen am danynt:— The Church is indebted to both. To re- gard the one as unnecsssarily unreal and harm- ful because it is often followed by disappoint- ing re-actions and a reversion to a, harder type of life would be as unchristian Ðüd wanting in judgement, as to question the validity and use- fulness ot that spiritual experience that is not the result of a sudden and dramatic change, and that is not able to date the beginning or to specify the process." I Wrth roddi y llyfr o'r neilldu teimlwn ein bod wedi darllen gwaith awdwr gailuog, un yn meddu ar arddull ragorol, ond ei fod dipyn yn galed ar Ymneillduaeth, ac yn enwedig \ar Evan Roberts. Er y diffygion hyn cawsom bleser mawr wrth ei ddarllen. R.W. -w_-

r PONKEY. MARWOLAETH—Nos Wener diweddaf bu farw Mrs Maria Williams, Turnpike House, ger Pwll Clai yr Hafod, a hi yn 81 mlwydd oed. Bu am lawer iawn o flynyddoedd yn byw yn Furnace Bank, ger capei Mount Pleasant. Gadawa deulu mawr ar ei hoi. Cymerodd y gladdedigaeth le prydnawn Mawrth yn Nghladdfa y Rhos, pryd y gwas- anaethwyd gan y Parch J W Humphreys, Mount Pleasant. CYMDEITHAS MYNYDD SEION.—Nos Wen- er dan lywyddiaeth y Cynghorwr C Morgan cyfarfyddodd yr uchod i wrando darlleniad tri o bapurau: "Y Pleidiau Iuddewig" Mr Wm Jones, Clarke st, Yr Aberthau luddjewig," Mr Philip Williams; Y Gwyiiau luddewig," T Emlyn Lloyd, New st. Cymerwyd rhan gan amryw eraill, a phrofodd yn noson wir adeiladol. CYMDEITHAS BETHEL.-Nos Wener bu yr uchod yn trafod y cwestiwn "A ddylai y Pwlpud ddadleu dros Ddiwygiad Cymdeith- asol." Agorwyd dros y cadarnhaol gan Mr Richard Richards ac attegwyd ef gan y Mri John Price, Robert Edwrards, a Robert Jones. Dros y nacaol agorwyd g!n Mr Jos Dodd, Creek Road, ac attegwyd ef gan y Mri "Joserph Jones, Wm Griffiths, a Joseph Dodd, Llywyddwyd gan y Parch E Isfryn Williams. BEDYDDWYR ALBANAIDD.-Cafwyd an- erchiad ragorol ar Fanteision Cartref" gan Mr John Jones, Pant, nos Fercher ddiwedd- af. Yr oedd cynulliad mawr wedi ym- gasglu. Cyfyngodd ei hun yn fwyaf neill- duol i ddangos y manteision yn nglyn a chrefydd a moes. Yn y rhydd ymddiddan a ddilynodd, cymerodd amryw ran. Lly- wyddwyd gan Mr David Davies, Glasgow House. I

RHOS A'R GYLLIDEB. At Olygydd Heraldy Rhos. I SYR,—Diolchaf o galon i'r Hen Rydd- frydwr am ei addefiad digamsyniol nad yw t y Gymdeithas Ryddfrydol y gallu y dylai fod yn yr ardal. Ymresymiad gwan ydyw ei eiddo pan y dywed fod y Gymdeithas y peth y gwna y I. cyhoedd hi." Beth ydyw I limit y gair "cyhoedd" yn y cysylltiad j yma ? Os golyga drigolion y Rhos yn unig, gall fod ystyr i'r ymresymiad. Ond os, fel y dylai fod pan ddefnyddir y gair, holl drig- olion y deyrnas, nid oes ronyn o nerth yn i ypresymiad oblegid onid yw y deyrnas drwyddi mewn cyffro oherwydd y gyllideb? Mae dull yr Hen Ryddfrydwr o am- ddiffyn ei achos yn hynod darawiadol, ac y mae ei eiddilwch y peth amlycaf yn ei lyth- yr Par i mi feddwl am ddull y blaid Dori- aidd y dyddiau hyn yn ceisio amddiffyn ei hun yn erbyn umondeb a chyfreithlondeb y Gyllideb, Mae y blaid hono, oherwydd gwendid ei hachos, wedi gostwng safon dad- 'I leuaeth, ac ymollwng i wneyd sylwadau isel ac anmhriodol ar Mr Lloyd George fel ei I chynllunydd. Ac yn hyn o beth mae yr I Hen Ryddfrydwr yn debyg iawn iddynt; I oblegid dywed mai yr hyn a'i Gogleisiodd ydoedd y cyfeiriad yn fy llythyr i at y Gym- deithas Geltaidd. Ac yna crynhoa holl futrol ei natur gan ei boeri ar ben aelodau y gymdeithas hono. Drwg iawn genyf fod yr un Rhyddfrydwr, pa mor hen bynag y gall fod, yn ymostwng i efelychu criw mor hynod o aheilwng yn ei ddull o amddiffyn Cymdeithas Ryddfrydol y Rhos. Ni raid meddu llygaid eryr i ganfod ei fod wedi ys- grifenu eilith yn un pwrps i roddi ergyd farwol i'r Celts, ac lid ) drlim arall, ac mae ei ymgais yn peri mi gofio dywediad un o hen gymeri-d-nj y ,Rii.,)s "Poor fellow ydyw dyn Aedi ff,-ieho Nid ydwyf yn myned i geisio omddiffyn y Celts am y rheswm nad ydwyf yn un o honynt, nac ychwaith byth yn meddwl bod. Cyfeiriais at y Gymdeithas Geltaidd yn fwyaf arbenig am mai hi yw yr unig gym- deithas anenwadol yn y gymydogaeth, ag eithrio y Gymdeithas Ryddfrydol (yr hon nid yw gymdeithas). Os oes gan yr hen c. Hen Ryddfrydwr" rhywun yn ddigon

I THSBS IS B52AD AND BREAD, ■ gut the gest F V gtead of all iS \f g Tliousaiids of Leadinsr Bakers of Great Britain and Ireknd have sent samples of their Hovis Bread to the Bakers' Exhibition, London, and the Judges considered OUR HOVIS BREAD was amongst the best submitted to them and award. us a SPECIAL PRiZE and DIPLOMA. We make W f \f f Fresh Daf!v, and res- and deliver M~m w 1. ^3 pectfully solicit a trial. We are also noted for the High Quality of all our Goods. Below are a few Special Lines:— PRIZE DAIRY CHESHIRE CHEESE, 9d lb BUTTER MILLENIUM FLOUR (Best in the world) Arthur Edwards. LIVERPOOL HOUSE, JOHNSTOWN. THEl STORES, MA.RKET-ST., RHOS 8D.'U"- -fJI¡" JII' I^nnraiWIi—anamnnrnwi—

Marwolaeth Gutyn Ebrill. Bydd yn chwith clywed y newydd am farwolaeth y gwr enwog uchod, yr hyn a gymerodd le yn Mhatagonia Medi 9, yn yr oedran addfed o 81 miwydd oed. Deallwn mai ymosodiad o'r anwydwst a gafodd. Mae oddeutu deng mlynedd ar hugain er pan ymfudodd i'r Wladta, a chyn ei ymadawiad, efe arolygai Chwarel y Foelgron, Ffestiniog. a gweithiodd yn y Duphwys am flynyddoedd. Fel y gwyddis, yr oedd yn lienor gwych, ac yn fardd o fri, ac ysgrifenodd lawer o lythyr- au dyddorol o Batagonia i'r newyddiadur- on Cymreig. Yr oedd yn aelod gyda'r Annibynwyr, ond yr oedd yn ddyn i'w genedl yn mhob man ac yn mhob cylch.

RHOS. Dymunwn alw sylw ein darllenwyr at y Cyngherdd mawreddog a gynhelir yn Gapel Penuel, Rhos, nos Fercher, nesaf. Bydd cantorion o fri gyda Chor Plant Beth- lehem yn canu ynddo, a gellir djsgwyl gwledd o'r fath oreu. CYMDEITHAS BETHLEHEM A SALEM.— Ceisio penderfyna "A yw Llywodraeth y NVIad yn gyfrifol am Sefyllfa Masnach ?" oedd gwaith yr uchod Nos Sadwrn diwedd- af. Y Llywodraeth sydd gyfifol ebai Mr R Alun Jones, ac yn hyn attegwyd ef gan Mri W Edw Jones, Jos Green a John C Row- lands tra y dywedai Mr Fred N Ellis, yn cael ei gadarnhau gan Mri Dan Roberts, a Wm Edwards, na fedrid gosod y cyfrifoldeb wrth ddrws y Uywodraeth. Fodd bynag yr oedd y mwyafrif fod a wnel y Llywodraeth a sefyllfa masnach. Llywyddwyd gan y Parch R Roberts. FORD GRON.—Nos Wener diweddaf bu yr uchod yn dadlu y cwestiwn Pa un ai dylanwad Luther neu dylanwad Calvin yd oedd y mwyaf ar Gytandix Ewrop. ?" PIeidiwyd Luther gan Mr Ifor Griffiths, a thros Calvin dadleuai Mr E T Banks Bu amryw eraill yn traethu barn ar y naill a'r Hall o honynt.

t GOHEBIAETH. CWESTIWN Y SABBOTH. At Olygydd Herald y Rhos. SYR,-Fel hyn y dywed un awdwr:— Ffol yw y dyn gan mo a bob peth, ffulach y dyn gondemnia bob peth, ond y ff o bawb yw y dyn sydd ddifater." Er cymai; t sydd o'r dosbarth olaf hwn, da genym feddwl iod ychydig yn meddwl ac yn ystyried, ac heb fod ynhollol ddifater; a da fyddai fod rhagor fel y Bereaid gynt: "Yn chwilio beunydd yr ysgrythyrau a oedd y pethau hyn felly," a pheidio cymeryd pethau yn rhy ganiataol, am ein bod wedi arfer a hwy, neu am fod eraill yn eu gwneyd. Yr wyf yn ddiolchgar i Mr H Lewis am gynyg at ateb y cwestiynau. Mewn perthynas a bod sefyllfa achos crefydd yn peri blinder i mi, y mae'r s efyIl fa, yn gyfryw ag a ddylai beri blinder i bob un sydd yn caru y ddau orchymyn mlwr,- Cariad at Dduw, a chariad at ein cymydog Fe ddylem oil fod yn llawer cymhwysach i ddweyd a rhybuddio, ac nid boddloni i dalu i ddynion am wneyd yr hyn ddylem ni wneyd Preswylied Gair Crist ynoch yn heiaeth yn mhob doethineb, gan ddysgu a rhybuddio bawb eich gilydd mewn psalmau, a hymnau, ac odlau ysprydol, gan ganu trwy ras yn eich calonau i'r Arglwydd.(Col. 3, 16). Deil y S.D.A. fod Sabboth Dydd Cyntaf o'r Wythnos wedi ei newid gan Babyddiaeth, a bod hyny wedi cymeryd lie yn unol a phrophwydoliaeth geir yn Daniel 7, 25, ac nad oes genym un sail yn y Testament New. ydd dros ei newid. Yn awr, os gellir profi hyn, onid priodol fyddai dweyd fod y rhai gymerant y Seithfed Dydd, yn lle'r Cyntaf, yn ymwrthod a'r Sabboth Pabyddol, ac yn f derbyn y Sabboth Ysgrythyrol, ac nid myned oddiwrth y Sabboth Cristionogol at I YT un luddewig ? A oes rhywbeth yn ys- grifau H.L., neu ryw le arall, yn profi i'r gwrthwyneb. Dywed mai yr hyn sydd yn I bwysig yw, fod seithfed ran o amser dyn yn wythnosol yn cael ei sancteiddio i'r Arglwydd. I Dadleua wedyn yr arferai y Crynwyr a chyfrif yr wythnos yn rhifyddol, gan osod dydd I LIun yn gyntaf felly disgyna'r Sabboth ar I y Seithfed. Heblaw hyny, yr hyn allai fod yn Ddydd Cyntaf mewn un wlad, a fyddai yn Seithfed mewn un arall. Ond yr hyn sydd bwysicaf o'r cwbl yw, a fydd i'r hyn a wneir genym gael ei gymeradwyo a derbyn I boddlonrwydd Duw nid o ran y llythyren I ond o ran yr ysbryd. Gwelir ar unwaith, oddiwrth ymresymiad o'r fath, mai Byrach I yw y gwely nag y galler ymestyn ynddo, a I chu! yw y cwrlid i ymdroi ynddo." Anogir ni i gymeryd Duw fel Creawdwr yn esiampl yn y greadigaeth gyntaf, a Duw mewn cnawd yn y greadigaeth newydd. Dywedir ddarfod i Dduw orphen ei waith, a gorphwys y Seithfed Dydd yn y greadigaeth gyntaf, felly y darfu i Grist orphen ei waith a gorphwys oddiwrth ei waith yn y greadig- aeth newydd. Do, ond In bryd y darfu Crist orphwys ? Onid y seithfed dydd ? Onid dyma y dydd cyflawn y bu yn y bedd ? Ac onid oedd y bedd yn orphwysfa Iddo Ef weithiodd mor galed ? Yno y gorphwys y rhai lluddedig."—(Job 3, 17) Onid oedd trwy hyn yn cadarnhau yr hyn ddywedodd Ni ddaethum i dori y gyfraith neu y pro- phwydi, ond i gyflawni." J G.

Seddau Lloyd George ac Ellis Davies. Yn y newyddiaduron Toriaidd am ddydd Gwener cyhoeddwyd fod Mr Lloyd George i gael ei wrthwynebu gan Dori grymus o'r enw J Davies (Mr J Issard Davies o Gaernarfon mae'n debyg), ac fod Mr Ellis Davies i gael ei wrthwynebu ^an Mr Hamlet koberts, cyfreithiwr, Penygroes a Chaernarfon Hysbysir gan Mr M E Nee, Caernarfon (vsgrifenydd Cymdeithas Geidwadol y sir) nad oes sail o gwbl i'r naill haeriad na'r llall. Y ffaith ydyw nad oes neb a fyn ddyfod allan i'w herbyn.

Adgyfodi Hen Wyl Gerddorol Harlech. Dydd Sadwrn, yn yr Abermaw. cyfarfu ntfer dda o gerddorion ac ereill o Ddol- gellau, Machynlleth, Porthmadog, Pen- rhyndeudraeth, Harlech, Dyffryn, Blaen- an Ffestiniog, Talysarnau, Arthog, ac Abermaw, i'r diben o gymeryd i ystyr- iaeth y priodoldeb o ail-gychwyn yr hen wyl gerddorol a gynhelid flynyddoedd yn ol yn flynyddol yn Nghastell Harlech. Etholwyd Mr John Griffith, B.Sc., Dol- f ygellau, yn gadeirydd y cyfarfod, Mr Pryce Williams. Towyn, yn vsgrtfenydd# Dygid tystiolaeth gyffredinoi i'r lies a ddeilliodd oddiwrth yr hen wyl i'r canu cynuileidfaol yn y rhan yma o'r wlad. Ar gynygiad Mr W Jones Morris, Porth- madog, yn caei ei gefnogi gan Mr Lloyd 6 Z!1 Evans, Penrhyndeudraeth, pasivvyd yn unfrydol i adgyfodi yr wyl yn ddiatreg, a' i wneyd y trefniadau angenrheidiol at hyny. Penodwyd pwyligor gweiihiol, ac hefyd pwyligor arianol, a phasiwyd fod yr wyl newydd gyntaf i'w chynal yr wythnos olaf yn Mehefin, igio.

Eisteddfod yn Llangollen. -0- Cynhaliwyd Eisteddfod hynod lwyddianusf yn Mhafiliwn Llangollen, dydd Llun di- weddaf c, dan a'vteinyddiaeth Llifon Roedd y dyfarniidau fel y canlyn Unawd Soprano, r, Miss Roberts, Gwr* ecsam; z, Miss Blodwen Edwards. Llan- golien. Unawd ar y Crwth, H Birch, Llangollen. Adroddiad, i, j 0 Hughes; 2. R Roberts Deuawd T. a B., John Davies a Robert Isaac Jones Rhos. Unawd y Berdoneg, I, Gwennie Hughes* Llangollen 2, D C Edwards,"Llangollen. Corau Plant, pump yn cystadlu, a'r oil yn yn datganu yn dda. Dyfarnodd y beirniad fel hyn :-i, Cor Bedyddwyr Castle Street, (E 0 Parry); 2, Cor Ysgol Genedlaethol Llangollen (J Thomas); 3, Cor Penllyn (T Davies). Traethawd ar atm," W Foulkes. Anerchiad Fyrfyfyr, J W Corau Meibion, Cor Froncysyllte, J Et Morris yn arwain Her Unawd, D R Jones, Birkenhead- Unawd Baritone, D R Jones, Birkenhead, Prif Gorawl, Yr krglwydd sydd yn Teyrnasu dau gor yn cystadiu. Dyfarn vyd Cor Bedyddwyr Castle Street, dan arwein- iad Levi Roberts, yn oreu. Y beirniaid oeidynt:-Cerddorol. Mr W M Roberts, Gwrecsam barddonol, Llifon a GwiIym Ceiriog llenyddol, Pirch E K. Jones Brymbo, Mr J 0 Davies, Mr T Carno Jones, a'r Parce W Foulkes, Llangollen.

NODION. Cafodd pump a deugain o ddynion rybudd i ymadae! gan Gwmni Rheilffordd y London and North Western yn Bangor, oherwydd slacrwydd gwaith. Cyhoeddir am farwolaeth Mr Richard Rogers, Bwlchgwyn, yr hwn oedd yn adna- byddus iawn yn y cylchoedd hyny. Yr oedd yn un o bregethwyr cynortbwyol iiynaf gyda'r Wesleyaid yn nghylchdakb Coed- poeth. Bu yn aelod o Gynghor Sirol Din- bych. Yn aelod o Bwyllgor Addysg y Sir, ac am- flynyddau yn Gadeirydd y Bvrdd Ysgol yn Brymbo. Rhyddfrydwr selog ydoedd, a chymerodd ran flaenllaw yn y cylch gyda phobpeth perthynol i'r blaid Nos Stil, yn Salem, Bethescla, darllenwyd cenadwri oddiwrth Mr Hawen Rees yn mynegu ei fod wedi penderfynu gwilhod derbyn galwad unol yr Eglwys i d iyfod yno yn weinidog. Yr oedd ar y cyntaf wedi | amlygu ei barodrwydd i dderbyn yr alwad, ond methodd gael ty boddhaol i fyw ynddo yn Methesda. er chwilio yn ddyfal, a hyny i roddid fel rheswm dros wrthod yr alwad. I

gbleuedig" yn y Ford Gron, neu yn y Gymdeithas Ddiwylliadol i egluro y Gyllideb p'3 ham na wna y Gymdeithas Ryddfrydol ei dyledswydd at y cyfryw un, a tbrwy hyny feithrin talentau cartrefol? Deallaf fod y Budget League wedi cynyg anfon dyn o Lundain i'r Rhos i'w hegluro. Paham na buasai yr Hen Ryddfrydwr," a'1 wehelyth, yn trefnu ar gyfer y dyn hwnw ? Addawodd Mr Hemmerde ymweled a ni yr ail wythnos o'r mus hwn, ond wele y drydedd wythnos wedi cyrhaedd ac yntau heb gyf- iawm ei addewid. Bu wnhi yn arelthio mewn gwahanol ranau o'r wlad, paham na buas ii wedi cyrhaedd yma ? Ofnaf yr erys y Gymdeithas Ryddfrydol i'r Mesur yma gael dyfarniad yr Arglwyddi cyn y symuda yn mlaen i geisio goieuo yr etholwyr gyda golwg arno. Diolch i chwi, Mr Gol., am rodSi i ni gy6eithiad mor dda o araeth oraclaidd Mr Lloyd George yn Newcastle yn eich rhifyn diweddaf. Gwnaethoch fwy dros yr achos mawr na neb arall.- Y d wyf, RHYDDFRYDWR NEWYDD. O.Y.—Prysurdeb a'n^lluddiodd, Mr Ge1., i anfon fy liith i mewn cyn boreu Gwener. Diolch am fy hysbysu o'r rheolau.—R.N.