The Rhos Herald

->. a.I (HERE'S A FACT YOU I MUST NOT FORGET The greatest bargain event of the ^@ar in Men's and Boys' Wear. Thomas's ? Winter Sale •< will open on r Thursday, 10th February. This Sale will be distinguished, | as all our Sales are, by first-rate quality, and it contains numerous remarkable bargains in up-to-date s Clothing and Hosiery for Men and Boys. Shop early. THOMAS and SON, Hope Street, WREXHAM.

RHOS MARWOLAETH.—Drwg genym gofnodi Udl farwolaeth Myfanwy Green, merch ifach i Mr a Mrs John Green, Johnson st, ft hyn a gymerodd le dydd Sadwrn. Lfooddwyd ei gweddillion i orwedd yn tlgbladdfa Mynydd Seion, Ponkey, pryd- ,oawn Mawrth. ^AKGLADD.—Prydnawn Uun diweddaf, wedi y trengholiad (adroddiad or hwn I ,tzetr mewn colofn arall) rhoddwyd gwedd- Blioo y diweddar Mr John Thomas, High Ir,trect, i orwedd yn Mynwent y Rhos. Daeth cynulleidfa fawr yn nghyd i dalu y g-yrmvynas olaf iddo, llawer o honynt, yn ^ydaeiodau ag ef yn Eglwys Penuel, lie yr oedd yn fawr ei barch a'i ddylanwad. ]tJ tpewn cysylltiad a hon a'r hyd ei oes yn JCyddlon i'w gynulliadau, ac yn athraw .jSBlog yn yr Ysgot Sul. Yr oedd yn wr o jg'ymeriad qchel, gweithgar a gofalus ei ;Y.marweddiad, ac un parod ei gymwynas. Arweiniwyd y gwasanaeth yn y cape) ac Sir (an y bedd gan y Parch E Williams. Mae cydymdeimlad cyffredinol a'i weddw, .afr tp-utu oil yn eu trailed dwfn. o,tUWEINIAU. -Drwg genym ddeall i Mr lEtioch Bellis, Jones street, a Mr Richard larviti, Llyfrwerthwr, gyfarfod a damwain irs gyda'u gwaith yo yr Hafod dydd Mer- tcner diweddaf, y blaeriaf yn ^natu un o'i ify&edd, a'r olaf ei droe# trWy ddyrnod a » £ hlap o lo. Yn yr un lofa, dydd lau, caf- Qdd Mr Samuel Hughes, Mountain street, Iddlangfa gyfyng rhag ei ladd. Tra j jjyda'i waith disgynodd darn anferth o'r *gr&.ig, yr hwn pe wedi disgyn arno, fydd- "at yo ddigon i gymeryd ei fywyd ar un- .waith. Yn ffodus llwyddodd i ddianc o'r ^fordd, ond nid cyn i ran o hono ddisgyn el ,;ar ei droed gan ei ysigo yn enbyd. CYNGHERDDAU'R BOBL.-Nos Sadwrn rdiweddaf yr oedd rhaglen yr uchod wedi ,ei pharotoi ac yn cael ei chario allan gan Sglwysi y Bedyddwyr Albanaidd. Lly- wyddwyd ac arweiniwyd. gan y Parch R Williams. Hill street, ac yr oedd cynull- 4ad cryt wedi ymgasglu. Aed trwy y j-haglen ganlynolCanig, Cydgan y Skforwyr," Parti Meibion can, "Yr Or- ijsest," Mr John Williams, Ponkey; ad- roddiad, "Gwron y Connemaugh," Mr lames Davies; rhangan, "Ar Don o ,data Gwyntoedd," Parti Cymysg; can I-V Gardotes Fach," Miss Sallie Roberts, RUiafcon, yr hon a encoriwyd rhangan, to V Gwanwyn a ddaeth," Parti Meibion 4ekiawd, "Arwyr Cymru Fydd," Mri Jfsaac Jones a John Williams can, The ^Children's Home," Miss Sallie Roberts; cydgan, Y Delyn Aur," Parti Meibion "Cwm Llewelyn." Mr John Will- iams cydgan, 14 Teilwng yw'r Oen," (Pe& 4^w)* Party Cymysg. Arwein- iwyd y ddau barti gan Mr H S Jones, a .tfhyfetliwyd gan Mr Joseph Jones, Pon- icey. Ar y diwedd diolchwyd iddynt gan yr Henadur Jonathan Griffiths, U.H., Ponkey, a Mr Wm Phillips, Ponkey, yn T 'ORARFOD YMADAWOL.—Nos Wener .diweddaf cynhaliodd Cymdeithas Ddiwyll- iadol Penuel a Bethania gyfarfod ymad- awol t un o'r ysgrifenyddion sef Mr R T EUist Broad street, yr hwn oedd yn ym- ,.fudo t Virginia, Unol Dalaethau America, boreu Sadwrn ar Fwrdd y llong Maur- ,,el,ania. "Yn ystod y cyfarfod cafwyd anerchiadau byr gan y Llywydd, Mr S Jones, King street, Benjamin Jones, Ben- jamin Davies, Jairus Jones, John Hughes, Vr Parch E Williams, yr oil yb siarad yn uchet am ei gymeriad, ei ffyddlondeb, ei weithgarwch, a'i egni gyda'r gymdeithas af'r gwahanol swyddau yn nglyn a gwaith ft Eglwys yn Penuel, a phob un yn dat- ian y golled a gaffai yr Eglwys o'i golli. fit y dtwedd anrhegwyd ef a Travelling Rue gan aelodau y gymdeithas, cyflwyn- wyd yr anrheg gyda byr eiriau gan ei eyd-ysgrifenydd, Mr John Williams, Beech Avenue, ac hefyd rhoddodd yr Eglwys iddo drwy eu gweinidog Feibl Jtardd (morocco leather). Diolchodd y lbrawd mewn geiriau teimladwy am yr anrhegion a'r dymuniadau da. Hefyd cyfett iwyd yn ystod y cyfarfod gan ri o'ra 5iaraclwyr a'r Gweinidog at Mr Thomas A Davies, School Street, yr hwn oedd yn ai r. ir yi- I], i' America Måj, Mr Davies yn selod yn Peruel Teimla yr Eglwys golled wrth gdJE brod- yr oedd mor ddetnyddio). gyda'r plant, I ddiweddu canwyd emyw, ac arweiniwyd mewn gweddi gan Mr John Hughes. Llwyddiant i Fechgyn y Rhos yn mhab parth o'r byd." UN OEDD YNO n_

CYNGHOR PLWYF RHOS. Cynhaliwyd cyfarfod o'r uchod yn y Pub- lic Hall, nos Iau (wythnos) o dan lywydd. iaeth Mr W M Jones, a'r rhai canlynol yn bresenoi :Mri C Morgan, D L Price, Tom Roberts, Isaac Smith, Samuel Roberts, Watkm Jones, Ted Jones, Joseph Charles, Joseph Griffiths. a'r Clerk Mr J Trevor Jones. CYFLOG Y PEIRIANWR. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr J Oswell Bury, Clerc y Cynghor Dosbarth yn rhoddi adroddiad a'r manylion y gofynid am danynt gan y Cynghor Plwyf parthed dosraniad cyflog y Peirianwr delir ganddynt hwy. Dangosai fod amcangyfrifiad poblogaeth y Rhos yn 11, 438; y boblogaeth dros yr hon y mae darpariaeth garthffosol, nooojswm-y carthion a drinir, 220,000; nifer yr outfalls, 2 y dynion sy'n gweithio yn yr outfalls, 3 dosraniad presenol cyflog y Peirianwr, 6iol 5s y dosraniad yn ol y boblogaeth ^103 yn ol y carthffosydd ,6iog. BWRDD LLYWODRAETH LLEOL A'R DEDDFAU ADEILADU, Darllenwyd llythyr arall oddiwrth Gyng- hor Dosbaith Gwrecsam yn amgau copi o lythyr dderbyniwyd gan Fwrdd y Llywod- raeth Lleol, mewn perthynas a gwneuthuriad ystrydoedd cyn adeiladu tai ynddynt. Darllenai fel y canlyn:- Local Government Board, Whitehall. Sir,—I am directed by the Local Gov- ernment Board to advert to your inquiry whether the Rural District Council of Wrexham can adopt a bye-law or act to regulate the construction of streets be- fore houses are built thereon. The Board direct me to state that they are not aware of any Act which could be adopted by the Council to deal with the matter, and to point out that a bye-law prohibiting the erection of buildings un- til the streets in which the buildings are to be erected are properly constructed would in principle. be opposed to the views expressed in the judgement of the Court in the case of Rudland v. Sunder- derJand (Mayor, &c of), and that they would not be prepared to confirm such a bye-iaw. I am, however, to state that -as regards streets which have been con- structed in accordance with the Council's existing bye-laws with respect to new streets, the Board would be prepared to consider an application for an order con- ferring upon the Council the powers of Section 150 of the Public Health Act, 1875, with reference to any street which has been built upon and in which the sewer has been laid. I am, your obedient servant, H. C. MONRO, Ass. Sec. CYFLEUSDERAU LLYTHRYOL. Rhoddwyd ystyriaeth pellach i'r cwestiwn o wella cyfleusderau llythyrpl y cylch. Ar gynygiad Mr D L Price, yn cael ei eilio gan Mr Joseph Charles, penderfynwyd i wneyd appel at y Postfeistr Cyffredinol i fFurfio y Rhos yn gylch llythyrol ar wahan oddiwrth Ruabon. [Oherwydd diffyg gofod bu raid gadael yr adroddiad uchod o'n diweddaE-GGL ]

Cymdeithas Rhyddfrddwyr leu- ainc y Rhos. Cynhaliwyd Cyfarfod Cyffredinol o'r uchod nos Fercher diweddaf yn y Public Hall, Rhos, am naw o'r gloch, pryd y daeth cynulliad rhagorol ynghyd. Cym- erwyd y gadair gan Mr Samuel Jones, King street, Rhos, yr hwn a draddododd anerchiad bwrpasol yn egluro atneanion a bwriadau y Gymdeithas yn y dyfodol. Yr oedd y Pwyllgor Gweithiol wedi trefnu dadl ar "Ayw yr laith Gymraeg yn marw?" Agorwyd ar yr ochr gad- arnhaol gan Mr Albert D Foulkes, Grango Schools, yn oael ei attegu gan Mri W E Jones, Ponkey, E S Price, Hill street, a Zabulon Griffiths. Gwnaeth yr agorwr a'r attegwyr ymgais galed i brofi fod yr hen iaith anwyl ar drengu. Ar yr ochr nacaol agorwyd gan Mr, John Davies, Lodge, yo cael ei attegu gan Mri David Davies, Glasgow House, a Tom Griffiths. Cafwyd anerchiad peni- gamp yn profi nad oes gwedd darfodedig- aeth ar yr hen iaith, ond yn hytrach ei bod mor wridgoch a thalgryf ag erioed, ac yn ymgyrhaedd yn hoeyw yn mlaen i enill tir newydd, Pleidleisiwyd ar y diwedd a chafwyd mwyafrif mawr o blaid nad oedd yr hen iaith anwyl ddim yn marw. Diolchwyd yn gynes i'r agorwyr a'r attegwyr am eu gwaith ardderchog gan Mr W Williams, Campbell street, a Mr W Hughes, Pentredwr. Cafwyd cyfar- fod neillduol o dda, a, prawfion fod rhag- olygon am hir oes i'r Gymdeithas newydd hon yn Rhos. Mae y Gymdeithas wedi trefnu dadl at nos Lun nesaf ar Genedlaetholi'r Rheilffyrdd," ac edrychir yn mlaen am gyfarfod hwyliog a dyddorol.

| PONKEY. CYMDEITHAS MYNYDD SEION.-Nos Wener diweddaf cynhaliwyd cyfarfod yr uchod o dan lywyddiaeth y P-trch J How- ell, pryd y darllenvvyd tri o bipurau gin dri o ddynion ieuainc y gymdeithas. Y testyn oedd: — Cymry Enwof." Sylwyd ar y rhai canlynol :-Yn Myd Addysg, 0 M Edwards, gan Mr Wilfied Bowen Yn Myd Gwleidyddiaeth, David Lloyd George, gan Mr Thomas Charles Davies, Yn Myd Crefydd, E Herber Evans, gan Mr William Richard Davies. Cafwyd papurau rhagorol ganddynt a mwynhawyd hwy yn fawr gan y gym- deithas. Y gymdeithas a ddewisodd y testynau, gan adael iddynt hwy ddewis y gwroniaid, cafwyd sylwadau peliach ar- nynt gan y Parch J Howell. Cynygiwyd diolchgarwch iddynt gan Mr William Williams, Glasfryn, ac eiliwyd gan Ald. Jonathan Griffiths J.P. ac attegwyd gan Mr Thomas Thomas, North Road. Yr oedd yn noson anffafriol iawn o ran y tywydd ond daeth cynulliad da ynghyd. Hyd yn hyn y mae y gymdeithas wedi bod yn hynod Iwyddianus yn mhob ystyr yr aelodau fel pe am y goreu yn darparu, ac yn ffyddlawn nodedig i'r cyfarfodydd fel y prawf y cynuUiad bob nos Wener, mae hyn i'w briodoli yn benaf i ddiwidrwydd, dyfalbarhad, a ffyddlondeb Llywydd y Gymdeithas. BEDYDDWYR ALBANAIDD.—Nos Fercher (wythnos) bu Cymdeithas Ddiwylliadol yr uchod yn trafod y cwestiwn Pa un yw y mwyaf manteisiol i'r Wlad, Masnach Rydd neu Ardrethol? Agorwyd o blaid I' Masnach Ardrethol gan Mr S D Jones, Craigfryn, yn cael ei attegu gan Mr A D Foulkes a Zabulon Griffiths. 0 blaid Masnach Rydd agorwyd gan Mr James Jones (piacon), yn cael ei attegu gan Mr Wm Smith a Mr H S Jones. Cafwyd dadl ragorol, y naill ochr a'r Hall yn dad- lu yn gryf dros eu syniadau. Rhoddwyd y cwestiwn i bleidlais, yr hon a drodd gyda mwyafrif mawr yn ffafr Masnach Rydd. Llywyddwyd gan Mr J S Jones. Nos Fercher diweddat darllenwyd dau o bapurau rhagorol o flaen y Gymdeithas, y naill gan Mr P Jones, Beech Avenue, ar "Crist fetGweddiwr"; a'r lIall gan Mr W H Davies, Queen street, ar Crist fel Pregethwr." Llywyddwyd gan Mr D Davies, Glasgow House.

Cyfarfod Cystadleuol yn Ruabon. Nos Fercher, gyda'r amcan o leihau y ddyled sydd yn, aros ar dir y Capel New- ydd, cynhaliwyd prawf gyngherdd o dan nawdd Methodistiaid Calfinaidd Ruabon yn Ysgoldy y Wesleyaid, yr hon a rodd- wyd yn rhad at yr amgytchiad gan y y cyfeillion Wesleyaidd. Cafwyd cynulliad I da, a chystadleuaethau penigamp. Yr oedd y rhaglen yn un ddyddorol a deniad- of, a bu yn foddion i dynu i'r maes rai o dalentau cerddorol disglaeriaf y cylch- oedd. yn enwedig o't Rhos, Cefn a Ruar bon. Hefyd yn nghystadleuaeth yr adrodd gwnaeth dan o'r cystadleuwyr waith rhagorol. Y Llywydd penodedig ydoedd Mr R A Jones, Ruabon, ond oherwydd amgylch- iadau methodd a chyrhaedd hyd haner y cyfarfod, ond llanwyd ei le yn ddeheuig a meistrolgar gan Mrs Jones, ( Mr G W Hughes, G. & L., Johnstown, glorianai y cerddorion, a Mr Wm Parry, Acrefair yn cael ei gynorthwyo gan y Parch D R Jones yr adroddwyr. Cyfeiliwyd yn fedrus gan Miss Sallie Jones, Cefn, a Mr Garfield Davies, Rua- bon. Dyfarnwyd y rhai canlynol yn fuddug- wyr :— Unawd Soprano neu Tenor, iaf Mr E W Bellis, Rhos 2il, Mr J Hartley Davies, Rhos. Unawd Contralto neu Baritone, iaf, Mr Ll Davies, Cefn; 2il Mr Robert Isaac Jones, Rhos. Pedwarawd, Parti Mr R Isaac Jones, Rhos. Adroddiad, iaf, Miss Blanch Bowen, Ruabon 2il Mr Sam Mitchell, Cefn. Wedi i'r Parch D R Jones gynnyg y diolchiadau arferol, yn cael ei eilio gan Mr Dan Taylor, terfynwyd cyngherdd llwyddianus drwy i Mr R Isaac Jones ganu "Hen Wlad fy Nhadau y gynull- eidfa yn uno ar y cydgan. J. T. -r

Agor Cyfnewidfeydd Llafur. Dydd Mawrth diweddaf cafodd cynllun a dynwyd allan gan y Uywodraeth Rydd- frydig. o dan ofal y Gwir Anrhyd. Winston Churchill. A.S., ei roddi mewn gweithred- iad, er ymwneyd a phobl allan o waith yn ein gwlad. Yr oedd nifer liosog o Gyfne- widfeydd Llafur (Labour Exchanges), yn cael eu hagor mewn gwahanol drefi, lIey gallai gweithwyr diwaith fyned i gofrestru ei henwau, disgrifio eu galwedigaethau, &c., a lie hefyd, y gallai goruchwylwyr gwaith a meistriaid anton am ddynion i'w gwasanaeth, yn ol y galw fydd arnynt. Trwy y cynllun hwn hyderir y bydd y ddyrnod gyntaf yn cael ei rhoddi i ddiffyg gwaith yn ein gwlad. Yn mysg y trefydd yr agorir y swyddfeydd hyn ceir Caerdydd Liverpool, Abertawe, Newport, Manches- ter, &c., Yn chwanegol at a rhai agor- wyd dydd Mawrth, agorir tua 150 yn ys- tod y chwe' mis nesaf.