The Rhos Herald

Wro£pubau. (PULPIT SUPPLIES) SABBOTH, MEHEFIN 27, 1910. Y XXTEEODISTIAID OALFINAIPD i a 6, W S Jones, M.A., LlanfyHiu j !#the.?., Ponkoy-lOs 6, R Davies Soutbport jferiah, Ponksy-10 a 6. J T Williams, Llanfrothen Sill-st,—10-30 6, W H Humphreys, Coedpoeth .Jahnstown—10-30 a ô, Ellis Edwarda, D.D., Bala Temirefeltn—10 Cyf Plant, 2 Ysgol, 6 Gwasanaeth grow—Robert Hughes, Weston Rhyn Tuincmi—.Robert Haghes, Weston Rhyn 1 a xismiHYs vv* ii Myfyriwr o Bala-Bangor, 6 Mafonwy Davies, Deheudir MUm, Sank -si—10 Mafonwy Davies, 6 Myfyriwr My*tydd S«vm»—10 a 6, J Howell Ibtnezer, Queen St.-to a 6, E Evans, Wern Johnstown (8)—10-30 & 6 Y 8EDYDPWYR. ?tnue—10 a 6 Cyfarfod Ysgol &tthama,—10 a 6 Jones, Gwrecsam &.w> Ponkoy-lo a 6, E Mitchell Tabemacio John Jones, 6 Thos Hughes ;¡'\W.Afytt-lO W S Jones, 6 Jos S Jones CaljGria" Rkes-~f&Jas Jones, 6 W S Jones Mi PUmtemt, PanAsy—10*30, & 6, J W Humphreys Jdddfn, Sohnstm&n—10-30 a 9, D Jones, Pandy'r Caper II"YC4U-IO »i,WB J-oqqb gross—at S W B Joriec- DISCi YBLION CRIST. .Jø'W", GwnpbsU 10 a 6, Y WESLIFIYAID jjfot—10 Miss Cissie Morns, 6 E S Price ItXnstewH—10-30 E 6 Price, 6 William Price 3tryt fMtt—M Evan Thomas 6 T Nicholls Roberts Wm Price, 6 Miss Ciade Morris PHUSlTlVi. u 8T. gi j#—10-30, ? & o;, J Redhead, Newbridge —2-30 J Redhead, 6, G 0 Postle YB. MGLWYb riBFYDLBDlG. Vicar, Rev J H Thomas Gurates „ Jenkins-Menlove. i. Jt Oht*erk—tfervioeat 6. fit. JPvtflU—lfwawuMtb am 10 a Okunk Johnstown—&•r#iM«t3 A 6 )

EISTEDFODOL. Fel y gwelir oddiwrth ein had rod. Ii ad trodd Eisteddfod Gadeiriol Gwyr I uiainc Brymbo yn llwyddiaut perffaith. Synem at y tyrfaoedd mawrion oedd wedi casulu i'r ddau gyfarfod, ac i ni yn bersonol, cawsom brawf digoooJ fod dydd Sadwrn yn ddiwrnod rhagoroi i gynal Eisteddfod arno. Gwneid y gynulleidfa i fyny gan tY | dyrfa wedi darfod gwalth wythnos, ac vn dod allan i fwynhau yr egwyl. Holiday y crowd mewn gwirionedd ydoedd yn der- hyn mwynbad wedi ilafur wythnos, ac yu taflu pob gofal am ychydig o'r neilldu. Yr oedd tvmeredd y dorf mewn perffaith gydgord a'r ysbryd eisteddfodol.

RHOS A PENTCAE Er i Gor y Rhos golii yo nghystadleu- aetb y Coran Cyrnysg, ni fedrwn lai na ilongyfarch Cor Penycae ar ei lwyddiant. Cawsant feirniadaeth ganmoliaetbus iawn ond beb fod dim mwÿ nag a baeddeut. Yr oedd eu datganiad yn wir aruehel. Rhagorent ar eu cydymgeiswyr o'r Rhos yn mbob dim, ond y nod arbenig yn eu rhagoriaeth oedd eu Imie gyfoethog. Yr oedd yn Hawn a melodus, yn gyfryw ag a gynyrehir o hir ymarferiadau a'u gilydd ac o ddisgyblaeth ofalus. Yr oedd y Rhos yn fwy emotional na hwynt, ond dywedodd Mr Harry Evans bethau hallt am y corau hyny a gynyrchent y teim- ladol ar draul y cydseinedd. Hyn, ebai ef oedd y sylfaen tnewu cauu corawl, ac ni ddylid ystyried dim arali hyd nes y gosodid y seiliau i lawr yn dda. Wedi hyny, a dim yn nghynt, y geiiid gyda diogelwch oruwch adeiladu y gwahanol ranau eraill.

4, DIFFYG EIN CANTORION. Feallai nad oes eyfle gwell na'r presen- ol i gondemnio un diffyg mawr ein can- torion lleol. Nid diffyg lleisiau, na dis- gyblaeth ychwaith, fu yr achos o'u haf- Iwyddiant dydd Sadwrn, ond diffyg ym- arferiad cyson. Canent yn fratiog nid o bosibl am na wyddent eu rhanau, ond am j nad oedd digon o gydymdeimlad a, chyd- ddealidwriaeth rhwng y lleisiau a'u git- ydd. Mae rhyw gred wedi meddianu ein cantorion lleol am eu bod yn feddianol ar leisiau, neu yn gailu rhigno ychydig nodau, fod hyn yn mynd i wneyd i fyny am ymarferiad. Profiad pob arweinydd Ileol ydyw fod Ilawer yn barod i addaw ymuno a phartion yn bwriadu myned i gystadleuaetb, ond mae teneu anghyff- redin ydyw y presenoldeb yn y cyfarfod- ydd canu. Bydd amryw yn ddigon gwyneb galed (ni fedrir ei ystyried yn ddim arall) i roddi eu presenoldeb mewn dim ond dau neu dri o gyfarfodydd canu ac yna yn eu beiddgarweh ymwthiant ar y llwyfan i gystadleuaeth bwysig. Feall- ai fod yr arweinwyr eu hunain mewn rhan i'w beio am na fyddent yn ddigon annibynol, ac yn meddll ar asgwrn cefn digon cryf, i beidio goddef y fath anghy- sondeb. Yn enw pob rheswm paham yr addawant ymuno a phartion os nad ydynt yn bwriadu bod yn ffyddlon cyn y gys- tadleuaeth? Gwell o lawer fyddai i'r cyfryw wrthod yn bendant, nag addaw a throi yn fradychwyr i'r ychydig sydd yn ffyddlon ac i'r arweinydd. Dywedwn hyn am y credwn fod yn amser tori dan draed balchder a gorhyder ein corau lleol. Gobeithio y byddant o hyn i Eisteddfod y Rhos yn ffyddlonach, ac yr enillant i ryw raddau y safle maent wedi golli trwy esgeulusdra.

NEWYDD-DEB. Yn yr unawd Baritone nid oedd diwedd ar ganoioliaeth Mr Harrv Evans i'r budd- ugwr, Mr R Roberts, Halkyn. Yn wir nid oedd ganddo ond gair da i'r gweddii! oedd ar y llwyfan (Mr R Isaac Joaes, ROles, yn un o honynt). Llongyfarchai v Pwyiigor am ddewis The Prologue" fel prawf unawd, yr hon sydd yn un hynod anhawdd. Dywedai ei bod yn gan new- ydd uiewn Eisteddfodau Cymreig. Er mai chwech anturiodd i'r Rhagbrawf, yr oedd yn werth cynal yr Eisteddfod, ebai, pe ond i gael y chwe hyn i ynigydu*- byddu a cherdaoriaeth o'r nodwedd yma. Drwy waitb fel hwn caent gip-<!vvg ar fyd newvdd. Byddai yn fwy o les iddynt wrando ar cbwe canwr yn datganu unawd fel hon na ciywed tri ugain yn caialt yr hen ganeuon ystrydebol. Yr oedd wedi gwrando lawer o ganu yn Nghymru ac oddiallan i Gymru, a digalonid ef yn fawr wrth ganfod eu bod yn cael eu gadael ar ol. Yr oedd ganddynt ddoniau cerddoroi naturiol, a dylent eu defnyddio i'r man- teision goreu.

+ I GONDEMNIO CORAU. I Ya nghystadleuaeth y Corau Meibion yr oedd y Pwyiigor wedi dewis cydgan (" Y Milwyr Rhufeinig ") a cbanig ("By Celia's Arbour") fel prawf ddarnau. Am ryw resyuiau neu gilydd gwrthodai y mwyafrif o'r corau ddysgu y ganig, ac ni ddeuent i'r gystadleuaeth ond ar y cyd- gan yn unig. Am hyn cymerodd Mr H Evans achlysur i geryddu y corau yn llym. A. ogai Bwyllgorau i beidicr cymeryd eu barwain mewn dallineb gan gorau fyuant ganu yr un pethau fyth a hefyd. Snfai y corau yn eu goleu eu hunain. Nid oedd y cydgan genid yn yr Eistedd- fod hono yn ddigon i ddwyn allan ad- noddau yr un o'r corau, a dioddefent o iachos byny. Synai yn fawr at eu gwaith yn gwrtbod canu yn hen ganig. Onid oeddynt yn cofio ei bod yn un o'r classics cerddoroi ? Er nad oedd dim yn an- hawdd ynddi byddai yn well iddynt dreulio noson yn nghwmni dernyn fel hwn na nosweithiau gydag hen gydganaa fuont yn cystadlu arnynt ddegau o weithiau.

-> ♦— Y GADAIR. Er na fu cantorion y Rhos (oddigerth y deuawdwyr Mri E W Bellis ac R Isaac Jones) yn llwyddianus iawn, mae yn hyf- rydwch calon i'r trigolion yn gyffredinel ddeall i un o feib talentog yr ardal fod yn fuddugol ar bnf anrhydedd yr Eis- teddfod. Mae Ilawer blwyddyn er pan enillwyd Cadair Eisteddfodol gan un o blant y gymydogaeth, ac oherwydd hyn mae'n llawenydd yn gyflawnach, a'n llon- gyfarchiadau i Mr Bowyer yn Iwy twym- galon, Gofidem iddo fethu bod yo bres- enol i dderbyn anrhydedd y cadeiriad, rhoddai hyn gyfle i lawer o'i gydnabydd- ion oedd yn bresenol i ddangos mewn ffurf ymarferol eu heimygedd o hono fel Cadeir-Fardd Eisteddfod Brymbo. Cafodd feirniadaeth ragorol, ac mae Ilawer heblaw ein hunain yn awyddu am gyfle buan i'w gweled yn argraffedig. Os cofiwn yn dda Mr Bowyer yw yr unig un o blant yr ardal er adeg yr awengar Maelorydd i enill Cadair. 0 galon y llongyfarchwn ef, ac y dymunwn iddo Iwyddiant ychwanegol yn y cyfeiriad hwn. Yr un Genedlaethol fo'i nod. Mae'r Gadair yn un hardd, a deallwn ei bod i'w gweld yn masnachdy Mr John Williams, Chapel street, Ponkey.

♦ FFRAETINEB LLIFON. Fel Arweinydd Eisteddfodol. cydna- byddir Llifon yn hafal i unrhyw un, ac mae wedi eniU safle genedlaethot oher- wydd ei drawiadau ffraeth-bert. Yr oedd yn ei afiaeth dydd Sadwrn, a chadwai'r dorf mewn bwyl fawr. Un tro yr oedd amryw yn y cefn yn sefyll, ac yn appelio atynt i eistedd dywedai mai Sit down oedd Standing Orders y diwrnod hwnw." Dro arall yr oedd gryn lawer o siarad yn y babell, ac yn anog distawrwydd dywed- ai heb wen ar ei wyneb: Feallai eich bod yn siarad sense, ond does dim sense mewn siarad fel yr ydych." Oddiallan i'r babell dro wedyn yr oedd oryn gynwrf, a gofynoddd i'r Heddgeidwad edrych at y dorf gan ddywedyd Nid wyf yn rhoddi hawl i chwi gymeryd neb i'r Jail, ond fe gewch dori asgwrn neu ddau, yn enwedig asgwrn yr en." Galwai am feirniadaeth ar y Pluafore, ac ebai "Y dilledyn fydd yn berffaith lan am naw y boreu, ac fel sach lo am ddeuddeg o'r gloch." Mynai rai sefyll ar waethaf pawb, ac ebai: Mae pob pen a phwysau ynddo yn eistedd i lawr, a'r penau gweigion i gyd yn codi i'r lan." Yn galw ar y Parch Talwrn Jones, yr hwn fel y gwyddis sydd yn anarferol o hir ei faintioli, dywedai 0 bob tal geir ar bob tu, Ef yw'r talaf o'r teulu." I

.1. T8f.. We are showing A at present a large stock of 1 afSfiF SaM i&NN iv ivw BhBp JBfM iBr MILLINERY -1' I Of the Latest Fashions and Styles. See our Special Window Display this week. J. W. JONES, 9 I I PARIS HOUSE, RHOS. |

I EISTEDDFOD GADEIRIOL I. BRYMBO. Dydd Sadwrn diweddaf cynhaliwyd Eis- teddfod gyntaf Gwyr Ieuainc Brymbo, mewn pabell eang wrth droed Clawdd Offa, yn ngolwg, Dyffryn prydferth y Ffrith. Prof- odd yn un hynod lwyddianus ar amryw ¡ ystyiaethau. Yn y wedd arianol calonog- wyd y pwyiigor yn fawr ar eu hanturiaeth gyntaf, a chaf>vyd digon o elw i sicrhau ei chynal y flwyddyn nesaf. Yr oedd v tyrfa- oedd yn fawr, yr hin yn eitbriadol ddymun- ol, y cystadleuwyr yn lluosog, a'r canu, &c o safon uchel. Arweiniwyd yr Eisteddfod gan Llifon, a chadwodd y dyrfa mewn Hawn hwyl trwy'r dydd. Fel y canlyn yr oedd y prif ddyfarniadau I CYFARFOD Y PRYDNAWN Llywyddwyd gan y Parch E Worthington 1 Powell, Rheithior Brymbo, yr hwn mewn anerchiad agoriadol a ddywedodd ei fod yn gobeithio y byddai i'r Eisteddfod wneyd iddynt sylweddoli yn gyflawn werth ei I, hiaith, ac yr oedd yn appelio at rieni Brym- bo i ddysgu'r Gymraeg i'w plant. Nid oedd o un diben ceisio dysgu'r Gymraeg i'r, plant yn yr Ysgolion os na byddai iddynt ei dysgu yn eu cartrefi Unawd i blant, Y Deryn Pur," raf, Miss Minnie Jones, Brymbo; 2il, Miss Naomi Jones, Bwlchgwyn. Adroddiad..1 Destruction of Sennacharib," I Mr Oswald Hughes, Brvmbo. Cystadleuaeth ar y Berioneg, iaf, Miss Jennie Taylor, Shotton; 2il Miss Ira Evans, Birkenhead. Cyfansoddi ton ar y geiriau Iesu, cyfaill fenaid cu," Mr Ll Williams, Brynteg, yr hwn s\dd yn ddaIl a byddar. Pan ddeall- odd Mr Harry Evans hyn, dywedodd mai hyn yn debygol oedd yn ckfrif am y teimlad nawsedig oedd yn y don. Wedi y feirniad- aeth chwareuodd Mr Evans y don ar y ber- doneg, er mawr foddhad i'r gynulleidfa. Y GADAIR. Cynygid gwobr 0^1 is a Chadair Dderw Gerfiedig am y Bryddest oreu heb fod dros 200 o linellau, a'r Dyffryn Maelor." Caf- wyd beirniadaeth fanwl gan Llifon, yr hwn a ganmolai yn fawr y cyfansoddiad buddug- ol. Deallwyd mai y Parch Llewelyn Bow- yer, Llundain (un o blant y Ponkey), oedd y I buddugol, ond yn anffodus er siomedigaeth gyffreciinol nid oedd yn bresenol, na chyn- rychiolydd iddo, i fyned trwy seremoni y cadeirio. Yn ei absenoldeb cymerodd yr Ysgrifenydd, Mr E C Hughes ei le, a chad- eiriwyd ef yn ol Braint a Defawd Beirdd Ynys Prydain, dan gyfarwyddyd Llifon. Canwyd can y cadeirio. Cymru Fydd," gan Mr T Jones, Brymbo. Unawd Soprano, Iesu, cyfaill fenaid j cu," £ 1 is., Miiss Harriet Egan, Cefn. j Cyfieithu o'r Gymraeg i'r Saesneg, Arabedd Cymreig," Mr Abraham Thomas, Talwrn. Traethawd, "Dirwest a'i Fanteision, Ei is., Mr Albert Parr^, Brynteg. Araeth bum munyd, "Cenadwri Cymru," Mr J W Kyffin, Llangollen Adroddiad Cymraeg, Y Mor yn ceisio dianc o'i wely," Mr Howell Harrison, Brym- bo. Deuawd T. B., "Watchman what of the, Night," £ 1 is., Mri E W Bellis ac R Isaac Jones, Rhos. CORAU PLANT. Allan o bump o Gorau oedd a'u henwau i mewn, tri yn unig ymddangosodd i gystadlu ar Plant y Wlad" (D D Parry), am y wobr o ^4 4S., sef Cor Plant Ysgol y Pentre (D E Rees), Cor Plant Voel Gaer. (G Jones), Plant y Bryniau (T Hughes) Wrth ddyfarnu y cor cyntaf vn oreu sylwodd y beirniad eu bod yn cynyrchu seiniau rhag- orol, yn glir ac eglur yn mhob rhan. Feall- ai fod y bechgyn braidd yn aflywodraethus, fel y myn bechgyn fod, er hyny cafwyd canu cywir, gryn lawer o unoliaeth, ac yr oedd y donyddiaeth yn dda. CYFARFOD YR HWYR. Llywyddwyd gan Peter Williams, Ysw., yr hwn a sylwai ei fod o'r farn fod gwerth [addysgol yr Eisteddfod yn llai nag y dylai od. Achosid hyn yn yr adranau cerddorol j am fod y corau yn rhy dueddol i gyfyngii eu hunain i hen ddarnau ystrjdebol. Yr oedd yr amser wedi dod iddynt dori tir newvdd, ac fel cychwyniad awgrymai i bwyllgor Eisteddfodau i beidio caniatau j unrhyw ddarn ar eu rhagleni eilwaith ant ddeg mlynedd o leiaf. Rhoddai hyn i'n harweinwyr a'n cantorion rywbeth i feddwl | am dano, gwnai eangu eu syniadau, a chodi j gwerth adilysgol yr Eisteddfod. C stadleuaeth ar y Crwth, i rai dan rg oed, Mr Edgar Williams, Croesoswallt. A iroddiad Seisnig, England's Chall- enge," Miss Blanche Bowen, Ruabon. CORAU CYMYSG. C\ n gid gwobr o ^"10 i Gorau Cymvsg heb fod dan 30 mewn nifer am v datganiad goreu o Efe a ddaw (Tom Price), Dau Gor yn unig ddaeth yn mlaen, sef Cor y Bryniau, Peoycae (H Thomas), a Rhos j Excelsior (Joseph Bellis). Cafwyd cystad* leuaeth ardderchog Dywedai Mr Harry j Evans tod gan y cor cyntaf leisiau da iawn, a'r c.dseiniad yn hynod foddhaol. Yr oedd y cyd-<iarawiad yn rhagorol, a'r rhan tynet yn effeithiol dros hen. Llongyfarchodd y cor ar burdeb y gynghanedd. Nid oedd cydseinedd yr ail Gor mor llawn a chyfoeth- og, a thueddai i fod yn fratiog. Yr oedd j digonedd o deiralad, ond nid oedd hvn 0 un gwetth heb gynghanedd lan. Nid oedd teimlad o un diben tra yr esgeulusid y cyd., seinedd,—dyna yr egwyddor gyntaf mewn Iatganiadau cerddorol. Yn y rhanau mawr- eddog canent gyda gryn lawer o yni ac urddas. Dyfarnent y wobr i Gor y Bryn- j iau Prif Draethawd, Fy Iaith," 2 2s., Mr | D E Rees, Ysgol Pentre Broughton. U nawd Baritone, The Prologue" (Pagliacci), £ 1 is. Cafwyd cystadleuaeth ucheiryw, yr hon a enillodd ganmoliaetb ] fawr gan y beirniad. Dyfarnwyd y wobr t Mr R Roberts Halkyn, am ddatganiad peni- gamp. Cywydd heb fod dros 60 o linellau, Brymbo," 10/6, Meirig Cybi. Englyn ar Hed Beiriant 5/ Syllydd. Adroddiad Cymraeg, Cywydd y Dar- an" (Dafydd Ionawr), 15/ Mr Willie Griffitns, Penycae. Unawd Tenor, Y Dyfnder Cryf" (0 Emlyn Evans), £ 1 is, Mr Tom Morris, Brymbo. oJ COR-AU MtiniON. Ymddangosodd pedwar o gorau yn y gystadleuaeth hon, sef Brymbo (R T Rob" erts), Froncysyllte (J E Morris), Ffynon- groew (Joseph Spencer), Broughton (Evan Evans). Y dernyn oedd Y Mil- wyr Rhufeinig (Protheroe), am ddatgania.d o'r hwn y cynygid gwobr o £15. Yn sylwi ar y corau dywedodd Mr Evans fod gan y cor cyntaf (Brymbo) leisiau da, wedi eu cydbwyso yn gywir, a rhoddasant ar y cyfan berff-ormiad effeithiol. Yr'oedd yr ail gor (Froncysyllte) yn fwy cerddorol yn adran yr andante yn bur effeithiol, tra yr oedd y donyddiaeth yn well a'r lliwiad yn gywirach. Yr oedd gan y trydydd cor (Ffynongroew) leisiau rhagorol, wedi eu gwau yn agos yn mhob adran; nid oedd y newid cywair yrr hollol berffaith, a chenid y symudiad nesaf braidd yn araf; yr oedd y cydseinedd yn ardderchog, y brawddegiad yn gyflawn, 9 t, mynegiadol, ac effeithiol. Yr oedd gan y cor diweddaf (Broughton), y rhai a ganent yn Seisneg, leisiau tlws, ond clywid gormod o first tenor, ac nid oedd yn berfformiad mor orphenedig a chan un o'r corau eraill. Dywedai Mr Evans fod y wobr yn myned i Gor Ffynongroew am ddatganiad uwch- raddol. Y beirniaid oeddynt:—Cerddoriaeth, Mr Harry Evans, Lerpwl, a Mr W M Roberts, Gwrecsam Barddoniaeth, Llifon; Llen- yddiaeth Parch Thomas Prichard, Rheithior Llanfwrog, a'r Parch E K Jones, Brymbo; adroldiadau, Parch D Ward Williams, Gwersyllt, a'r Parch Tonlas Hughes, Bwlch- gwyn Amrywiaeth, Mr T Shelby, Brymbo, Mr R H Jones, Tanyfron, Parch Edward Roberts, Brymbo, a'r Parch J Talwrn Jones, Brymbo. Ownaed gwasanaeth clodfawr yn ystod y dydd fel cyfeilyddion gan Mr Joseph Jones, a Mr J E Williams, Brymbo. I Ii