The Rhos Herald

Canu nen Bregetha ? Dydd Llun diweddaf cynhaliodd M.C. Dosbarth Llangollen eu cymanfa ganu flynyddol, Gwneir yr undeb i fyny o 20 o eglwysi a daeth nifer fawr o aelodau y rhai hyn yn nghyd. Yn ychwanegol at raglen o donau detholedig cenid anthem newydd 0 gariad mawr," o waith Mr W Pencerdd Williams (Pencerdd Berwyn)- Llywyddai Mr Williams yn un o'r cyfarfodydd a j thraddododd anerchiad ar ganiadaeth y cyssegr. Dywedwyd wrthynt, ebai, gan j Gadeiryid y Gymdeithasfa, fod gallu y pwl- pud yn myned i lawr, ac fod yn rhaid, iddynt | ochel y dynion a geisiai wneyd iddynt chwerthin. Addefai y gallai fod rhyw gym- J aint o wirionedd yn yr honiad fod y pwlpud j yn colli tir, ac nad oedd yn gymaint o allu I a'r adeg pryd yr oedd cewri yn y wlad, a'r pryd y byddai diwygiadau crefyddol yn I ysgubo Cymru. Ond tra y gallai adleisio geiriau y Cadeirydd ar iddynt ochel y preg- ethwyr a geisiai wneyd iddynt chwerthin, yr I oedd am ychwanegu Dilynwch yn fwy ar y dynion fedrai ganu Yr oedd canu yn dod yn barhaus yn fwy 0 allu yn Nghymru. Feallai y ciliai athrylith y pwl- pud ond tra y byddai canu cynulleidfaol, o'r nodwedd ardderchog yr oeddynt wedi ei glywed y diwmod hwnw, yn cynyddu mewn dylanwad, byddai yn offeryn cynyddol i ddwyn dynion i afael ag iachawdwriaeth. Arweiniwyd y canu gan Mr David Evans, Mus. Bac., Caerdydd, ac o dan ei ofal caf- wyd canu bendigedig. Yr oedd Ilwyddiant y gymanfa yn ddyledus hefyd i'r arweinydd- ion lleol, Mr W Pencerdd Williams, Llan- j gollen, Mr William Jones, Bryntysilio, Mr Ll Evans, Acrefair, Mr John Evans, A.C., Penycae, Mr T 0 Evans, Fron, y rhai a wnaethant waith rhagorol yn parotoi y gwahanol gorau cyn dydd y gymanfa. Cyf- 1 eiliwyd gan Miss Florrie Rowlands, Llan- gollen, Mr Griff Davies, Llangollen, Mr j Newton Wright, Acrefair, a Mr R Morris.

RHOS. Casgliad Mawr.—Prydnawn Sul diw- eddaf gwnaeth Ysgol Sul Penuel fichas- gliadmwr chwarterol, pryd y sicrhawyd y swm 0 620 13s, I Ic- CYFARODD Y SGOL.-Y Sul diweddaf. cyn- h- li wyd Cyfarfod Ysgol, dan nawdd Undeb Bedyddwyr Dyffryn Maelor, yn nghapel Penuel. Llywyddwyd yn nghyfarfod y boreu gan vlr, Ben Davies, Johnson Street, ac yn yr hwyr gan Mr William Griffiths, Meirion- House. Cafwyd adroddiadau yn ystod y dydd gan J Maelor Williams, Tom Ellis Jones, Sarah Jones, Gwenfron Jones, Nellie Dodd, E Davies, S H Jones, a Mrs E R Jones, Baptist street. Rhoddwyd Unawdau gan Misses Rose Roberts, Annie Jones, ac E Williams, hefyd cafwyd rhanga,n gan bafti Mr Thomas Samuel. Cafwyd anerchiadau ar wahanol agweddal1 ar waith yr Ysgol Su! gan y Llywvddion ac anerch- iad i'r bobl ieuanc gan Mr Robert Morris, Ponkey. Mwynhawyd y cyfarfodydd yn fawr gan gynulleidfaoedd iiuosog, yn gymaint felly nes pen dyhead cyffredinol am gyfar- fodydd eto yn fuan. Arweiniwyd yr adran- au defosiynol gan Mti S Rowley, W Evans, W Garner, ac R Morris. CVNRVCHIOLwYR.- V Parch W H Lewis, Siloh Johnstown, a Mr G W Hughes, Capel Mawr, Rhos, oedd cynrychiolwyr Cyfarfod Misol Dwyrain Dinbych i Gymdeithasfa Gyffredinol yr M C Cymreig a gynhaliwyd yn Neath, Deheadir Cymru yr wythnos ddiweddaf. Damwatx.—-Gyda gohd blin y deallwyd am y ddamwain ddaeth i ran Mr William ¡ Sauvage, Campbell street, Rhos, tra yn I dilyn ei alwedigaeth yn Nglofa yr Hafod I nos Fawrth. Gweithiai yn y gloyn mawr, ac yn ddisymwth disgynodd darn mawr o'r beind. Tarawyd ef ar ei gefn, a derbyn- iodd niweidiau difrifol iddo. Hefyd torwyd ymaith ddau o'i fysedd oddiar ei law dde. Mae ar hyn o bryd yn gorwedd adref mewn cyfbvr difrifol. Gweinyddir arno gao Dr Davies. Materion PLWYFOL.-N os Fawrth mewn cyfarfod arbenig o'r Cynghor Plwyf, pender- t, fynwyd fod Pwyllgor unedig o Gynghor y I Rhos a Chynghor Penycae yn cyfarfod i ystyried yr ad-ddosraniad crvbwylledig o o ddosbarth etholiadol Wardiau y Rhos a Phenycae ar y Cynghor Sirol GALWAD —Nos Sul diweddaf daeth cyn- ulliad anarferol gryf o'r aelodau i Bethlehem. t Y rheswm am hyn oedd tod adroddiad y Pwyllgor fu'n eistedd i wneyd trefniadau yn I nglyn a dewis olynydd y Parch R Roberts I 1 gael ei gosod o flaen yr Eglwys. Cyflwyn- wyd yr adroddiad gan Mr William E Jones, Ysgrifenydd yr Eglwys. Yr oedd y Pwyll- gor yn argymell v Parch Peter Price, B.A., Dowhis, a phan roddwyd yr enw i'r cyfarfod cafwyd unfrydedd nodedig dros estvn gal- wad i Mr Price. Mae gobaith cyffredinol, nid yn unig yn Bethlehem, ond trwy'r ardal y bydd i Mr Price ei derbvn. CERDDOROL-Mae Mr G W Hughes, G. & L., Johnstown, wedi ei ddewis eto yn arweinydd Cymanfa Ganu M.C., Ler- pwl, yr hon a gynhtlir yn y Sun Hall. Mae hon yn un o brif wyliau cerddorol yr enwau, ac mae ei appwyntiad, a hyny gydag un- frydedd cyffredinol fel y dealhvn, yn siarad yn uchel am wasanaeth Mr Hughes fel ar- weinydd cymantaol.

PONKEY. Casgliad Mawr.—Y Sul di weddaf gwnaed casgliad mawr chwarterol Ysgol Sul Salem, pryd y sicrhawyd y swtn o E9 2s. Afiechyd.—Gymerwyd y Parch T J Jones, Chapel street, yn sydyn glaf yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd i fod yn pregethu yn Llanaelhaiarn, (yr eglwys lie y mae ar fedr myned iddi fel gweinidog) Sul, ond lluddiwyd ef. Bu yn gorwedd am rai dyddiau, ond da gennym ddeall iddo gryfhau yn ddigon i fyned I oddicartref i'w gyfarfod ordeinio, yr hwn a gynhaliwyd dydd lau. MARWOLAETH.Wedi hir a blin gystudd bu farw Mrs A Thomas, gweddw y diweddar Mr Isaac Thomas, yn ei chartref yn Aberderfyn yr wythnos ddiweddaf, Rhagflaenwyd hi gan ei phriod beth amser yn ol. Daeth y teulu i'w I hen ardal o Landyrnog lie yr oedd Mr Thomas yn Heddgeidwad am lawer o fiynyddau. Yr oedd Mrs Thomas yn chwaer i'r Hen. Jonathan Griffiths, U.H., ac yn fawr ei pharch gan bawb a'i hadwaenai. Teimlir ei cholli yn fawr yn Eglwys Mynydd Seion lie yr oedd yn aelod, Oymerodd yr angladd le prydnawn Gwener yn nghladdfa Mynydd Seion, pryd y daeth tyrfa fawr o berthynasau a chyfeilion yn nghyd. Gwasanaethwyd gan y Parch J Howell. Ymfudiad.—Chwith gan luaws cyfeillion Mr Joseph Phillips, Park road, Ponkey, fydd colli ei gwmni dyddan a doniol. Dech- reuodd o Southampton dydd Sadwrn di- weddaf, Mehefin 25ain, ar ei fordaith i Dde- heudir Affrica. I Natal y cyfeiria, at ber- thynasau a ffrindiau ydynt wedi ymsefydlu yno o'i flaen. Da genym allu dwyn tystiol- aeth i ffyddlondeb a diwydrwydd y Brawd fel athraw yn Ysgol Sul Mynydd Seion, a theimlir yno ei golled yn fawr. Fel arwydd o'u hedmygedd o hono, a gwerthfawrogiad o'i lafur diflino fel athraw, cyflwynodd ei Ddosbarth iddo Portmanteau hardd. Der- byniodd hefyd amryw anrhegion gan gyfeill- ion eraill. Dymunwn iddo lwyddiant yn mhob ystyr wedi cyrhaedd o hono y Cyfan- dir Du, ac i'w fordaith cythvynwn iddo eiriau tyner Gwilym Berw i Oronwy :— Chwi wyntoedd, cym'rwch gyntun, A chwithau'r tonau yn gytun Plygweh, gwyrwoh eioh gwaran. Tithau'r llong, tra teithi'r Hi, Disgyn, esgyn yn wisgi; Ac 0 nos 1 pitid gwU'tl wir,-dod fwyniant Dy Dasawg lonianfc hyd nee ei glenir. CYFAILL.

Undeb Annibynwyr Dinbych a Fflint. Yr wythnos hon cynhaliodd Undeb Eg- lwysi Aunibynoi Dinbych a Fflint eu cyfar- fodydd blynyddol yn y Wyddgrug, o dart lywyddiaeth y Parch W James, Sam. Yn ystod y gynhadledcl dydd Mercber hu am- ryw faterion o bwys cyfundebol dan iylw. Derbyniwyd pedwar o geisiadau o eglwysi yn awyddus am gynhal yr Undeb y flwydd- yn nesaf, ond ar eglurhad Mr Humphreys un o'r deaconiaid lleol, dewisiwyd Llangoll- en fel lie i'w chynal, am y bydd y flwyddytl1 nesaf yn ganarlwyddiant sefydiiad yr acho? Annibynol Cymreig yn Llangollen. Etholwyd Mr T H Roberts, Rhuthyn, yn unfrydol fel llywydd am y flwyddyn nesaf, a'r Parch Thomas Roberts, Wyddgrug, yn Ysgrifenydd. Cynygiodd y Parch H Ivor Jones, Caer, benderfyniad yn datgan cymeradwyaeth o'r mudiad roddwyd ar droed gan ddiaconiaid y Cyfundeb gyda'r bwriad o ychwanegu y cyf- logau dehr i'r gweinidogion. Cynwysai y penderfyniad hefyd y gobaith y gwneir rhywbeth yn nghyfarfodydd agoshaol yr Undeb Cymreig gyda'r diben o gael deall- dwriaeth ag Undeb Cynulleidiaol Lloegr a Chymru, mewn trefn i ddwyn yr LTndet> Cymreig i delerau y Drysorfa Ganolog. Eiliwyd y penderfyniad gan Mr D Jones, Heartsheath, a chariwyd ef yn unfrydol. Cvnygiodd Dr Oliver, Treffynnon. ben- derfyniad yn cydnabod y pwysigrwydd o ddysgu dirwest, ac hefyd y Gymraeg yn ysgolion elfenol y ddwy Sir, ac yn diolch I Bwyllgor Addysg Sir Ddinbych am y modd tn haelfrydig yr oeddynt wedi estyngrant." i gynorthwyo athrawon i fod wedi cu harfogi yn weU i gyfrana addysg yn egwyddorioa dirwest, ac hefyd yn yr iaith Gymraeg. Yr oedd y penderfyniad fodd bynag yn gofidio fod Pwyllgor Addysg Sir Fflint wedi gwrth- od parhau y grants i alluogi eu hathrawon i fynychu yr ysgol haf ar ddiwest a'r Gym- raeg, ac yn protestio yn y modd mwyaf pendant yn erbyn y polisi a fabwysiedtr gan y mwyafrif ar y Pwyllgor. Dywedodd Dr Oliver iddo fod yn gysylltiedig a materion addysgol yn Sir Fflint am lawer o fiynydd- au, ond o dan yr awdurdodau newydd yr oedd Cymy ac Y mneilldu wyr wedi eu taflu ar un ochr, yr oedd addysg yn awr yn nwy- law Saeson, ac yr oeddynt wedi gweithredu yn y cyfryw fodd fel ag i bron ddinystrio y gwaith wnaed gan y PwyUgor Addysg blaen- orol. Twyllwyd canoedd o etholwyr Ym- neillduol yn Sir Fflint, a phleidiasani i ddynion nad oedd ganddynt un cydymdeim- lad ag addysg. Eiliwyd y penderfyniad gan y Parch T Roberts, Wyddgrug, a chariwyd ef yn utifrydol. Dydd lau cynhaliwyd cyfarfodydd pre- gethu yr Undeb pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn Elfed Lewis, Beu Dalies, ae Edwr Jones, Rhyl.

JtØ The Two Attractions !I:, wz ill :1 11 i OF THE WEEK m»THB EISTEDDFOD, E2>=The Grand Display of Mill i n e r y, Fancies, Gents' Outfitting, Hats, Saps, Ties, Fancy Vests, &c., &c., AT i., .i". ';íÁ;: J. W. d 0 N E S PARIS HOUSE. RHOS. "i i—iwiiiiiiiiiiimnimrrnr —^—a—a—row————■» "fr G&iryn erbyn y Byd" -0.,z Eisteddfod Qafleiriol IMBsilaflatcArugag, Dydd Hurt, Gorphenaf 4, 1910 —o— Mae y Rhagolygon am Eisteddfod mwy Iwyddmstas y tro hwn nag erioed. Z5 Mae Uti" Rr.wr o gorau yn cystadlu ar y gmak,atwi.&draaau. Nifer anferthol o gystadleuwyr ar y gwahanol Uaawrdau, &c. Q WaJwcb drlgoiion y Rhos a'r cylckcsedd am bwrcasu Tocynau aaewn pryd er mwyn sicrhau mantals i chwi eieh hunain wrth tarynii cyxt y dydd. Toeyn ;im y Dydd, Blaensedd. 5s. Irv t tfl Ailsedd 48. „ II. „ Olsedd 2/6. Ptis Tocyt* On Cyfarfod, Blaensedd, 3s Asisedd, as Olsedd, is. BbagJeui y Dydd, Pris 2g. 1% cael yn Swyddfa'r Herald, Rhos. Joseph Davies, \v |. T. Edwards, J .i_- iniftiwinii 1!II"m.

"2fto £ pu6au. (PULPIT SUPPLIES) SAItROTH, GORP H ENIAF 3, .1910, S MKTHOPISTOlID OALFINAIDD g&p*l Msimr—10 & 6, &.J«raee, Aberdyfi Jhthel, Poskov-10 a €, E Istryn Williams itoriah, Po9Aay~iO »<5, Gyfarfod Gweddi EilUt\—IO-SO& 8, It WilJsarao Johnstamn.—10-36 a ft, W H Lewis —10 Cyf Plant, 2 Ysgol, 6 Gwasanaeth Qrwf—Hngj* KofosEfce, Wint. Ttttnani—Hugh EriJerfer, F1!in TO AJfSfXBYN WYR. J"hw10 Jweu Sao&s, Bathssda, 6 Proif T RfIe6. M.A..r &&nsgK" Vfol.Bcmk-st'—Ut Ptml* S £ ees, 6 Owen Jones —W a 6,1 Howell j jSi«ne3er, Qure*- St—10 a W James, Saru j it 6 j Y BUDYDDWYR. ;1.,) E Wi&inme .i.n-lO a (j, T ShautLland, Bangor StMt, PflwJbay—Iti at 6, E Mitchell Tahemtbcl* —fj& Cyf Gweddi, 6 S Davies Boar, Abordprftw-10 Cyf Gwoddi, 6 W S Jones Halfariaf Rka*—Ml aft Gweddi 6 Thos Hughes I its .P, PM\-lo.30J & 6, Anniversary- A J Pfe-cy S^kyl { Woddfa,, J Charles Jones 10 a «. W B Jones <&»«*—«i » W B £ <mm. DIRGYBUON CRILST. ygfluilt Gmwgfoeli 8trmt>-—lQ a 6, T WESLEY A ID. 10 a <3, Cifcarfee Icnies, Oanfyllin Jplmstovm—10-30 Prkse 6 Enoch Jones Stryl Is**—10 Batyh. Jmses, 6 Wm Price flmtlwmim—lO-ildGjf € Edward Morris I MlfiTliUI>i8T. j Jlktg 10-30;2 £ ^W ffiJ<w.iaa, Vroncysfllte ffyppar&s—M fKBumm, •duct D, msjimm sbstdlhdig. VwaryowJ II Thomas {fcmMam .leokÍIIS-Kenlove £ iJt\W oikaweh-Borwimat 10-201, and 6. .1,lw, 94. nwm4-4gwxAanaotham 10 a 5t,.3#«r«rr at 3 6 PMVYCAE vi,ow-.Ilew javvh 2Javtea ^■Thfrnms. s a L4740 and 6 ft.ILV Â't()!r AJUfY. ■g&rmeks, 5, 2, ft-45 Ensu A tdeatemsni It Lazzell.

ANRHEGU Y PIECE W. H.! LEWIS, JOHNSTOWN. I N as Lun diweddaf cynbaliwyd cyfarfod 1 yn Nghapel Siloh M.C., Johnstown, i'r I diben o anrhegu y Parch W II Lewis a Mrs Lewis gydag Album a phwrs o Aur. Yr oedd cvnulliad da wedi ymgasglu, dros yr hwn y ilywyddwyd ca,a y Parch R E Morris, 1YIA., Gwrecsam. Wrth agor y cyfarfod. dywedoJd y Parch R E Morris fod v Parch W H Lewis a. gofal Egiwvs Saigueg Sdem, Gyfeiia, yn ogystai a Siloh, Johnstown, ac yr oedd yn dda ganddo weled nifer o gynryckiolwyr o Salem yn bresenol. L'e- farai byn yn uchel am yr edtnygedd fedd- ent at Mr Lewis. Yr liiwy 11a deg mlyuedd ers pju ddaeth Mr Lewis i gym- eryd bugeiliaeth Eglwys Siloh, a bu y blynyddoedd byn yn rhai pwysig iawn yn hanes yr EgUvys. Gweithiodd Mr Lewis vn dda o dan anfanteisioa mawr, a,c arhsa dylanwad ei ymdrech bersouol a'i bregetbiad hyawdl am iawer blwyddyn I wedi iddo ef fyned. Er fod Mr Lewis I wedi rhoddi deg mlynedd o rai goreu ei oes yn eu gwasanaeth, derbyniodd yntau hefyd gan yr gglwys bethau mawrion. Derbyniodd bob amser eu caredigrwyda; eu cydymdeimlad, eu cefnogaeth, a'u gweddiau. (Jafodd yn yr Eglwys hefyd gydmar bywyd, yr hyn a wnaetb y dyn ieuanc unig yn wr cyfhwn at fesar per- ffeithrwvdd. Credai ef fod y berthynas rhwog Eglwys a Gweinidog yn berthynas ddwjfol, ac i fod yn deiiwng o'r berthyna.s yr oedd yn ddyledus ar y Gweinidog i weithio yn galed, mewn meddwi ac ys- bryd, er sicrhau cenadwri gyfaddas i'w thraddodi i bobl ei ofal Ba Mr Lewis yn ystod ei weinidogaeth mew a priodas hapus a'r Eglwys, ac ni chafwyd cynen uac ymgecraeth i aflonyddu ar y tang- nefedd oedd rhyngddo ef a'r Eglwys. Y Parch E Williams, (B,) Penuel, a ddywedodd ei fod yn dymano Duw yn rhwydd i Mr Lewis a'i deutii yn ei gar- tref newydd yn Beaumaris. Yr oedd dylanwad gweinidogaefch Mr LÐWig i'w ganfod yn y gymydogaeth. Yr oedd rhif yr aelodau wedi cynyddu, a gwnaed llawer o gynydd yn illywyd ysbrydoi yr Eglwys. Yn ystod y Diwygiad trwyth- wyd Mr Lew s, fel gweinidogion eraill y cylch, a gryn lawer 0 ysbryd yr adfy wiad, Yn wir llefarodd y Diwygiad a Gweini- dogion y cylch mewn modd arbenig, a theimlodd Mr Lewis ei ddylanwad yn ei fywyd yn fwy, ond odid, na dim un o honynt. I Siaradodd y Parch E Mitchell, (b.,) Sioti, am y iluaws mawr o nodweddion dyrch- afol berthynai i Mr Lewis. Oafodd ef bob amser yn ddyn da, unplyg, a di-Iol. Fe deimlent oil ei golli, y gymydogaeth yn ogystat a'r Eghvysi dan ei ofal. Ya ystod ei arhosiad yn eu mysg eniHodd Mr Lewis eu parch, a'r hyn oedd yn llawer mwy, gariad ei ddwy Eglwys. Lie da iawn oedd ar aelwyd gynnesid gan gar- iad, a lie bendigedig hefyd oedd yr Eg- lwys lie y teyrnasai cariad. Y Parch j W Humphreys, (b.,) Mount Pleasant, a ddywedodd i Mr Lewis ddod i Johnstown ychydig fisoedd wedi iddo ef (Mr Humphreys) gymeryd i fyny fugeil- iaeth Mount Pleasant, Ponkey. I fod ya gywir yr oedd deg mlynedd ac wyth mis er pan ddaeth Mr Lewis i Johnstown. Yn ystod y cyfnod yna cafodd bob raaa- tiis i wybod pa fath ddyn oedd Mr Lewis, a rhoddai bleser mawr iddo ef i ychwanegu ei folawd at y iluaws oedd wedi ei ddweyd am dano. Y dyddiau hyn yr oedd mwy o angen nag erioed arnynt am y gweinidog dysgedig, yr hwn oedd I mewn cydymdeimlad a symudiadau yr amseroedd, a'r hwn oedd yn fyw i'r oil o'u dyheadau cenedlaethol, ac yn llwyddo i wneyd ei weinidogaeth yn un addysgol. Da oedd ganddo feddwl fod Mr Lewis yn un o'r cyfryw, ac yr oedd clod dau-ddyb- lyg yn ddyledus i Mr Lewis am ei waith I mewn cysylltiad a'i Ddosbarth Cymraeg. Dymunai i Mr a Mrs Lewis bob Ilwydd- iant yn eu cylch newydd. Y Parch E Isfryn Williams, ar ran Cynghor Eglwysi Rhyddion y Rhos a'r cylch, a gyflwynodd album, wedi ei ar- wyddo yn briodol, i Mr Lewis. Siarad- odd Mr Williams am y cymundeb agos oedd rhyngddo ef a Mr Lewis, a dywed- odd ei fod yn gyfeillgarwch yr ystyriai gryn lawer o bono. Gwnai ef deimlo colled bersonol yn symudiad Mr Lewis i Sir Fon. Y Parch J Howell, (A,,) Mynydd Seion, a ddywedodd er na fu yn eu mysg ond am amser byr, bu yn byw yn eu plith am ddigon o amser i wybod eu bod wrth golli Mr Lewis yn colli dyn oedd yn feddianol ar lawer o gymwysderau eith- riadol. Hyd yn hyn mewn llai na dwy flynedd yr oedd wedi gweled ymadawiad pedwar o weinidogion. Ond yr oedd yn dda ganddo ddeall er hyny fod arwyddion mewnforiad yn ogystal ag allforiad. Yn mis Medi fe welid y meni dodrefn yn rhagflaenu y rhai oedd i lanw lleoedd y gweinidogion a ddelid mewn cymaint edmygedd gan bawb trwy'r gymydogaeth, a gobeitbiai y bydd.u i olynydd Mr Lewi? en dilyn ar fyfde<. Ar ran Eglwj.-i Siloh a Salem gofyn- odd Mr Juhn iC !» dsi, Johnstown, Ys" grifenydd yr E!,h¡.JH i Mr Lewis dderbya pwrs 0 aur. Drwg oedd ganddo fod Mr Lewis yn eu gadadl, er ar yr un pryci liawenyehai am iddynt sicrhau ei wasan- aeth gwerthfawr am yspaid 0 ddeg mlyn- edd. Vn ystod yr holl amser yna ni ftJ: cyaen rhwog Sw_fddogion yr Eglwys a Mr Lewis. Yn 1899 pan ddaeth Mf Lewis atynt gyntaf" yr oedd rhif yr aelod- au yu 70, yn awr aiau yn 107, a disgwylif y bydd y lidyled o £ 400 wedi ei glirio yri. tdwedd y flwyddyu. breseool. Siaradodd Mr Guier a. Mr Lloyd, dia- coniaid yn Eglwys Salem, Gyfeiia, am yr undeb hapus a fudolai rhwng Mr Lewis ag Eglwys Salem. Gwnaeth Mr Lewis waith ardderchog yn Gyfeiia, ac yr oedd- ynt wedi dod yu hy nod ymlyngar at em gilydd. Mr Edward Edwards, un o Ddiaconiairl Siloh, Johnstown, a ddywedodd y teim- I lent gulled nid ya unig oherwydd ym- I adawiad Mr L;;wis, ond caent golled an- adferadwy o golli Mrs Lewis. Bu Mrs Lewis ya briod Gweinidog ragorol, a gweithiodd yn egoiol yn nglyn a phob mudiad perthynol i'r Eglwys. Cymerodd ddyddordeb arbenig mewn gwaith dir- westol, a theimlir ei habsenoldeb yn fawr gan Gymdeithas Ddirwestol y Merched, o'r hon yr oedd yn aelod selog. Fel am- lygiad o'u parch yr oedd y Gymdeithas wedi anrhegu Mrs Lewis a'u darlun. Wrth gydnabod yr oil dywedodd y Parch W H Lewis ei fod yn dymuno cyowys diolchgarwch ei briod yn ogystai a'r eiddo ei hun yn rtilia beth bynag a ddywedai. Yr oedd ya wir ddiolchgar i bawb fu yn slara.d mor garedig am dano. Gan y ddwy Eglwys ni dderbyniodd ddim ond caredigrwydd ,,<1 ehefnogaeth. Teirn- lai ymlyniad cryf wrth blant yr Eglwysi a theimiai y gwahaoiad yn fawr. At chwiorydd Siloh, y swyddogion a'r aelbd- au yn gvffredinoi teimlai yn w ir ddyledu. oblegid yn ystod yr holt ddeg mlynedd o'i weiuido^aeth yn eu mysg bu y ber- thynas cydrbyugddynt yn un 0 beddweh a. ehydgordiad. Diolchai yn galodog hefyd i'w Gyd-Weinidogion am eu cyn- orthwy a'u cydymdeimlad a estynasanfc iddo. Wrth derfvmi gallai eu sicthau y gwnai gofi i Siloh—ei weinidogaeth gyn- taf—tra fyddai, a byddai yr adgof bob amser iddo ya foddion o ysbrydiaeth. J;