Gwalia

DiRGELWCH PL AS Y MYNYoD, CHWEDL DDYDDOI-IOL A CHTYFFRlOUS. fWcdi ei Chymr-eigiu gan "Elidirf&b."] PENQD VII. DDOE A HEDDYW. Gyda Gwen* yn ngwlad barddoniaeth, Noson leuad oleu dlos RJiodio'n wylaidd ym mharadwys Serch y nas. Adrodd hanes cariad cyntaf— Siom, oeh< raaid, cario'r groes I Edrych draw trwy lan addewid iCariad oes. Gyda Gw ;n yn gwel'd 'breuddwydion Am ddyfodol gins- ei nen IJunio corun anfarwoldeb Am ei phen. Fxarwel frwd rhwng Gwen a minau, Dyblu'r gusan dro a thro, Gcrfod myn'd—yr awr yn hedeg Ar ei So. Deffro'r bore, cofio neithiwr, Gwel'cl y nen yn dy-well arch I Clywed taran ffawd yn rhuo, Toria.d sercli. Torïrhrelddwyd a'r adde.wid, Gwywa'r goron am ei phen, ¡ Minau yn yr heddyw caled Heb un Wen. R. SILYS ROBERTS (allan o'r "Telynegion"). *Men," gan yr awdwr. I Edrychodd Gwen ar y ddwy len o bapyr gyda llygaid ag oeddynt yn. drymion o gywilydd yn herwydd yr hyn aJVnai, eto llygaid trist ag oedd- ynt yn llosgi with bob gair a ddarllenai hi. ,,I w 11 Yr oedd y papyr cyntaf yn ollyngdod ffurfiol i Morris Knight oddi wrth "awdurdodau Dartmoor, &c wedi ei ddyddio bedair blynedd ar ddeg yn ol. Yr oedd yr ail yn lien fechan sengl o bapyr r ysL cyffredin llythyr. Arno yn ysgrifenedig—a nofiai llygaid Gwen, ac elai ei hanadl yn fyr a ohyflym tra y syllai hi arnc, oherwydd yr oedd y geiriau yn ysgrifenedig vn llawysgrifen ei thad—• yr oedd a ganlyn —Bydd i mi eich cwrddyd chwi yn Xghwm Croesor, nos Wener, am wyth o'rgloch. wrth droed y llwybt i Bistyll y Graig. —Hugh Davies." Ac odditanodd yr oedd ,yn ysgrifenedig —"Yr ydwyf yn berffaith barod i'ch gwynebu yn awr." Darllenodd Gwen y pump iieu chwe' llinell c lawysgrif gron a, net ei thad, ac yr oedd ei ys- grifen yn wastadol yn un dlorS--darllenodd Gwen hwy fel pe drwy darth du. Hi a deimlai y gwaed yn raddol yn ymada,el o'i gwyneb yn ei fhalon yr oedd teimlad o ryw law rewllyd yn ei chrafangu hi. Safai eadair-cad,air Arthur—o'r tu ol iddi disgynodd i hon gyda'r lien papyr ■eto yn ei llaw. Am amser maith hi a eistedrlodd yn ddisymud, gyda phen gwyredig, a'i dwrlaw wedi ymollwngi Jawr, ac yr oedd ei chalori o'i mewn, druan, wedi ymollwng hefyd. Yn rhyfedd iawn, y meddwl cyntaf a mwyat erohyll a'i blinai hi ydoedd y meddwl am Arthur. Yr ydoedd ef wedi ei thwyllo hi yr ydoedd ef wedi twyllo yr holl fyd. Yr oedd ef yn bwyllog wedi cuddio y papyrau hyn, y rhai yn glir a ddangosent dynged ei thad. Yr oedd efe wedi cael ei lofruddio-nirl oedd gysgod o amheuaeth yn ei meddwl am hyny— wedi cael ei lofruddio gan v dyn yma, yr hwn a fu unwaith yn gyfaill i Arthur, a'r hwn ydoedd mewn gwirionedd yn "aderyn-carchar Ac Arthur?—Arthur, yr hwn nas gwyddai hi ond yehydig am ran gyntaf ei oes ni ddywed- odd efe erioed wrthi ddim o'i hanes yn yr amser a fu. A pha fodd y gallgi hi wybod beth oedd wedi digwydd iddo yntau ? Dirgrynai Gwen drwyddi, ac yn sydyn hi a syrthiedd ar ei gliniau. gan gladdu ei gwyneb yn ei dwylaw. Ymddangosai iddi hi ar y foment fel pe y buasai yr oil o'i "byd" yn syrthio yn ad- I feilion wrth ei thraed. Drv.gdyliio Arthur? Yr oedd yn gyffelyb i rwygo ei chaion o'i mynwes. Eifallai mai yr ing mwyaf ofnadwy y gall un ei ddychmygu ydyw yr un hwnw o addolwr cywir yn canfod nad oes bodolaeth i'w dduw. Ond, uwohlaw hynyna, siomedigaeth llawer mwy ofnadwy ydyw siomed- igaeth yr un a ymddiriedodd ac a gar odd gyda'i holl galon ac a'i holl enaid, ac yn y diwedd yn mnfod ei fed wedi cael ei dwyllo gan wrthrych ei serch. Xid cedd yn rhyfedd i'r bardd Cymreig lirwnw sibrwd- "Ctir annifyr, caru'n otfer." Yr oedd yn hwyr pan y daeth Arthur adref. Dfe a ddeuai i mewn yn awyddus, gan lamu i Jyny y grisiau, ddau risyn am un, yn ol ffasiwn I l?achgenaidd ag oedd ganddo ef; yn y modd brysiog hwn efe a aeth i ystafell ei wraig, lie yr oedd yn meddwl dyfod o hyd iddi. Yr oedd hi yn eistedd ger y tan, pan yr aeth ef i mewn, mewn cadair esm.wyth, ond mewn ystum crymedig rhyfedd, yr hwn y sylwodd Arthur arno ar unwaith. "Gwen, pa beth sydd o'i le? A ydych chwi yn glaff Bfe ft sylwcdd ar ddirgryniad yn ymlusgo drwyddi vn% hi a gyfododd a gwyneibodd ef. Yr oedd hi yn welw ddrychiolaethus, ond nid, hyny ydoedd yn bra^vychu Arthur—ond y myn- egiad caled ar ei gwyne-b, yr hwn a edrychai yn oer fel y mynor. "Gwen efe a ddolefodcl drachefn, ac yna ni ddywedodd ifagor. Mewn moment d'aeth i wyibod y gwir. Yr oedd Gwen, yr hon oedd wedi bod ei fywyd, wedi troi fel delw rewedig iddo ef. Hi a ddododd ei llaw ar ei gwddf, fel pe y buasai rhywbeth yn hwnw yn ei rhwystro i siarad. ac yr ydoedd yn ddisrtaw am foment. Pan siaradodd hi yr oedd ei llais wedi newid yn hollol c'i don arferol yr oedd yn swnio yn gras a metalaidd. O'r braidd yr oedd Arthur yn credu ma.i llais ei wraig a glywai; yr oedd ei swyn, ei bereiddiwch a.'i feluster wedicilio. "Nid wyf yn glaf—nid cystudd arnaf," hi a ddywedodd, "o leiaf, gystudd corph, ond cystudd ertaid. Yr ydwyf wedi dyfod i ddeall pa beth ydych elivit, Arthur Trevor. Yr oeddwn yn credu ynoch chwi, ac yr ydych. wedi fy nhwyllo am flvryddyn gron, faith. YT .ydych chwi wedi gweithredu a siarad anwiredd. Gall- af feddwl eich h-od hyd yn nod wedi rhoddi eich hun yn ago red i gcspedigaeth. 'am dori cyfreith- iau y wlad. Ond nid oes a fynwyf i ddim a hyny, end yn unig gyda'r hyn a saif rhyngoch chwi a mi." Hi a droes, a chan gyfcdi rhywbeth o fantell y simnai, estynodd ef iddo. Cymerodd Arthur ef yn ddistew. Gwyddai pa beth ydoedd cyn ei fod wedi edrych arno. "Yr oeddych yn fy amheu, ynte?" efe a ofyn- odd. ar ol oeillad, yn gryglyd. "Nia nid oeddwnl" atebodd Gwen yn yr un Hais. "Yr oeddwn yn eich trystio chwi gyda fy holl enaid i fyny i'r foment y ffeindiais hwn'a. Pe na fuaswn yn eich trystio, a allaswn i agor eich dror ddirgel-tagor yr amlen yma? Yr oeddwn yn meddwl nad oedd genych yr un secret i'w chadw oddiwrthyf yr oeddwn yn meddwl ein bod ni yn un. Yn awr, y mae yr oil c hvnyna ar ben am byth Efallai fy mod yn euog o weithred ddi-anrhydeddus. Nid ydwyf yn gwybod. Xid eeddwn yn meddwl ein bod ni i°gelu dim oddiwrth ein gilydd. Asrorodd ArthuT yr amlen, a dygodd y papyr- au aUtan. "Gwen, myfi a gvflawnais bechod," efe a ddy- wedodd, a'i lais eto vn isel a chryglvd. "Yr ydwyf yn teimlo mai pechod ydyw byth er pan y gwnaethiiTu ef. Ond y mae genyf un peth i'm cyfiawnhau—myfi a'i gwnaethum i amddifryn era ill." Mewn moment dynesodd ato ef eto, a 1 llygaid 11 mor ilawn n dan ag a ymddango^ai yn dtffodd ac yn llosgi i ffny yr oil o'u tynerwch arferol. "I amddifiyn eraill!" hi a ddolefodd, a 1 llais eT i vn crynu o nwydwylltedd a ymgyfodai o'i phoen llym ei hun. a'r hwn ydoedd braidd yn anniodu- efol "Ie. i amddiffyn y dyn a fu unwaith yn gyfaill i ehwi-drwo--w-eithTeflwr, a deryn- ellir(-har (Yr braidd yr oedd hi yn gwybod pa fodd v diantrodd v ddau air ehwerw a hyll di- weddaf dros ei gwefusau ond hi a allasai weled Arthur N-n tvnn yn ol, fel pe y tarawsai hi ef aT ei wyneb. Yr oedd e^yllys greulawn am iddo ef ddiodd'ef fel ag TT oedd hi yn dioddef yn peri iddi barhau yn ei siarad llym. "Pa fodd^y gwii i pa lwymyn oedd yn eich cvdio chwi wrtho^ef Ni ddarfu i nhwi erioed ddywedyd wrmyi n. Ni ddarfu i chwi erioed ddyw-edyd wrthyf am ich amser a fu eich hunan. Yr oeddych chwi yn ewyllysio amddifFyn y drwg-weithredwr hwn nid oeddych yn gofalu dim am danaf fi na j fy nhad. Pa fudd y meiddiasoch chwi ganiatau i'r ciyn yna gael ei adodi yn ei fedd fel un yn unig yn euog o gymeryd ei fywyd ei hun pan y j rhaid eich tx>d yn gwybod mai ei law ruddiog ef a laddodd fy nhad Yr oedd Arthur wedi sefyll gyda jhhen gwvred- ig, o'r braidd, fel drwg-weithredwr ei hun, ei wyneb yn ilwyd a plirndd o'i bla-en fel ag y siaradai hi, hyd nes y daeth hi at y geiriau olaf. Yna efe a frawychodd yn ddirfawr, oyfododd ei hen yn frj-sicg fel pe i siarad, ac yna ataliodd ei hun yn sydyn. Mewn moment efe a ganfyddodd pa olygwedd a gymerai Gwen ar ei ymddygiad mewn moment efe a ddeallodd y pwysigrwydd a ddodai I hi ar lythyr ei thad i'r dyn llunw. Yr oedd Morris Knight wedi bod yn ddyn dan gollfarn rhywfodd, yr oedd efe wedi cael ei ryddhau o'r carchax, ac yr oedd efe wedi ewrddyd a'i thad I' yn Xghwrn Croesor y noson hono, ar ba un y diflanodd ?.i nid ydoedd yn naturiol iddi ddyf-jd i'r penderfyniad fod Knight am ryw ieswm anwybyddus iddi wedi lladrl ei thad, ac yna. ddarfod iddo ef ei hun wedyn gyflawni iiunanladdiad, neu gwdd a'i farwolaeth yn. ddainweiniol drwy pympo drosodd i Ohwarel Oioescr, r lie y gallodd efe ymlwybro i'r man lie y eafwyd ei goTph ? Yr cedd penderfyniadau Arthur yn sylfaened- ig ar wybod aeth na feddai hi, yn hollol groes i rai damcaniaethol Gwen ond ni allasai efe ddvwedyd hyny wrthi. Hyd yn nod i waredu c-i hun o'r ing armioddefol o golli ei chanad a'i hvmddiriedaeth. nis gallasai efe fradychu cyfrinachau y ddau ddyn marw hyn, a gadael i Gwen wybod y pos-ibilrwydd dyciirynllyd ag ydoedd yn gysylltiol a marwolaeth ei thad. Yr ydoedd efe wedi cyflawni pechod wrth ddiogelu y papyrau a ganfyddodd yn llogell Morris Knight rhaid iddo ef gymeryd y canlyniadau a dwyn cospedigaeth y peochod hwnw. Safai y ddau yn ddistaw am ychydig fornent- au. Arthur a siaradodd gyntaf, gan gyfodi ei wyneb llwyd ac edrych ami gyda llygaid athrist, allan o ba rai yr oedd pod) di-gleirdeb wedi diflanu. "Pa beth a owyllysiwoh i mi ei wneuthur yn awr, G.wen 1" "Yr ydwyf yn ewyllysio i chwi adael i mi fyned ymaath," hi a ddywedodd mewn llais isefl, d-i-tdon, ac oer, y nw^d-wydltedd sydyn wedi myned o hono yn llwyr. Dyna ydoedd hi wedi penderfynu ei ddywedyd, eto, hyd yn nod fel ag yr adroddai v geiriau hi a ddirgrynai yn fewnol ,wrth eu sain hwy. Hi a oedodd foment, yna aeth yn mlaen yn frysiog: "Nis g-allaf fod gyda chwi yn awr ar ol—ar 01 yr hyn yr ydwyf yn ei ddeall; byddai i hyny-fy nhagu fi 1" Dododd ei Haw wrth ei gwddf, "Bydd i mi fyned yn 01 i Gymru, i Bias y Mvnvdd." "I "Bias y Mjmydd adroddodd Trevor mewn syndod ar el hoi. Dyma'r peth olaf a ddisgwyl- iodd ef iddi ddywedyd. Efe a ddaliodd afael mewn cofn cadair gyda'r fath afaeliad tynn fel ag yr oedd y croen yn ymddangos yn gwrthod cuddio cymylau y Haw. "Felly yr wyf i'ch colli ehwi "Ie," hi a atebodd, yn yr un llais isel, di-don. "Yr ydwvf yn ewyllysiu myned-Ile y trigai ef. Nid ydwyf yn hidio pa beth a ddywed pobl! ni fyddai ef byth yn hidio Bydd i mi gael incwm bychan o'r eiddo ,fy hun chwi a ddywedasoch i'r cyfreithwyr eich hysbysu y byddai yn wyell i mi godi cyfranau (dividends) fy nhad. Byddant yn cyfreithwyr eich hysbysu y byddai yn well i mi godi c)-franau (dividends) fy nhad. Byddant yn Hawn ddigon i fy nghadw. Oaf fod yn fy hen I gartref-gyda fy hen wasanaethyddion. Efallai vno^-bvdd pethau yn llai ofnadwyol i mi." Yr oedd gwyneb Arthur fel eiddo v marw. Elfe a safodd yn hollol lonydd am foment hir heb un arwydd pa gair yna, fel dyn ag a dreia sefyll yn syth o dan ergyd dyohrynllyd, efe a ymuniarwnodd gvrda gosgedd sydyn. "Rhaid1 i bethau fod fel ag yr ewyllysiwch chwi, Gwen," meddai ef. "Os-os nad oes dim rhagor o srariad i mi yn eich calon, nis gallaf eich gor- fodi i aros cariad yn unig sydd yn sancteiddio y cwlwm priodasol. Os ydych chwi wedi peidio a fy ngharu, Gwen, ni fydd i mi eich cadw chwi Am foment hi a safai yn ddistaw, ei gwyneb gwyn yn wyredig. Yna hi a dyn odd anadliad sydyn, cyflym, a siaiadodd, ond heb edrych i fyny. "Yr ydych chwi wedi lladrata fy ymddiried," aeth a fy nghariad," meddai hi yn oera-idd "ni ddeuant byth yn ol mwyac.h." A cihwareu teg iddi, hefyd! Er y dywedir mai v ewr vw pen v wraig, pen i'w chysgodi a'i harddu yoyw ef, ac nid i dra-arglwyddiaethu ami, na dirgelu dim v mae efe yn ei .wybod oddiwrthi. Gwir fod y wraig wedi cael ei chreu oddiwrthi. Gwir fod y wraig wedi cael ei chreu er mwyn y gwr ond dylid cofio (fel y dywed un) na chafodd hi ei chreu o'i ben i lywodraethu, ac nid o'i draed i gael ei sathru, ond o 1 asen, yn arros i'w galon, i gael ei charu a'i pharchu. "Chwareu teg i Gwen!" dywedaf eto. Ac yn n-jeiriau y bardd Seisnig hwnw, anhawdd ydyw peidio cwynfan— ;;Alas! how oft does goodness wound itself, And sweet affection prove the spring of woe; (I barhau.)

Yr Ysgol uanolradd, Llangefni. ARHOLIAD Y "CENTRAL WELSH BOARD." Wele restr o'r rhai fu'n llwyddianius yn yr ar- holiad am dystysgrifau — I.-Honours' certificate: William Hugh Gibbon. Wesley-street, Amlwch, English composition, his- tory, Welsh., English language, with the following in the senior certificate stage-general elementary science, mechanics (with distinction). John Owen Hughes, Penrhyn Mawr, Cemaes, English composi- tion, additional mathematics, including Algebra, geometry, trigonometry, mechanics, Welsh (with dis- tinction), also the following in the senior certifi- cate stage—physics, chemistry (with distinction). William Hughes, Ty'nygarreg, Llandyfrydog, Eng- lish composition (with distinction), history, Welsii (with distinction), additional mathematics, including Algebra, geometry, trigonometry, mechanics, also chemistry in the senior certificate stage. Griffith Jones, Tan'rallt, Llandyfrydog, English composition (with distinction), history, Welsh', English language (with distinction). Thomas Parry, hop y Rhos, Penrhoslligwy. English composition (with dis- tinction), history, Welsh, English language (with distinction). William Roberts, Rhydydelyn. Pen traeth, English composition (with distinction), his- tory (with distinction), Welsh (with distinction), English language (with distinction), also elementary science in the senior stage. II.-Senior certificate: George Bark, Litherland, Liverpool, English composition, English language, arithmetic, Latin, Fiench, chemistry. Edith Davies, Board School, Llangefni, English composition, Eng- lish language (with distinction), arithmetic, Algebra., geometry, Latin,Welsh (with distinction), mechanics. Thomas Eames, Post Office, Talwrn, English composition, English language (with distinction), arithmetic (with distinction), Algebra, geometry, Welsh (with distinction), elementa.ry science, mechanics. Margaret Dorothy Evans, High-street, Llangefni, English composition, English language. hin 11 arithmetic, Algebra, geometry, Latin, Welsih (with distinction), elementary science, mechanics. Ed- ward Henry Griffith, Board' School, Talwm. Eng- lish composition, English language (with dis- tinction), arithmetic (with distinction), Algebra, Euclid, Latin, Welsh, elementary science, mechanics. Beatrice Tones, 1, Oaradog Villas, Llangefni, Eng- lish composition, English language, English history, arithme.tic. chemistry (all with distinction), Latin, French. Gwladys Jane Jones, Einion-street, Llan- erchymedd, English composition, English language, English history, arithmetic (with distinction). Algebra, geometry, WTelsh (with distinction), c'fremistry. Joseph Jones, Caban, Carreglefn, Eng lish language, arithmetic, Welsh (all with dis- tinction), English composition, English history, mechanics. Kate Jones, Pensarn, Amlwch, Eng- lish composition, English language, arithmetic (with distinction), Algebra, geometry, Latin, Welsh. Margaret Parry-Jcnes, Tymawr, Llangwyllog. Eng- lish composition, English language, English history, arithmetic, Algebra, geometry, Welsh, chemistry. Thomas Arthur Jones, Boston-terrace. Brynsiencyn, English composition, English language, arithmetic (with distinction), Algebra, geometry, Latin, Welsh (with distinction), elementary science (with dis- tinction), mechanics. Jenny Mostyn, Bull Bay- ioad, Amlwch, English composition, Englisli language, English history, arithmetic, Welsh, chemistry. Edward Griffith Owen, Prysan, i4od- edern, English composition, English language (with distinction), English history, arithmetic (witn distinction), Algebra, geometry, Latin, Welsh, elementary science, mechanics. David Roberts. Rhydcroes, Amlwch, English composition, English language, arithmetic, Algebra, geometry, Welsh, chemistry. Kate Thomas, Bridge-street, Llangefni. English language, arithmetic. Welsh (all with dis- tinction), English composition, English history, Algebra, geometry, Latin, elementary science, J mechanics. III. Junior certificate: Wm. Thcs. Griffiths, Shop Farm, Tycroes, English composition, Eng- lish literature, English history, arithmetic, Algebra, geometry, Latin, Welsh (with distinction), element- ary science, freehand drawing. Owen J. Hughes, Bryncuhelyn. Lianerchymedd, English composition, English literature, English history, arithmetic (with distinction). Algebra, geometry, Latin, Welsh ele- mentary science. Frank William Jones, Cefeiiwrch, Llangefni, English composition, English literature, English history, arithmetic. Welh (with distinction), elementary science. Owen Jones, Twrcuhelyn- street, Lianerchymedd, English composition, Englisli grammar, English literature, arithmetic, Algebra;. geometry, Welsh. Thomas Alfred Jones, Board School House, Gwalchmai, English composition. English literature, English history. arithmetic, Algebra, geometry. Latin, Welsh, elementary science, drawing in freehand. Arthur Ernlyn Morris, Oemaes, English composition, English literature, English history, arithmetic. Welsh, geography, drawing. William Hartley Roberts. Church-street, I Llangefni., English composition, English literature, English history, arithmetic, Algebra, geometry, Latin. Welsh, elementary science, drawing. Yn rhinwedd y tystysgrifau uchod y mae'r can- lynol wedi myned dTWY arholiad matriculat,ion Prif- ysgol Cymru yn mhob pwnc :-Griffith Jones, Tan- 'rallt, Llandyfrydog; William Robeits, Rhydy- delyn, Pentraeth Kate Thomas, Bridge-street, Lian- gefni; Edward G. Owen, Prysan, Bodedern; a disgwyliwn William Hugh Gibbon, Wesley-street, Amlwch, er nad yw hyn wedi'n cyrhaedd yn swydd- ogol eto. Ymae nifer arall wedi liwyddo mewn pedwar pwnc yn ol rheolau'r brifysgol. Dvwenydd! yw genym hysbysu am Iwyddiant pellach y rhai canlynol"Enillodd William Hughes, Ty'nyga.rreg, Llandyfrydog, a John Owen Hughes, Penrhyn Mawr, Oemaes. y ddwy county exhibition o 10p y-r un a ddyry'r County Governing Body i'r ddau oreu yn ilynyddol o Ysgolion tSirol Mon. Hefyd enillodd, William Hughes exhibition o lOp yn Ngholeg y Bnfysgol, Bangor, yr wythnos ddi- weddaf. Ymgeisiai 69-nifer mwy nag erioed 0 r bkben. Y mae John Hughes McKillop,ly mawr, Lian- erchymedd, hefyd newydd gael ei etliol i exhibition amaethyddol yn Ngholeg y Brifysgol. Bangor.

Priodas yn Mangor. I Yn Nghapel Twrgwyn, Bangor Gchaf, dydd Mercher, priodwyd Mr William Hughes, mab Mr a M'rs Hughes, Wicklow House, Bangor, gyda Miss Gwendoline Roberts, merch Mr a Mrs Roberts, Bryn Myfyr, Bangor. Gweinydd- wyd gan y Parch John Williams, Caergybi ac yr oedd y cofrestrydd (Mr D. G. Davies, Bethesda) yn bresenol. Y morwynion oeddynt Miss G. M. Francis, Miss Hughes, a Miss Gwennie Roberts (Caer) a'r gwas ydcedd Mr Robert Hughes (brawd y priodfab). Ymadaw- odd Mr a Mrs Hughes gyda thren prydnawnol am Southport i dreulio y mis mel. "Wele restr o'r anrhegion Bride's mother and father, cheque, feather bed and household linen; bridegroom's mother and father, cheques Mrs Francis, electro-plated forks, steel knives and forks and purse; Mr Francis, pair of slippers; G. M. Francis, toilet cover mats, tray and side- -board cloths; Bennie Francis, ornaments; Getta Francis, sugar sifter; T. Charles I rancis, flower pot; Idwal Wynne Francis, picture; Mr T. Ro- berts Chester, silver teapot; Mrs Roberts, ivory handle knives and forks and pillow slips Master Llew. and Ifor Roberts, pictures Miss Gwennie Roberts, watch stand; Miss Hughes, Wick-low House, brass curb and fire irons; Mr R. Hughes, do., dinner service; Mr and Mrs Jones, Princess- terrace, table cover; Miss Elsie Jones, pillow slips; Mrs Thomas, Bottwnog, cheque; Mr Wil- liams, Prestatyn, wicker chair; Mrs Williams, do.. wicker arm chair; Miss Williams, do., flower pot; Captain and Mrs Davies, Bangor, fish carvers in case Mr E. R. Davies, cake dish Mr Jack Davies, jam spoon; Mr and Mrs Owen Williams, Glan- adda, silver cruet stand; Mrs Lane, Holbeach, white counterpane; Miss Ethel Hulse, Pendref House, flower vases; Miss Jones, Lluesty, photo album; Miss. Grace Jones, Wicklow House, sheets; Miss M. Williams, Melinda-terrace, tumblers Miss K. Parry, Tanyfron, tray, flower pots and afternoon tea set; Miss E. Davies, table cloth; Mr R. Tho- mas, Glan'rafon, chair; Miss Thomas, do., fire screen; Mr and Mrs Hughes, Northampton, toilet ware; Miss Susie Jones, Tanyfron, cheese stand Miss K. Hughes, Blaenau Festiniog, jam dish and spoon Miss Jones, 33, Upper Garth-road, bedroom towels; Mr Pattison, Chester, silver salt cellars in case; Mrs Jones, Bryn Idwal, flower pot Mr Thomas, Victoria House, blankets Mr R. J. James, brass lamp Mrs Jones, Summer-hill, bamboo flower stand; Miss K. E. Williams, Festiniog, wool cushion; Miss L. A. Williams, do., antimacassar; Miss Hughes,Pendref House,mangle and stepladder Mr J. R. Jones, Birkett Stores, set of carvers in case Mrs Thomas, Caeilepa, damask table cloth Pendref Smithy employees, marble timepiece; Mrs Butler, Pendref, brass hot-water jug Mr and Mrs Edwards, Rheidol House, silver toast rack; Mr H. Jones, Mount-street, cruet stand; shoeing smith, 2nd Dragoon Guards, silver butter cooler and toast rack Mr D. Price, Holyhead, cheese stand Mrs Richard Francis, Carnarvon, ornaments and jewel box Mr W. R. Jones, Garth School, biscuit barrel; Mr Griffith Humphreys, Carnarvon, biscuit barrel; Mr and Mrs R. Williams, Elm Bank, fancy tab!e Miss Annie Williams, worked sideboard cloth and mats; Mrs Evans, Brynteg-terraoe, flower v-,ue and silver sugar sifter: Mr and Mrs H. Butler, Queen's Buildings, cushion; Mr and Mrs T. J. Hughes, West End, table cloth; Mr and Mrs Thomas, Craigydon-road, bedroom towels; Mrs Roberts, 209, High-street, table cloth; Miss Williams, Llan- rug, china breakfast cruet; Mr Owen, do., view; Rev. and Mrs Davies, Old Colwyn, pair of orna- ments; Mrs Walker, Regent-street, teapot and cups and saucers; Mrs Jones, Fountain-street, teapot; Miss Jones, do., butter dish; Mrs Morris, Sunny Side, toilet cover and mats; Miss Rosie Morris, do., fancy bag; Mrs Williams, Rodfaen, jam dish; Mr Jones, Prestatyn, silver teapot; Miss Hughes, Eldon-terrace, tray cloth; Mr and Mrs Williams, Cartref, tobacco jar; Mrs Williams. Cemetery, set of jugs; Mrs Hughes, Deiniol-street, china tea- pot; Mr H. Parry, Bala-Bangor College, walnut coal scuttle Mr Pattison, Wicklow House, bamboo flower stand; Miss Nellie Joints, 6, Park-street, ornaments; Messrs W. Evans and Son, cabinet- makers, four-fold screen Miss Pritchard, Windsor House, oak tray; Miss Pritchard, London, case of toilet brushes; Miss Hughes, Pn nee's-road, glass dishes Master J. Hughes, do., flower pot; Mr and Mrs Hughes, Belle Vue, bedroom towels; Mr and Mrs Watson, inkstand and letter rack; Mr and Mrs Wilson, dentist, tea spoons and sugar tongs in case; Miss Nesta and Master Jack, pickle fork; Messrs O. and G. Evans, Lonpopty, silver cruet; Mrs Daniel Williams, Pendref, flower vase; Mr Ben. R. Roberts, Farrar-road, silver salt cellars in case; Mrs Hughes, Chester, pillow slips and sideboard cloth; Mrs Thomas, London House, cushion; Mr and Mrs Fenney, High-street, bisewt jar; Mrs Phillips, Hill-street, ornaments Messrs Higson and Edwards, Liverpool, silver sugar and cream in. stand; Miss E. E. Williams, Pwllheli, sideboard cloth; Mr D. Eiddig Jones. Lampeter, electro-plated inkstand; Mr D. O. Jones, Birken head, dessert spoons; Mrs Price, Ifelwrn, two feather pillows; Mr and Mrs Henry Butler, junr., dessert dish; Mrs Captain Hughes, Isgoed, hot- water jug; Master Gwilym Hughes, table cover; Mr and Mrs H. Lloydl Jones. Medical Hall, toilet brush; Mrs Hughes, Hill-street, glass dishes Mr R W. Parry, clock; Miss Jones, Summer-hill, towels; Mrs' Williams, Caeilepa, flower vase; Messrs R Prichard, Golden Padlock, pair of ivory handle carvers Mrs Evans, Regent House, after- noon tea cloth; Mr Lemuel Roberts, Britannia House, table cloth Mr Llew D. Jones, Glan rafon letter rack; Mr and Mrs Hughes, Bodlondteb House, mahogany silver-mounted inkstand1; l>r. ani Mrs Thomas, Prince's-terrace, silver hot-water jug; Mrs Jones, do., copper gipsy kett'e Miss Williams. James-street, bedroom towels; Messrs Jones and Evans, builders, silver-mountled claret jug; Mr and Mrs Hughes, Farrar-road, fruit dish; Mr and Mrs Davies, Havanna House, silver-mounted mirror and tobacco jar; Mr and Mrs Roberts, Ivy Cottage, photo frames Mr Griffith Jones and Son, coal merchants, case of tea spoons and sugar tongs Messrs Josiah Hughes and Co., jam dish; Mr Griffith Hughes Glanadda, chi-na, teapot and stand'; Mr Williams and Son, 1, Garth-road, tea, servIce; Miss Eleanor Thomas, Princes-road, table cover Miss Williams, 6, Vron-square, view Miss M. A. Williams, Dinas, S.W., tray cloth and d'oyleys; Mr J. R. Owens, Bangor, pictures and ornament; Mr Bob Owens, do.. fancy cups and saucers; Mr and Mrs Bowen, Bryn Eglwys, table cover; Mr and Mrs J. Evans Jones, Skiwen. South Wales, tray cloth; Mr and Mrs -ones, Tidsbury House. ornaments ;Mr and Mrs W. Jones,University House, towels; Miss Hughes, London House, set of carvers in case; Mr and Mrs Arthur Griffiths, Belle Vue, table cloth Messrs Tomkinson, Manchester, copper kettle Messrs Dories and Jones, Bangor, canister of too.; Mr R. F. Evans, Garth, leather pocket case.

Dylai y rhai hyny a ofidiant nad oedd gan Grist "le i roi ei loon i lawr" wneud lie iddo yn eu calonau.

Llwybrau'r Llew. 31ae y penodnu canlynol yn gyflwynedig i "Monwyson, y llenor gwyeh a phorthwr y llew- od," gan "Y LIew." Ymddengys fod y "Llew" wedi treulio yehydig ddyddiau. o wyl, a'i fod yn myned dros lianes ei grwydriadau. RHAN II. Awst 20, 1901. CJr^-ydro ar hyd Ilwy,br,ti y P,,Iufeiniald ac ym- weled a'u lien eglwysi. Dringo i hen bwloh y Pawl, lie bu llanc unwaith yn noeth lymun, ar nos Nadolig, fel prawf o'i ffyddlondeb i'w gariadferch rhaid fod ei serch yn eiriasboeth i'w gadw yn fyw yn y fath le, ganol haf, heb son am rew ac eira'r Gwyliau. Gwelai oleu y ganwyll yn ffenestr Llwyngwern, drwy'r nos i'w galonogi gwyddai fod Gwenlliw Pychan yn ymyl y ganwyll hono, er ei bod bedair milldir oddi wrtho. A w;t 21, 1901. Y Llew yn eyrmouta i dued'l'au yr Arenig, ac yn deddfu yn y gwres; dringo cchrau'r bryniau, a diolch ei fod mor deneu, ac er hyny yn ars.wydo rhag i'w esgyrn doddi yn ei groen. Llechu yn nghysgod pob twmpatli, ac yfed arinel yn mhob ty. Awst 22, 1901. Ar ben y goeden fasarnen fwyaf deiliog yn darllen bob yn ail a chysgu. Adfywio tipyn at y nos ar ol cael cefn yr haul. Dod i lawr o'r goeden at yr uwd a'r llaeth, ac yna i'w wal. Awst 24, 1901. Dros Fwlch y Groes Y Llew a droes, Ni welais i'r fath Ie yn f'oes; A'i gamrau'n fan, Bron methu'n lan, A'r awyr glir yn eirias dan. Mewn cyni caeth I Fawddwy daeth, Ac ni fu 'rioed fath Has ar laeth; Daeth ar ei "wheel" Drwy'r cwmwd cul I'r Dinas, rywbryd cyn y Sul. Awst 25. 1901. Dydd Llun daeth gwlaw o Fawddwy faw Fel diluw Noah arbob llaw A llechu bu Y Llew yn 'ty Yn rhuo ar y cwmwl du, A dweyd yn syth, Ni choelia i byth Nad oedd ei flew, bob un, o chwith. Awst 27, 1901. Gwawr fwy siriol beth y lbere hwn y LleW yn olwyno dros Gwm Cerris a thros "Fwldl Oerddrws, lie n'oethlwm, unig ac cer, drosodd heibio Bwlch Llyn Bach neu Lyn y Trigraienyn, lie gynt yr eisteddodd Idris Ga.wr i lawr i dynu tri graienyn o'i esgid, a thaflodd hwynt ar lan y llyn, ac y maent yno hyd heddyw, a phob un o honynt gymaint a dau dy; yna aeth y cawr, ar un cam, i ben Cader Idris. Oyrhaeddodd v Llew Ddolgellau am yr ail waith, a dododd ei ben i lawr yno dros y nos. Awst 28, 1901. Heddyw dilvnodd ei lwybr blaenorol hyd glan- au yr Wnion": ymwelodd ag aneddau lliaws a adwaenai o hen drigolion y fro yr unig ang- hyfleusdra oedd yr holl fwyd oedd yn mhob ty ar hyd y ffordd yr oedd braidd yn boenus i'r marcli a'r marchog cyn diwedd y daith. Awst 29, 1901. Bwriadai'r Llew droi'n ol tua'i hen ffau ar lan y Fenai heddyw, ond gwgai y nefoedd uwch ei ben, ac yr oedd dagrau ar rudd y ddaear dan ei draed, yntau a wnaeth gynghor a gawsai rywdro: "Gad hyd yforu yr hyn nad ellir ei wneud heddyw." Gynghor da dros ben, a llawer gwell ar adeg fel hyn nag un arall sydd yn dweyd, "Na ad hyd yforu yr hyn ellir ei wneud hedd- yw." Awst- 30, 1901. Och fi! Mae llawr y eefnfor sydd fry wedi hollti, ac ILniae pistylloedd y goruchafion yn ymdywallt re dyfnderoedd. Yr oedd y Llew yn synfyfyrio drwy'r bore a.r yr olaf ofr ddpu gynghor a nodwyd, ac erbyn cinio gwelai fod llawer o wir ynddo, ond ei unig gysur oedd dywediaa ei nain, "Nis gellir galw doe'n ol." Treuliodd y prydnawn i fyfyrio ar y wers hon, ac yna cy godd. Awst 31, 1901. Boreu Iraf, dim gefid na wylo yn ngwlad y cvmylau. Mae llawer o wir yn y cynghor cyn- taf o'r ddau wedi'r cwibl. MCewn adeg o dywyl wch, "Goreu canwyll p.wyll." Olwyno fel gwreichion try dan, ac ar ol llithro dros fwy na haner can' milldir o gerrig a graian, cyrhaedd dina.s esgobol, freiniol, hyfrydol yr hen Demiol Sant, ac yn wir 'Rol teithio mynyddoedd, Llechweddau a chymoedd, A Ilawer o, diroedd blinderus, 'Does unman mwy swynol a man mor ddymunol A chartre bach siriol cysurus," Elbai'r LLEW. I

PROFIAD LODES FACH AR YMADAWIAD Y PARCH J. J. DAVIES A'R TEULU 0 NANT PERIS. Yn oenig unig beno wýi. Yn nghorlan Eglwys Peris; Ow tan fy mron mae erchyll glwyf 0 golli'n bugadl. Davies. Gwr anwyl genym ni oedd ef,— Gofalus, cywir, tirion; Pregetliai yr Efengyl gref, I ni, a Duw a. digon!" 11 I lawn fugail fu, yn gwylio'r wyn- Wyn bach yr anwyl Iesu; Ein coledd wnai efe yn fwyn, A thyner gwnai'n porthianu. Uhyw deimlad rhyfedd, cymyisg sydd, Yn llenwi'm calon heddyw; i 'Rwyf weithiau'n lion, 'rwyf weithiaun Dywedaf i chw?u hyglyw. [brudd, Llawenu 'rwyf o'i fyned ef, I Fona, i fugeilio; Ond prudd-der eto ddyry lef, 0 hiiraeth pur am duno. Mi ro'wn, pe n agos iddo'n awr, Fy mreichiau am ei wddw Mae serch yn gryf, mae serch yn fawr, Mae yma am ei gadw. Llanddaniel a Llanedwen, Mon, Mewn sercli y gwr derbymweh; 0 feddu cywir was i'r Ion, Mawr ydyw eich cle-dw-ydtciwch. Mae hiraeth arnaf am y plant, A'r anwyl Missus Davies; Am danynt daw adgofion gant- Pau hiraeth yw Nant Peris. ELIDIRFAB.

AR GOF-GERDYN BENJAMIN B. MORRIS, GARDDA BACH, NANT PERIS. Ben anwyl, O boen ini-dy fyned, Fwynaf lencyn heini; Daw hiraeth mawr o"thdori- Boreu 000, ai dyma'i bri? Medi 14eg, 1901.

LONDON AND NORTH WESTERN RAILWAY TRAFFIC RETURN. Week ending September 22nd, 1901. Passengers, parcels, etc., and mails £ 128,612 Goods, etc., total 2156,837 Week's total P,285,449 Corresponding week in 1900 £ 293,278 Aggregate. L3,495,542 T. HOUGHTON, Secretary. Euston Station, London, N.W.

Tanysgrifiodd y gwasanaethyddion brenhinol yn Nghastell Windsor dros 300p. tuag at gofadail, ar waha-n iddynt eu hunain, i'r Frenhines Victoria, ac y maent wedi gwaddoli gwely yn Yspytty St. Andrew Clewer i beisoruvu sydd) yn gwella. CADBURY'S COCOA can always be relied upon for its purity. Adulterated cocoas are risky and should be avoided. CADBURY'S COCOA is highly beneficial to young and old, the dedicate and the robust; it contains ail the full nourish- ing properties of the Cocoa bean. It is Cocoa and Cocoa only. 3

RHYFEL DE Ai'ERIG (iolygfa y gcrlhrcchiad i'r Prydekiaid wrth y Bic-oO Rivii1 Poort.. Rhoddariom lxa-iifs yn (.-in rhifyn diweddaf am y I a ddigwyddocld1 i ys.gwad.ron c/n milwyr yn y lie uchod tra yn yinladd :ù Bweriaid.

SYR JOSEPH DIMSDALE, A.S., Arglwydd Faer newydd Llundain. Mae Arglwydd Faer Llundain yn arfer cael ei ethol ar ddyddi Gwyl Fihangel (Medi 29ain), seroh nad yw tymhor e; swydd1 yn dechreoi hyd y 91ed o Dachwedd. Syrthiai Gwyl l'ihangel eleni ar y Sabboth (y Sahbobh di weddaf). Felly dewiswyd y diwrnod blaenorol (Sadwrn) i fyned drwy y sere- moni o ethol Svr Joseph DimdalCi, A.S., yn Ar- glwydd Faer Llundain am y flwyddyn ddyfodol. Derbynia yr Arglwyddl Faer 10,000p gan Gorphor- aeth Llundain tua.g at wahanol gostau y rhaid iddo fynoo iddynt yn ystodi tymhor ei swydd, a rhaid iddo breswyho yn y lie a elwir "Mansion House.

I M. GEORGES LATRUFFE, Yr awyrenwr Ffrengaidd a Iwyddodd i groesi y Sianel mewn awyren. Y gwr uchod yw yr awyrenwr sydd amlycaf o flaen llygaid y cyhoedd ar hyn o bryd, oherwydd y mae wedi liwyddo i gyflawni yr orchest ajighyffred- in o groesi y Sianel Seisnig meWTh awyrcn (balloon).

f. ManIon C ffretiinol. Gwertha Awstralia 4,782,000 o erwau o diroedd T t^oron yn Ilynyddol. oiroedd y Dirwywyd deg ar hr.gain o fisyclwyr yn'Rei(ra+^ am yru yn gyflym. y l ^eigate Y dydd o'r "blaen yr oedd cawodydd o eira. vi> disgyn ar gopaon Eryri. 1 mae 21,000 o ffervllwyr yn Lloegr, a 23,000 o wnenthurwyr cerbydau. C^huddwyd dau faehgen, un yn ddeuddeg a'r Uall V au ar V j'9? ° ^.ori dy yn Colne, ac anfonwydi nwy I ysgol ddiwygiadol. Cafodd naw a deugain o ddynion a bechgyn d'rw-yo yn Lerpwl, neu yn niffyg talu saith niwmod o garchar, am gyngwystlo ar v Sabboth T Dargamydd-wyd mynwent 3,000 o flynyddau ooed yn Mi lite li. Almaen. Agorwyd 200 o'r beddau.— ceryg ysgwar a gafwyd. Ant yn ol i'r cyfnod pres. Arglwydd Faer Llundain y tro nesaf, yn ol v gylchres, fydd Syr Joseph C. Dimsdale, bancwr, ac dlros y ddinas. Svrtliiodd boneddiges yn Leicester, yr hon oedd! newydd gwb:hau ei 100 mlwydd oed, oddi ar ci chadair, a. bu farw mewn canlvniad i hyny. Yr oedd Mrs Strachan, yr hon sydd newydd farw yn Soottery, sir Aberdieen, yn 105 mlwydd oed, wedi bod yn weddw dros drigain mlynedd". ,i. r y eymerwyd v cyfrifiad y mae yna ostyng- la pellach o 13,176 o bersonau wedi cymeryd lie yn mhob;oga,eth yr Iwerddon. Ymfudodd 17,043 or Iwerddon yn ystod y chwarter. Llawer o gyrchu sydd y dyddau hyn i Aberdaron, y lie; y ceil y meini gwerthfawr, ac y mae rhagolyg- on disglaer am chwareli "setts" yn mynydd Llan- llechyd. Dydd Mercher, neidiod'd y "Proffeswr" William. Finney oddiar un o bontydd i'r afoJi Tafwys. Yr oedd yr uchder yn gant a deg o. droed- feddi. Nid oedd y neidiwr fymryn gwaeth. Yr oedd dur-gynyrch yr Unol Daleithiau yn ystod 1899 yn agos i 10,550,000 o dunelli. Y mae hyn eddeutu 4,500,000 yn fwy nag eiddo yr oil o Ger- mani ac oddeutu chwe' miliwn o dimelli yn fwy nag eiddo Lloegr. Gan mlynedd yn ol yr oedd gwraig a'r cwbl oedd yn perthyu iddi mewn ystyr ymarfcrol yn perthyn 1.W T. Heddyw nis caniateir i ddyn agor llythyr ei wraig heb ei chaniatad. Y mae ganddi ei hiawn- derau cyfreithiol, ac y mae yn rheoli ei heiddo ei hun. Cynhaliwyd cyfarfod arbenig o Gynghor Dinesig Rhyl dydd Llun er cymeryd o dian vstyriaeth y cwes- tiwn o ddarparu aifyrwch i ymwelwyr a"r dtef. Ar ol dadl ddyddorol a hirfaith, penodwyd ar bwyll- gor iu-benig i gymeryd y mater hwn o dan eu hystyriaeth. Ymddangosai y mwyafrif yn ffafr codi pafiliwn ar y "pier. a sicrhau seindorf cerddor- faol medrus. Ceir gwybod eto beth .fydd barn pwyllgor air y mater. Ymgeisiai naw am y swydd o "matron" yn Nhlotty Rhuth}rn. Cafodd y nifer hwn ei dynu i lawr i dri gan y STrarchetdwadd dydd Llun sef Misses Annie James, Undeb Frome, Somerset ;E. G. Williams, Undeb Romford, Essex a Miss Cath- erine Hughes, Rhyl. Pan aed ati i bleidleisio, cafodd Miss Hughes 19 o bleidleisiau yn erbyn 3 i Miss James a 2 i Miss Williams. Etholwyd Miss Hughes wedi hyny yn unfrydol i'r swydd. Gwysiwyd pedwar o towyr, o'r enwau George Roberts, Charles Johnson, Henry W. Davies a Joseph Philip Davies, o Southsea o flaen yr ynadon sirol yn N gwrecsam, dydd LIun, ar y cyhuddiad o drespasu i chwilio am helwriaeth, ac 0 ymosod ar Walter Hurst, Pentre Saeson Hall, Brymbo. Am drespasu i chwiiio am heiwriaeth, dirwywyd John- son, yn erbyn yr hwn yr oedd amryw droseddau o'r blaen, i 10s. a'r costau, a'r tri diffynydd arall I 5s. a'r oostau bob un. Am yr ymosodiad, dirwywyd William Henry Davies i 10s. costau, a'r lleill i lp. a'r costau bob un.

Y CLOAD ALLAN YN GRiMSBY I Y boneddwr vichod ydyw yr Henadorr H. Mudd., J Grimsiby. j Y mae Grimsby, let y cofir, yn un o brif bortli- laddoedkli pysgodfaol y Oherwydd iselder yn masnajh, y pysgod, bu y niieist-:aaoedd dan orfod i C'stwng < yflogau y pys.got.W)T. Stifasant hwythau allan yn erbyn hyny,"ao mae y streic wedi parhau yn awr eis p«ta:r-iia--ddeg neu bymtheg o wyt-hnos- au. _R' I

TRYCHINEB Y "COBRA." I I Math enbyd o ryfel-lo-ng ydoedd y "Cobra, a j elwid yn torpedo destroyer, ond a aeth yn ddryll- iau, manylion o'r hyn roddasom yn ein rhifyn oi weddaf. I

Y MILWRIAD MURRAY, Arweinydd dewr y Lovatt's Scouts, yr hwn a ladd- wyd yn y frwydr gyda Kritzinger yr wythnos o'r blaen. J

Y RHINGYLL TRAYNOR, V.C. Mae y V.C. olaf gofnodir wedi ei chyflwyno l'1' Rhingyll W. B. Traynor, or 2nd Prince of Wales's Own (West Yorkshire Regiment), am ei wroldeb arbemg yn achub bywyd cymdaith clwyfedig yn Ngwersyld Bothwell ar y 6ed o Chwefror diwedd'af, a dywedir fod Traynor yn gwir haeddu yr. an- rhydedd.

Y Golofn Fi?rddol. Y Gluist. Hen awrlais fy nain. A fu gollediig ac a gafwyd. Y fun dvi'd-vyll rinweddol. Yr oil yn gymhwys i'r Golofn Farddol. CYNAX. Y GLUST. (Cystadleuol yn Aberdar yn 1844.) Gwirfyg glust agorfa clyw—a gorseddl I bob geirsain, ydyw: Porth eglur i'r parth hyglvw. A i Ltis yw. MEIRIADOG. HEN A FY NAIN. HardJdbeiriant henafol oedd awrlais fy nain, Un syth fel y gorsen a J ganol yn fain Fe s-afili yn wrol, mewn 0 cornel oedd lan, I weled cywreinrwydd' fy nain a'i throell wlaai. Pa.n gryna'i <sylfaeni y bwthyn gan wynt Dilyna'i 'rhen awrlais ei orchwyl fel cynt; Disgleiriai ei iv-yneb wrth oleu tan drain A gasglw-yd gaji dd'wylaw diwydrwyddfy nain. Er iddo fod yno am flwyddau oedd hir Fe gadwodd ei broffes i draethu y gwir; Pan ddrysai awrleisiau yr ardal eu sain A'i pawb i ymholi at awrlais fy naail Bodolai yr awrlais tra nain yn ei chryd, Dilynodd holl dioion ei bywyd i gyd; Mae'r awrlais liydi heddyw yn beraidd ei sain, Tra'r gweryd yn cuddio gwynebpryd fy nain. Dynodai yr awrlais yn eglur o'i sedd Mai byr ydoedd bywyd cyn symud i'r bedd; Dywedai myn anga' ei gleddyf o'i wain I'm taro rhyw ddiwrnod 'run mo-dd a fy nain. Penrhosgarnedd. G. HUGHES (Rhosgar). Y FUN DDIDWYLL, RINWEDDOL. Mae'r fun ddi-dwyll yn wastad, Mal llusern yn ein plith, A phurdeb ei chymeriad Sy'n ddisglaer fel y gwlith; Cliwaer ydyw i'r friallen, Tlos ferch yr hafddydd clir, Hon wisgir gan ei pherchen Mewn eurglog, emog, ir. Yn nhiem y fun rinweddol ,"l'rig diniweidirwydld byw, A cheinder baloh naturiol Y rhosyn hardd. ei liw; O wewi gruiddiiau ihawddgar Datn wen garuaidd dlos, Mal gwenau'r seren lachar Sydd fry ar aeli y nos. Ei llais peroraidd, hyfryd, Draidd drwy'r awvrgylch glan, Nes clyw claer engyl Gwynfyd Swn cywair lion ei chan O'i llygaid mad tryloewcm Melltena swynion serch, Nes denu pob twym-galon I garu'r foesgar ferch. Os, meddwl wna'r arlunydd Doeth, celfydd ynddo'i him, jAm wneuthur darlun 'splenydd orr angel llachar, cun, Ar ddelw'r fun rinweddol Wefreiddia dol-f a'i cherdd, Gwna ddarhm teg o'r angel Drig yn Mharadwys Werdd. Rhosybol. GLAN RHOSYDD.

Nos IVeiver darfu i enth feclian Mr Griffiths, prif athraw ysgol Nebo, syrthio o gerbydres a dk?ithiai rhwng Caernarfon a Phenygroes. Sylwodd y guard air y ddamwain, ac ataliwyd y gerbydres. ,Erbyn i'r "guard1" gyrhaedd y lie, yr oedd yreneth fechan wedi codi. Er iddi ddychryn yn fawr, ni dderbyniodd niwedl. Almanac y Gweithiwr, 1902. Cyhoeddir yr Almanac diclnyddiol a phoblogaidd' hwn gan gwmiii y Quinine Bitters, Llanelli. 11 Daeth allan o'r Wasg yn gynar eleni eto, fel arfer. Da, genym weled ei fod yn parhau yn ei ddyddord-eb, ac y profa eleni eto yn llawlyfr hylaw a gwasanaethgar i weithwyr Cymru. Er mai llvfryn bychan yw mae ei 32 tudalen yn orlawn o wybodaeth a gwersi buddiol, yn nghyda, chyfarwyddia-dau amaethyddiol, teulu- aidd, meddygol, a chyfreithiol, heblaw yr hysbys- rwydd arferol a ddisgwylir gael mewn almanac am y tymhorau, gwyliau, ffeiriau, codiad a machludiad ;ha:id a lloer, cyfnewidiadau y lleuad, pen llanw y mor, etc., amryw o'r rhai a geir yn fwy cyflawn yn Almanac y Gweithiwr nag mewn un Almanac Cym- raeg arall. Ceir ynddo hefyd ddetholiad. o fanron dyddorol ac englynion, yn nghyda thudalen wleid- yddol fydd yn ddyddorol i luaws o Gymry. Mae ynddo y fath amrywiaeth fel y ceir rhywbeth yn- cyfateb i chwaeth pob darllenydd Cymreig. Mae yr Almanac 'hwn i'w gael yn rhad dim ondgofyn am dano yn mhob siop lie gwerthir Quinine Bitters Gwilym Evans, neu enfyn Cwmni y Quinine Bitters gopi o hono i unrhyw gyfeiriad ar dderbyniadi stamp dimai i dalu ei gludiad. Ceisier ef yn ddioed rhag bod yn rhy ddiweddar. COOLING, REFRESHING, INVIGORATING HORNIMAN'S PURE TEA. HORNIMAN'S TEA. Is guaranteed absolutely pure. HORNIMAN'S TEA. Is the drink of PLEASURE AND OF HEALTH. HORNIMAN'S TEA. Is, beyond doubt, the BEST AND CHEAPEST. Can be obtained at: — Bangor: BicknelL, 242, High-street; H. Lewis, Comet Stores, Arvonia Buildings, and at Llanrwst. Carnarvon: Owen, Chemist. Portmadoc: Newell, Confectioner. Nevin: Griffith, Grocer. Conway: Williams, Chemist. Beaumaris: Riddish, Chemist. Penmaenmawr Co-operative Society; Roberts, Grocer. Llanberis: Ingham, Grocer. Llanfair- fechan: Morgan, Grocer, etc. Williams, Tea Deal- er, etc. Llandudno Roberts, Chemist. Llangefni: Jones, Grocer, etc. Colwyn Bay: Hughes, Grocer, etc. Newborough Lewis, Grocer. Criccieth Owen, Grocer. Penrhyndeudraeth: Jones and Son. Upper Bangor: Williams, Grocer. Brynsiencyn: Hughes, Grocer.

COIOID y Ovdianion. Na ddefnyddia heddyw yr hyn fydd yfory ei angen. Wedi i chwi iwledda yn ngwesty gwagedd na ddadleuwch y goat. Os oes arnoch eisieu eich taith yn hawdd- ach trwsiwch eich ffordd. Gwell yw bod -n foddlawn ar ychydig nac yn anfoddlawn ar lawer. t Gwell yw yehydig mewn heddweh, na mawr olud mewn anghydfod. Y mae pdb bod dynol wedi ei eni i ddylan- wadu ar rhyw fod dynol arall. Gwell yw ychydig o ofalon bydol na llawer, er eu bod yn dwyn elw. Pa mor ycihyclig a ellir wneud dylid g^vneud yr ychydig hwnw yn dda. Gwell yw ysbryd diolchgar am a feddwn, na bod yn anniolchgar o eisieu chwaneg. Na arhoswch am nefoedd hyd onibyddwch farw, ceisiwch yr oil a allwch o honi yma. Gwell yw darostwng y meddwl at y sefyllfa na cheisio codi y sefyllfa at feddwl balch. Byddwch sicr, os. yw Duw yn ein hanfon ar hyd llwybrau creigiog, y gwna efe ofalu am es- gidian cryfion i ni.—Dr. Maclaren. Y mae dros 420,000 o ddynion y ffyrdd haiarn, trams, omnibuses, cerlbydau, ac agerlongau, yn cael eu cadw i weithio yn Mhrydain Fawr yn unig drwy y dydd ddarparodd Du.w iddynt orphwyso arno. "Poenir fi yn fawr," meddai gweinidog wrth un o wrandawyr ei eglwys un tro, oherwydd diffyg cwsg yn y nos. Yr wyf yn gorwedd yn effro awr ar ol awr yn meddwl am fy mhre- gethau." "Yn wir," meddai y gwrandawr; "paham na chodwell i fyny, a darllen cyfran ohonynt?" ffaith nid af vno." Mewn pentref bychan yn Nghymru y mae dyn o'r enw Adda Jones yn byw, yr hwn ,sydd yn berchen fIerm a pherllan odidog. Wrth fwrtid cymydog iddo un diwrnod cynygiwyd iddo ychydig o gerllyg, pa rai a wrthododd, gan ddweyd nad oedd efe wedi bwyta afal yn ystod ei oes, nac unrhyw firwyth arall. "Gresyn," meddai y .cyfaill, "na buasech chwi yn Mharad- wys yn lie yr un oedd yno o'r un enw a chwi. Buasai wedi arbed llawer helynt." Pa faint o famau sydd fel hono oedd mewn trengholiad yn Llundain y dydd o'r bla.en 1 Gofynodd y trengholydd iddi pa. faint o blant oedd ganddi. "Yr wyf yn meddwl fod genyf chwech" meddai hithau. "Onid Idych yn sicr ?" "Creldaf fod genyf chwech ond nis gall- af ond enwi pump." Y Trengholydd "Chwi yn fam, ac nis gellwch ddweyd nifer eich plant!" "Wel, rhoddweh i lawr bump, ond yr oeddwn yn meddwl fod yna chwech i fod," meddai hithau y nghanol chwerthin y llys. Agos i dri chan mlynedd yn ol, pan oedd Essex wedi ei orcliuddio a choedwig trwchus, darfu i foneddwr o'r enw Thomas Turner golli ei ffordd, a phenderfynodd newynu i farwolaeth, neu ddyfod yn ysglyfaeth i fwystfilod gwylltion, pan yn sydyn y clywodd swn hyfryd clychan eglwys Saffron Walden yn seinio yn ei glustiau ac yn cael ei arwain gan y swn hwnw medrodd gyrhaedd ei gartref yn ddiogel. Bu farw ar Mehefin 27ain, 1623; ac fel cydnabyddiaeth oi waredigaeth, efe a adawodd swm o anan er budd blynyddol i chwareuwyr y clychau. ÐygWJld hen wreigen .gerbron y llys ynadol y dydd o'r blaen ar y cyhuddiad o feddwdod. Gofynai i'r ustus ei goll.wng yn rhydd os cymerai hi yr ardystiad. "Y mae yn lied hwyr i hen wreigan un bymtheg a thriga-in mlwydd oedd gymervd yr ardystiad," meddai yr ustnB. "Nid yw byth yn rhy hwyr i wella," atebai hithau. Wei," meddai yr ynad, "Feallai fod rhywbeth yn hynyna. Mi 8;ch gollyngaf chwi yn rhydd y tro hwn. Peidnwch a dyfod yma. eto." Aeth hithau vmaith. gan godi ei llaw ar yr ustus, a dlweyd, "Diolch i chwi. Dyna. i chwi fendith Gipsy. r 1 Yr oedd y diweiddar Barch Peter Mackenzie yn enwog am ei ffraethine/h. Yn ei areithiau, ei brege-thau, a'i ymddiddanion yr oedd cryn ffraetkder yn dyfod i'r golwg. Yn ei fachgen- dod, hefyd, yr oedd yr un mor fedTus yp byii- Pan yn faehgen o lowr (oherwydd ei rieni (^dd- ynt mewn sefyllfa dlodaidd), anfonwyd ef un diwrnod gan ei fam i'r dref agof. gan farch- ogaeth yno ar asyn. WrTth ei weled fel hyn yn. marchogaeth yr asyn, gI11wod. bachgen ar ei ol —"Pa faint sy' gan dy fam eisieu am \^r a^yn. Peter, i fyny a'i atebiad, a drodd y bachgen, a gofynodd mewn ton ymholgar Pa m. A oes gan dy fam eisieu du 1" Aeth bachgen bychan tlodauld, yr hwn oedd yn byw yn v rhan iselaf o dref Saesnig, l ystafell genhadol, yn mha. un y cynhelid Ysgol Sabbothol. Un diwrnod. heb fod y mhell ar ol hyn ceisiodd rhvwun ysg.wyd ymaith ei ffydd yn yr hyn yr oedd efe wedi ei d lysgu yno trwy _"Os yw Duw vn dy garu mewn gwirion- edd r/aham na wna efe gymeryd gwell gofal ohonot? Paham na ddyiwed efe wrth rywun am anfon o esgidiau i ti, neu anfon digon o 10 i barhau am y gauaf?" Meddyliodd y bachgen am foment, ac yna dA-wedodd mewn llai9 lied gTynedig—"Yr wyf yn meddwl ei fed dweyd wrth rywun, ond fed hwnw yn angnofio.