Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
25 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Pa. foddymae I :iz'! ø, I yn cynorthwyo I I y Gogyddes. Lleiha Lemco y gost: ysgafnha y gwaith: Lluosoga y rhestr o bethau da: rhodda flas a neillduolrwydd i'r dysgleidiau, a sicrha berffeithrwydd mewn coginiaeth.
--------_---------AMLWCH.
AMLWCH. TraddJododd Deon Gwladol Twroelyn bregeth ragorot nos tSul diweddiaif yn Ejglwiysi Porth Anilwcli. Tystiolaethai pawfb mai da oedd iclidtynt Jod yno. Gwkdd i'r Ysgol aaiip,iog.Dydd Marcher rhodd- odd Mr Penny wledd i dros 60 o juelodaiu yr ysgol uchod. Haedda Mrs Morgans glod ami ei llafur diros bJant. Amlwch. G wasanaethwyd wrth y byrdldiara gan Mrs Morgans a'r teuiui, Miss Rouse, National Scbcol, etc. Y John Eliza.berth. "Bu i'r ÓJdaJU dd'yn oedd ar fwrdd y "sma.ok" uchod igael 00 glanio yma. drlydd Mercber gall gweh y "pilots. Gadawsant y llong gyd'a'r hwyhaiU wedi eu ehwythu i ff wrdd yn dlrifftio ockieutu pium' milldir i'r gogkdd-ddwyraiii o Amlwch. Y Cafes Newydd.—Y mat'r adeilad newyddl godir gan Mr Lewis "Hughes yn Dinorbeu-squaaie yn tyfu bob dydd, a plan y'i gorphenir hyoo yn yahiwaneg- i.ad bardd at adeiladau y dref, heblaiw y bydd. ldido gynenwi yr angen mawr sydd yn y dref am dy o'r faith. Y CYNGHOR DOSBARTH DINBSIG. CynhaJiwydl cyfarfod y Cynghor nos Fercher, 'ac YT oedl yn bresenol. Mr John Jones (cadearyiddl) Mr William Thomas, Bryn Eilian (is-gadeirydd) ,M.ri John. Williams, Tlafoayllin; Thomas Williams, Uaethdy Bach; W. H. Thomas, Lewis' Buildings; Richard Jones, Graiaiifrvn; Owen Priteliaaxl, Machine-street; Wilham Williams, Post Office, Port; John Williams, Dyffryn Adda; Jolm Brindle, Market-street.; Hugh Pritchard, Bryn Eleth gynt; William Thomas, Sakm-streeb; T. Williamson, Glanilyn William Jones, Queen-street; Dr. Jones, Brynhyfryd. gyda Mr W Fanning (elerc), Dr. T. Jones (swyddiog meddygol), Mr John Roberts (sur- veyor), a Mr Iv. Williams (trethgai&glydd). Yr oedd hwn yn gytfarfod Red bwysig, yn gymaint fod, pemdterfyniad i'w basio betli i'w wneud. gydla golwg air yr arguu ar yr Afon, Gooh. Wrtih ddechr-ju y gweitlxncdiadau sylwodkl y Cadeirydd mai y peth cyntaf i ddod o'u 'blaen oedd) cadarnhaui y penderfyniadl a basiwyd yn y cyfairrfbd aibenig yn nghykh yr argau, sef rhoddi rhybudld i Mr Thomas Williams i symiud yr amgau yn mfoen saith dliwmod, ac oni wnai fod yr arolygyddl i'w symud i ffwixid,. Dywedwyd yn y cyfarfod! fodi vn aingen- rheidioli cael barn yr ynaiion cvn y gallant ei symud. Mr Hugh Pritohard a ofynai pahiam nad oedd gwy s wedi ei xheddi. Mr William Thomas, Bryn Eilian, a. ddywedai fod y cleno mewn tipyn o anfantais, trwy ei fod yn rurfer a gwfilhrtitlu dros Mr Thomas WillMaimis, a chynygiati ef eu tod yn cael eyfreitldwr anmbvnol .a:r y Cynghor i helpu yr arolYlgydd i dynu alliun y wys (summons) yn yr achos. Paéwyd i'r Oadeiiydd, yr Ts-gadeiry(?Jd a'r pwyll- gor fu yn ystyjied yr ruchos i weled cyfreithiwr cyn g'.Kithvedxi Cynygiwydi Mr Thornton Jones, Bangor. Mr Wivliam Thomas, Salem-street, a ddyvvedaj ei fod ef wedi gwneiudi pendierfyiuad. na bydkiaa idldo ef bkidJeisio mewn unrhyw aolios dros rodkii oostau o'r tii beb gael born y trethdalwyr ar yr achos. jir Brindle a ofynai i'r rneddyg a ocdd yn siwr iod, yr angau yn ptayglu ie-chyd y cyhoedd? Dr. Jones: Ydyw. Mr John Williams, Hafodyllin, a. ofynai ai dyna vr unig Sordid! y geilldd ei SYMTLui,? Dr. Jones: Xe. ^Tr Tiiomas Williams a heria.i netb fod yna iinrhyw berygl; fod y "coal tar" sydd: yn rhedeg iddi yn iach, as fodi y paent yn iach hefydi, trwy ei fodi yn cael ei gario gydar r rheilffoxdd. Mr John Willi a.nis, Dyffryn Mkla., a wnaeth tcraeth am y perygl yr ooddynt yn rlioddi y plwyf ynddo, trwy y gallai aarwadn i filoadd o bmnau f) gosfcam i'r tiPetlid'alwyr. 1 Mr W. H. Thomas a wnaeth sylwadhu gyida. golwg ar gymexydl l'lads y trethdailwyr. Onid oedidynt yn cynrychioli y tretlida.lvvyr ? Pe yr elentt i ofyn i'r trethdalwyr am bob d:imai oeddynt yn wario pa brryd y galkut basio pethau? Gan na.d! oedd diiim gweliiant o flaen y Gynghor cynygiai Mr Hugh Piitehard em 'bod i fyned at y peth nesaf, ac feey y bni. PWYLLGOR ARIANUL. Cynygiai Mr Thomas, Bryn Eilian, fodi mifer o fan gyfrifon oedd wedi bod o ilaen y pwyllgor yn eaeleu talu, a pbasdwyd. Gydia .golwgi asv y rhai oedd hub dalu y dfrefch, a. bod gwys i'w rhioddi i'r oil os bydwfent boeib daJiul cyn y 5ed o Fedi. dywedai y >treth¡galydd: fod oddeiiitait 200p allan ctl) 2»Ir Thomas, Bryn Eilian. a gynygiai gael cyfair- fod o'r Pwyilgor Arianol cr 7.,wyn eyfarwyidldlo y trethgasglydld i fyned yn mlaen, a phasiwyid hyn. Mr Thomas, Bryn Eiiian, a aJerth yn mlalen gj'da'i gynygiad i newid y rlieol sofvdlor gydu, golwg ar ynmtillduad aelod. Yr oedd y rlneol yn gofyn fod i bob un a ymmeilldtoai o'r CVngiior dalu 5p. Yr oedd ef am gynyg, os igaiiai un roddi rheswm digon- ol i'r Oynghor ainn ei ymddiswyddiad, ei fod i gael gwneud hyny heb dalu dim. Mr Hugh Pritdhard! a eiliai hyny, a phasiwyd yn unfrydiol. Dadikinwyd Hythyr odldi^vrtli Arglwydd Stanley yn nghykh y farchnad. Gofynai a allent roddi amcangyfrif pa nifer o droliaoi moch bach -e!ci i'r shed. Dy.vedai fod y lie ax hyn o bryd yn cael ffi ddal gan, Mr 0. Thoma.s, adieiladydd!, ond dfaailM fod Mr Thomas yn barod i wniiud1 unrhyw beth iesr hw-rlusdod i'r cyhoedd. Mr John Williams, Dyffryn Adda, a fethai a dead pa'm yr oecldynt yn myned i gymaint o drafferbh OTda syanud y tro'iiaii at y farchnad. ilr Wiliam Jones a ddywedai nad oedd yn briodol symud y pethau o ganol y Square heb fe priodol iddynt fyn-ed yno, ac md oedd! amheuaeth Had oedd; eisdeu lie priodcl ar bob tywydd, Mr John Roberts a dByw,eidni ei fod wean ymwe.eri a'r tfynonau, a phandt'rfyuwyd fod i'r arolygydd a'r meddyg roddi hadroddiadau mewn ysgnfen o hyn allan. Cafwydi ^,ylvv* i lythyr didae.th ocLdriwrlTi yr Eeclesiastieo/1 Ooluti-iissioners yn nghylcfi rfient ty a t-Iii-r yn y IMios at wasa.naeth yr arolygyddl fel ile i roddi ysguibdon y dffef, a ochynygid ef am ddtwy bunt y fiwyxldyn. Afa, Ebenezier Pritchard a ofynai gael gwrandawiad -yn nghylch cael traen. Gan belled1 a. hod rhwystr i'r un presenol trwy ei fodi yn myned trwy dir Mrs Thomas, Westey-street, arnhcuiai y Oynghor v eawsent fyned dJr'wy waii Mrs Thomas. Gofynwyd haam yr aml-ygydal, a rlywedai yntaM nad oedd yn meddwl y igwnai wrthwyne'bu. Darllenwyd llytihytr doniol iawn oddiwrth Mrs Francis, Hafodonen, yn mha un v dy-gvdai nad oedd tair punt vn ckligon am tresmas. Hetfyd, llyfSiiyr oddiwrth oruchwyliwT Mr Rayner i'r peirwyl nad oedd a fyraai df a'r lie yr oeddi angthydWlelJediadl yn m gyloh yn yr Afon Goch, ac fod y mater yn sefyfll yn igyfangwfbil gydla Mir Thomas WiUiamns.
GAERWEN.
GAERWEN. Marw'n Dair-ar-hugain Oed.—Ie, yn yr oedran cynar hwn y galwyd oddiwirthym Owen Williams, 'Refoil Bach, mab Mrs Ann Williams, yr hon sydd wedi .gweledi ami a blin brofedigaethau. Rai biynyddami yn ol ,giadawyd hi yn weddw gvda thyaid o blant,; ta.i:" blvnedd sydd er pan y claddodid ei maib Ellis, yn f achigen ieuiamc gobeithiol; a boreu G'wener cymerodd angau oddiairni ei maib Owen, yntau yn facbgen a gair da i'w ymarweddiad, a'i garedigrwyddl i'w fani. Gwieithiai ar y rheilffordd, a tiiybir mai oerfel a gafodd gyda'i waith a arwein- iodd i'w farwolaeth. Yr oedd yr angladdlblrydnawn Llam yn un o'r rhai mwyaf welwyd yn y Gaerwen ers talm; yr oedd cymadnt o gydynidteimloidl a'r fam druan a'r teui-a. Yr oedd dwysder a galar yn mhebman. Gwasanaethwyd1 yn y ty gan y Parch John Roberts, gweinidog yr eglwys yr oedd yr ym- adawedig yn aelod o honi. OiiudVyd' yr arch tua'r fynwent ar ysigwyddau cyfoedion yr ymada^iedig. GWfÚth prudaaicM1 oedd rairio Owe^i i'w fedd' yn dlair- é.r-hugau. oed. Gorchuddid yr arch a blodau serch cyfeilldon. Yn yr eglwys a'r fynwent, dtiirllenwyd y gwatanaeth gan y Parch T W. Griffiths (curadi), a chenwyd "Bydd myrdd o ryfeddodiau," etc., i geisic- chwaliu ychvdig ar gymvlau duon siom a galar o"d y fam weddw aillai cdweyd yn: ngieiiriaai TTebor Mai Y fi yn yr ymchwydd oedd ddyfriaf,. I I Yr A-iddangosfa.—'Cyfarfyddocld yr élIellodau oan- lj-r.icd or pwyrlljgor nos Sadwrn i wneud y treifniadau- terfynol erbyn y 19eg cyfisol :-fr H. O. Williams ((■:{<]< iiydd). Parch T. W. Griffiths (is-gadeirydld.), Mri H. Piritcliaird, Ty Gwyn J. H. Williams, Ty Coed, ao R. Jones, (ilotli Hall. LIanddhniel; ac o'r Gaerwen: Mri J. Lewis, Ysgol y Bwrdd; W. Hughes, Bronheuilog; H, Hughes, Evan Thomas, R. Roberts, Richard Evans, Ricliard Thomias, O. Jones, a D. Hughes (ysgrifenydd). Yn '<mTan y f y (-I C' ceifyddytdtwaith mae rhai ymgeiswyr wedi anfon eu gwaith gyda, ffugenwau yn unig eraill y ffug- enwau lieb y gwaith. Er mwyn i'r ysgrifenydd Laroioi y "catalogue," erfynir ar i'r holl ymtgeis- wyr anfon era henwau priodol, yn nighyda' u gwaith, ar unwaith.
QlW ALOIfMAI.!
QlW ALOIfMAI. Cjmgheirdd yr Annibynwyr. Nos Wenar, yn j Moriah, capel newydd yr Annibynwyr, cvnlialawyi cynghitrdd, d'an ^y.w'yddiwath Mr A MeKiUlop, Y. H. Pe cynhelid y cyngherdd ddeufis yn ddi- W' ddaraoh ar y flwyddyn cawsid gwell cynulliad, etc yr oedd yno nifer dda. Yn ei aneonchiad, rhoddodd y LlyAvydd ganmoliaeth i gyfeillion y lie am aciieiladu capel mor harddi. Yr oedd yn gwyfbod mai ymgyimeriad lied fa.wr ydoedd, ond yr oeddynt wedi cael oefnogaeth dda, yr airdal ac wedi ymoo rhan oi' ddyled. Yr oedd y rhaglen fel y canlyn — Can y Maochog," Mr Ted Williams, Penrhyn- deudraeth adroddiad, "Yr Ystorm," Mr William 'nomas, Bodffordd can, "Unwaith eto'n Nghymru arwyl," Mr Ted Lloyd, Ffestiniog; can, "Bwthyn yr Amddifad," Llinos vr Eifl, Llan- aelhaiarn adroddiad, "Y Llythyr Olaf," Mr W. Oweri. Bel'on; deuawd, "Excelsior," y ddau Ted can, "Y Gol omen Wen" y Llinos; can, "Cvmrui Newvdd," Mr Ted Williams; adroddiad, "Y Miiwr." Miss Madge Williams, New House; dieuiiw d. "H vwel- a Biodwen, y LAinos a Ted Lloyd. Yr Õedidl gwobr o 10s 6c yn caiel ed chynyg all, yr adroddiad goreoi, ? thraddodwyd beiraiajdaeth newy dd a.c addysigiadbl gan Mr H. Brython Hughes, Bethel. Nid oedd ond dau—Mri W. Thomas aj W. (wen-yn cystatdCu, a'r blaenaif hoooododcl: yr haneir- gini. Canodd Mr Ted Lloyd "Nacw." ae arwedn- i!dd y Ted airaJl gyda chanu "Hen vVlad fy N ha da,u. CV'feiliwyd gan Miss Madge Williams a Miss Defferd, Llangefni, Pasiwyd' diolch .eynes i Mr John Williams am galeJ benthyg ei berdonsjg, rue; i'r cadieirydd a phawb roisant gynorthwy. Fe- allai nad anfuddiol fyddai gair nieoi ddaii pellach. Gwelir oddiwrth y rhaglen fod y pwyllgor wedi sidha.u gwasanaeth cantorion newydid i'r rhan hon o'r wlad. ond gwelir hefyd na ellir dweyd yr un !J{"th am eu caneuon. Diaii mai am,can sicrhau gwasanaeth y oantorion hyn oedd cael cyngherdd uwchraddol mewn ruewydd-diib. Ond fe'n siomwyd yn i'.yny. Cantok-s swynol yw Llinos yr Eifl, a ho!].,l ddiynihongar ac y mae'r sylw diweiddaf i'w wneud hefyd am Mr Ted Williams. Gyda, chantor, fel gyda) phregethwr, rhaid gofalu na bo dim yn gwithweitliio dylanwad y gan rc-,u y bieigetli-mao& gan y bobl gluist, oes, a llygad hefyd. Rhagorol oedd y ddeuawdi "Hywel a Biodwen," ac. vr oedd gwyleidd-dra ymdd-ang-osiadol "Biodwen" yn effeithiol iawn. Gyda "Nacw" y catfodd Mr "Lloyd fwi af 0 afael—penil-Hon yn cymeryd yn dda gan "y l'liaws." Yr adroddiad .goreu gafwyd ydioedd "Y Mflwr:" yr oedd, meddiad yr arwemyddi, yn "fendigedig o dda." Ysgrifenydd y cyngheadd yKicfdd Mr Hugh Evans.
LERPWL.I
LERPWL. Marwoliaeth.—Yn drist yr ysgrifenwn lianes mar- wolaeth Mr Hugh Jones (Trisant), yr hyn gymerodd le yn Nhrefriw ddydd Sul, aic etf-o tut 60ain mhvydd oed. Fel y cyhoeddtem ycliydig wytlmosau yn cl. ar ymweliad) a Threfriw yr oedd, Mr Jones, pryd y tarawyd ef ag ergyd o'r paiiys. Yn enedigol o Benrhos, Camel, yn agos i Lanerchymedid, daelh. i Lerpwl too 36 mlynedd yn 01, Lie y cariodd fasnaeh yn mlaen fel adieiladydd. Cododd' ei lafur a'i alk. ef i sylw yn fuan; et yn gadea-rydd liwrcLcL Lleol Walton, ac ymddiriedwyd: iddo amryw swydd- 8JU pwysig erail! yn mywyd y ddinas. Er ei weith- garweh yn y cyfeiriad hwn, feiillai maii yn y cyloh arefyddol yr ymhvfrydai Mr Jones benaf, fel y bu i'w gariad gyda'r gwaith hwn ed godi yn un o leygwyr Iblaenaif y Methodistiaid yn Lerpwl. Gwnaed! ef yn ddiaeon yn eglwys Netherfield-road yn 1876, a rhoddodd yntau uaddas a.5 y swydd hono fel cyfarwyddyd tyner ac ymwelydd caredig. IAlanwodd gadlair cyfarfod misol ei enwad droion, a safai yn aelod blaenllaw ar wahanol bwyllgorarji y cwrdd hwnw. I'r bachgen a'r eneth ddeuent yma. o'r wlad, canfyddent ynddo ef gyfaill pur a, chynghorydd caredig, a gall ami i weinidog edrych i fyny ato yn y cyfeiriad hwn. CVmerai ddydldor- ddb mawr mewn cywredniaieth, a meddai g-alsgliad heketh o hen arluniaa g\vertMawr. Fol bardd ca.wn gan Trisant aimryw ddiarnau chwaietlius a phenilllion ta.rawjadol a phert, a meroh iddo ef yw Miss Bessie Jones (Telynores Gwalia). 'Cymerodd yr angladld la dd vdd Mercher yn mynwent, Anfield, pryd y daeth tyrfa fawr i dialu y dieyrnged olaf i'r gwr a garerit mor fawr, ac i'r hwn yr oedd marw yn elw. Taiened yr ad-en ddwyfol ei ichysgod dros y tetilu yn em profedigaeth lem o golli priod tyner a thad gofalus.—'Lleifiad.
,LEANER,CHYMEDD.
LEANER,CHYMEDD. Daien Wen.—Yn y Ilys misol, ddydd Llun cyn y diweddaf, nid oedd yr un achos i w ddwyn geir- biron. Y e-dau ynadi presenol oeddynt Mri W. Lloyd ao R. L. Edwards. Da. iawn, Llanerchy- medd. Telynor Seiriol. Y niacr telynor adnabyddus hwn wedi ei gyflogi i wasanaethu yn y nodachla fawr gynbelir am bedwar diwrnod y mas nesaf mewn cysvliltiad a Chapel G-ve-street, Lerpwl. Dymunwn longyfarch Mr R. J. Jones, con- tractor," Twtrcu'helyn, ar ei waith yn Hwyddo i g ld y "contract" i .adeiladu tan newyddion pcrthmol i'r Llywodraeth vn Ngtamaes. Dym- unwn" bob llwydldiant iddo yn ei anturiaeth,— Envllysiwr Da,. Gwerthu Defaid. — Ddydd Mercher, y laeg o Awst, cribaliodd Mr William Jones, arwt-rthwr, Amlwch, y 14eg arwerthiant blynydidol ar ddefaid penau diuon (SlrTOpshire Downs), o eiddo Mr Thos. Prichard, Llwydiarth Esgob. Gwerthwyd' mahoren ptdair oed Krdderchog, w'edi ei brynu yn arwerth- iant Mr A. E. Mansel, Harrington Hall, a.g oedd mill gwobr yn y Shropshire and West Mid- land Show, am punt, a'r wyn myherym o'i (lwJ'Ciga.tb ef am 3p y pen ar gyfartakdd. Pe aeth mn i 4-p 2 s 60. Y m^-heiryn hhwdd am tua 72s v p • a'r mamogia.id am o 41s i 4s y pen. Defaid crvfion o wlaniad da oeddynt, id Y profir, drwy fed eu gwlan wedi ei werthu aan 85c y pwys air ) auction yn Birmingham.
LLANFAIR P.G.
LLANFAIR P.G. Ma.n^xlaeth Mr John Remy Da.vie >.—Dydd lau tarawy.i y lie hwn a, ibraw gan y newydd aim- farw- olaeth y dyn ieuano uchod', leab hynaf Mrs Mary Davies. yn 28 mlwycOd oed; Wedi bod yn egwJèóorwa" Mri Hamilton a Jones, fferyll- wyr, Bangor. aeth i Drehai-ris a lleoedd eraill, ond! ers 1 lawer 0 flynyddau bellach yr oedd gydiai Dr. Prytheich., Porthaetb.wy, ac yn dra adnabyddtas fel bachgen hoffus yn ei holil gysylitiadaut. Byr fu ei waekdd cerddodki adtraf y dydd Llun cyn marw, a tiirodd ei waeledd yn enyni.ad ar yr ymenydd. Chdwyd ei weddillion i fynwent y plwyf brydna.wn Llun angladd i feibion. Gwasanaethwyd gan y Parchn. W. J. Williams a'r Cwrad. Y mae cyd- yrcdeimlad byw iawn a'r fam-weddw yn ei dlygn br o fed ig aeth.
LLANGAFFO.
LLANGAFFO. Pkserdaith. -— Dydd Mawrth, y 25ain cynfisol, talodd Ysigol Sobbothol Bethania ymweliad1 a Rhos- neigr. G'an fod yr ysgol wedi cynyddu cymaint yn ddiweddar yr oedd yn angenrlieidiol cael ugain o gerbydau i'w oludo y-no. Golygfa gwerth ei gweled1 ydOedd y r holl ysgol yn myned yn drefnus gyda'ui gilydd. Wedi cyrhaedd yno cafodd pawb eu gwala a'u gweddill o de atYJm brith, ac felly cyn cychwyn .uii^ef. Cyrhaeddwydl Llangaffo wedi cael di\vrnod! braf a. phawb wedi imwynhau eu hun yn ardderchog. Teimia yr holl ysgol yn ddiolchgar i'r cyfeillion roddasant etu cerbydau, a hyny yn rhad ac am ddim, am haelioni yr ardal yn diod a. digon o ifwycC, ac i liawb roddasant; eiu gwasanaetih. Gobeithio y cawn ddiwrnod cyffelyb y flwyddyn nesaf.—O. R. T.
[ LLANGEFNI
LLANGEFNI Moelwyn.—Nos Fawrth traddododd y Parch J. Moelwyn Hughes, M.A., Ph.D., bregeth yn Moriah. Merlyn Dir. Prytherch.—'Eniilodd Dr. Prytlierch y brif wdbr yn Arddanigosfa Dublin yr wythnos ddiweddaf ami ferlyn 13-2 dyrnfedd neu danodol. Ysgol Sul Lon y Felin.—Yr oedd siomiant mawr yn. mysg y plant ddydd Gwener, gan i'r gwlaw rwystro ididynt fynedt i Rosneigr; ac yr oedd y "plant mawr" rywbetli yn debyg eu tymher. Ond dydd Llun act hp wyd mewn llawn afiaieth yn ngher- ihytda.u pedwar-olwynog Mri R Roberts, Capel Gwyn; Thomas Pntoha-rd, Bryngwran, a Mr H. S. Jones. Llangefni; a rbifai y Ihvythi yn nghyd 74. Nid oes eisieoi dwevd i blant Lon y Feiin fwyxhau eu hunain ar lan y mor. Gwa.sanaeth\vyd i'w rlieidiau gan arolygwr ysgol (Mr J Davies, Glanilvnfa-road) ai Mrs Davids, y rhai oeddynt. yn rhoddi y te, Mr Stephen Ellis, yr hwn lodidodd "buns" i'r plant; aic hefyd yr athrawon a'r athrawesau canlynol: —Miss Parry, Mill-street; Miss McKillop, Anglesey Cafe: Miss Jennie Jones, Regent House; Miss Hughes, Chapel street; Miss Ellen ffll; Mri O. Jones, Mythyrdy M. Pany a. G. Rogers, Bee Hive, ao R. H. Williams, Aled House. Gan Mrs Williams, Plas Abeir, y darpar- wyd ar gyfer yr ysgol yn Rhomeigr, yr hon, wrth wrando yn grail ar y plant yn oanu yn swynol dan axweiniad Mr Davies a Miss Parry, a agorodd ei clialon ac a roddies iddynt ddigon o "ginger ale." Cyichwynwy d adref fin n .>s, a chyrhaeddwydi yn iach a dianaf. Hyderwn y bydd y wiMaith yn sym- byliad i'r gwaith da wneiir yn mysg plant y rhan yma o'r dref.
.LLANGOED.j
LLANGOED. j Gair i Ddieclirem.—Cynbelir d'wy Eisteddifod' yn y He uchodi mis Rhagfyr ne,saf, sef yr Eisteddifod Gadeiriol flynyddol ac Eisteddfod y Bedydd'wTr. Gwelii fod cyfnewidia.di yn amser yr Eisteddfod Gadeiriol. Axferid! ei chynal o'r blaen ar y dydd cyntaf o Fai Y mae Llangoed yn cynyddu yn ei hadeiladau liefyd. Adeiladir amryw 0 dai newydd- icn yma, yn awr. Y mae dirwest yn uchel yma. hdyd, a'r rheswim o hyny yw nad1 oes yma yr un I) dofam yn y De, a. phe buasai pob pentref, tref, a. gwlad yr uin modd ni fuasai chwarter cymaint o gartrefi wedi eu dinystrio, ni fnasai haner cymaint yn y tlottai, ac yn y carcharaui a'r gwaMgofdai, ae wedi cael! diweddu eu bywyd yn y orogbren a'u lladd yn anamserol mewn gwiaiianol ffyrcltL Y felldith fwyruf yn y byd yw'r ddiodl feddwol, a gall Llangoed, a phob man tebyg iddi, ymffrostio nad oes ynddi leoedd i werthu gwraidd pob dirwg. CjTiyddai maTe Llangoed yn gyflym, Er gwaethaf helyntion yr oes Cynyddu y hadeiladaiu, Cynyddu yn ddaibaid mae'i mhoes, Cynyddu ibeirdd a.'i cherddorion, A'i hanwyl Eisteddfod o hyd Cyr.yddu mate dirwest. Ian, hefyd— I Cvnyddu mae'r cyfan i gyd. -Gwilym Llanerchydd.
LLANWEN LLWYFO.
LLANWEN LLWYFO. Garddwrol. — Deallwn i Mr Parry, piif-arddwr Idysdulas, enill 27 o wobrvvyon (allan o 32) yn Arddaj'jgcsfa Amlwch ddydd Mercher. Efe eniil- odd dystyagrif am-hydedd yno air hier-darian. Eidllodd y tlws arian y llynedd a'r dystysgrif anrlydiexM. Go dd'a, onirle-Amlvrdùan.
NEBO.
NEBO. Parti Te. — Dydd Gwener cynhaliwyd te parti pMThynoI i'r Ysgol Slabbothol yn y lie utchod. Er fod y tywvdd wedi troi allan yn anffafriol, daeth cvmn'liatd lluosog yn nghyd. Hwn ydbedd y cyntaf a gynhaliwyd yn yr ystofell newydd. Yr oedd y fcvrcidau wedi e-u "hiulio a'r trugareddiam goreu. Gwasanaiethwyd wrtliynt gan y boneddigesau, peTtliynol i'r Ysgol1 Sahbothol yn v lie. te caed caniatad i bawfb fyned i fwynliaai ei hun i gae perthynol i Gadb.en Roth well, Frondeg. Ami saith or gloch oaf wyd cyfarfod adloniadol, o dan lywydd- iaeth Mr John Jones, Castle Shop, yr hwn, yn 01 ei aider, a wnaeth ei waith yn ddoeth ac i bwrpas. Aed trwy y rhaglen fel y canlyn :—Ton gynulleid- faol. Adroddiad gan Mr John Morris Jones, Ty Capel. Triawd gan Misses Maggie Thomas. Annie WDiams, ac Hannah Evans. Adroddiad. iliss M. E. Roberts, Nebo. Can gan Mr Morris Jones. Adrcddiad, Mr R. Jones, Castle Shop. Anerchiad ar yr Y sgol Siaiblbothol gan v Parch R. Matthews, NéLo. Adroddiad, Miss Hannah Williams, Ty- ntwydd. Adroddiad, Miss Jane nvies. Pensarn. Cystiidleuaeth darllen emyn, a dyfarnwyd Hannah Evans yn gyntaf, a Maggie Thomas, R. Jones, a J. M. Jones yn gydradd am yr ail woibr. (Rhoedl y wobr gan Mr a Mrs Jones, Tyldlesley.) Araeth gan MJr W, Parry Olin-y-Mynytdid).. Tria^nd, Misses Maggie Thomas, Annie Williams, ao Hamudi Evans. Adroddiad, Mr William Hughes, Caercnwy. Can ,gan Miss Davies (Mair Eilian). Aarrddiad, Miss Mary E. Rothwell, Nebo. Can, Miss Edwards, Parys Farm. Adroddiad, Mr D. W. Herbert. Siloh. Araeth ddifyfyr: Goreu, Mr J. W Griffith, Nebo. Cj-nygiwyd diolchgarwch i'r boneddigicsa.'J fu yn gwasanaethu wrt h y byrddau., ao i'r rhai fu yn cymeryd rhian yn nghyfarfod yr hwyr, gan y Parch R. Matthews. Eiliwyd gan Mr Owen Jones, Llain Person. Tystiolaeth pawb ydoedd fod cyfarfod1 y prydnawn a chyfiarfod yr hwy ivy 11 mhlith y rhai goreu a, gynhaliwyd yn Nebo ericeti."—Un fu yn yfeld: o'r ddaiu. Yn canlyn wele y gan a gyfansoddodd Mr Morris Jones, Ty Capel, Nebo, ac a ganodd gyda hwyl yr nglivfaxfod y te parti nos Wener diweddaf:—1 1 foneddigion Nebo, ddarpar gwleddl fel bon. Dvmunem dalm dioloh o galon gynes, lon ynddi seigiau breision, rhai melus iawn 'bob un, A' ( oil o'r trugareddau yn llesol iawn i ddjyn. Pen Nebo ydyw'r lie am fara 'brith a the, Ac os am wyl gerddbrol— Pen Nebo ydyw'r He. I wneuthur dyn yn l'lawen, a'i ysbrydl yn ei e, 'Does dim ar telb daear yn well na phryd 0 de Ma;r. nUlÍen a dail India, a deilen o Japan, Yn gwneud y dyn yn addfwyn a siriol yn mhob man. Pen Nebo, etc., etc. Fr cael y trugameddau, a phobpeth yn ei Ie, ) "Rcedd rhaid cael rhai i dendio, a rhai i wneud y te; Dymunem roddS diolch i'r oil yn ddiwahan, A gwres v diolch hwnw rydd derfyn ar y gan. Pen Neibo, etc., etc.
PENMYNYDD.
PENMYNYDD. IP' e serdaith. —Dydd Mawrth, 25aan cynfisol. aeth aelcdaiii Ysgol Sul Eglwys y plwyf uchod am bleser- (Jaitl i Oolwyn Bay. Yr oedd y tywydd yn hynod bvaf, a mwynhaodd pawb y diwrnod yn ardderchog. Ci lwyd dau bryd a fwyd rhagorol, a arlwywyd gan foneddigesau. petrthynol i'r ysgol.
PENSARN.
PENSARN. Y mae'r ymwelwyr yn ymadael yn llu y dyddiau' hyn. lVU. Daethpwyd a gweddillion marwol Mr Owen Pa,rry, Pontycvmer (hen frodior oddiyniia), i'w g.add'u yn meddrod y teulu yn Ngharmel (B.). I'a in y<! pregeth yn y capel gan weinidog ei gapel, a rhoddodd deyrnged uche] o ganmo iaeth icdo. TijnTi yn faa-w ydyw tystefo Mr Hughes yn y eykh, ae ychydig iawn ddaeth i'r pwyllgor y dydd o'r blaen i'r ysgoldy. Hanes yr Ardal.—Yr oedd Nebo wedi derbyn yn helaeth o ddylanwadau rnswy nag un o'r diwyg- iadiau crefyddol, ac yn neillduol diwygiad '59, sef "dnvygiad Dafydd Morgan. Aeth y capel yn hynod anghyncus o lawn, ac awd i edrych beth i'w wneiutd1. Wedi bod yn edrych i bob cyfeiriad deu- wyd i'r penderfyniad i adeiladu Bozrah ac yn 1865 agorwyd y capel. Rhanwyd y gynuLeidfa a choll- odd. Nebo lawer 01 hen ftryndiaai. yn eu. plith John Hughes, Ty'nycaeau, gyda'i ddiolcliiadau cynes; Richaird Williams, Lletrod, un o'r rhai mwyaf mewn gweddi. Er yr oil yr oedd cynulleidfa dda yn Nebo. William Jones, Penyryrfa, oedd y biasnor cyntaf yn Bozrah. Bu W. Jones a Robert Griffith (tad Eos llilian) feirw, a. bu llu eraill yn y swydd, ond yn hynod anffortunuis yn meirw o hyd. Y rhai preisenol ydynt Mr Hughes, ysgolfeistr; O. Jones, 'Rynys; R Hughes, Glan'rafon Mae Bozrah wedi teimlo yn fawr oddiwrth Mynydd' Paris, oherwydd fod rhan fawr o bono wedi ei foddi. Wedi ymadawiad y Methodistiaid a Lletrodl fa gymerodd' y Bedyddwyr y capel, a buonifc yno o 1825 hyd oddeutui 1843, ac yr oedd yno ddynion da. iawn. Y ddau ben aeth oeddynt Owen Dafydd, Ty Capel, a William Griffith, 0 Benybonc, un o'r dyn- ion duwiolaf a fu ar y ddaear yma: erioed, si WT. Mae yn deibyig maium. o Fedyddlwyr imwyaf y cyfnod oedd Owen Dans, y Pylla Haiarn. Yr oedd yn ddyn a llawer o ryddid yn cael ei roddi iddo oherwydd ei ryddfrydigrwyddu Colloddl ei laiw, ac yna .gwnaed ef yn "stewairt bach" yn v Pylla Haiarn. Gallem nodi llawer o hanesion o ddyddordeb am dano ef. Trwy ei fod yn ddyn cywir a phenderfynol, un tro yr oeddl wedi ei roddi i wylied ar diop un o'r siafftydd pan oedd rhaff new- ydd wedi ei roddi ami. Yr oedd yn agos i'r efail y byddai y mwnwyr yn cael trin eu harfaiu, a byddai rhai yn myned i'r efail yn lied fuan pan byddai stem y nos. Pan welodd rhai o honynt Oiwen Dafis ar y "centry" awd i dreio ar gynllun i weled 'beth wnasthai pe y gwelai rhywlln air y rhaff newydd:. DeuwydJ i'r penderfyniad i gael Ow-en Dafis i'r efail, a. cliael dadl air fedydd, ac yn y oyf- aniiser i'r Meill wneud peth tebycaf i ddyn air y "pulling" uwch ben y shafft. Wedi gorphen awd ir efail, ^ao yn mhen ychydig clustfeiniai un o houynt fel po buaisai rhywun allan. Dyma. Owen Dafis yngafyn yn syayn "Par-V. beth wyt yn glyv.ed? (yr oeddi atal-dweyd aitno). "Meddtwl yr oeddwn fod rhywun allan, meddai yntau. Ymaitli ag o. Dafis at y shaSt, a ehlywid ef yn gwaeddi: "Ddyn, beth wyt yn wneud yna? Wyt ti yn anvad i Wel, mi ro' i dri cyfle i ti ddfod i jawr. Un, wyt- ti yn d"od i lawr, ddyn ? Dara, ddyn, wyt ti yn d'od i hw? Mi gei un cyfle eto. Wyr ti yn d'od i Dyma y trydyddl tro. T<'V:dlia airnat dy hun, os wyt yn dewis; ac yna "taniodd y dryl1, nes oedd y dyn yn ei feddwl ef i lawr i'r sliafft. Pan welodd) ei fod wedi myned i Inwr, dywedai "Arno ef yr oedd y bai." Fel yna, dyn 0 ddifrif oedd ef. Pan byddai rhai yn gofyn iddo a. oedd yn ilaenor, dywedai ei fodi yn fiaenor ar rai tebyg iddvnt bob dydd yn y pylla. Gweithiodd yn galed* iawn yn yr Eglwys yn Lletrod,, ac 'roedd yn selog gyda Chapel Carmel pan oedld yn cael ei adeiladu, p:1 un a. agorwyGl yn 1843, nent oddeutu hyny, a bu yn atbraw da. Un tro fe ddaeth dau o "Seintiau y Dyddiau Diweddiaf," hyd y wiiad yma, ac aeth Owen Dafis i'r afaiel a; hwy, ac ar ol dlarfod. gofynodd: "Lanciau, os deuweh gyda mi gartief mi gewch dtamadJ o fwyd). Wedi cyraeddi a chaiel bwyd, dywedai Owen Dans: "Nid oes rhyw lawer o wahaniaeth rhyngoch chwi a Yr ydycli yn eredui mewn. bedydd trwy drochiad fel ninau?" "Ydym siwT." "Ac 'lydych yn ci^ diu mewn gwneud1 gwyrthiau?" "Ydymi." un llaw sydd gen i, ac os gellwch roddi Jlaw i mi mi wnaf fi eich joinie." 'O," meddai un o honynt, "pe gwnaem hyny fe fyddai genych diair llaw yn yr Adgyfoddad. Yr oedd un arall i ddyfod i dy Owen Dafis i dreio cael y Seintiau i'r fagi, a daeth. a gofynai ickliynt a. oeddynt yn siwr y galknt v/neud g\vyrthiau!. meddynt hwytha. ",rel, n;2.i2; genyf hoen dad sydd yn orweddog ers blynyddoedd/ ac o gel well ei iachaiu mi rocidaf scfren fclen i chwi." Y 'Sant a ddywedodd "Bydded dy arian gyda thi i ddistbryw, am i ti dvtieidi y meddienii' dawn Duw trwy arian. Bydd- ai Owen Dafis wrth ei fodd yn son ami y tro yna., na, chafodd ef hi gan waiethed yn ei oes. Ileddwc'i i'w Iwch. Nazaread oedd, ynyr hwn nad oedd twyll. Bu. Eglwys ¡Cwrme1 yn bur fvwiog, ai gwnaeth lawer iawn o les. Ail-adieiladwyd' y capel ar ol diwygiad Dafydd Morgan, ac yn 1900 tynwyd ef i lawV, ac mae un newydd wrth ochr yr hen gnpeil (pa un a. dynwyd i lawr hyd: ei sylfeini) wedi ei adeiladu, pa un sydd un o'r capelyddi liaadd- af gan unrhyw enwadi yri y wlad. Maent wedi tynu Rawer o'r gost adeiladu i ffwrdd hefyd, maent wedi adeiladu da.11 dy newydd yn eiddo yr enwad air adfeilion yr hen gapel. Codwyd rhai'pregethwyr Un oedd John Roberts, Ty'nrhos. Aeth ef i Lansilin, os nad wyf yn camgymaryd yr enw. Y Parch Edward Parry godwyd yma. Bu ef yn weinidog yn Ffestiniog am lawer o flynyddoedkl, ac mae yn un o gewn yr enwad yntau: yn Fedydd- i »vr o'r Bedyddwyr. Y Pairch Richard Parry, o Ty tui' Cae, sydd yn bregethwr cynorthwyol cymer- adwy. Bu yma. weinidogioA da iawn. Y cyntaf yn swyddogol oedd y Paipjb Thomas Roberts, mewn cysylltiad a Rhosybol a,'r Capot Newydd. Hefyd, Thomas Hughes, Llanddona, • a ddaeth yma. o dyn; David; Hughes (Caerigeiliog wed'yn) — Price, Caerjgyibi; a. Rees, ddaeth yma o Sir Ffiint. Byddai y ffraeth David Hughes. Caer- geilioi^r. yn dweyd, pan fyddai un yn son am fyned! yn veinidog i Benysarn: "Ho, He iach iawn i; "weinidog, fel Amlwch; i.i fu 'run f&rw ynddynt eQ-i02d. M ao yno rai blaenoriaidl da ia.wn a gweith- gar, sef OHvcn Jones a William Jones Penyparc. ColJVíyd dau flaencr yn didiweddar, sef Richw Roberts, Fair View, a W. Edwardis, y Gadfa. Bu. y Parch Thomas Hughes mewn dadl air fed ydd a'r Parch John Piitclrard, Amlwch, yn 1861. Yr aches o'r ddladl oedd fod rhai o'r Bedyddwyr yn arfer taieru nad oedd Mr Pritolia^l yn credu mewn bwydd babanod; ac mewn yirnddaddan yn nhy Cupd Nebo dywedodd un o'r brodyr hyny wrtho fel credai y Bedyddwyr am dano. "O. o'r gDTeu," j meddai Mr Pritehard, "mi ddo i yma i roddi piegeth ar v pwnc," a.c felly y bu. Traddodiodd bregeth ar "Lydia theiulu." Yr oadd llu o'r IVdyddwyr wedi d'od yno. ac yn y di-.ved.d cyfododdi Mr Hughes, gweinidog Cnrmel, ax ei draed, a dywedai v bydd yn adoTygu y bregeth nos Sadwrn yn Carmel. Yr oedd d a. Mr Morris Evans, Llyn Coch, yr cvmerj'd nodiant o'r bregeth. Yr ail nos- waith i Mr Pritchard bragethu. taenwyd y gair fad Robert Jones, Llanllyfni, yn d'od yno. ac y byddai nos tranoeth yn adolygu y bregeth. Gwrnaetli Mr Fritchard gyfeiriad at y sibrwd, ond ni ddiaeth. Cyfeiriodd Mr Pritchard at waith y Parch R. Jones, Llanllyfni, yn rhoddi ystyr i'r gair "Baptise" yn ei lyfr all" Babyddiaeth, set nad oedd ond un ystyr klido, sef "Tiochi. Os felly, yr oedd yn myiued y tnhwnt i'w aithraiwory, .ef Booth, Cox, Ra-ylajid, a. Gi'bbs—eu bod hwy yn rboddi haneir-cant o vrahanol ysbvion i'r gair. Fel atebiad i'r sylw, dywedodd rr Hughes ei fod yn cyf^iliorni, ac addawai v • discon y rlioddtii bum' punt iddo os medrai brofi fod ei sylw adau yn wir. Wedi d'od' i ddeall nad oedd v llyfrau sail Mr Pritcha.rd, cododd y d'iacon i ddeg "punt. Pregethodd Mr Pvitchard y irydedd waith yn Nebo. Tynodd Mr Pritchard ar v diwedd "note'of hand" allan, 1 gcfynai i Mr Hughes neu v ciacon roddi eu henwau wrtho, ond gomeddent wneud. Nid oedd gan Mr Pritchard yr un aimcan with ofyn iddynt lawnodi y eyfryw ond cynghor v Gwr Doeth. sef "Ateb yr ynfyd yn 01 ei ynfyd- lwydd. Cafodd Mr Huebes afael ar Ivfrau Booth a Gale, ac mewn cyfaclodl un nos Sadwtm dywedai nad oedd y fath beth yn y Ilylrau hyny. Garmon- yÔd, yr hwn oedld yn bresenol, a ofynai pa a.rgraph- "iad otdd ganddynt. Mr Hughes a ofynai a oedd ef am g^mervd Pe Mr Pritchard. Dywedai yntau ei fod am amddiffyn Booth, a ehafodd y llyfr i'w law. a phan aeth 1 tudaleti 64 dywedai mai nid yr un airgraphiad oedd, oblegid y oeid nodiad gan Mr Booth fod y gair "baptiso" yn "feddwi" yno. Yn y diwedd. cynhaliodd Mr Pritchard gyfarfod i ddarllen y Uyfraiu. a chajfodd Mr Pritehaird wahanol amgraphiadnw,. Awd trwyddynt oil. Ynal cofynodd i Mr Hughes ar ba sail at oedd ef yn dweyd ei fod ef yn dweyd anwiredd air Mr Thorn. Gofvnodd Mr Pritchard i Mr Hughes ei ddilyn gywiro os oedld yn gwneud cam. Yr oedd Mr Hughes yn dweyd nad oedd ond un argraphiad o Booth. gan Mr Pritchaird ddau ar y prydl, ao ym- ddengys mai ar trydydd argraphiad1 yr c edd y sylw yn 64 o'r ail argraphiad. Gofynai Mr Prhek-.Txl iddo a oedd ef wedi gwneud cam aIr awduron, ac efe a aeth yn fud. Bu y cyfarfod bwn am awr a haler, Cyhoeddwyd cyfarfod i fod yn Ngharmel y nos Sadwrn canlynol, ac anfonwyd am Dr. Morgan, 'Cuengybi. yno i dywallt oikw i glwyfa.u ei frodyr. Pan o- dd Mr Pritehanct Avedi <hehr.rU yr ^Tndrafodaetli, dywedai y Parch Willu^m Roberts, Amlwch, os na ddeawi John Pritchard allan yrl gonewerwr 11a wyddai ef .im neb VB Mon a (ideuai. Mae yr debyg mai dyma y ddadl fwyaf a. fu yn Nghymr.u erioed ar y lJIwne. ac roedd y brodyr hyn wedi liel llawer i ymosod ar Coraoh y bedydd bach," fel y gelwid Mr Pritchard. "Wrthi gwr". bu Rcbert Jones, Llanllyfni; Dr. Morgan, Caeirgybi Hugh Jones (Rhuthyn, pryd hyny), wctiyr Dr. Jones, Llangellen), etc., ac ni fiuj y fath Roegwyr erioed. Gallwn ddweyd fod hyny w- di darfod. ac mae cym-dogaet.h dda yn para.- rhwng y ddau *11 wad o hyny hyd yn awr. Wrtl* gwrs, bu llawer o ymdtraicdaeth yn y newyudiaKl- uTon, a mawr ganmolid Mr Pritchaird am ei ym- ckh'giad teg ynyr holl fater. Cafodd ei brt-get-U gymeradwyaeth gyffredinol trwy y wlad, a sylw dynion deal his. Yr oedd Moriis E vans, Llyn Coch (y diaeon). yn ddyn darllengar iawn. ac f6- aliai ei fod1 yn iivy o "Baptist" nag o (Jristion. Pa. fedd bynag, yr oedd yn ddyn da. yn ddiameu, ac yn ddiiiwestwr ,&210.. AcT-li yn oruehwyliwr n-.wnfeydd yn agos i Lanrwst, ac yno y bu farw, Bu Davis yn bre.gethwx cyxiGrthwyol Daeth ef oddiwrth y Weseyaid, ond iivdi darllen a ibainu drosto ei hun, wrth gwrs. Gallwn nodi amryw yn aid a! oedd y chwaieli yma sydd wedi ;bod¡ yn bua: ddefnyddiol. wedi eu magu i Ili. 1Jn dial iawn fu yn fiaenor yn Llanberis. set Ow-en Roberts, y -Castle, fel y gelwid ef yn yr Hen Wlad. A dyna Hugh Robert's, ei frawd, yn Lianrujg: gweithgar a selog iawn yw yntaa. Eu Mr William Evans, y teiliwr, yn deehreu oanu yma rai b'ynydaoedd yn ol, a. ckanwr da. oedd hefyd. Aeth vn glothydd i An dwell, ac mae mewn oedran teg.. Pa fodcl fcynag, yr oedd yn neillduol o fywiog yn ei waith. iir Richard Hughes, Penycom. yw arweanydd y gan 'l"wan. Mae yn rhy fuan i'w fam ef eto. Cawn hanes dirwest a chanu Nebo, etc., eto.
PENTIUETH.
PENTIUETH. Te.—Dydd Llun diweddaf mwynhaodd aa!odau! Ysgd Sablbothol yr Annibynwyr eu gwleddl iiynycM^ oil. Cafwyd tywydd dymuncl, yr hyn a ychwanegai yn faMtr at fwyniant pawb.
---RHOSCOLYN.
RHOSCOLYN. Nodiaclifa. — Cynhaliwyd nodalifa yn nglyn a'r Ejglwys uchod ddydd Mawrth. y 25ain, yn ffrynt y Rheithordy. Agorwyd y "fete" am haner awtr wedi d!aM gan Mrs Pearson, Ty Wxidin. Y "stall- holders o,-cldy-nt -Niw-ydd,u Mrs Rees, yn cael ei chynorth'.vyo gun Mrs Va.n Gruisen, Miss Van Gruisen, Miss Connie Van Gmiisen, a. Miss Lloyd, Llan'fairnetuJbwl9r Teganau: Y Misses Btisliop. Bloda.u: Miss Waters. Bwydydd blisses Lloyd a Miss Bodvan Griffith. Trefnid y gAvahanol gyngherddaw gan Mr Van Gruisen, a chymerwyol rhan gan Miss Blower, Miss £ D. Gardener, Miss Edwards, Miss Nina Bishop, Miss Connie VLtu Gruisen, a Mr J. O. Jones. Trefnid y chwarerjou gan Mr Alderson, a gofalid am y mynediad i me-wre gan Mr Dick Bisliop. Cafwyd1 liin ddymunol, a; daeth Ithiaws mawr yn nghyd o Gaeirgybi a'r am- gylchoeddi—E. J.
Mabol-gampau Pentraeth.
Mabol-gampau Pentraeth. Cafwyd diwrnod hyfryd i'r uchicd ddydd Sadwrn. a daeth niifey dda i'r maes, yr hwn oedd wedi ei drefnu yn rhagorol gan y pwyll- gor. Yn yr ymdrechfa gerdded cychwyn id am dfleuddeg o'r gloch am Beauniacis, Portbaeth- wy, Fourcrosses, Black Horse, ac yn ol i Ben- traeth (tait.h oddeutu 15 milldir); gwobr gyn- taf, 2p 5s a medal arian gydag arysgrif; ail, lp 5s trydydd, 15s pedweiydd. 10s primed, 5s. Yr oedd han yn ymdrechfa ragv;.roI, ac enillwyd fel y canlyn: -1, Edward Roberts, Penllyn, Llainbedrgoch 2, G. H. Buck land, llythyrgludtfdd, Porthaethwy 3, Frarcis Thomas. I^hoscefnhir; 4, O. Hughes, Llan- gefni • 5, W. Riley, l ort-haetlnvy. Cafodd y cyntaf dderbyniad bnvdfrydig am guro y fath gerddwr a'r ail. Yn yn ail ddoslharth (yn gyfyngedig i rai dan. 20 oed), cychwynid o Bentraeth am 12.30 i Dy'nytorngl, a thrnvy Lanbedrgoch, yn o] i Bientraeth (wyth milldir); gwobr gyntaf, lp a medal arian.; ail, 15s; trydydd, 10s pedwei- ydd, 7s 6c; pumed, 5s; ohwetched, 2s 6c. Yr enillwyr oeddynt:—1, Llewelyn Jones, Pen- pare, Pentraeth; 2, EGhert Roberts, Llan- erchymedd 3, J. Morris, Blioseefnhir 4, W. Owen, Llangefni; 5, Rowlands, IJedd- wgan; 6, H. Thomas, Ty nllan. Yr oedd canlyniad y cajmpau eraill fel y can- lyn Rhedeg Hath fgenethod): 1, Mary Thomas, Trefor Newydd 2, Annie Thomas, Tv'nymynydd. Rhedeg 120 llath: 1, W. Roberts, Amlwch, 2, John Owen, Pentraeth 3 (cydradd), \Y. T. Hughes, Bangor, a J. O'Shea. I Dwy filldir ar olwynnr 1, J. Hughes, Gaer- wen 2, W. Griffith, Llaiibexis. Rhedeg 220 llath a thros "hurdles 1, Owen Thomas Evans, Talwrn 2, Riohard Jones, Pentraeth; 3, W. Williams, Talwrn. Oherwydd y nifer bu raid rhedeg hon yn dair "heat." Milldir ar olwynur (y brif ras): 1, John 3. Davies, Llangristiolus; 2, Richard Thomas, Gaerwen. Rhede-g mewn sachau 1, J. E. Davies 2, Rohert Roberts; 3, W. Charles Oweln. Rhedeg can' llath (i feehgyn): 1. D. P. Price, Ta1.wrn; 2, J. L. Lewis 3, R. Jones, Llanbedrgoeh. "l aflu pwys.au: 1, John Davies, Hafodgreig- _-T las. Neidio pellden: 1, R. J OIues, Tailiir?on; 2, J. Owen, Pentraeth. Neidio uchder: 1, O. T. EvaSis, Talvwn 2, R. Jones, Taihirion. Rhedeg milldir a haner: 1, O. T. Evans; 2, J. O'Sfhea 3, Llewelyn Jones, Pentraeth. "Rhedeg trwy anhaswsdera-u" (obstacle race):i 1, John Owen, Peaitraeth 2.) J. Jones, Felin, Rhoseefnhir. Y beirniaid oeddynt Mri J. lvendnck a W. Drabble, o Plas Gwyn. AT y diwedd cyflwyn- wyd y gwotbrau i'r b«ddu,gwyr gan yn Anrhyd, eddi-is Mrs Vivian, i'r hon y rhoed diolch brwd. Llywydd y pwyllgpr ydoedd Mr Keaidrick; trysoryrld, Mr R. Rowlands, Beddwgan tra y gweithredai Mr Owen Hughes yn bylaw iawn. fel ysgrifenydd. Yr oedd v drefn dda ar bob- peth yn glod mawii i'r rhai uchod. ChwareTi- wyd ar y maes. gan Seindorf Llangefni, c -y(-'a'r rhai yr oedd y "cornet players" adnabyddus, Mri Robert Owen, Llanerchymedd, a Owen. Thomas, Caergybi.
.,."IJ'qJoIIIJi'U\'-Lladi…
IJ'q JoIIIJi'U\ Lladi Gyriedjdd yi ITyiiryn Olwyd*. Nos Wener cyn y diwwldaf, fel yr oedd y Milwriarl Mesham yn gyru adref o Bare Kin- mel, rhwrn- Lla-nelwy a Ilirefnant, trodd gyniedydd i ateb. ei feistr, aa wrth droi owyinp odd lywfodd a dyrysodd ei aelodau yn yr awenau. Dychrynodd y ceffylau a l-liedasant gan lusgo y gyriedydd iruaji i'w ganlyn. Yr oedd y Milwriad wedi neidio allain i geisio achul, ei was, ond methodd a ciaI y ceffylau hyd nes yr ataliwyd 00 g,yrfa yn Nhrefnant. Yr oedd y dyn erbyn hy*ny tuhwnt i bob eynorth. wy, ac wedi ei niweidio yn arswydus. Yr oedd yn ddyn a berchid 'Yll fawr gan ei gyclnabod, ac yr cedd wedi bod Mihvriad Mesham. am lawo? o flynyddau.
Advertising
Cynygia. Mr Andrew Carnegie roddi 3000p i 1Y.} IRII-TI tuag at godi illyfSgell TTdd yn y dref bono. With gwrs, bydd- raid iddynt gydymffmrfio .x!.1 a.moda.a a iydd: y bo nedd wr liaelfryTlig hwn i lawr i d'kehr. u A wnant h wy hyny sydld givestiwn heh ei benderfynu eto. Tneiuliwyd ciryn amser gam ynadon Corwen, dydd Gwener, i wrandaw cyhuddiadaui o greailondicb at em plant a ddygid yn erbyn Hugh Hughes, sa-er maem, a'r wraig, Fourerosses, Druid1, ger Corwen. Pendierfynwydl gohirio yr aclios am ddau fis, er1 i'r ynadon ddoi'byn adrodldiad ya adeg hono o'r drin- iaet-h fyddai y plant wedi ei gsued yn ystod1 yr amser hwnw. Yr Eglwys mewn tref neill- duol un diwrnod wedi cael oi radw yn nvnrnl bTysur gyda gweinyddu priodasatL Wedi liod1 eliono yn eweinvddu y sexeanona hon drwy y boit"a, a phaa yn gadael yr eglwys, cyfarfu ag ef .gVlpl aralil. Dywedodd y Fioer eu bol yn rhy hwyr, ac y byddai ra rhaid iddynt ddyfott rhyw foreu arall ond i;r oedd y ddau yn erfyn mor daer am gael eu priodi y diwrnod hwnw fe! o'r diwedd y cydsynibdd y gwr parchedig a'r cais ond dywerlodd: -"Mi a'eh priodaf cihwi y tro yma, ond peidirweh a gariael iddo ddig- irvdd eto!" BORWICK'S The best POW BAKING h ,Erl, 0 R t>c iiceta5 i hsre»(St £ <sues & Ke I.
BELAN.
BELAN. Oytefod Ysgol.—Oynltaliwyd eyfarfod- ysgol y Bedyddwyr yn yUe uchodi y Slul diwoddaf. Oywytid cyfarfod y prydnawn ydoedd yr ysgiifen- -4d. Diedhneniwyd ga/n Mr R. Jones, apes "tjohaf. rOafwro adtroddiad o'r 15fed benod i Exoduis yn rh a nam gam ddotsbarth Mrs Thomas, Boåi- wina. Arholwyd v plant gar. Mr R. R, PaL-ry, -Brruala, yn hanes Moses. Adroddwyd gan Winnie a* Liiy Thomas, Bodwina. Oanwyd! deuawd gan 11 a IK. L. Ow-en, Uynfaeg TTeliaf. Arbotwyd rhai "IrIew"1 oed gan Mr W. nicimrd, Llynfaee, a di- •weddwyd gaaa Mr R. R. Parry. Etholwyd tswvddcglon am y flwyddyn ddyfodtol fed y eanlyn -Cadirydd, My R. R. Parry trysorydd, Mr W. H. Pryt.bewh, Boflt-lis: ysgrifenydd, Mr R. Hugher, Pisgah •, 1 arholi Thai mewn oedl, Mr Thos. Stowlends, i arholi y plant, Mr 6. CSreenley. Penrvnoerd"J. LlVwydd cyfarfod yr liAvyr oedd Mr R. R. Parry. Dechreuwyd gan Mr David Williams, Pisgah. ac aed' yn mlaesn fel" y cmlyn :-Adrodd y benod gyntaf o Epistol Cyntaf Pedr. gan Mrs Thomas, Bodwina; canwyd) amryw weithiau gan y plant, o da.u arweiniad Miss liams, Bodewran; arholi y plant gan Mr K. R. Parry die^awd1 gan H. a. K. S Owen, Llynfaes Uchaf; adrcld gan H. P. Thomas, Bodwma,, aiO I H. Greenly, Penrynoeidiu; unawd gan Miss Jones, Ffestiniog; aclxodd gan Belanvdd-; arholi rhai mewn oed gan Mr W. Priwhard, Llynfaes a diweddwyd gan Mr John Williams, Pare Uchaf. Bydded iben- dith ar lafur ac ymdreehion yr athrawon ar afliraAvesaaii yw dyniuniad yr ysgrifenydd, Owen R. Owoen.
CEMAES.
CEMAES. Peiriodiad i Eeddyg.—Y tmae Dr. Prichard, mab hynaf y Parch T. Prichardl, rheifchor Vanibaidrig, wedi dietrbyn swydd bwysig dan y Swyddia Dramor yn NwyTeiinbarth Aftiica. a lnvyliodd tuag yno ddieohresu yr wythnos ddiwt-ddaf. Bu Dr. Prielui.nl yn gv asanaetliu yn rhyfel Deheuibarth Affrica,, a, rhodidodd bob boddlonrwydd i'r awdur- dbdau yn nghyfla wni,tdt,:i ddyledswyddau prpSes- f wrol. Y maei dymtici:«d»o goreu hen gyfeillion yn ardal Oeimaes yn dilyn y meddyg ar ei siwrnai fcoIL Myfyrdodau Glanvor. — "Absence makes the heart, grow fonder. "-—Dyna fel yr ydym ninau yn teimlo, ar ol cael yohydig wythnosatu o grwydro ywa a thr'aw, er tbod jmew-n1 ibro raimanitiiis, doinius, dda. yn nghanol pobl garedig a ohym- ceilhasgar odiact.h, eto teimlem ar brydiJau. rhyw gwrrr.vl o ryw hiraeth, diffaeth, du, Trwy fenaid yn trofanu, Am fyn'd eto i'r fro fras, A digyTmhar deg Gema's. Lin o bobl dduwiol, dda, Gwir enwog, a geir yma: Gyda dewrion, loewon lu, Da. fwriant ein difyru; A metrohed haifdded1 y'nt hwy, Wna gyfarch gwell gofwy. Unawdwyr tra hynodol, Yn moo. Tai nid ar ol. Canaf fwy pe oawn i faes, A chaiTrvu tuia Ohemaes. Cyfnither i Miss Mary Davies, y gantoTOs enwoi,g o Lundain, ydyw Miss J. O. Williams (Llinos Padrig), Cemaea. Y gywir ocliaeth garedig ;—feinwen Llinos Padrig; llais fel mor nem. gor gwig, A'i moeswetrs yn llawn miwsig. Ei choe,lh11en yn dra uohelbris,—yma. Ynghemwes fel gwyddis, Ar ei rhawd o ris iris, Mawr dwf fel Mary Davies. Canwr bass digyffelyb ydbedd ein hanwyl frawd ymadawedig Mr R. Jones, Glandton. Coffa da am claim, a hiraeth llyim o'i ol. "0 na b'ai fy mhen yn ddyfroedd" Fel yr wylwn aeth fy mron Ar ol cyfaiill ymadawodd— Hoffus Robert Glandon Ynddo seiliais fy ngobeithion Am gysuron fy mhrydnawn, Cocliais awyrgestyll gwychion, Ddiflanasant. fel y gwawn. hoff a phlant amddifaid Wylant am ei gynes gol, Olew pur i wellia'u henaid Red o ddilyn yn ei ol; E'i fxyddlondeb dihafelydd Berairogk.u'n falmaidd wiw, Tystiolaethir am ei grefydd Ei 'fod ef—o demkt Duw. Teimlir colled yn ein cylohoedd Am ein cyfaill siriol, ffraeth Yn ei gwmni ef ni theiimlodd N eh erioed ei hun yn waeth Rhedai ffrwd ei ymddiddanion, A'i grefyddol, dduwiol ddawn, Beunydd, fel mae rhai adwyon, Na cheir neb i'w llenwi'n iawn. —Olanvor Hughes.
|OAIEEGTBI.
OAIEEGTBI. Ddechreu yr wythnos ddiweddaf rhoddodd Mrs Beaird, Newry-street, Mrs Jones, Stanley- crescent, a Miss Lloyd, Station Hotel, wledd i'w dosbartliiadau yn Mhorthdafaiicli. Y mae awdurdodau oapel Annibynol Mount Pleasant wedi penderfynu adeiladu ysigoldy y tu ol i'r capeL Cynhaliwyd cwrdd te blynyddol Ysgol Sul Gymreig St. Oybi y!n Neuadd y Farohnad ■ ddydd IanI. wledd aethpwyd at y Fieerdy i dhwareu. Testyn llawenydd i bawb yw deall fod y Parch D.. Rowlands, y isweimdo^ Weisleyaidd poblocraidd, yn gwella o'i afiechyd. Gwelliantau yn y Porthiadd.— Am beth amser y mae'r awdurdodau lleol wedi bod yn teimlo fod edsien rhyw Ie i lanio llongau, megis pleser-lomgaja, etc., ar wahan i'r lleoedd sydd gan Gwmni y RheilfFoidd a Ohwmni Dub- lin, ao y maent wedi datgan hyny i'r Bwrdd Masnaeih. Y mae'r Btwrdd ar hyn o bryd yn ystyried y mater, a dywedir ceir rhyw well- iant yn fnan. Achub Bywyd.—Wrth bysgota y nos o'r blaen syrthiodd bacihgien o'r enw Willie Oiamberlain, yn byrw yn 35, Oecil-strpet, I mor. Catriwyd ef gan y llanw nhrwnig llong odfld yno a'r oei, ond neidiodd Edward A. Iteming, cogydd yr agerlong "Anglesey," ar ei ol, a oliafwyd ei i dir yn ddihanipjol. Ymadawiad y Parch W. Owen.—Cynhaliwyd cyfarfod ddiwedd yr wythnos o'r blaen i ganu'n iacil i'r Parch W. Owen, gweinidog, gyda'r Wesleyaid ymai ,Swper gafwyd gyntaf, wedi ei ddaxparu gan Mr Jones, Bee Hive, aelodau yn Ysgol Sul yn ei roddi. Yna caed cyfarfod dan lywyddiaeth Mr Jacob Jones, yr arolygwr; a bu oanu ao adrodd hwyliog. Mrs Williams, Boston Röuse, oedd yn cyfeilio. Slatradwydan Mri John Williams, William* Owen, Hieniy Jones, Richard BTughes, John Thomas, Richard M. Williams, Ed- ward Jones, R.icihard Beard, a J. Le.wis. Cyf- Iwynwyd Beibl i Mrs Owen gan Mr Llewelyn Jones ar ran yri Ys.gol Sill. Yna caed anerch iad gain y Parch W. Owen, yr hwn a dystiodd i'r mwynhad gafodd tra'n aros yn y dref. Angladd Mr Wm. Jones, Yr Ogof.— Dydd Merclu-r hebryngwyd i fynwent St. Seiriol weddillion y diweddar ffermwr uchod. Er gerwined y tywydd daeth nifer fawn o ddyn- ion i dalu eu parch i'w goffadwriaeth. Y prif alarwyr oeddynt: Mri John Jones, Robert Jones, Samuel Jones a William Jonew (meib- ion), Mri Edmund Jolnes a Samuel Jones (brodyr), Mr O. Roberts (oefnder), Mri J. Jones, O. Jones, H. Jones, E. Thomas, a W. Thomas (neiod), a Mri J. Owen, O. Jones, R. H. Jones, at G. Richards (meibiion.yn-nghyf- raith"^ etc. Yn mys y presenol ion yn oedd y Parchn J. M. Williams, D. Lloyd, a W. Price, Caeirgybi; D. Hopkins, Llanorehy- emdd H. Edwards, Dinorwig; Mri Thomas, Bod.halen; — Hughes, Game; O. Jones, Ty- mawr; J. Mbses, Tyddyn Bach — Davies, Yr Erw; J. Parry, Tyddyn Bach; S. Edwards, Trearddur; R. ■Chambers (ieu). Hen Bias W. D. Jones, Old Brunk; E. Moriris, y Ddraenen F. Bogue, Angel Hotel; — Hughes, Plas, Llaindrygan; — Harper, Trefengan; Ll. Jones, Beehive; J.O. Parry, Qeidio; — Jones, BryngwallauOwens. Rhydybadell; J. Rowlands, Bodneithia; Robert J. Hughes, Metnai House; W. Thomas, Porthdafarch Farm; Thomas, Jew-street: — Richards, Oemlyn R. H. Williams, Mynyddmwyn; — Jones, Mill-bank; J. Rowlands, T/nllam — Thompson, Market-street, ac eraill. Gwasan- aethwvd yn y ty gan y Parchn D. Hopkins a H. Edwards, ao yn yr eiglwys gan y Parch James Jones, cuiiad. Y Qymdeithas Gydwteithredol. Oynhail- iwyd nawfed cyfarfod chwarteirol y gymdeithas hon ddydd Mercher, Mr H. P. Humphries yn y gadair. Yn ystod y dhwarter yr oeddys wedi gwneud elw o Is 10c yn y bunt ar brvniadau yr aelodau. Etholwyd Mri O. R. Williams a T. Dickenson ar y pwyllgor, a Mn J. Wilson a J. P. Williams yn ysgrifetnyddion. Y Beirdoinieg yn y Neuadd Drefol.— Ysgrif- ema gohebvdd *.—"Y male llawer o anfoddlon- rwydd yn cael ei ddangos yn Nghaergybi gyda'r berdoneg sydd yn y Neuadd Drefol. Y mae yr offeryn wiedi bod yno am flynyddau, ac wedi gwisgo allan. Y mae y rthai roddant gyngherddau dan orfod ben thy ca, ac y mae yr unig berdonegau ellir gael yn anghymwys ade-ilad. Y mae lie i ofidio fod y Oynghor Trefol, sydd mor hael gyda phethau eiraill, hab allu cyfldnwi offeryn priodol er hwylusdod i'r dref. Dywedir fod y neuadd yn talu yr dda, fel nad oes un esgus diros y cynildeb hwn sydd yn llestair i ddadblygiad chwanth ger- ddorol V dref." Dydd Saafwrn ;ieth aelodau Ysgol Siil Eglwys Sant. Elbod i fynydd Twr Helen am eu pLcnic blynyddol, a thread i wyd di wrnod difyr dros 'ben. Penodl o Ddamwemiau. Tra 'roedd y Parch John Williams, gweinidog capel Hyfrydle, jm gytru mewn oerbyd yn Bettwsycoed yr wytlmos ddiweddaf, syrtliiodd y ceffyl gyda,'r canlyniad i'r gwr parchedig gael ei difl-a allan o'r cerbyd a deribyn niwed tost i'w ysgwydd.—Dydd Sadwrn derbyniodld Mr Cotton niwed difrifol i'w ben. Ymddengy's iddo lithro yn ymyl y "mail jetty" a ehael oodwm trvvm. Di- gwydaai Dr. Fox Rutssell fod yn agos ar y pryd, a gweinyddodd arno wedi hyny oludwyd ef i'w bres- wylfod. YT wythnos ddiweddaf cyfarfu Mr Jones, y rheolwr y Maypole Company, a. dkimwain tra. yn olwyno ei beisicl, gydal'r canlyniad iddo frifo ei 'ben. Mae Mr John Hughes, Valley, aMr R. O. Pietroe, Criglais, Valley, wedi Hwyddo i enilli Advanced Certificate oColeg y Tonic Sll-ffru. Y mae Dr. W. Thomas, Ltaniechell (mab Mr John Thomas, C. S., TJtioa House, Caergybi) wedi ei foenodi yn swyddiog meddygol dros ddosbarth Llan- fecbell o Undeb Mon. Bill i'r Parch J. Harrison, yr hwn sydd wedli ei foenodi yn gurad yn lie y Parch James Jones, ddechreui ar ei ddyledswyddau y Saibboth diweddaf. Nodachfa yr Eglwy/—Bydd1 i Miss Naylor, yn nghwmni ei thad (Mr R. A. Naylor, yr jTiigeisydd Ceidwadol dros Fwrdeisdrefi Arfon), agor y nodach- fa Bglvvysig ddydd Mawrth nesaf. Dydd Sadwrn cyrhaeddodd ager^eseTlong braf Mr Allison V. Armour, "Utowa,na" (New York Yacht Club), i Beaumaris. Cyfarfu Syr R. Wil- liams Bulkeley, Bar., hi yn Nghaergybi a llywiodd hi i fyny y Fenar. Byddl Mr Armour a'i barti yn arcs gyda Syr Richard yn Baron. Hill yn ystod eu harosiad.
ILLANDDEUSANT.
LLANDDEUSANT. Y l'wlpud. Pregethir y Saibboth nesaf yn Eglwys y Plwyf gan y Parch T. Davies, B.A., inejthor; Horeb (B.), Pairch C. Roberts, Bontri- pc r.t Bethania (A.), Mr W. H. Owen (Ap Huwoo), Cemaes. (iwibdaith. Fel arfer, eto, eleni, rhoes ein part hu? Reithoor yn garedig d'ret i holl iielodau. Eglwys y Plwyf hwn a, Llanbabo, a. rhoes ger eui, b' on amtryw leoedd i ddlewis o honynt, ac o'r lloiaws Rlu sneiigr gariodd y dydd!. Dydd. Llun oedd y c:wi rod apwyntiediig i fyned. Qudiwyd liwynt yno mewn pump o gerbydau. Wedi cyrhaedd yno yn ddiotjel rhoddwyd gwkdd o'r fath oreu gan v Pairch T. Davies a MTS Davies (Rheithordy) i bawfo, a gwasanaethwyd wrth y byrdidaiu gan y boneddigesail' yn gyffredinol yn dra deheuig. Wedi i bawib rgaell donedd, aed o amgylch v Ue i fwynhaiu eu hiinain. Trwy gairedigrwydd Mr Hughes, Bodame],_ a Mr H. 0 Rowlandls, Albert House, caed melusion i'w rlickr.,u. Troes y tywydd diipyn yn anffafriol i dd'od acrtf. Er hyn i gyd, mwynhawyd y dydd yn hiMpvs. a mawr ganmolid y ddarpaiioaeth a'r trefn- iadau. Ma.rwolaeth Sydyn. — Dydd Sul, yn hynod an- nifgnvliadwy, bu fa.nv y ba.rdd' enwog Trisant, pwl, pan yn aros yn Nhrefriw. Yimddengys ei f id newydd fod am dtro gyda'r Parch J. Williams, Prince* s-road, a chyn gynted ag y daethant yn ol oafo-ld ergyd o'r parlys, a, bu farw haner-awr wedi uriardriieig ddydd' Sul. Un 0 blant Mon ydoedd gt-nedigol o'r plwyf agosaf atom, sef Llantrisant. r Cyngherdd Hwyliog yn Nhrefriw gan Feibion a, I | Mt,chied Mon.—'Caed cyngherddau maweddog^ ger | y ftvronau ddydd Gwenea- diweddaf, pa rai a iywjddwyd gan Mri J. Jones, Penyrargae, a Morris Williams, Bodynolwyn Hir. Yr oeddynt yn eu -w,Ila.u goreu, a'r awen yn dylifo fel y mor. Cvmerwyd rhan yn v cyngherdd gan Miss M. A. n. Lloyd, Bethel, Llandderfel; J. Jones, Penyrar- gae Mon Parry, Portbaethwy Morris Williams, Pod; iiolwyn Hir, yn nghydag amryw gantorion enwog eraill; a. chafwyd hwyl anghyffredin Avrth gsnoiii y bardd huddugol am y penillion goreu i Okuni Trefriw," a Mr Williams, Bettws Garmon, a oriii allan o 75 o ymgeiswyT. lOddiyma i'r South Stack. — Dydd Gwener aeth cxi'kid Ysgol Sabbothol Elim i fwynhau eiu hunain i gynrdogaeth v South Stack Lighthouse, Caergytbi. Cychwynwyd o Elim mewn pedair o "liuirries." Ar o1 cyrhaedd pentref prydfert.h L'anddeusaiit, cttni'yudwyd fod angenrheidrwydd am geAyd yehwanegol a chafwyd ef. Yna, ail-gychwynwyd, a i Brenin y Dydd yn siriol wenu arnom yn awr ac eil- wxith rhwng y' cymylau. Ar hyd y ffordd can- fjdidiem y pladurwyr yn tori yr yd, yr hwn a ym- guirai yn nghyd mewn aeddfedrwydd, gan gariu swyncl gerdd 0 foliant. i'r Creawdwr Mawr. Aetl'Orr. heibio i gapel henafol Ty nytmaen, 0 fendigedig goffadwriaeth, a thrwy Lanfachraeth YIP, gan groesi Afon Alaw, cyfeiriasom am y Valley. Ar y ffordd yma, cyfarfyddasom a'r Parch W. a Roberts, C.M., gynt o'r America,, yn edrych mor siriol ac vn cerdded can hoened ag erioed. Aethom ar hyd y brif-ffordd am Gaergybi, gan groesi Pont Llasinwen, i Ynys 'Cybi. Yn y pellder draw gwel.em Forfur 'Caergvbi a'i Bortliladd pryd- feith yn llawn o amrywiol longau yn llechu yn ei g) fgOO, a Mynydd y Twr yn ymddyrohafu y tor ol il- dref, gan herio ystormydd a thonau y mawr eigion rhag gwnerudl yr un niwed idldi, a llechai y dref i lawr yn dawel a diarswyrd yn ei gysgod. Yr oc-dd yr hen fynydd y tro hwn yn gwisgo ei ben- wrisg. ac 0 mor fawreddog yr edrychai. Cyr- haeddasom Gaergybi yn ddiogel, ao wrth fyned tawodd prynwyd melusion i'r plant a dlanteithion eraill Meddyliasom unwaith fod un o'r cyfeillion am fyned a chynwys un faelfa i gyd gydaig ef, gan n> or ofalus ydoedd rhag i anghenion y "dyn oddi- rs-ewn" beidio a chael eu diwallu. Ar ol (<yn o:w) ncdd: y oecrflbydau tua phen y dlaith, a ohyr- liaeddasom Llainfain a Llaingoch. Sylwasom yma ar Gapel y -Alethodistia-id. Yr oedd merched 1111 o vstrydoedid enfawr Y .,)Ieo.dd hyn yn y drysaiu i gyd yn edrych airnom yn I myn'd heibio, ac yn eu plith yr oedd hen WTclig yn feddianol ar hyd ac amigykhedd mwy na'r c\f['vedin. Tosturiodd Mr John Roberts, Ty Newydd, wrthi, a thaflodd deisen neu ddKvy iddi, a hyfryd oedd edrych arni yn ceisio rhedeg am c!a:r\nt, ac yn eu cuddio yn ofalus yn ei ffedog ac vn pentyru bendithion a/r ben y rhoddwr. Gyda tyn yr oeddym yn gadael addoldy pryd,fert,h y Bedyddwyir a Ffynon y Wrach. yr hon a edrychai vn dtbyca.clt i adeilad Dwyreiniol" nag i ddim arall. Wrth gartref Mrs Roberts, 'Rhenborth, daethom i law r o'r oerbydau a chyfranogodd pawb o'r wledd an rywiol oedd wedi ei 'darparui gan Mrs Roberts ar, ein cyfer. Ar ol diwallu y dyn oddin-Lewn, ocrcdasom i fyny i weled y Goleudy, ac yn y man oAv e.'em ei biiiacl yn esgyn i fyny yn y dyfnder lslaw. Golygfa. aidderehog yw hon mewn gwir- lcnfdd. Yr oedd Dafydd Jones yn digwydd bodl mewn tymher ddrwg yn ymgodi, yn ymguro, ao yn main ewyn Mor wgus y mawr eigion—'e ferwa Yn ei fariaeth creulon Be.rwedig mewn dig ei don Wasgara'i gwyn ysgynon. Yn y peBlder d|ra.w cajifyddt m Wddfdir Rhos- neigr" YI ymestyn allan i'r weilgi; ac chyd)ig yn nes atom dangoswvd i ni y llecyn yr aeth y "Prim- rcss Hill" yn ysgyrion. Golygfa gynhyrfus oedd, gweied yr ag-erlongau yn cad eu hysgwyd a'u llurhio gan y tonau dorent drostynt, ac yn herio holl rvfeothwy y don. Wedi aros i edrych am ychydig ar y golygfeydd hyn, cychwynasom i lawr y 365 grisiaw sydd yn arwain i'r Goleudy. Ar lianer y ffordd daethom ar draws un hen chwaer wedi colli ei bet, a gwaeth na/r cwlbl, wiedi cholli ei gwynt, ac nid rhyfodd hyn, gan fod y Hwyibr mor hir ac mor sierth. Cawsom bob croeisaw gan y rhai sydd yi- edrych ar ol y lie ar ol myned i lawr, a liiwynliasom ein hunain yn arddarchog. Dringasom y ilwybr serth yn ol, a'n gwynt megis yn ein dvrnau. y chwys yn diferu i lawr ar hyd y wyneib, ac ambeil un oedd wedi ei gynysgaethu a. gwaelach meg,in na'r llall yn tuchan yn dra. gwichlyd, Ond ■jyrhaeddasom ibeiti y bryn yn ol yn ddiogel, ao ar c1! cyrhaedd yr Heniborth, gwleddasom gydan ,gilydd. drachefn." Phanwyd melusion i'r plant, a roddwvd gan Mr a Mrs Thomas, Caergwrle; a m wyiihaodd y rhan fwymf chwareus o honom eiUI hunain gvd. c,lim-areu-)-i difyr. Wedi hyn, darfu i ni "deg edrych tuag adref, yr hwn a gyrhaeddasom mewn diogelwoh. Gweithiodd Mr Williams, ar- oIvg\'dd yr ysgol, y trefniadau allan yn y modd goreu, ac y pob diolchgarwch yn ddyledus iddo ef ac i haiwh eraill a:i cynorthwyodd.—1 Dcusan+ Men.
LLAiN EILLAN.
LLAiN EILLAN. Pregethwyd yn SaeisnBg a Ohymraeg y Sul di- weddaf yn lEjglwys St. Eilian gan y Pairch J. C. Jones, B.A., Amlwch. Offrymwyd tuag at Gym- deithas y Ouiradiaidl. Bydd oroesaw i'r pregethwr ynia eto.
LLANFAIR YNG H0RNWY.
LLANFAIR YNG H0RNWY. Picnic.—Yn gynar yr haS hwn ffurfiwyd "clwb coitio" yn yr ardial hon er rhoddi cyfleusdra i'n dynion ieuainc ac eraill gael math o ymarferiad ac ad'loniant diniwed yn ystod oria.u hirion y cyf- nos yr adeg hon o'r flwyddyn. Høb fed neppell oddiyma, fel y gwyr rhai o'r darllenwyr, sefydlwyd cl«ib" o nodwecM dra, gwa-hanol Tai misoedd yn ol, ac ni wyddom pa ddyben a etyb lieblaw temtio rhai i'w damnedigaeth gynamserol. Ond disgwyliai amryw o honom sydd yn arfer eymierydi ychydig hamdden i ddarllen, i wrando, ac i sylwi tipyn y bua.sai y lie hwnw wedi ei didifodi a'r blotyn da wedi eisymud oddiar ardal deg Rhydwen yn mhell cyn hyn. Bygythiail ",Niidai Veritas" (o gynes goffadlwriaeth), taranai rhai o'n gweinidogion, ryd- lifai hyawdledd un neu ddau o'n blaenonaid, a. nÂS.I.o\i&u uLC UliipXq plu OJJJAqC" IE UVJUiAk;) pL\\A[T|0 ein dirwestwyr dipyn yn ol. 0 ganlymad disgwvlid i rywibeth mawr gymteryd lie, ond ein siomi a gawsom Er udganu mewn udgyrn. a gwneud swn fel swn d'ryllio piserau lawer ni ddigwyddodd dim, a hyny, mae'n debyg, a,111 fod rhvwbetli ar ol. Beth oedd y rhywibeth hwnw?—caiff pawb farnui fel y gwelont yn dda. Ond rhag myned yn faith dyna. dciigon o ragymadrodd. Teimlai rliai o honom yn Llanfair fod' y lie du yn ymyl yn gyfryw ag a allai fodi yn demtasiwn i rai hwyrach, a dyna'r pa.'m y sefydlwyd yr urddl gweityddol yn yr ardal, seif fell math o "rival ittraaion i hwnw. A llwyddodd tuhwnt i bob disgwyliad. Caed oriau difyr, pawb oil mewn hwyl dda drwy yr amser. Er i'n cyfaill dbriiol o Lanfaethlu fetliu peidio rhoi ei "big i fewn" M1.1 i dro ni fu angen am ei ffon gymaint ag unwaith. Chollodd neb ei dymher er teimlo yn frwd amryw weithiau, a gellir dweyd yn ddibetrus fod pawb a ddeuai yn nghyd yn fwy o ffryndiau. os yn bosibl, ar ddiwedd: y tymhor nag aar ei ddechmi. Ac ond ystyried mae hynyna yn ddvdi go fawr hefyd—gymaint o gweiyla sydd yn mhob man, byd ac eglwys, onide? Ar ddiwedd y tymhor bu raid cael picnic, ac un iawn a. gaed, -Wd digon o hwyl o'r dieohreu i'r diwedd. ^Caed hwyl dda i ddechneu wrth drefnu ar ei gyfer. 'Roeddl rhai eisieu cael myn'd i bobman il pliawb i rywle. Enwyd Blackpool, "pen v Wvddfa, Ynys y Moelrhon- iaid a. pherfeddion Llanfw rog. ]?u dadleoi brwd ond cyfaddawd a. wnaed. P'le gwell na Chiemlyn y tro cyntaf? Ac yno yr aied ddydd Gwener. Awst 21ain. a cha.ed prvdnawn i'w gofio. Daeth lln yn nghyd, yn foneddig>esau a boneddigion, a. gwnaeth y boneddigesau (bendith arnynt) eu rhan mor odidiog nes boddloni pawb. 'Does neb yn cwyno. Hul- iwyd gwledd o'r fath oreu, a gwnaeth pawfb ber- ffaith gyfiawnder a'r /rlanteithion. Nid nedd yn 'bresmoi ondi un "hogyn 'bach," ac mi go 11 odd ei de, ac wrth geisio ei helpu mi dagodd un arall o'r cwmni, end wedi agor y drysau daeth y dda,u atynt eu hunain. Wedi'r to aeth pawb &ti i f wyn- hau eu hunain mewn amrywiol ffyrddi. Yr oeddys wedi trefnii i gael "final matches" y coitio y dydd hwn, a Ibu ymryson i::a1.ed. Y brif .gysladkuaeth oedd yr un rhwng Llanfair a Llanrhwydrys, ond drwy fod Llanrhwydrys yn Llanrhwydrys, a Manaw yn Llanfair, bu raid rhar.'u'r wobr Difyrodd rhai fu hunain ar wyneb y tonau. Gwlychwyd rhai, ond focidwyd neb. Caed ras geidded fywiog iawn, ond chlywoddi eich goliebydd ddim pwy eniilodd y 'botelaid fwg. nos ymgasglwyd yn dorf i dalu diolchiadau. Wedi anerchiadau fflanillyd gan Rog Owe llyn, lanto a'r Hen Sgwl ymwah;uiwyd yn swn odlau nerseiniol. "Melus, moes mwy. Yr Gwpan Arian.—JJyna bwnc y dydd yn yr I ardal hon a'r cylchoedd ar IWll o bryd. Dymunir galw sylw at hysfoysiad a welir mewn colofn arall mewn perthynas i'r cyngherdd cystadleuol fwriedir ei gynal un o'r dyddiau nesaf. Oriau Hirnos Gauaf.—Beth fyddai i'n harweinwyr yn myd y meddwl ymroi ati i divfnu er cael cym- deithas lenydddl gref yn y plwyf y tymhor sydd o'n bla.e.n? Credwn fod cyfrifoldeb mawr ar ysgwyddau rhai — Mr Ellis, Bron Casten; Mr Jones, Naner, a Garno, betli dielbygweh chwi?