Gwalia

Damweiniau mewn Glofeydd. Bu dwv ddajnwain yn y g\veithfeydd glo yng ^hymydogaeth Rhiwabon, yr wytihnos ddiwedd- -r. Da-c-th cwymp ddydd Iall yng nglofa Blue l^ark; pryd y Jladdwyd dyn o'r er»w Joseph, •ones, Fron. Yn gyn.nar fore Gwen-er, yng nglofa Wynn- 6tay, disgv-iiodd earreg bedzur tuneU ar Joihn *°nes, gweddw, Pen y L=n, Rhiwabon-road. ^ymudwyd cf i'r ysbyty, Ho y bu farw ym mhen. Itiiyd ;g oriau.

Dryiiiad Hong. DIHANGFA CAPTEN 0 LEYN. Llen oyrliaeddodd brj'&neg^ 0 Gernyw, ff1 hysbysu am ddrylkad yr agvrlong "Wim- P&urr.e," ar yr lion yr cedd Capten \V. Thomas IJaniestyn, yn llywydd. Chv.-ythwyd y ar y creLgiau yn ag-os i benrhyn y Land's Erid. Yu ol i>ob hanes, cafodd y ;vv,^ L8 mown 5-^or, vvarodigaoth gyfyng, gan d< a'fori i r *lostr vinagur pan cedd yr olat o'r dwylaw ytn ei £ &dael yn y "cradle" ynglyn a'r ar y lan, PerthynaJ y "Wi.-n bourne" i Gwmni Radi- J-tiffe O GaeVdvdd. am yr 'hwn le y oyrohai mewn o Rotterdam.

LSifogydd yn Firainc. Y mae'r ^orlifiad yn Ffrainc yn achosi liawer bryder i'r awdui-iiod.iu, ac oinir nad yw'r £ waetha{ 010 wedi dod i Baris. Nos Fcrcher, y Seine tuag wyt'h riocifedd, ac y mae Cob arwvdd y bydd iddi godi'n uwch eto. Y Tuilleriew a'r In\al'dos yn gorliio, ac ofnir U>}dd i'r S'ordd hai-arn gerliaw yr Invalids? yd gael e: gorlifo. Y mae di- talon yn dyfod o'r Talaothau, ac y mae'r gwlaw- •^Kydd vn paxhau i ddisyyn yn y dwyrain, y <lttootbart'hi»'a, y <!ebeu<Jir, a'r gorliewin. Y toa-c'r niwcd ,c.J¡ ei wr.-e-ud yn Cottozo I. bordogn.e. He y mac atiiryw fcontydd wc-di cHoPl ell car-o i ffwrdd, a'r peTvtrefydd o dan ddwfr. iRive'r goiied yn arutbr mown rhai licocdd.

Gwleidyddiaeth a Barddoniaeth. jjTra'n siarad wrth ddadorchudd o c.'kifr;go(,'> • gaakespeaj-ei yn Verona, dywedodd Marquis di ,n. CuiLan-o nad oedd yn "hoffi s'arad am •^♦eidyddiaoth, ond am farddoniiveth. Oml >r ^dd gwleidyddiaeth yn farddoni&eth hefvd, ei fod^^n una pobl vn lfei."tiada;i lIchaf. Arg'-cik;di_^r Ardalydd e' atos Llœgr, wdi siarad anirvw droion ar farddem- ltleíf1, a phob arnscr wodi. caji,od ad.-ain >n yr mavrr Prydeinig oedd yn ddwfn-ddwys a uarddonol. Yjrklrinodd h&fyd ar vdmy^s'ld Italiaid o Shakespeare. Diweddotid trwy Jwoyicl) fod g;dar diwecidaf Prydaiii Wedi can- adsain ddoii: yng n^halo-nnau yr Italiaid nud :d :o wed i da nod.

? Crippen yn Ofni. leL yr hwn sydd i gruel ei l ddiwedd y mis, yn parhau yn ffyddiog, obeitiiiio y caiff aiob boddhaol- i'r ddoiseb. y^'Ka -aniser mja.tih yn ysgrtfertwu liythyrau, a •?^Uir oi fod wedi ysgrifonintu llythvr maitlh i'w **b yn CaJitfornia. Ymweiir a.g ef yn fyhycfh reitihor Egl«"ys Babyddol Eden^'rovc, Hoilo- yr hwn sydd i. fed wrth y crogbren. Y Ci-jppen ym hynod o boe.nxis ei feddwl, ac laid yw yn bwyta nag yn cysgu Iawr. Er pan SJwK>dwyd ei y yn iled aneam.vyth. ^ijood. rhydidid addo i ysmygu. >Y mac amryw gannoedd o dtfeistbaa \v?di eu j^^on i brif drcfi a dinasoedd y wlad, a bore C^Jderbyniodd Mr Arthur Newton tua mil o vwvrau yn gofyn am ddeisebau. Yr o»xM tua v\ed;. arwyddo y ddeis?b yn swyddfa Mr l^vton yn gyr.nar fore Iau, a'r rhan fwvaf yn "°loddig<xiau. -<

Mesur y Siopau. penderfyniad Y METHODISTIAID. tVloe (ddydd Si) bu yr oil o egiwysi Meoth. tiáid Caiunaidd J)e-yn Eijionydd, yn cyn- dros 70 o eglwysi, ac yn eynr.yohioii ael- o tua 16.000, yn iwtaio fjond«rfyniad iv -J"n a -M^-sur y Siopau. Darilor.ai y pcnd«r- y^Uid fel y caniyn :— yr ydyrn yn ga!onncg yn Jg^yddor y Moeur ar Oriau Lkfur mown Siopau Whif 2), a gyflwyisir yn fuan gerbroA y Seoadd, sydd vn trefnu i fyrhau oriau gwaith i F^&orthwy wyr lr.ewn siopau a gwei'-a yn gyfF- ^inoi eu sefvllfa, yr ydym yn edrych gyda wfn augbynveradwyaeth ar y ddarpariact.h yn Inesur sydd yn rhvddhau ritai iT!<«na-oI..i.u rwymedigaet.h i gau am rLLn, neu yr 0 Ddydd yr A rg-Iwydd. a thrwy hyn yn l^^cud a pal ddifrifol at yr Y-sgrifen.nydd Car- k a^a,°' ;l'an adraiinau hyn hyd y mae jj\ bo^ibl, noqj drefnu yn y tncsur i ga«l Dewn- L!eci ar yr cithriadau sydd i'w goddssf yn 6<>Pe*l ar y Saboth. Mac y da-pariad;iu hyn y }' mesur fed ymae, yn myned yn erbyn S^ad ac argvheeddiad y gen-edl Gymreig. ydyrr: h-&f\d yn trofnu i'r ijondurfynia-d hwn fl e' gyflwyiio i'r Gwir Anrhydeddus I). I^^yd George, A.S., a Mr EUiis YV. Davie,

Ynadlys Bangor. DYùd Mawrth eynhaliwyd yr ynadly3 Whnosoi, gerbron Cadbcn N. P. Sto- Mil. Svr T. H. Marshall. C.U.. J ""I H( nry Ijewis, J. Evan Roberts, •»' Griffith, Thomas Roberts, a John Jones.—- j-Pcliodd Mr Rumsey Williams am areheb amddi- toyn°l ynglyn a thrwydded yr Original Crown, yn Wm. Battersby, Dinbyeh; dal- pres-ninol y drwydded yw Miss E, J. Owen. SO('c' D. Clrifnth Da vies, dros Gym- • uhas Iklirwestol Bethesda, fed y ty wcdi ei dti" '!Sooc^ a barnwyd yn ei erbyn. Pan °uai'r smiser bwriedid gwrthwvncbu caniatau'r ^yddcl i'r ty. Rumyey Williams a ddywedodd ei fod yn »„5r n'; ddvoiurisi rhai a gyfirychiolai Mr Davies j, *r Davids: Ni wnavvn ddirti i niweidio ystad y hyn, ond av yr un pryd gan fed tnau fel ag y rnaerit ym Methesda ynglvn a'r l arndai, eymcrwn v eyfle cyntavf a gawp, "i iiys- su r !ly I>h fwri::dwn pj wncyd. Ni HvinVVn nl\n;!dlO'r 'st.ad, ond rhaid gwneud ein ^^°ds\vydd tuag at y cyliO clil. YVrth ganiatau'r tj5 hye'erai y C'udoirydd fed yr ym- "'syd'l yn deall yr hyn olygid drwv hyn. U nJ dc.iai yr.achos gerbion ystyn'd cf yn ol ei **bau.

DOLGOCH, GER ABERGYNOLWYN. ont Ddo'goch, uwch y pant a^lgerUi,—a saif Y n â:<liigl a ehydiK-rth Mvg e(nfawr ^arnog anterth. Ar liyat owdj IJif-ei riant opirth. r G WILYM. BERW.

By making rich red corpuscles in the blood, Hall's Wine stimulates both brain j and muscle.

Etholiadau Bwrdeisdrefi. Cymerodd etholiadaxi y Bwrdeisdrefi trwy Gymru a Lloogr k yr wytihnc\s ddiweddaf. Saif fug.yrau y seddau a ejiiliwyd foel y oaalyn. Rjiyddfrydda«th 62 Llafur a Sosialaetli 34 Ceidvvadacth 43 Anibvnol 6 MercJiesd 2

Maerod Newydd Gogledd Cymru Dydd Mawrth devviswyd Maerod irewydd yn y lløoedrl canlvrial: ABERYSTWYTH.— Cynghorydd T. J. Sam- uel (gynt o Fethesda). BANGOR.-Gyng'horydd II. C. VinWnt (dryd- 00d waitih yn olynoD. CAERNARFON. Henadur J. T. Roberts (ail ethoi). CONWY.—Y Cynghorydd Henry Jones, De- gamvv. DINBYCH.—• Henadur J. Humphreys-Jones (ail-ethol). FFLINT.—Yr Uch-Gapico Charles E. Dyson. MALDWYN.— Henadur Fairies Humphreys (v ddntiddegf-ed tro iddo). PWLLHELI.— Henadur R. Ivor Parry, (ail- et'hol). RHUTIIYN.—Dr. T. O. Jones (ail-ethol). TRALLWM.— Cyng-horydd T. J. Evans (ail- ethcl). GWRECSAM.—Dr. S. Edwards Jor.es (ail ethol).

Urdd y Friallen. CYFARFOD YNG NGIIAERNARFON. Cynth'aliwyd cyfarfcd eyfurol o dran lool Urdd y Friallen a Ciilwb Cadwadol y Gweitlh- wyr N-mg Ng'haernarfon ncs Wener a thraddod- odd Mes Sadler, o GyngVair Diffyndollaofch as Undebaw y M-orcilied, amerchiad hyawdi. Llyw- yddid dros y gaTi Mr M. r 5ieo iysgrifennydd y Gyrndeithas Gyfansoddiad>l). Ar y diwodd cac-d, adlkmiamt oenidorci ac jua c'-K k>'h- wy-d i Miss Sadler ar gynnyg Mr Armstr<mg yn cael ei oil o gan Mr J. Ileal'h-cote Addi Udyd., cyidwiliwyd eyfarfod blynyddol Uidd y I1 riallen, ac etholwyd swyd^tgion. Mrs Co-usin. v Fam Lywyddes YVoIthredol. cedd yn y gadair. Ait-etholwyd yr ArirTi^d. Violet Douglas-Pennant yn Fam Lywyddes, gyda Mrs Cousins fel Dir- prwy. Ail-ctbolwyd Mi&i Bertha Cousins yn ysgrifennydd mygcdol, a Mr W. H. Bennett yn y.-g-rifenny,dd cynorthwyol. Ymd'diswyddai Mr 1\"€« o'r dryeoryddiaetih, ze wedi diolch iddo am ei lafur [x^nodwyj Mr Charles Wynn Griffith i'w oiyii'u.

Gellir Cael Maeth a Melus- fwyd. am btip. isel drwy ddefnyddio Currants mewii un o'r ifur,iau- yn yrhwn y ma-sat mor dda i'r c.iiwactii. Holla bawb bwdiin Nadolig, minxe pie, EccJcj cake, a b-.ira Currants. Ond nid yw y rhai hyn ond ychydig o'r darpariadh- au rhagorol yn yr hon y mae Currants yn .cyraarya rha-ii fluehUaw. Ccfier niai Currants ddarjxirafit y bia,, a'r ntaesh vmh-ob un o'r l>et.hau da. hyn. Galhvch ehangu cich gwybcd- ao'h o gogiuiaeth, a darpar cwrr rnelu- a swyrta bawb eistedd ivrfh y bwrdd, drwv ddcfnyddi-o y CJ/n.ghorion syini a gynhwy&ir yn y llyfryn cynghorion C'urrant bycham a rydd eieh nwydd- wr i ohwi'n rhad. Y rnaent yn dda ac yn rhtd. Cyrhwynweh gyd'a hvv-n-heddyw Currant Patties. Un nvi.s o oornflour, 4 owns Currant.% ua lemon, 4 owns o &i;wgr man, i own> o ymenyn, a thoos brau. Dl.'LL.—Gcasoder yohydig docs o fimgylch: ymyl y dysglo'diau byenain a gorehudd o does. OyiL«y»g«r y ot/mttour gyda cawarter o ddwfr ooir, y\!ryd'wer y rind malari.0di.3r a sudd ismon, y eiiVi'ants a'r siwgr, yr o.:i --Yd,a.'u g-,Ivdd .am burn muisiKl; gan ei (!,roi yr hall aiKfer, ao jxvhwancigcr yr yniewyn; oym- yn dda, llanwer y dysgleidiaai a thocis aniyrit a'r dd'arpariaefch gwiyoher yyl1 y to-r-G. rhoor y g<johudd, taener llefritii tnakta drc-si-j a piiober am 20 munud.

Heddlys Pwlleli. C\'il.ba,Ewyd yr Heddlys uchod -d-dycld cker, g^arhron y itihvniaid 0. Lloyd J. Evans ■a,c Yttadon eradll. CADW CWN HEB DRWYDDED. G wyswyd Robert Roberts, Abererck-road, am gadw ci liob drwydded. CNdnabyddai ei drosedd, ac addawod-d foddi y ci. YVredi i'r H-cddw..m Thomas Tcddi tystiolaieth, clir.Fu ,'r Faine orchymyn Roberts i dalu y eostau (8s 6e) vn unig. Cyhuddwyd Owen Williams, Snowdoii Yriew, o gyffolyb drosedd. Gwnciicd yr un arclieb yn ei acho-s yntau. Eso-us Robert Roberts, C^cau Gwynio^, dros tjtsidio codi trwj'ddod .i gldw ei oocld genddo ef, fel perehennogr andfei-jiaid, liawl i gad w ci heb drwydded. Dyw-c-dodd yr Ar.olygyd.d Jones f-od liawer y 13 rn."dd u' r liawl i gfadvv eWJl yn ddidrwyddjd oni nid a.nt i'r drafferth i g-ael yr awcltindod cyfroithiol ac y&grifonediof. Anfonwyd aUaa rybud<1:«}n drwy yr ardail yn g-yiffrodin'>! y yELghyJeh y mater. Rhoddwyd dinvy o 2s Gc, gan gynnwys y costan. Cydn-abyddai Griffith Jones, West End, iddci gadw ci beb drNvyJdcd, a <ly\v.cdodd iddo ang- hofio gofyn am ryddid i'w gadw'n ddidal. Dirwywyd yntau 2s 6c, yn cynnwys y oost- au. Amddiffyniad John Evans, Tanybwleh, oedd iddo ddisgwyl y eaw.sa.i efe yr "exemption order" drwy y Llythyrdy, yr un fath ag t: eawsa.l y llyaedd. Mewii at.;biafl i'r Cadeirydd, dywsedodd yr Arolyigydd Jones y gall as ai y diffynydd ga-'l y pa-pyr drwy y post oddiv.Tth swyddogion vr "Excise." Dirwywvd- -ef 2s Gc, yn cynnwys y cost- au.

-f.111 Hiraethog ym Maesygroes. Yn y "Cronicl" dro yn 01, cyhd0dd Mr W. J. Parry, liethesda, '"tlanes fy Mywyd a'm Gwa.Ui."Dyrna dleruyn dyddoro! iawn, o gofnod- ion y Cwyddyn 1833,rx yn iroi'r goleu ar agwodd ddifyr ar gymeriad a ihymer yr anfarwol IIir- aetho, ym inis Taeliwedd y rlwyddyn hon un hen gyfa-ill y L'yddai yn bleser gan y teulu ci gael gyda ni yn 52, Iligh-slreet, ac yin Maesygroes, sef Hiraethog. Ccfa.is lawer 'o'l gvvrnni rhwng, y blynddocdd 1871 a'r flwyddyn 1883. Y tro diweddaf y bum yn ci gvvniiii oedd yn Ebri'il, 1883, yn ei dy yng Nghaer, pan yno ynglyn a chyfarfodydd IJndeb Cvnulleidfaol Eg- hvysi Saesneg Gcgledd Cymru, pryd y bum jm eael te gydag of a'r teulu. Bu yn daer iawn arnaf i aros yno'r noswaitii honno, ac anfonodd air i mi i'r cp:,1 wcdyn gyda'r mab, y Parch Henry Rees, i erfyn sraaf i aros, gan fod arno eisiau fy ngivoled, ond yr oeddwn wedi trefnu i d,4 adtef gyda'r tren banner nos ym M: ngor, a'r cerbyd i'm eyfarfod yno, fel nad ajfwn; ond bu yn edifar gennyf ganwaith na bu- sswn wedi gwneud. Cuvvr o ddyn ydoedd ymhob ystyr. Ni elHd ei adnabod heb fvnd yn agos iawn nto. Gyda'r cyffredin o bobl, anhawdd fyddai ei gaol i fod yn rhydd. Prin y eai neb felly defim ganddo, ond gyda'i gyfeillion yr ocdd fel plentyn o ehwareus. Byddai y plant ym Maesygroes wrth eu bodd gydag d, ac yntau gyda hwythau. [Jawer ehwareuodd ac y chwcr- thodd gyda "fox terrier" bach oedd genriym yno. Yr oedd y doctor rhywbryd neu gilydd wcdi tlosgi ci drwyn gyda'i bibetl, a byth wedyn, pa bryd bynnag y byddai Dr Rees yn smocio. os byddai y ci o gwmpas. gofalai am fyned yn ddis- taw bach tu ol iddo, anc d'ai dros ci ysgwydd am y bibell nes ci gwneud yn ddarnau; liawer pibel1 ddarniwyd feliy, a chai ef a Thanymarian, fyddai yn ei gwmni ran amlaJ. ddifyrwch rnawr yn hyn a'r unig sylw wnai y Doctor ocdd, "Dyna daJ arall i mi am losgi dy drwyn di."

Gwneuthurir, y ran hvynf o sigaronnau gian bei riant. Y mae un peiriant a weitihir gyda bysedd dynol, yn a.Iluo.g i wmcud 200,000 o s^ar- onnau mown deng awr. (,

Cyngor Dinesif Bangor. AIL-ETHOL MR VINCENT YN FAER. Bu eyfarfod o gynghorwyr y ddinas ddydd Mereher. Darllenodd y Maer lythyr oddiwrth Mr 0. R. Hughes yn gofidso mai oherwydd damwain nas gal'ai yinbr.o^noli i roddi ei bleidlais dros ail- etholi.'id Mr Vincent i fod yn Faer. Ymunai efe a'i dad yr Henidur Hugh Hughes, i ddymuno i Mr Vincent flwyddyn lwyddiannus arall fel Maer. ETHOLIAD Y MAER. TEYRNGED I MR VINCENT. Sylwodd Mr Pcntir Williams y byddai'r flwyddyn ncsaf yn un bwysig iawn i Facr y ddinas, ac er cario allan ddyledswyddau'r swydd mewn dull teilwng o'r ddmas rhaid cedd cael boneddwr wedi ymarfer a'r gwaith (clywch, clywch). Daliodd Mr Vincent y swydd am ddwy ftynedd, a chaffai efe (Mr Pentir Williams) bleser mawr wrth gynnyg ei ail-etholiad am flwyddyn Jirall (cymeradwyaeth). Y dystiolaeth oreu a ellid ei rhoddi o bla-id Mr Vinoent oedd y fFaith fod y Cyngor yn barod i'w ail-ethol eto. Yr oedd yn falch fod Mr Vmccnt wedi ei ddewis, a da oedd ganddo y ey-le i gynnyg oi ail-ethol yn Faer (eymeradwvaeth). Dywedodd Mr Jones Roberts, wrth eilio'r cynnyg, mj balch ocdd ef i gac-I y fraint honno am fod y cynnyg yn un poblogaidd yn y Cyngor ac ,folly liefyd y tuallan elyweli, cSyweh). Yn ystod ei swyddogaeth, gwnaeth 2/1 c Vincent ei ddyledsw^-ddau fel Maer .ydag urddas ac i foddlonrwyda eyffredinol, a chrpdaide fod y Cyngor dan ddyled i Mr Vin- I (nt ;1,m arddangc.s cymaint o huna.n-aberth a t doeth; neb tra yn ,y gadair. Ymgwaiodd bob am- ser at fod yn deg tuag at bawb. ac ni ddangosodd iiruhyw bartiaeth (clywch, clywch). Nis gallai ddweyd dim gwell aan dano (cymeradwyaeth). Gan fed y mater yn ymdr.'n a'r Cadeirydd, dym-inai Mr J. E. Roberta weithredu drosto, a gofynnai a oedd rhyw benderfyniad arall gerbron. Fcl un o'r tri henadur oeddynt yn myned o'u I swydd ac felfy nps gallent gymeryd rhan yn yr etlwLw, dymunsi Mr Henry Lewis dditgan eu cydsynind ;t'r hyn a ddywcdwyd am Mr Vincent (cymeradwyaeth). Ni chredai y gellid cael dyn cvmhwysxch -,ydai urddas a'i foneddigeiddrwydd na Mr Vinoent i gvnryehioli y ddinas yn y sere- moniau pwysig oedd i'w disgwyl y flwyddyn nesaf, S'f Ccroniad y Brenin ac Urddiad Tywysog (I mi- yng Nghacrnarron. Cofiai iddo weith- y u recluln rhagono! diOSY ddinas yn ei chais yng NghoJwyn Bay dres gaol yr Eisteddfod Gendl- aethol i Fangor, ac hcfyd dsdleuodd yn deg dros Y sg'o! v Friars yn y Pwyligor Addysg, a phe deuai acJios eto credai mai Mr Vinoent oedd y dyn cymhwysaf i ymdiin a phwnc yr ysgol hon ar eu rhan (cymeradwyaeth). Yna rhocs Mr J. E. Roberts y cynnyg gerbron a phasiwyd yn unfrydol, a gwisgwyd Mr Vincent a'r gad wen swyddogol. ATEB Y MAER. Yna eodedd Mr Vincent vnghanol cymeradwy aeth gylTredinol, a dywedodd :—Mr Pentir Wil- liams, Mr Jones Roberts, yr Henadur Henry- Lewis, a ehyc gynghorwyr, tcimhf yr anhav/stor rowyai i ddatg^n fy nheimladau o falchtcr a dioleh o dderbvn eich gwaheddiad unfrydol i ly- wydd-.i dr:'s weithiediadau'r Cyngor hwn am y chydedd flwyddyn. Mae ctJioliad am y trydydd tro yn bet.h newydd yn hares y Gorfforacth lion; a thia yn holld ymwy'oodoi o leied a wnaethum er hoeddu y bri hwn bydd i mi mwyach edryeh yn cl ar yr amser fel y cyfnod declwyddaf yn fy mywyd (cymeradwyaeth). Nia gallaf ond eyd- nabod yr un pryd. eich natur garedig-cherwydd, er mai ofer ceisio anghofip'r ffaith na chytunwch ami yn fy gwleidyddiaeth ac add- ysg. y i-n,o r ff yn ymddangos i mi am i mi w rl !i wynebu y C'anghellor yn yr etholiad ddi- wmidaf, gyflawni dhonof weithred anfaddeuol yng N ,hy:vtru eto i gyd gwn hyn am y Canghellor mi efe fursai'r cyntef i gjfnogi eich gweithred yn anrhydeddu gwrihwynebydd gwleidyddol mewn niater nad ocs a'i wneJo a gwleidyddiaeth {cymcradwyacth uchel). Bum yn ccisio ystyried beth yw y gyfrinach 5ydd yn eich gwaith yn fy •iiirliyd ddu fel hyn, a'r unig atcb a gefais oedd m;:i nodwcdd oreu .;y nghydwladwyr ydyw, sef vsb'ryd haercni mewn mat-crion fel hyn. Teimlaf hwvs y weithred hon ar eich rhan, ac nis gallaf addaw dim mwy na cheisio hyd y mac ynnof wasanrn tlpi yn deilwng o'r swydd (cymeradwy- aei;li uchel). Yna pe:?.ododd y Maer y Cynghorydd Pozzi fel ei ddirprwv. Ait-etlio'wvd Mri J, E. Robe-ts, Henry Lewin, a W. P. Matthews yn honndur.o. d, a diolchasant. Yna aed ymlacn gydi gweitli srfpro) v Cyngor.

Anhwylderau Mynwes Plant CYNGOR MEDDYG ADNABYDDUS I FAMAU. Yn ei dra?thawd adnabyddus ar "Bcswoh ac Anwy-d a Thrmia«eth Gartsefol Berff;th," y^i-ifenco. y diweddar Ddr, Gordon frtaKes ryibudd amsc-rol yniglyn a'r anhwylderau aju- J>o.rant fynw>aii plant, ac yna. rhydd "nir i famau a ddyLid ei gynveryd i ystvricoih ymhob cartref. Gwedi dangos cllan 'fuancd y gall annwyd brcli vn angeuol, aiff v Meddvf ym.'aen:— 11 "0 "Gwyddocli, gan hynny, moOr duoddol yw plentyn 1 annwyd, ac mai cvflymder gyda enaiel ymwared ohono n-eu ei ryddhau yw y peth inwyaf angenrheidiol os ydveh am atal yr nyn a fo gwa»eth. A wyddoch, hefyd, fod annwyd mynyeh hyd yn o-fl. pan y cant eu tgweilila, yn g-oc-od syuiein: cyfansoddiadau gweiniaid, a bod y da. fod-cdigacth> eu hunan yn cael ei, feithrin 03 y eonaat-eir i'r aunwyd aml hwn gvmeryd got-al ohono ei hun P "A wyddoch oicli bod yn csgeulus vn ol doddt y w. ad os yr csgeulur,weli y a.rwvdd- iou cyntaf o'r pes we,h a orwedd ar fvnwcs ci.cli p'entynp "A wyddoch y oeweh yn Peps—os y oedwix i.Tii B?r''aw—fod gemnyeh feddyginiaeth t> fcli-areeen.rol, 0 frymeariad plessrus, ond Soler yn ei ddylanwsdau daiomv^. Mcddygin- ia,eth brfvd 11 a wrthvd habanod byth. Peidiweh iiiso annwyd, ynte. P-eid. nvch csgeuluso pesweh, gan brved ef yr hyn a y,?n\ .ysgTalned ydyw, y xnae lx>b amfo-r ochr d-d if r fo? i'r 7 byddweh yn araf, fam, ond gwnewch eich ^y,?d-wydd. Peidiweh rhuthro i faelfa'r fTer- y,;Jv<*d am "'ozenges*' cyffredin a chymysg- eo-dau o peppermint a V i'da.num, neu fferyll- ja^eth beryghis arall, a -ailant fod yn aageu ich baeli-^ien. IV.idiwch a'i anfon i'w we.ly gan ei drwytho a diodydd poethion, eyffuriau a pl,.Ow: tr*,Si.,Iu. Ocdwch ef yn y ty am ych- ydig. mown gyn-n-es wedi ei hawyro yn dda. Cedwch ef i chwareu a'i degannau, a .rlioddweh Peps iddo. Cewch vvel'd y bydd y'byehrin yn newynllyd a dedwydd mwy." Yit-grifeunodd y diwvddar Ddr. Gordon Stabl-es yr nchod fel canlyn-iad ei ymchwii- f»dau a'i brofiad p-ersonol fel moddyg. Syl- weddolodd fel y toddai tabledi Pops yng ngenau pientyn, fod y moddiu nlcd-dyeiniactli- 01 roddirymaith yn pasio drwy y myaedfeydd an-adl tyner yn unioagyrchol i'r ysgyf-eint, a dyga.nt esmwythyd a rhyddhad uni-ongyr'-hol i'r dioddefvdd ieuanc. GeJIir rhoddi Peps yn rhvdd i blant oherwydd ni chynhwy^ant opiwm, laudanum, neu gyffuriau era ill svdd yn baryg'us hyd yn ocd i bobl -mewn oed." Gall bl well o Peps yn y caet-ref vr cmser hwn o'r flwyddyn arbed. punoedd mewn bil- ia.u jneddygon, yngliydag ysbeidiau ixwi o bryder, os y defnydd;ir y tabkdi rhyfedd hyn gynted ag y rhwystrir cwsg eich pien- tyn gan besweh. Bydd i dabLed o Peps cyn eycJiwyn i'r ysgol ar fore oer, gwlyb, a n:wl- iog, amddiffyn gwddf a mynwes eich plonv--n rhwj o/Teifchiau yr hin ddrwg. Dv'ai mimvi felly, gadw hlwch o Peps yn y t"y .bdb amscr*. Can ffervJlwyr am Is I}c neu 2s 9d.

Tanir hnloll o blwm am bob dvn a leddir ttie-^n ryreJ. Dangthosa ystadegau Ewropaidd, fod 3,000 t 10,030 o fwtedi yn c&&i ei tanio am bob [xmsoin a analluogir. Y ni-ae y oynll-iMi o ddinystrio" cymyhu oenn- Y mae naw o bob deg o'r rhai sydd yn ar ro lffyrddl Lf^gr, yn toithio yn j trydydd- doe bartfc*

Yr Ymerhodraeth a Diffyn- dollaeth. CYFARPODYDD IA.WYDDIANNUS YN EIFIONYDD. No-s Lun, ym Mcddgelort, Cadhen Hig^iva yn y gadeir, traddodwyd darlith gan Mr W. H. Evans, Porthmadog, aa* "Yr Ymherodr- 2th a Diffyndollaeth." Dangoswyd darlnn- iau i eigluro pwyntiau yn y ddarlifch gan Mr Allen JonicS, CViocieUi, Yir oedd yr ysgoldy yn llawn. Nos Fercher, yr oedd Mr Evans ym Miorthmadog, a'r Milwriad J. S. Hughes yn y gadair. GofeJsd am y 1-lueern a'r laiiip gan Mr Hardy. Nid ocd<] di-gon o le yn yr ys- tafell (eiddo Mr Barnard) (L'r donf ddymunai fod yn bresonnol. Nos Iau, yn Nlireni^dog. llywyddai Mr E. Andrewes, a darlithiitad Mr Evans; Mv Hardy yn. trial y lluwe' 'i a'r darluniau. Nos Lun, yr oedd «yia.rfod ym Mli-entte'r- felin; a nos Wener Llanysiumdwy; Mr Evans yn darlithio .JJ" y ddatu le. Slio yn eyndod mor awydd< £ s oedd y bobl a g\y wed y ddgri-ith ac i weled y darkiniau.

«> LLEVN. SARN A TBfrDWTEILIOG. S No] YVerwxr cynihaiiwyd ychwameg o'r gyfres o dd-a-rlithiau ar DdifFyndollaefch a. fu mor lhvyddiiin.nus ym mliarthau eraiil1 lioyn ae Eifi'cm, dan rtawdd- Cyrmi&ithaj Umfdfcsboil; y Mrchoo yn Sarn, a ttw Sadwrn yn Nhyd- weiliog Agorodd Mr Hamlet Roberts y ddaiu gyfar- fed: gydag aiai-ith .hyawdl', ac ym; danghosedd gyfrej o ddar-uaiiau jryda'r bud-hisern, yn dangoo yr an-gen am Ddjsffy&dollaiefch, ac hefyd -ci-dariuniau o'r Tiriogafefchau Prydednig. Jx.bocfi Mr Parry, Penygroes, adroddiad o'r hyn a wekxld yn G<iirua>ni pan yno yn ddiweddar, a th-erfynodd Mr Va'ughau Wy nn, o'r 9th Lancers, gydia dari-uniau o'r rhyfel diweddar yn Ne Aifrig. Diolehir i Mr F. Young, PwUholi, am ei gyniiiforthwv syilw«eddoL Y Mil. A.1an. Gough oedd y oadeirydd yn y dd\a;u gyfarfod, a ohaf- wyd ovfaiod Elwyddia.lJIr.¡.¡d.

Nis Gall Dijn Oymeryd Ei Le ym Mangor. Ym Mangor, nis dim gyrifceryd 11-3 ga.ir trigianuydd ym Mangor. Y mae'r dull gwirionoddol yn yr hwn y rhydd y wraig hon 0 Fangor -ei phrofiad ya haeddu ymddirieth- aeth yr oil ohonom. Mrs F.nn Griffiths, drig yn 1, Craig-ydon- roa,i. Baa°w, a ddywed :Bum yn ddiodd- •efydd oddiwrth ianhwyldeb yr telw-loo. am flynvddau yr oedd po-en.au IIym yn fy ngh-d n a'm iwynau, a cliefais ysbeidiau o .bray^ga.fn- d:r, yn a.nbemiig yn y bore. Hefyd, yr oedd- wn y n du eddol i Ixvenau cxydcyma- au. "Wrth ddarlien am Doan's backache kid- n-ey pills, pende-rfynais cu pnofi, a rhoddaeant fawr rvddliad i mi. Parh-eais gyda'r peleni am yohydig, ac yr wyf wedi derbyn cymaint budd oddiwrthynt feu y bydd i ani gymeryd pob cyfl-e gaf i'w cymeradwyo.—(Arwyddwvdj, Ellen Griffiths." M.we Doan's backache kidney pills yn ddau swllt a. naw oeiniog y blwoh, neu chwo' blwcli am dri swllt a ddsg. a naw oainiog. [■ Gan bAb %<- .Q yr yatoidai. neu yn uniongyrehol oddiwrth y -Foster-MoClellan Co., 8, Wells-street, Oxford-str-cet, London, W. Gofalwch eich bod yn cael yr un math o b?I-?Bl a.g a. gafodd Mrs Griffiths.

—. Cyngor Dinesig Porthmadog. TREFNIADAU RÏÏËÏLFFORDD AN- FFAFRIOL. BYGWTII Y CWMNI. Ym^yfarfu aÆ)lod.¡).u'r Cyngor Dinesig vos Fawrth, Mr W. Morrds Jon-es yn y gadair. ARIANNOL. Darllrnriodd Mr D. R. Evans yr adroddiad arvannol. Yr -oedd y Cleax) wedi casglu vn ystod y mis 646p, a'r ddyl-cd ar y Cyngor i'r ariandy oedd 43tip. TaJwyd i fyny i'r noaon honno ar adgyw«ir.iadau yn Hr Gwaith Nwy, 1615n. AMRYWION. BwriicdLd ad-drefnu -gwaitli y O-ere. Ganwvd yn ystod y Mil; ddeg, a bu f,UW wvth. lYr oedd cyf-artaledd in a-rwola»e::l au baban-od yn un o bob deg. Gostyngwyd y rhenti a godid ar gvm- d-eitha&au cyfetillgar H<eol am gadw cyfaKod- ydd yn un o ystafeiloedd y Neuadd Dref- d, IVnderfynwyd cyflogi pedriant ffordd Mr D. E. Da vies, Abermaw, am 25s y dvdd. Ymgymghorid a'r Peixiannydd Sir-ol ynghyich yr hyn a. jddylid wneud i'r ffordd ge-r I'anyraUt, lie y digwyddodd damwain to ddiweddar. Rhoddodd icadben Drage yn rhad roed ut eu plannu yn yr beolydd, a dilOl<iliwyd"idd-o ef am ei gar-edigr wydd. Pasiwyd >i wnoud mur o am^ylch y t'r «, brynwyd gan y Cyngor yn y Llyn Bacli. Gwn-aed trefniadau ynglyn a tlirelau i roddi "slot gas-meters" yn y tai, a. phender- fynwyd casglu addewidion am y nwv oddiwrth y trigollon, os yr eetynnrid y "pibetli i'r Borth. Derbyn iwyd hysbysiad fod cais y Cvn j.>r am feathyg S760p wedi ei ganiaAa.u. 'iVni- yddir yr arian tuagat y Gwaith Nwy new- ydd. Ffurfiwvd is-bwyllgor i drefnu }>etaiu ynglyn ag estynMd pi belli y Gwaith Nvv. yn her wydd ymadawiadr Mr TyndaU, el-re y gwaith. BYGWTH CWMNI Y RHEILFFORDD. Cyfciiriodd Mr Jonathan. Davies at yr hyfljusdeirau difrifol oedd ar Rfiiiifordd y -L or(i v^ambri an i de-ithio. Rhaid ydoedd gwn rhywbeth i symud hyn, neu buasai'r dref'vn si-cr o deimlo oddiwrtho: elei pobl i f,ly, i le arall. Paham na allasent hwy fabwys- iadu cynllun y GwyddcJ mewn pefch fel hyn? Buasai boycotio y cwrrrai vn eu dwyn hwvnt aft "Ou cool. Hawdd fyddai- i fasnachwyr gr-el eu nwvddau drwy gyfxwttg rheilfFordd »;ra!l. Byddai i hyn fod yn golled ddufrifol i'r ewm- ni, Cyfeiriodd Mr fiavics at diffygiion oedd atr Reil/T-ordd y -Gamtiriaa. C-efnogodd Mr R. Newell syniadau Mr Da- vi-es yn ,gryf iawn, a dywedodd nas yn awr i ben draw Lleyn neu 1 Fon a dyfoo yn ol yr un diwrnod. Penderfynwyd dwyn y mater gerbron cvn- hadliedd, a jgynheAid y-n Aibormaw yn fuan, etholwyd y *C'adeirydd a Mr D. Lkwolyn Hugii>es i fyn'd yno.

Eiste,ddfod 1912. -4- Os teg barnu oddivvrih y brwdfrydedd a'r sel sydd ynglyn a'r gwahanol <bwy!lgorau perthynol 1 Eisteddfod 1912 yng' Ngvvrecsam, rhesymol fyddai disgwyl i'r Eiitodd.'od fod y fwyaf a'r oreu a gacd cr;ood. Mae'r brwdfrydedd ar hyn o bryd yn eyndod, hyd yn oed i'r profiado!, ond tobyg y bydd liawer o'r tan wedi darfod ymhen yohydig ams-r a'r gwaith mwyaf, fel arfer, vn cscl ei wncud gun ychydig o ffyddloniaid. Dy- wcdir fod rhyw gant o delodau ir y pwyl!gor eerddorol. a rhyw ddijugain o'r cant yn cynrych- .ioli'r Rhos a'r cyleh.,

^BORWICKf^ BAKING POWDER.^

Ysbyty Tloty Caernarfon, TRAFODAETH YNG NGHYFARFOD Y GWARCHEIDWAID. Y BWRDD YN RHANEDIGJ. Ym Mwrdd Gwa-rcheidwaid Undeb Caernarfon, ddydd Sadwrn, Mr Thomas Jones (cadeirydd) yn lly wyddu, adrcdda;i y Clerc (Mr J. Henry Thomas) fod Mr H. R. Williams, Arolygydd Bwrdd y Llywodraeth Lool, a'r pensaer, Mr Kitchen, wedi cyfarfod nifer dda o aelodau y Bwrdd i ystyried sefyllfa yr ysbyty ynglyn a'r tloty. Bu trafod- aeth faith ar y mater, a dywedodd y ddau swydd- og nad oeddynt am gymeryd sy!w o'r hen gyn- lluniau ocdd yn bod, ond cu bod i'w hystyried o'r newydd. Y ddau beth a ystyrrid oedd y priod- oldeb o wneud gwelliantau i'r adeilad presennol, ynte adeiladu ysbyty newydd. Barnai Mr Kitchen fod yr adeilad presennol yn hollol ddi- wertit fel ysbyty, ac nad oedd yn bosibl i'w wneud yn effeithiol heb wario swm mawr iawn o Brian. Peth arall, meddai y swyddogion, oedd yn ffafr adeilad newydd oedd y ccid benthyca ardan i'w had-dalu ymhen dong mlynedd ar hugain, tra nad ellid cad benthyciad ond am dymor o bymtheng mlynedd tuag at wneud gwelliantau i hen adeilad; ac yn ol a ddywedid wrth y Gwarcheadwaid gan y swyddogion hyrny ni fyddai ond yr un baich ar y tret hi gyda golwg ar y naill a'r Hall. Cynhygia.i Mr Alfred H. Richards (Caernarfon) eu bod yn symud ymlaen i gad adeilad newydd. Pa faint bynag a werid ar yr adeilad presennol i gyfarfod gofynion y Bwrdd Llywodraeth Leol, credaa mai gwastraff fyddai. Rhaid cofio fod yr ysbyty yn llawn ar hyn o bryd, ac yr oedd yr Undeb hwn ar ol i Undebau eraiil, ac nid oeddis wedi symud dim yn ystod y 25ain mlynedd di- weddaf. Nid oedd lie i wahanu y cleifion oddi- wrth eraill oedd yn fethedig ac yn wan eu medd- wl. Yr oedd yr oil yn yr un adeilad. Yn wir, credai nad oedd ysbyty yr Undeb hwnnw i fynny a safle earchardai, oblogid yr oedd lie i'w gwa- hanu yno. Nid oedd amheuacth ganddo ef mai adeiladu ysbyty ncwy-dd fyddai y peth goreu. Dyddai'n warth gwario o ddwy i dair mil ar yr adeilad prescnnol, ac hwyrach y pwysid arnynt i godi adeilad newydd arall ymben ychydig flyn- yddau. Yr oeddis yn awr yn myned i dalu y swm olaf o'r ad-daliad ynglyn a'r adeilad pre- aonnol, ac felly ni tfyddai y baich ar y trethi yn fwy nag ydoedd yn bresennol. Eiliodd Mr W. M. Roberts y cynliygiad. Cynhygaodd Mr Thomas Jones (Felinlieii) well- iact i'r perwyl eu bod yngwyneb y gost a olvgai adeiladu ysbyty newydd a'r diswasgiad masnaoh yn gwncud gwclliantau gorcu y gellid ar yr adeilad presennol. Eiliodd Mr Henry Parry (Glan'rafon) y gwellianfc, a sylwodd el fod yn syn meddwl eu bod ar ol talu yr holl ddyled am yr adeilad presenol yn cael eu harwain i gredu fod yr adeilad yn anghymwys. 1 A nogai y Bwrdd symud yn araf yn y mater yma. Dywedodd Mr Job Owen ei fod yn dda gweled tuedd yn awdurdodau y wlad i gael lie esmwyth a phriodol i dlodion oedd yn gleifion, ond yr oedd perygl cario pethau yn rhy bell ar draul gosod baich mawr ar y trethdalwyr. Teiinlai fod eisieu gwneud rhywbeth i wella pethau ynglyn a'r- ys- byty. Cynygiai ohirio y mater er mwyn ceisio gwneud trefniadau i'r perwyl hynny. Dywedodd Mrs Nath Roberts (Caernarfon) nad oedd yn bosibl yn sefyllfa petliau yn bresennol yn yr ysbyty sicrhau cffeithiolrwydd gyda golwg ar waith y nyrsus, na chwareu teg a'r hen bobl glaf. Yr oedd o blaid ysbyty newydd, ond os moth-id cael hynny dylid ar' bob cyfrif wella yr un bresennol. Cefnogai Mr W. J. Griffith gynygiad Mr Rich- aids. W cdi i eraiil siarad, dywcdodd Mr Richards, wrth ateb y drafodaeth, mai'r perygl oedd os na wnant yr hyn ocdd yn angenrheidiol at sicrhau cysur y cleifion dan eu gofal, y byddai y Llywod- raeth yn difodi y Byrddau Gwarchoidwaid. Pleidleisiwyd, a chaed fod 13 o blaid ysbyty newydd, a 16 o bleid ei gwella; a phan roed cyn- hygiad Mr Job Owen gerbron, pasiwyd ef gydag ond dau neu dri yn erbyn.

Yr Ysgol Sul. ESGOBAETIIAC; TY DDEWI A BANGOR. Cynhaliwyd eyfarfod yn Aberystwyth yr wyth- nos ddiweddaf o aelodau y pwyligor benodwyd gan Esgobion Tyddewi a Bangor i wneud trefn- iadau a siorhau mwy o gydweithrediad rhwng Ysgohon Sul y ddwy Esgobacth. Yr oedd yn bresennol y Deon Roberts, Archddiaoon Morgan, Archddiaoon Lloyd Jones, Canon Camber-Wil- liams, Miss Bessie Griffith, Porthmadog, a'r Parchn E. J. Davies, Capel Bangor; J. C. Jones, Llangelynin; J. C. Morrice, Maentwrog; D. W. Thomas, Arolygwr Esgobaeth Tyddewi; D. J. Jones, Arolygwr' Bangor, a J. D. Jones, Pen- mon. Ysgrifennodd y Parch A. O. Evans, Llan- tfaethlu; E. Evans, Llansadwrn (Mon), a Mr John Rowlands, Criccieth, i ddatgan eu gofid nad oeddynt yn alluog i fod yn bresennol y tro hwn. Etholwyd y Deon yn gadeirydd. Galwyd ar y Parch J. D. Jonoa i ddarllen y cofnodion, ac yna cododd ar ei draed i osod allan amcan y eyfarfod a'r anhawsderau ar y ffordd. Penod- wyd y Parch D. J. Jones, D. W. Thomas, a gol- ygydd yr "Haul" i drcfnu gwers ar gyfer pob Sul allan o faes llafur y dosparthiadau dros un- ar-bymtlieg oed. Yr Epistolau at y Thesaloniaid, rhannau o all lyfr Samuel, ynghyd a Threfn Con- ffirmasiwn ydyw y gwaith benodwyd yng nghyf- arfod mis Mcdi i r dosbarth yma.. Dechreuir llaf- urio ar y maes hwn gan Ysgolion Sul v ddwy esgobaeth ar y Sul cyntaf yn Adfent, sef Tach- wedd 27a.in. Diegwylir y bydd y rhan gyntaf o Esboniad y Parch D. J. Jones ar Efengyl Sant loan wedi ei argraffu erbyn 1911. I lanw v bwlch yn y cyfamaer daeth golygydd yr "Haul" ym- laen i gynnyg rhan o dudalennau y misolvn at wasanaeth yr Ysgol Sul. Cylioeddir nodiadau yn yr "Haul" am tua hanjier blwyddyn ar Ivtliyrau Sant Paul at Eglwys Thesaloniea. Ysgrifennir yr esbon.ad gan Canon Camber-Williams a'i gyd- weithiwr, y Parch R. H. Richards." Dylai'r ath- rawon anfon archcbion am "Haul" Tachwedd- yn ddioedi i Swyddfa y Wasg Eglwysig yn Llan- bedr. Ond gwaith arbennig y pwyllgor oedd trefnu Alfios Llafur i blant dros wyth oed ac o dan un- ar-bymtheg. Cofier fod Esgobaeth Bangor wedi pendei fynu p^idio mahwysiadu y drefn newydd tan Adfenfc 1911. Ond gan fod Esgobaeth Ty- ddewi am ddechreu hob colli amser, dewisasant y gw-ersi ge:r yn un o lyfrau y Sunday School Institute, Serjeants' Inn, Fleet street, London Seoond Year's Course, New Series). Deallwn fod yr "Haul" i gyhoeddi gwersi y "Seniors." Cyhoeddu- gwersi y "Juniors" yn y v er'"i ^^V!Tla r clrcfn am y flwyddyn gyntaf. Yr ail flwycldyn bwriada y pwyi'lgor argrafru Haw lyfr i athrawon yr Ysgol Sul. Pasiwyd yn unfrydol i yrru at y Gymds-ithas er Llcdaenu Gwybodaeth Gristionogol (S.P.C.K.) i gekio ganddi ymgymcryd a'r gorchwyl o argraifu y mtwdyfr. Pasiwyd i drefnu y llyfr ar JineJlau lhird Year's Course y Sunday School Institute ac os y gwneir hyn, gall y Saeson a'r Cymry yn yr un plwyf lafurro ar yr un maes. Pasiwyd i anfon at y Parchn J. C. Jones, Owen Thomas, Amlwch, J. Whddon Griffith, a'r Athraw S. J. Evans, M.A., i geisio ganddynt ymgymeryd a pharatoi y llawlyfr, Arehddiaconiaid Bangor a Meirionydd a'r ysgrifennydd i adolygu pob llyfr cyn ei argraffu. Coir yn y llawlyfr wcrsi arbcn- nig ar hanes a safle yr Eglwys yhg Nghymru. Cymeradwywyd Holiadau y Deon Roberts, Ha wl ac A tab, Hanes Saul, a Chredo'r Apostolion (Parch A. Owen Evans) i sylw atlirawon yr Ysgol Sul. Terfynwyd y eyfarfod trwy dalu dioloh- garweh i'r Deon am wcithredu fel llywydd,

Llwyddodd oarc!h>aror yn Willesden, wrth dalti dirwy i basio darn o araji drwg*. Tatiryd lOOpi dtdyn yn lAys Manddyl.edian Bow, yr hwn a gollodd ei lygad trwy gael ei daraw gan gynffon oeffyl. Mackerel a Herring oedd enwau dau hedd- g^'dwad oedd yn tvsiolaetliu yn Llys Hedd- geidwadol Yarmouth. Priodwyd hen lane c-yfoothog yn Salonika, yr hw-n sydd. yttt 95 .mlwydd oed, gyda. gwraig weddw 25 mlwydd red, hyhi ya wyres i'w p.r-- iad gyoUf.

Addysg Uwchraddol yn y Canol Oesoedd. ANERCHIAD GERBRON CYMRODORION BANGOR. Cynhaliwyd cyfa.rfod cyhoedd-us cyntaf Cym- rodioron Bano-or no.> Fa.wrth diweddaf, ao er gwaefcba'r tywydd dryoinog ymgaaglod-d nifer laajwr i wrando'r Dr. Haxtweil Jones yn tra- ddtad"r ddaxlath agori-adol ar Addysg Uwch- raddol y Oainol Oeisoodd. Egiurodd y Cadeirydd, yr Athro J. E. I.Itiv.i, ar y cyqhwyn fod cais wedi ed wneud i'r doeth- awx draddodi ei ddarlith yn Scisnig, er mwyn yr aeiodau hynixy nad oedd mor hydaysg yn y Gymraeg a'r mwyafrif o aelodau'r gymdeit'ar.s newydd. Nid oedd angen, ebe'r athro,gyflwyno r d^riatbydd i'r cwmro, Hyiabys oedd ilied-1 .d Cymru a Llocgr fel ysgo £ hcag gwyoh ac fel cyfaall pob mudiad Cymreig, ao Yi, hystyrxM ef yn awdurdod aT ham03 Gorliewin FArrcp. Dywedodd Dr. Hartwell Jones fod y genedl Geltaidd eri-ood wodi dsungos gaBu meddyliol arbennig, a chymerrasant ran amh"ri yn nat- blvgiad addysg Prydaia Fawr. Tra'r wU J Saeson yn ymarferol ac yn glynnu wrth ddeddf a threfn, yr oedd y Csl-t yn ddewr, yn aflonydd, yn wreiddaoli ac yn llawn aaituriaeth; ao aan- lygodd y ncdweddion hyn eu hunain yn gynmar yni ihiamcts y grenetfi. Taividtod'd! cynJkiHB gyniaif add- ysg y wlad tan adien yr Egvwrs, aohyfjrngwyd addysg aefjydtsadlaiu orefyddoi. FILthrnidoedd gtiiu mynacjbdai ar y cyntaf yr tnnj oywyJltd^d ag addysg. Amcan y m-ynaohod oedd ymneillduo oddiwrtih y byd a'i bechod, oanys eu cred hwy ar y pryd oedd fod y mil blynyddoedd yn ymyl a bod y byd yn cyflym nesbau at ei dddwedd. Fiifchr pan welsaaxt mai gau oodd eu proff; wydoliaeth hwy a gysegrasant eu hunain i ddrwygk) cynnieiiJias, sefydlu ysgolion, ac i led- aerou gwybod-aeth. Nid oedd eu cynBun addysg yn uohelgeisiol: boddlonaeant ar geasio dysgu'r bobl yn yr Ysgrythyrau. Dyna pa'm y sefydl- wyd yr ysgolion hysbys yn Ioma, Clonard, Mcrviile, Oitynnog, Llamtwit Fawr, a Llanoor- waji; a'r un amoan drachefn oedd gan yr Urdd Besjodact Sant, y rhai a wnaebh gymaint dros lerryddiraeth iZWr wiad. Oaiwyd gan y darlrthydd ddariith faith a ohynhwysfawr, a ohynihygiwyd pesnderfyuiad o ddiolch iddo am ei iaiur gan y Prifathro Rees, yr Athro lAowis To,,ici yn eilio. Cefnogodd Mr Glynn Walliann, ao unodd p&wb yn y dioich oaionnog..

Y "Van" Qeidwadol yng Ngogledd Cymru. CYRDDAU LL WYDDIANNUS. CYFARFOD YNG NGHAERNARFON. Noa Lun caod eyfarfod da yng Nghaemarfon, ac wrth ddeohTeu ei araith cyfeiriodd Mr How- ard at aliuoodd yr ae100 dros Fwrdeisdrcfi Ar- fon, ao ychwamegodd nad oedd efe am frifo teimkid dilynydd pybyraf y Canghelior ynghwrs ei araith. Y owibl a ddymurunai, fel un yn cadw lie cyrraes yn ei galon at ddaioni ei wiad, oedd gofyn i'w wrand-awyr ystyried a ddylid parhau y polisi o ganiatau i nwyddau ddod i'r w.Lad hon yn rhydd droj fyth; a oedd hy» yn deg i bobl Prydain; a fydd i barhad y drefn hon fyth ddadrys dyrabynciau cymdeithasol a darbodol ein g"4,d? "Ao os yr atebweh y owestiynau yna yn oraest," meddai, "rfiaid fydd i chwi gy- tumo a'r DiffyndoUwr pan yr httwHa fod y gyfundxefn bMearmol o Atfaraflid Rhydd y prif ac-lice o dWi. a tihru-eni yn ein gwlad, hoddyw." Y mene daai gj-nhygiad gerbron y wlad—Soaal aeth ynte Diffyrodolla^th? Yn NiffywJollaebh dawn boiisi a fydd er budd y gweithiwr Prydainig a. ankWLiffyoa foddTon cynhaliaeth natoraol y wiad a SJedsdfu, os nad gwella, y, brobrn fawr ynglyn a'r diwaith. Rhaid oael "CyBideb y Bol)f' yng ngwir ystyr y- gair. Maentumiodd y Canghellor fod oi Gyliideb ef yn GyHideb y Bobl, ond yr umig gysyKtiad -oedd ynddi oedd mai'r bobl a laid dalu am dani. Mewn giwirionedd mae'r Gyll- I ideb hon wedi profi fod Maanach Rydd fel cyf- undrofn ddarfodol, yn farw. Y mae yn anodd dan y drefn breflaniraol i godi arian angerheidiol hob amham y a.nheg ar bob cyfran o'r bobl. Y wir Gyflideb y BOJA yw yr un na niweidia neb a hyrwydda ddrwydiarmau. Prydcinig, a ychwan- egai waith a ohyflog, ehangu ein marohnad- oedd caartpefol a tbramorol, ac a una Lloegr a'i thiroedd dros y moroedd yn un Y mherodrajeth fawir a chadarn (cymeradwyaeth). Rba.id i'r Gyliideb fod yn Gyliideb Diffyndoli'aeth. Pa fodd yr amddiffynrwn ein diwydiannau cyn- hyrchiol ar yr hon y dibyrrna em bywyd maes o law yn erbyn cystadlouaeth dramorol ? Iledd- yw yr ym iri yn troi wyneb yn isaf gyalOmn pob gwlad wareiddicdig — drwy dretfru y nwyddau nas giallwn ou cynhyrohu, tra yn oaniatau rhydd- id yn ddi-droth i'r nwyddau hynny sy'n cysbad- lu a chynnyrch gweithdai a meusydd Prydein- ig. Yr un pryd yr ydym ni yn goddef i'r tra- morwr osod unrhyw direth a fynno ar aJlforion Brydeinig. A ellir tybdo am unpeth mwy an- ri-oolh? Pa fodd y gaJltan dan yr arngvilchiadau iryn ddisgwyl oddigerth adfyd.

Siryddion Newydd Gogledd Cymru. Ddydd Sadwrn, gerbron CangheiLor v Try- sorlys. Arglwydd, Prif Farnwr L-' indain, ao er- a.Ü¥, awd (fcrwy'r gwasanae-th c "Ni, Udhe. Siryddion i siroedd Lloegr a Cnymrn. Y rhain a ddewiswyd yng Ngoglodd Cymru:— MON.—Major William Augustus Lano Fox- Pitt, o Bresaddifed, Bodedarn; Henry Stinton Lowe, Rhosneigr, Yswain, M.R.C.S., L.R.C.P.; Robert John Thomas, o'r Garreg Lwyd, Yswain. ARFON.—Thomas Edward Roberts, Plas y Bryn, Caernarfon, Yswain, Y.H.; Cadbcn Niel Patrick Stewart, Plas Ix>dwic, Bangor, Y.H.; John Evan Roberts, Bryn y Mor, Bangor, Ys-wnaim. DINBYCH. Y Mil. Charles Salusbury Mainwaring, Bwlch y Reudy, Cerrigydruidion, Corwen, a Bron Hall, Rhyl; Alfred Hood Strathalyn, Roas-ett, Yswa.in; Phillip Honry Ashworth, Hors'-ey Hall. Grcsford, Yswain SIR FFLINT.-Arthur Phillip Roberts, Coed Du Pare, YVyd-d^rug- Yswain Basil Edwin Phillips. Rhual, Wydodgrng, Yswain; Joseph Henry Warburton Le-e. Broad Oak, Whitchurch, Yswain. MEIRION. Y Mil. Lewis Owen Williams, RorthWnog, Dolgoik)/; YViJliam Orf-ord, Bron F-fynrxjii, Towyn, Yswain; Abol Simner, Fair- bourne, Dolgofloy, Yswain. TREFALDWYN. Edward Jones Maes Mawr, Yswain; Walter Roger Owen, Ivynaston, LIZ. Yswain; YViSiiam John Corbett- Winder, Vaynor Park. Berriew, Yswain, Y.H.

Mynega'r Bobl. Mrs A. Wilkinson, Nelson, ddywed:- "Cymerodd fy chwaer, a ddioddefai oddi- wrth elwlod gweiniaid, ua biychaid, a gwnaeth fwy o ddaioni iddi na phunnoedd a wariwyd ar feddygon." Mr W. F. Warren, 38, Melboiirne-road, Tiibury Docks. Eseex, a ysgrifenna"Gailaf eich sicrhau i'r biychaid cyntaf wneud mwy o ddaioni na'r noli gyffuriau gefajs .gan unrhyw feddvg clwb am chwech wythnos." Mae Peleni Holdroyd's yn wellhad j«rffaith at Boen Cefn. Lumbago, Crydcytnalau. Pvfr- lwyC G wynt, Afiechyd Bfightj al yr Elw- lod, Gout, etc.; Is Ho gan bob fferyllydd; vn rhad drwy'r post 12 stamp —^HOLD- ROY MEDICAL ITAFL. a-

Ynadlys Porthmadog. Cynhaliwyd yr Yn/ullys uchod ddydd Gwener, gerbron Mri- John Lewis a W. Morris Jones. HEB OLEU. Cyhuddwyd Robert Jon-es, :Rhoslian, Garn, a ddefnydidio ei ddeurodur liw nos beb oleu. Cyfaddefwyd y trosedd, a'i dirwy wyd !i'r costau (3s 6c). Y TRETHI. C'yflwynodd-Mr E. W. Roboits, Treflys, a Mnss Davies, BeddgeQert, dreth-lyfrau y plwyfi i'w h-arwyddo gan yr ust-usi<aid. Llongyfareh- wyd Miss Davi-es ar ei gwaiti 'yn casglu y trethii miar Uwyr. MEDDWDOD. Cyfaddefodd Morris Griltith, Gwynant-st., Reddgelert, yr hwn a- wvsiwyd am feddwi, ei di-oaedd. Dywedodd y Swyddog fod Oriffith yn achoai cynnwrf ac yn defnyddio iaith an- wo<idus. Fe'i dirwywyd 5s, a 8s 6c 00s tau.

THE LOW PRICE OF STOCK,. FARMERS wi-shing to avoid selling Stock or Produce at the present low prioea in order to meet-Rent or other pressing claim* and requiring Financial Assistance foi these objects, will do well to inquire Terms, etc., by letter pr personally from GEORGE PAYNE AND SONS) 3, CRESCENT ROAD, RHYL. ESTABLISHED 1870. SPECIAL NOTICE. MR. W. JACKSON E well-known Pawnbroker ofe Man- cheater having taken over the business as a going concern from Mr S. Laser son of Llandudno* has decided, before the necessary alterations ar* started, to clear the whole Stock by Privat.. Treaty, and everything will be re-marked special ly for this Sale, and Goods will be sold for lesi than cost of any Wholesale House. The SALE will COMMENCE on 31st OCT. and will ocaitinue for a few days only. The Stock is up-to-date, and consists of General Drapery, Clothing (Gents and Ladies). Boots, Shoes, Hosiery, Jewellery, Plate, Watches, Umbrellas, Ribbons, Ties, Collars, Undercloth- ing, Cameras, Kodaks, Opera and Field Glasses, in large variety. Large Stock cf Second Clothing, forfeited, to be cleared at any priest CALL EARLY to ensure these Bargains. NOTE ADDRESS — W. JACKSON, PAWNBROKER AND JEWELLER, 123, Moatyn St., LLAKDUDNCI Monty Lenton Plate, Watches, Jewellery, Furniture, Fi»no» Sewiag Machines, and Clothing of every description. 28838J I AUTUMN AND WINTER FURNISHING GOODS. LOWEST } CASH POSSIBLE [ or PRICES J EASY TERMS PIONEER Furnishing Stores, BOLD ST., LIVERPOOL Furniture Furnishing Bedsteads Draperies < Baby Cars Linens Carpets Ironmongery Rugs Cutlery Linoleums Plate Blankets Glass & China Down Quilts Earthenware Screens, etc. Large Illustrated Catalogue Free. T5 £ All Goods over 40/- Carriage Paid to any Railway Station in Gt. Britain. -4 I ■ TIIE WELSH CUM. I I Have You Cough 1 I or Cold? I AY *M A HB A L -N4 L I Will Cure You. I I INVALUABLE IN NURSERY. I ■ Cash Prices. II- or 2/8. I EATIN TINS tgESSP CURE THE WORST COUGH

Damwain Arswydus ger Trallwm. TRI PHERSON Wi^DI EU LLADD. WEDI EU TAFLU TAN BEIRIANT FFOltDD Cymerodd damwain ofnadwy le gerliaw Trall- wm nos Fawrth, ac fo! canlvniad cafodd tri phersoii—dau d-Jyn a dyr.ic«i—ou lladcl, a bwy wedi eu tafiu o'u osrbýd teriarit ffordd. Yr oedd NViTt. JoV.e^. ajmaa-thwr Yl byw yn y Uydia rth. Berriew, yn mynd adrc o Pair 'fraiiwm. ac yn ei gcrbyd a ohydAg cf yr oedd ei fc'roh. Miss Maggie Jones, ealrh ar hugain mlwydd oed a Win. Corfi&,d, airiaL-tliAr, Faoii-w en, Iragy,tiofi. a Wm. Jones, got. Brooks. A hwy tua militir y tuallan i Draiiwm hyd fford.J Trefnewydd, daatn- ant a.r draws peiriant ffordd. Tra'r oedd y cerbyd yn mynd heibio chwythodd y gwyijt "tarpaulin-" "Oedd ar y peiriant. Cafodd y oeffyl ofn, ac yn y gwylltio dymohwelwyd v cerbyd, a thaflwya tri ohonyrcj; tan olwvriau'r peiriant. C.^af-" odd y ferch a Wm. Jonos, y gof, eu ILadd ar unwaSth," yr olwyn y-n mynd trcu -or.1 ix/.mau ao yn eu malurio'n arswydus. Ka farw C-orfVoild h<-fyd cyn ei ghido i piafdy Trallwm. Ni oliaf- odd y ld-all yr un niwed. Dywed r/yrk'dyd-.l y peiriant na wydidai ef am y ddajnwain nos clywod ohono swu y oerbyd ya dfymLiliwflyd. -J

-R ■ BriUln't Land of PromtM. A week (ion Urufpool. I ■ Aoldeo Aumrtuntttei tor eorop«t«at (crlcDlturUto who ■ |vt auiekii beeofM landlord*. D&trylnc, raette rftitimr, fruit growing. gmrdannff. fin. Illmitod mmrkat. 100 roikHcn Mre« vireiu »oil 5/- p« act» B —tfirroa. Improvad freehold hrnu OtB bo bou.ht I lor «b»t Or dab formal* pay in rent. Grar. £ clmata. ■ Thotukixla oi um In pitch* Idaalcdui ational social ■ condition*. BriflitprO»peW»forfM!ial*iioni«»tie*. Th* ■ SoTttmiieiit cnaraotM to plii-e oompctent men aaft m t for wbat Dritlah formal* pay In rent. Ora", clmata. ■ m Thotukixla oi um In pitch* Idaalcdui ational social ■ m condition*. =tV=Lnl=,d -li-* Tl- ■ t SoTttmiieiit cnaraotM to pw-e oompctent men aaft m won»*n. Mar»*l\n» nat' ral rnonteo awa tiDIb)" Lm Writ* Mr. N. B. ColrtJCk, Oatarlo QoTt Aettit. '•tnsd. toodon. H 1 floasa mc-utioa the name of this paper,