Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
CHWARELAU CYMRU.
CHWARELAU CYMRU. CYMRIJ dlawd! meddynt. 0 ba le tybed y « ae^ V syniad ? Pe dywedasid y Oymry tlodion, gallasem ddeall hvny, oblegid y mao estroniaid ysglyfaetligai' wedi dyfod drosodd i'n gwlad i fwytta ei brasder, a mwynhau ei hufen, a throi yr hen genedl yn weision iddynt-yn gymyn- Wyr coed ac yn wehynwyr dwfr." Ond am Gymru fel gwlad, nid oes un darn o Ynys Prydain yn ol ei maint yn gyfoethocach ei had- noddau; a hinyy mae y Saeson wedi ddeall, ac am ba achos heidiant yma yn finieioedd er cael gafaelar ei thrysorau cuddedig. Gwlad fynydd- ig ydyw Cyn-iru giii mwyaf. I'r mynydd-dir yr ymlidiwyd ni wedi i'r Saeson fyned a'n dyffryn- oedd breision oddiarnom. Ni fynem i neb dyb- ied nad oes yn Nghymru ond "mynyddoedd uchel i'r geifr, a chreigiau i'r cwningod." Mae genym ein dyffrynoedd tlysion, ein broydd ffrwythlon, lie y tyf ygwenith ardderchog a'r taidd nodedig. Pwy erioed wrth deithio Gog- ledd CymTIl na thynwyd ei sylw gan brydferth- ion dyffrynoedd Llangollen, Llanrwst, a Maen- twrog, heb son am Ddyffryn Clwyd a orwedda yn dawel a'i ben ar droed y mynydd, ac a estyna ei araect 1'r mor ? Pwy byth a ddymunai ffrwyth- ei araoa l r mor ? Pwy bytb a ddymunai ffrwyth- lonacb tir i'w amaethu nac Ynys Mon, ochrau trwyn Lleyn, a gwaelodion Maldwyn? Ac os trwy y De y teithir, bydd dolydd glwysion glanau yr Wysg, y Tawy, y Towy, a'r Teifi, yn sicr o dynu eu sylw, heb son am fro fras Mor- ganwg, a elwir yn briodol "Gardd Cymru." Y mae yn Nghymru leoedd hyfryd ac etifeddiaeth- au teg. Ond cyfoeth mewnol Cymru, ac nid ei harwynebedd, sydd yn gosod y gwerth mwyaf arni. Mae yn ei chelloedd hi aur, ac arian, a meini gwerthfawr"; ac y mae yn foddlawn eurhoddi i 1 neb sydd yn do all ei ffordd. Bu ein hynaf- iaid am oesau yn byw wrth ei drws bi, yn sathru ei chyfoetb hi dan eu traed; ond heb allu myned i mewn o ddiffyg ei weled, a gweled yr agoriad oedd i agor ei chloion. Rhydd y cwbl o'i Haw yn ddiddig i'r neb sydd yn deall ei ffordd. Priododd gwr ieuanc unwaith wraig oedd gryn lawer yn henach nag ef; ac o dymher gas ac afrywiog, fel y digwydda yn ami i'r hen chwiorydd sydd wedi sefyll yn lied hir. Yr oedd ganddi gryn lawer o gyfoeth, a bu ei chyfoeth yn demtasiwn gref i lawer end fod ofn ei thymer yn gryfach. Ond gwnaeth y gwr ieuanc y prawf er gwell ac er gwaeth. Yn ffodus trodd pob peth allan er gwell, ac wrth' ei weled yn byw mor hapus anturiodd un hen gyfaill ofyn iddo pa fodd yr oedd yn gallu byw gyda hi; "0 yn burion, ebe yntau, o'i phri- odi penderfynais y mynwn ddeall ei ffordd hi, ac wedi deall hyny yr wyf yn gwneyd ytrburion a hi." Hen lances gyfoethog ydyw Cymru, ond oblegid nad oedd ein tadau yn deall ei ffordd hi buont yma am oesau heb gael fawr ganddi a'r ychydig a roddai, dan duchan a chwyno y byddai hyny. Ond daeth Saeson o Loegr clrosodd i garu yr hen lances er mwyn ei harian-penàerfyn- asant y mynent ddeall ei ffordd hi, ac y maent yn cael y peth a fynont ganddi. Mae wedi taflu ei hagoriadau i'w dwylaw, ac y maent hwythau yn agor ei chelloedd, ac yn cael gafael yn ei thrysorau. Yn Morganwg a Mynwy galwant yr haiarn a'r glo o'u gwely i wasanaethu arnynt. Yn siroedd Aberteifi, a Maldwyn, a Dinbych, a I flint, dygant blwm, ac arian, a glo, allan i oleuni; ac yn chwarelau mawrion Arfon a Meirion "dymchwelant fynyddoeddp'rgwraidd" i chwyddo eu cyfoetb ac i lenwi eu tryserau. Nid oes un gangen o fasnach wedi myned An mlaen mor gyson, rheolaidd, ac enillfawr yn ein I gwlad am y pymtheg mlynedd diweddaf, a mas- nach y llechi,, Mae gwerth miliwn a haner o bunau o lechi ar gyfartaledcl wedi eu hanfon allan 0 chwarelau Cymru am y pum mlynedd nxwoddaf. Nid oes genym wrth law gyfrif o bob un o'r cloddfeydd ar ei phen ei hun; cadwn sylw manwl ar y pefchau hyn, & cha gweithwyr y chwarelau fantais ein gwybodaeth oblegid i ddeall. eu hawliau yn gystal a chyflawni eu dy- iedswyddau goreu po fwyaf gwybodus y byddo gweithwyr yn gystal a nieistriaid yn marchnad y llwycldausydd yn ffrwyth eu llafur. Tywys- oges yr holl chwarelau yn ddiamheu ydyw Chwarel y Penrhyn—Chwarel Cae Braich y Cafn, dyna yr hen en-w Cymrei,iieu yn ol yr iaith gyffredin, y Chwarel Fawr. A. mawr mewn gwirionedd ydyw. Mae yn un o'r pethau y mae ymwelwyr o Loegr yn awyddus am ei gweled wrth grwjdro mynyddauArfon., Nid yxlym yn m ih'y« 1 d Ti ,4. y ,«j(U £ i)»rr T«?r y j 111 bwriadu rhoddi ein barn ar werth cydmarol llechi y gwahanol gloddfeydd, ond yr ydym yn cry- bwyll fel hyn am;'(^jj: elpyarel fawr," am mai hi -y-w y.fwyaf, ac,o,§„ nad ydym yn camsyniad yr hynaf o'r chwarelau o un pwys. Darganfycld- wycl gwasanaeth llechi Sir Gaerynarfon mor foreu a dydcliao. y frenhines Elizabeth ond nid yn-iddengys fed ond ychydigwedi el wneyd o honynt cyn decbreuad y ganrif ddiweddaf. Merch ieuanc o'r enw Elizabeth Griffiths aeth a'r llwyth cyntaf o lecbi o chwarel Cae Braich y Cafn i borfchlackl Bangor ar gefn joerlyn. Mor ddiweddar a^r. flwyddj^n i'772 nid oedd boll elw clir y chwarel fawr yn ddim ond £40 y flwyddyn, pan y dywedir ei. bod yn awr bob blwyddyn yn dwyn i'r perchenog y swm tywys- ogaidd y £ 120,000. Ac nid yw wedi chwyddo elw y perchenog heb wella amgylchiadau y bobl. Mae o gylch 14,000 o ddyniou yn gweithio yn chwarelau Cymru, heblaw y mil- oedd yn ychwanegol sydd yn gweithio ar y reilttyrdd, ac yn llwytho llongau yn y porth- laddoedd. Cyfrifir nad oes dim llai na 600,000 o dunelli o lechi yn myned i'r farchnad bob blwyddyn, yr hyn yn ol S2 10s. y dunell, a wha y swm o £ 1.500,000, fel y nodwyd. Mae mwy o'r elfen Gymreig yn y cloddfeydd nag a geir mewn un gangen arall o fwnydd- iaeth ein gwlad. Y Gwyddelod sydd fel pla yn heintio y gweithfeydc1 glo a haiarn; y Saeson sydd wedi ymwthio i'r gweithfeydd plwm; ond y mae y Cymry wedi cadw y clocldfeydd llechi yn hollol iddynt eu bunain. Nid gwiw i Wyddel ddangos ei wyneb ynddynt; ac nid oes groesaw ychwaith i'r Sais. Mae y stiwardiaid trwy y chwarelau agos oil yn Gymry, a chan m-wyaf wedi eu codi o fysg y gweithwyr, ac folly yn deall y gwaith yn ymarferol. Nid oes dim yn fwy annyoddefol gan weithwyr na bod dyeithriaid ainvybodus yn awdurdodi arnynt. Dyma un achos o'r gwrtbdarawiad mynych rhwng y gweithwyr a'r stiwardiaid; dyeithriaid i'w gil- ydd ydynt, heb ddim cydymdeimlad rhyngddynt. Ond y mae chwarehvyr Cymrll wedi ysgoi hyn i raddau dymunol iawn ac yr ydym yn priodoli hyn i raddau mawr i'r teimlad da sydd yn ffynu rhwng y gweithwyr a'r arolygwyr ac yr ydym yn dymuno hir barhad y teimlad hwn. Bydd genym ragor i'w ddyweyd am chwarelwyr Oym- ru. yn ein rhifynau dyfodol.
"I :.UN;DEBAU'R GWEITHWYE…
"I :.UN;DEBAU'R GWEITHWYE YN .,i.. j:¡ lL. AMEJtICA, ÀJ- PAN oedd lagb yr ail yn dianc am ei einioes o lanau y Boyne ar ol iddo weled y frwydr yn troi yn ei efbyn, gofynwyd iddo gan Wyddeles wled- ig, yr hon a safai ar ochr y ffordd, Pa fodd yr oedd y frwydr yn troi; efe a atebai, yn ffraeth fel y meddyliai, y mae y Gwyddelod yn ffoi o'r maes yn ogoneddus. Aie yn wir, ebe y Wydd- eles, yr wyf yn gweled fod eich mawrhydi yn rhagori arnynt yn y peth hwnw, fel yn mhob peth arall. Os ydyw y dystiolaeth a roddwyd yn ddiweddar yn Llundain, gan Amerigwr, yn gywir, ymddengys fod America yn addaw rhag- ori ar yr Hen Wlad mewn Strikes, yn gystal ag mewn llawer o bethau eraill. Dealled ein dar- llenwyr fod y Dirprwywyr a bennodwyd gan y Llywodraeth i ymchwilio i reolau a gweithred- iadau Undebau'r Gweithwyr, yn eistedd yn Llundain er's misoedd. Mae yr ymchwiliad hwn yn uli gwahanol i'r un a ddygwyd yn mlaen yn ddiweddar yn Sheffield. Pall oedd y Dir- prwywyr yn y Brifddinas ar ganol eu gwaith, hwy a ddymanasant ar Mr. Abram S. Hewitt rodcli iddyiit y wyboda-eth oodd ganddo o barth y Strikes ac Undebau'r Gweithwyr yn America. Y mae y boneddwr hwn yn dal cysylltiad a gweithfaoedd mawrion, lie y mae tua 4000 o ddynion yn gweithio, Mewn atebiad i Syl- E. W- lieau, dywedai Mr. Hewitt: "Pan ddaetktim oddleartref yr oedd Sti-ike yn New Jersey, yn nghloddfeydd y mm haiarn. Mewn un gloddfa, rhoddes y dynion eu gwaith i fynu yn ddisym- wth, heb roddi unrhyw rybudd blaenorol i'r perclienog- ion. Heb wneud un cais am godiad yn eu cyflogau, aethant i'r gloddfa nesaf, a dywedasant yno, eu bod wedi eycliwyn strike, a bod yn rbaid iddynt hwythau ymuno a hwy yn ddioed. Cy lymffu-rfiodd: y rhai olaf a hwy dan ddylanwad bygythion. Wedi hyny aethant i'r cloddfeydd cyfagos, ac ataliasant yr holl waith mewn wyth-awr-a-deugain, hobwneyd niwed i neb, na dim, heblaw rhyddbau y ceffylau oddiwrth y wageni, yri cynwyg niwn at y gwaith. a rhybuddio y gyriedydd- ion, y byddai iddynt eu drygu, os dilynant eu gwaith yn mbellacli. Yn ganlynol, ataliwyd y gwaith yn hollol yn yr ardal hono. Ond gan fod cylfawnder o fwn ar lanau y camlas, dechreuwyd llwytho y badau, mewn ufudd-dod i orchymyn percbenogion y gweithfaoedd, gyda y bwriad i ddwyn y mwn at y ffwrnesi. Y pryd hwnw daeth y mwnwyr i waered, gan orfodi y badwyr i ymatal, ac yn y diwedd, hwy a lanwasant y camlas a mwn, fel nad oedd bosibl i'r badau dramwyo. Nyni a apeliasom, yn y lie cyntaf, at berehenogion camlas am gynorthwy, ac atebodd y rhai hyny fod eu dyledswydd- au hwy yn gyfyngedig i'r gwaith o glirio y camlas, yr hyn hefyd a wnaethpwyd ganddynt. Yna apeliasom at y llywodraethwr am filwyr i amddifFyn y badwyr ac eraill, y rhai oedd yn gweithio ar y camlas. Efe a ganiataodd i ni yr hyn a ofynem, yn ebrwydcl; a chyn gynted ag y gwelodd y gweithwyr y byddai i'r ffwrnesi gael eu diwalla am dri neu bedwar mis, hwy a ddych- welasant at eu gwaith." MR. Eobbuok.'—" Myfi a ddymuiivai ofyn, ai dynion genedigol yn America oedd y ii-ial hyiiy P" Nage, Gwyddelod oeddynt gan mwyaf—- £ r oedd 19 q bob 20 yn Wyddelod-yr oedd ychydig Gymry yn eu plith." Y Cabeieybp.'—ccPa beth oedd y cymhelliad ?"— Eu ham can yn ddiau oedd codi y cyflogau, ond ynlle trin y mater fel y gwna pobl yn y wlad yma, trw- ym- ddyddan am dano mewn ysbryd cariadus, jaiia.taliasant oddiwrth weithio cyn gwneud un cais at y meistriaid." Y CADEIRYDD. A foddwyd y Gweithfaoedd hyny, fel y dywedir yn Cornwall ?" Naddo, caniataent i'r peirianwyr weithiau y peirianau, canys pe be buasai y cloddfeydd yn cael eu llenwi a dwfr, nis gallasent gael gwaith am ddeufis neu dri. Myfi a welais bethau gwrthun felly yn cael eu gwneud, ond gwneir hwynt fynychaf, ac yn wir, agos yn ddieitliriad, gan ddieithr- iaid, ^Gwyddelod gan mwyaf; rhai Ellmyn, a rha Cymry ond Gwyddelod, fynychaf. Amerigwyr sydd yn gyffredin yn gyru y ceffylau, ac yn gofalu am y badau, hyny yw, dywedyd, fod yr Amerigwr yn gyff- redin yn cyfarwyddo, neu yru rhywbetli, ac eraill mewn sefyllfa lie y maent yn cael eu cyfarwyddo. Y mae y Sais yn gyffredin yn myned gyda'r Amerigwyr y mae efe, agos bob amser, yn dyfod yn rliywbeth gwell na gweithio wrth y dydd." Argiavydd ELC-uo, A ydych yii cymeryd i fewn Yscotiaid yn y gair Seison ?"" 0 barth Yscotiaid, yr ydym yn dra gofalus i'w cadw allan o'r gwaith, oher- wydd na wyddom pa mor fuan y daw Ysgotiad yn ber- chenog; yr ydym yn ofiii yr Ysgotiald. Os felly, gwlad wael ydyw i Y sgotiaid i ymfudo iddi ?"—Nage, yn hollol i'r gwrthwyneb. Ai nid felly y mae, os ydych yn ceisio eu cadw allan o'r gwetthfaoedd haiarn?" Dywedais fod y perchenogion dipyn yn ofnus i dderbyn Ysgotiad, ond am ei ddeheurwydd i wneyd ei waith, a'i wybodaeth, nid oes neb yn uwch nag ef yn ein gwlad, ac ni welodd neb erioed Ysgotiad yn cardota yn America. Myfi a welais Ysgotiaid yn feddw, eithr ni welais un ohonynt yn cardota. Dyna arferiad y maent wedi ei ffurfio yn America, mi dybiwn ?"—" Na, y maent yn gyffredin yn dwyn yr arferiad ganddynt. Mae ein pobl ni, fel rheol, iyn ;rhai cymhedrol, ac y maent yn ddieithriad yn cael gwaredigaeth, a'u harferion anngliymedrol yn dra ieuanc." Y GADEIRYDD. Yn sefyllfa bresenol cymdeithas yn America, a yw y llafur iselaf yn gyfyngedig i'r 19 Gwyddelod a'r Ellmyn Fel rheol gyffredin." Y C.A-D-F-IRYDD. Nid oes Amerigwr yngwneyd caledwaith isel ?" Anfynych iawn, os bydd Amerig- wr yn ymroddi i weithio a'i ddwylaw, y mae fel rheol gyffredin, yn myned i weithio ar y tir, ac fel canlyniad y mae amaethyddiaeth yn America i raddau mawr yn nwylaw Amerigwyr-" Iarll Lichfield.—" Pa nifer o Wyddelod sydd yn n-lhlith y Tuddlei-s ?" Ar yr amser presenol, mi dybiwn fod haner puddlers yr Unol Dalaethau yn Wyddelod. Myfi a ddylwn fod yn fwy eglur. Nid oes un Gwyddel yn bvAdler pan ddaw i America. Y mae genym buddlers Cymreig, puddlers Seisonig, a phudlers Yscotaidd, eithr nid oes genym luddlers Gwyddelig. Yn y felin, cynorthwywr y puddler ydyw y Gwyddel am dymor, ond wedi byny, y mae yntau yn dyfod yn lud- dler yn ei dro, ond fel rheol, nid yw byth yn cyraedd y radd uchaf. Seison, neu Gymry, neu Yscotiaid ydynt ein puddlers da. Y mae genym nifer mawr o lyudMers, y rhai ydynt Wyddelod, y rhai ydynt yn gyffredin yn gweithio ym y rctil mills." Mae tystiolaeth Mr. Hewitt yn rhoddi goleuni ar sefyllfa y gwahanol genedloedd yn America, yn gystal ag ar effeithiau y strikes, a gweithred- iadau Undebau y Gweithwyr. Nid oes lie i amheu bellach na ddaw yr TJndebau yn achos deddfwriaeth yn fuan. Bydd yn y Senedd newydd nifer mawr o aelodau yn deall amcanion, ac yn cydymdeimlo a dymuniadau y gweithwyr. Y mae cysur y gweithwyr, a llwyddiant dyfodol ein masnach yn uchel alw ar ein Seneddwyr i feistroli y c westi wn yn drwyadl, cyn ymgymeryd a'r cyfrifoldeb o wneud deddfau a chyfreithiau. Yr ydym yn dwys obeithio y gwneir yr hyn sydd gyfiawu heb ofni gwg y meistriaid na rhagfarn gweithwyr, yna gellir disgwyl y bydd yr effeithiau iachusol, a'r canlyniadau yn fodd- haol yn ngolwg pob gradd a sefyllfa yn y wlad- wriaeth. I)J
AWGRYMIADAU I WEITHWYR OYMREIG.
AWGRYMIADAU I WEITHWYR OYMREIG. Y mae y gweithwyr wedi ymddyrchafu llawer yn eu hamgylchiadau bydsl yr ugain mlynedd diweddaf; ond y mae digon o le iddynt etto. Trueni mawr ydyw gweled cynnifer mor ddi- ddarbodaeth ar ol gweithio yn galed i ennill eu cyflogau. Y mao Ilawar, ysywaeth, yu gwario eu holl ennillion prydnawn Sadyrnau vn y tafarnau; ond y mae eraill yn anfedrus iawn i clroi y goiniog i'r fantais oreu. Yr unig ddarbodaeth a vmai y gweithiwr fiynyddoedd yn ol, oeddymuno a Chymdeithas Cleifion, ac arbedodd hyny lawer teulu rhag syrthio i dlodi y 1:1 ac angen yn yr adeg fwyaf gwasgedig. Ond erbyn hiO]u._y:mae rhai gweithwyr yn chwareli Ffestiniog, Talysarla;,ffq,amry-w--fqfiau c",a -yn Arfon, ynghyd a liiaws a weithfeydd yn y De- beudir, trwy ymuno a Olwmdeitliasau Adeilddu, wedi codi tai iddynt eu hunain, a gallai cauoedd mwy wneyd pe yr ymdrechent i drefnu yn iawn. Wrth roi 2s. 6c. yr wythnos, neu Gp. y flwycldyn am ddeg mlynedd, ceir ar y diwecld 120p., am yr hyn v gellid cael ty gweithiwr hynod o gyfleus a chlud. Gwyddom am un gweithiwr cyffredin a gododd ddau dy ychydig gydag 8 mlynedd yn ol, y mae ardreth tin yn talu am y llall, ac y mae yn disgwyl cyn pen nemawr o fiynyddoedd y bydd y ddau yn rhydd. Sylwer, ni chafodd erioed gyflog mawr; ni chyrhaedd- odd unwaitb dros 30s. yr wythnos, ac ni fu mor IToclusachael ceiniog ar ol neb. Oasglodd y cyfan trwy ei lafur ei bun, a chynnildeb ei wraig. Y mae y CymdeithasauYswiriant wedi bod o fendith fawr i lawer. Gellir sicrhau swm pennodol pan gyrhaeddir rbyw oedran neilkluol wrth dalu Is. 6c. yn wythnosol, yr hyn allai llaweroedd wneud yn rhwydd. Gallodd un oedd mewii da, ac yn ddyn sobr, heb deulu mawr, roi 4s. Ic.f heibio bob wythnos i'r Gym- deithas, neu oddeatu lip. 18s. 9c. y iTwyddyn, a phan y bu farw (yr hyn a gymmerodd Is ar ol dau daliad), cafodd ei deulu amddifad oOOp. ar ei ol. Gwyr lltiwer teulu Cymreig yn Lloegr am werth y Oyifldeithasau Claddu, er nad yw y sef- ydliadau hyn mor adnabyddus trwy Gymru. Wrth roddi lg. yr wythnos am blentyn, ceir lp. 10s. at gladdu ar ol y chwe mis cyntaf, ac felly codir yn barhaus hyd 6p., yn ol rhif y mis- oedd y byddys. wedi talu. Y mae Arianclai Oyfmilo y Llythyrdai yn hynod o gyfieus. Er nad oes fawr o log yn cael ei roi ynddynt, y mae yr arian yn ddiogel iawn, a el-ieir Iiivynt allan pryd y mynir, pan y bydd eisieu dillad, dodrefn, neu ryv/beth arall at wasanaeth y teulu. Pe y llwyddem gyda gweithwyr ein gwlad i ddefnyddio eu hennillion. trwy un o'f ffyrcld a nodwyd, yr ydym yn d-ia sicr y byddai yn foddion effeithioliwellhau eu hamgylchiadau, yr hyn a'u gosodai mewn gwell cyfieusdra i fod yn ddefnyddiol dros Dduw a dynion. Oredwii hefyd. fod modd ffurfio cymdeithasau eraill a fyddent o fudd mawr i'r gweitbwyr. t. ,V •' :-T0
ANDREW JOHNSON YN LLOEGR NEWYDD.…
ANDREW JOHNSON YN LLOEGR NEWYDD. r rT"» Mae Llywydd America wedi bod ar daitli trivy New England. Synai pawb ei fod yn wynebu tuag yno, o blegid fod cymmaint o Avrtlidarawiad rhwng ei egwyddorion ef .a'r eiddynt liwjT. Der- byniwyd ef gan hiliogaeth y Puritaniaid gyda chroesaw jia ddisgwyliasai. Priodolid hyn i'r parch a deimlant i'w swydd, yn gystal ag i'r grediniagth oedd yn eu plith ei fod bellach yn foddlawn rhoddi i fyny i ysbryd penderfynol y Gogledd, i orfodi y Deheu i dderbjai en telerau; ac ymddengys nad oeddynt yn camgymmeryd yn nihell. Mewn araeth a draddodwyd gan y Llyw- ydd yn Hartford, Connecticut, datganai ei lawen- ydd am y croesaw mawr oedd ei gael trwy holl Loegr Newydd; ac ychwanegai, os oedd wedi camsyniad yn ei farn boliticaidd, mai cyfeiliornad pen, ac nid cyfeiliornad caloii ydoedd. Ac wrth ddysveyd hyny, yr oedd gystal ag addef ei gam- gymmeriacl. Disgwylir yr ii pethau yn mlaen bellach yn llyfn ac yn esmwyth; ac na cliaiff y Gydgynghorla sydd newydd gyfarfod un rhwystr mwy oddi wrth y Llywydd i fyned yn mlaen ag adffurfiad y wlad. Nid oes dim trechu i fod ar wlad oleu, ryddfrydig, pan yr ymgymmeront o I y ddifrif ag LLiirliy, ii- beth. Mae y Llywydd Johnson yn nn or dynion rhyfeddaf. Dengys rhai o'i areithiau ei fod yn ddyn gwir alluog, tra y mae eraill a draddodwyd ganddo bron a plieri i ni gtedii fod rliyw benwendid arno. Ond y mae y bobl, pa fodd bynag, wedi penderfynn y mynant ei ddwyn i'w iawn bwyll; a llawen genym weled arwyddion o hyny. Mae ton y wlad hon wedi newid yn fawr am America y ddiity flynedd ddiw- eddaf. Nid yw cyssondeb, debygem, yn erthygl o bwys niawryn nghxedo golygwyr newyddiaduron a gwladweinwyr; onide, cywilyddiant pe darllen- ent y pethau a ysgrifenwyd ac a draddodwyd ganddynt bedair blynedd yn ol. Ond ambelllHl fel Dr. Vanghan ac Iarll Russell sydd yn ddigon mawr i addef eu camgymmeriad. J