Y Tyst Cymreig

'h' <.J, THE WELSH NEWSPAPER COMPANY, LIMITED. (Registered under the Joint Stock Company's Ivy/ Act, 1862.) • bi,y,rcli ■ CAPITAL, XIOOO, IN 200 SHARES OF £ O EACH. £ 2 10s, to be paid on application and allotment; the remainder to be called ttp when required. PROVISIONAL DIRECTORS: REV. WILLIAM REES, D.D., Liverpool, Chairman. THOMAS WiLLiAmq, ESQ.. Merthyr Tydfil. REV. ROBERT THOMAS, Bangor. REV. JOSHUA LEWIS" Henllan. C. R. JONES, ESQ., Llanfyllin. REV. ELLIS HUGHES, Penmain, Newport. ELLIS PUGH, ESQ., Manchester. .,1 }„ REV. W. EVANS, Aberaeron. t j. REV. JOHN DAVIES, Caidiff, noijlo'iyijnv,. SOLICITORS: J,L;' MESSRS. RICHARDSON, OLIVER JONES, & BILL- SON, 10 Cook Street, Liverpool, HONORARY SECRETARY: REV. J. THOMAS, 11, The Willows, Liverpool. AUDITOR: P. M. WILLIAMS, ESQ., Manchester. TREASURER EBENEZER REES, ESQ., North and South Wales Bank, 5, Great George Place, Liverpool. Application for Shares should be immediately made to the Secretary;

EIN TELERJUzlljy DOSBARTHWYR. Anfonir 4,8,12, ynddidmultrwy y post, gam, ycyhoedd- ■ wyr, i Lnrhyw le yn ol Ceiniog yr un. Trefnir i flael Gorucliwyliwr (Agent) yn mhobtref a phentref o btvys, a gellir cael ganddo ef unrhyw nijer. Yr curiam i'w hanfon i'r Smjddfa tin fisol, a'r cyfrifon i'w gwastadhau yn llwyr ar derfyn pob chwarter.

Byddwn yn clra diolchgar Pn holl Ddosbarthwyr sydd yn derbyn eu syjnjnau trwy y Post, am clrefnu en harchebion yn y modd mwyafdig-olled. Gellir anfon 4 am geiniog, 8 am ddwy geiniog, 12 am dair ceiniog, ac felly yn mlaen; ond y mae pob rhifedi cydrUwiag y niter uchod yn draul ychwan- egol i'w lianfon. Yclivdig o ymdrech o du ein cyfeillion a godai y 5 i 8, a'r 9 i'r 12. Yr ydym am anfon y sypynau hyd y gellir gyda'r rail, o blegid ei bod gymmaint yn rhatach ac yr ydym yn cael ein dosbarthwyr yn mhoh man yn garedig iawn ynein cynnorthwyo i berffeithio ein trefn- iadau. Yr ydym yn derbyn archebion newyddion gyda phob-Post: ac nid oes ond ychydig o gi m- mydogaethau yn Nghymru nad yw y TYST yn myned iddynt. Mae ein hyder yn gryf am led- atniad lielaetii, a hyny heb ddrygu yr un papyr arall, yrbyll Di ddymtinem mewn un modd. Ni ddaethom allan i wrthwynebu neb, ond i ddiwallu angen a deimlid er's blynyddoedd. Yr oedd y peth wedi ei hir siarad, ond nad oeddym yn gwel- ed pethau yn ddigon addfed. Yr oedd y Byd Cymreig eisioes ar y maes, ac er mwyn symmud o'r ffordd bob peth tebyg i opposition, aethom i gryn draul i'w brynu; a gwnaethom ein goreu at gael cydweithrediad pob gweinidog Annibynol trwy Gymru, yn gystal a lluaws o ddiaconiaid ac aelodau, rhag i neb gael sail i'n cyhuddo o fod yn codi newyddiadur plaid yn yr enwad; ac y mae yn llawen genym ddyweyd fod hyny i raddau dy- munol iawn wedi ei sicrhau. Er arbed pob camgvmmeriad, dymunir na byddo yr archebion yn cael eu gyru i'r argraphydd, ond yn ol, y cyfarwyddyd i-Rev. H. E. Thomas, 19 Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool. fggT Anfonodd amryw flaendal i ni am chwarter; ac y mae llawer o'n Dosbarthwyr wedi anfon y tal ar ddiwedd y mis. Yr ydym yn ddiolchgar i'r cyfeill- ion caredig hyny am eu gofal. Mae tal misol yn ddiogelach, yn enwedig o'r ileoedd y mae nifer fawr yn myned—ond bob chwarter y disgwyliwn i bawb, twyrtcastadhaic eu cyfiifon.

TELERAU AM ITY SBYSI AD A TJ. Ch,we ll/lnell a tharyhyny Is. 6c. y tro. Am bob llinell ychivanegol 3c. HysbysiadauQhYl, chivarte-r blwyddyn a throsodd, am brisiau llawer is. ■

M R-FNIY' AT EIN GOHEBWYR. V Mae yr ysgrifau canlynol wedi dyfod yn cfdlogel; sef yr eiddo R. W., 'Rlien Banwr. Bruttis Prydain^ leuan lion, Ehedydd Broginin, Cydwylyn, H. Jones, Han- ley; Eta Mon, Yr Hen Deiliwr, W. J. E., Ii. T. W., lorwerth Sardis, Eliseg, S. Lloyd, O. P., Gwalch Eb- rill, leuan ap Tomas, Wysgfab, D. Glan Tawe. H. Jozies, a Cydwylyn.—Yn rhy ddiweddar i'r rhifyn hwn. jR. TV., a W. J. E.—Gwelwch yn yrhifyn hwn y rl-ie- swm dros yr oediad. Nid da gormod o ddim. E. D, Yst.)-ad.-Mae y penuillion wedi ein cyrhaedd, a chant ymddangos yn eu tro. Yr oedd lianes arall o'r Urddiad wedi dyfod i law cyn cael yr eiddoch chwi. D. G. T.~Gwell fyddai i chwi brynu ac astudio Grammadeg Caledfryn, neu ryw hyfforddwr arall cyn declireu Englyna. R. T. W.-Onid oes Darlith yn cael ei thraddodi y dyddiau hyn ar yr un testyn? Yr ym yn meddwl fod. E-. Mae Cofiant yr Hen Fardd yn gweddu yn well i gyhonddiad misol nac i newyddiadur.—Byddwn yn dra diolchgar am bob newyddion o'r ardal yna. 0. P.-Nid ydym ni etto wedi cael fawr helbulon.—■ Rhyw ddaia neu dri y gwrthodwyd neu y cwtogwyd eu hysgrifau sydd wedi bod yn trin tipyn; disgwyliivn fod gwaed y brodyr hyny erbyn Ilyn wedi oeri. Os ydyw derbyn llythyrau canmoliaethus yn rhywbeth, gallwn fod yn galonog iawn. O. E.-Mae hirfeithder rhai o'r ysgrifau a'r hanesion yn blino llawn cymmaint arnom ni a neb. Yr ydym yn rhwym o'u cwtogi, ond gwnawn ein goreu i wneud hyny heb dramgwyddo neb-ond gwyddom cyn dechreu na lwyddwn. WY Anfoned ein Gobebwyr yr Hanesion yn ddioed. Dylai pob peth a ddigwyddodd hyd nos Wener un wythnos fod yn mhapur yr wythnos ganlynol, onide cofrifir ef yn hen; ac nis gallwn sicrhau lie i unrhyw hanes os na bydd yma erbyn boreu Mawrth. Cyfeirier y Gohebiaethau oil—To the Editors of the TYST CYMREIG, 19, Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool.

Wtitltnos. MAE y cyfleusderau i dramwyo o ardal i ar- dal, ac o wlad i wlad, wedi cyffroi awydd t teithio rhyfeddol yn mhobl yr oes hon. Ym- ddengys fod yr yspryd hwn wedi disgyn i raddau lielaeth ac anarferol ar frenhinoedda brenhinesau. Yn ddiweddar ymgyfarfu ymherawdwvr, a brenhinoedd, a rhaglaw- iaid Ewrop yn Paris, yn llu mawr. Ac yr oedd dau o honynt, o leiaf, yn anfoddlon i ddychwelyd adref heb dalu ymweliad a Llun- dain. Cyn i boblLlundain gael amser i ym- oeri ac ymlonyddu ar ol llawengyfarch ym- herawdwr Twrci, a'i raglaw o'r Aipht, glan- iodd ymherodres y Ffrancod yn Lloegr, ac y mae hi yn bresenol yn Osborne, ar ynlivolitd a'n brenhines. Dywedir i ni gan oraclau y wasg Seisoniir, y rhai a gymerant arnynt eu bod yn gwybod y dirgolion oil, fod ymher- awdwr Twrci wedi mwynhau Lloegr yn fawr, a bod yn well ganddo Lundain na Paris, a'i fod yri teimlo yn gynhesach tuagat y wlad hon na thuagat Ffrainc. Pa fodd y cafwyd hyn allan, nis- gwyddom. FJynydd- oedd yn ol, yr oedd yr larll Derby mewn araeth ddoniol yn canmol y cynnydd oedd wedi cymraeryd 110 mewn amaethyddiaeth- soniai am y peiriannau rhagorol oedd mewn arferiad gan yr amaethwyr er arbcd Jlafur diles a diangenrhaid; cyfeiriai at y 'peiriaijt g'odro, a dywedai fod amaethwyr deallus yn ein sic'fh'au fod y fuwch yn hoffi y peiriant yn fawr iawn. GobeithjaiArglwydd Derby fod y dystiolaeth hoft yn wir, ond nis gallai ef a.ragyffred pa fodd y gallodd yr amaethwyr wybod [irofiad y fuwch o bartli y 'peiriant godrou' Yr ydym yn gobeithio fod awgrym- iadau y wasg o barth teimlad yr ymherawdwr tuag atom. a'i syniadau uchei am danom, ac am eiu gwlad, yn wir, ond nis gwyddom pa fodd y caed hyn allan, gan nad yw yr ym- herawdwr yn gallu siarad na deall Saesoneg., Cafodd yr ymherawdwr wlaw trwm i'w ry- feddu ddydd Sadwrn—dydd y Grand Re- visw ar Wimbledon Common, ond dywedir iddoeiddal mor dawel a gwrol ag un hen ol ffarmwr wrth droed mynydd Epyrit. Dywedir ddarfod i fi-enbii-i yr Aipbt gael ei foddhau yn mliob petli tra bu,efe yma- yn y croesaAV cyhoeddus, yn y llettygarwch a dderbyniodd, yn yr ymborth a fwyttaodd, mewn gair, yn mhob peth, ond un—ym- groesai wrth weled boneddigesau ar gefnau ceffylau; ac ystyriai hyny yn anweddusder aufaddeuadwy. Dydd Sadwrn, yr20fed cyfisol, oedd dydd mawr un o wyliau cenhedlaethol y Saeson— dydd mawr Eisteddfod y Saeson—y dydd i gyflwyno y gwobrwyon i'r saethyddion goreu yn Wimbledon Common. Edrycha rhai o honynt gyda dirmyg ar Eisteddfodau y Cymry. Chwareu teg i'r Cymry. Gellid meddwl, a siarad yn ddiragfarn, fod canu am y goreu, ac areithio am y goreu, a chyfan- soddi englynion am y goreu, mor wareidd- iedig bob tipyn un dydd o'r flwyddyn a saethu am y goreu. Mr. Wrigkt, o Brighton, ger Birkenhead, a farnwyd yn fuddugwr, ac y mae pobl dda Birkenhead mor falch. o hono, a phe byddai wedi ennill teyrnas a gwaredu cenedl. Dr\Vg iawn genym ddeall fod yr Atlantic Cab,le--yr un a osodwyd i lawr y llynedd yn methu llefaru. Y mae rhywbeth allan o le yn y pen nesaf i America bernir ei fod wedi ei ysgaru ryw 50 milldir o Newfound- land. Dywedir y gellir ei adgyweirio yn fuan. Yr ydym yn dwys obeithio y gellir. I Bu dinasoedd mawrionyn, y byd, heb nwy bu cenhedloedd cryfion ,ar y ddaear heb reilffyrdd; ond byddai yn anhawdd i ni wneyd hebddynt wedi ypiarfer a hwynt. Yr ydym wedi profi bIas yr Atlantic Cable, ac o hyn allan byddai ei ddistawrwydd yn annioddefol. Mae y cable arall yn gweithio yn berffaith. Nid ydym h4 ofni weithiau fod troseddau gwaedlyd ar gynnydd yn ein gwlad. Os oes gwahaniaeth rbwng llofruddiaeth a llofrudd- iaeth, y i-nag llofruddiaeth ysgeler St. Helen's wedi ta-flu llofruddiaethau gwaedlyd Dowlais ac Abergele megis o'r golwg. Mae yr hwn a ddrwgdybid o'r trosedd wedi ei ddal, a dywedir fod Mrs. Mathers, gwedclw y truan a lofruddiwyd, yn tystio mai efe yw yr adyn a lofruddiodd ei pbriod, ae, a anelodd at ei, bywyd hithau. Grwneir prawf pellach ar y 29ain o'r mis hwn. Nid rhyw dawel a chysurus ydyw pethau ar y Cyfandir. Yn Ffrainc, y mae yr Ym- erawdwr yn parhau i ddywedyd, Heddwth, heddwch,' tra yr ofuir fod argoelion rhyfel i'w gweled mewn llawer cyfeiriad. Cwynir fod treuliau y llywodraeth yn fwy na'r 11011 gyllidau ond priodolir hyny gan yr awdur- dodau i'r treuliau anarferol mewn cyssylltiad ag ymweliad diweddar yr holl benaduriad a Paris. Costiodd yr ymweliadau ddwy filiwn o bunau i'r Ilywodraeth. Visitio llawer sydd Hinder i1r llogell. Cwynir hefyd fod Bismarck yn ymddwyn yn uchelfrydig a thra- haus tuag at ei gymmydogion. Mae y Cad- fridog Tegethoff ar yr Atlantic er dydd Sadwrn, a'i wyneb tua Mexico. Anfonid ef gan Awstria i geisiocorph y diweddar Ym- erawdwr Maximilian. ,:]1

-t:- Y GW R CLAF,' A JOHN BULL. 4 Y gwr claf y* galwai y diweddar Nicolas 0 Rwssia ei frawcl ymerodrol o Dwrci, wrth yr hyn y golygai lywodraeth ac awdurdod y Twrc. A gwr claf' ydoedd mewn, gwir-i ionedd, ac.ydyw eto hefyd, ac eglur yw bod; ei glefyd yn anfeddyginiaethol. Cyngor y Dr. Nicolas, yn 1853, oedd taro y claf yn ei ben, o drugaredd arno, i'w dynu o'i boen, ac i'wgymydogion ranu ei feddianau cydrhvng- ddynt iddo ef. Nicolas ei htiii, wrth gwrs, gael rhan y llew o'r ysglyfaeth. Ni chy- tunai y meddygon ereill, L. Napoleon, Pal- merston, & Co., a'r cyngor hwn, mynent hwy adael pob chwarae teg i'v claf i fyw tra. gall- ai fyw, neu i fai-w o fiirwolae th Daturiol beth bynag. Ond ei ladd a fynai Nic. ar bob cyf- rif, ac anfonodd ei weision tuag yno i'r per- wyl hwnw. Fodd bynag, llwyddodd y lleill i atal cyflawniad y bwriad llofruddiog, ac arbedwyd hoedl y claf am ryw hyd. Cynghorodd ei hen feddygon, Ffrainc a Lloegr, y gwr claf' i ddyfoa trosodd atynt ar ymweliad er mwyn ei iechyd ac efe a ddaeth, a chroesaw mawr a gafodd yn Paris, ac y mae yn ei gael eto yn Llundain. Y mae Sioa Bwl, yn ol ei arfer, yn garedig iawn wrtho, yn ei letya yn ei balas brenhinol, ac yn dangos iddo ei holl drysorau a'i ryfedd- odau iddo yn hulio ei fwrdd bob dydd a'r gwleddoedd brasaf, ac yn ei ddyddanu bob nos a chaniadau a dawnsiau. Disgwylia ef y bydd yr ymweliad yn llesol iawn i'r 'gwr claW y bydd dyfod allan o hen awyr afiach u heintlyd Mahometaniaeth, i anadlu am dym- hor yn awyr burach Crist'nogaeth, yn eff- eithiol i'beri cbvvildroad llwyr yn ei gyfan- soddiad, ac iberi adferiad trwyadl iddo. Gallasai Sioa ddeall amgenach pethau ei bod wedi, my ned yn llawer rhy bell ar y claf .b.od, eigyfansoddiad yn bwdr trwyddo, fel nadoesfeddyginiaeth dan y,nefoedd a ddichon ei wella; ond un gwych iawn yw Sion am 6beitbiolr goreu yn wastad. Ond, beth bynag, byddgan y Twrc ryw syniadau newyddion am y byd a'i bethau, ac ar ol yr ymweliad hwn a. Paris a Llundain, rhaid y bydd i'r hyn a welodd ac a glywodd gael rhyw gymaint o effaith a dylanwad ar ei feddwl, dnd nid ydym yn disgwyl y gellir Cristion o hono rmvy hac y gellid bardd o Geiliawgwydd. Ond gallwn ddisgwyl y bydd ganddo feddylieu amgen a thynerach tuag at Grisfi'nogion, ar ol ymgymysgu ych- ydig a hwynt, a derbyn a mwynhau eu car- edigrwydd, nac a fu ganddo erioed o'r blaen, ac y bydd yn burotach ac yn fwy gofalus i amddiffyn rhyddid AC lawnderau y Crist'nog- ion sydd dan ei lywodraeth hefyd. At y cyfan, ymddengys fod y Sultan presenol yn ddyn o feddwl lied rymus ac annibynol, ac o duedd fwy goddefol tuag at Grist'nogion, na nemawr un o'i' ragflaeiioriaid, ond fel y mae swyddogion rhagfarnllyd ei lywodraeth, yn cyfryngu er atal y daioni sydd ynddo oddi- wrthei'ddeilinid: Crist',Ilogpl,yri>llyn a'u cynhyi'fa i wrthryfel|trwy.boll daleithiau yr ymherodrodraeth. Yr oedd raid fod rhyw- beth grymus yn y dyn, pan anturiai ar y daith ymweliadol hon a Ffrainc a Lloegr. Y mae y digwyddiad yn beth newydd yn hanes Mahometaniaeth, ac yn beth newydd ar y ddaear. Y mae pob Sultan Mahometaidd dan rwymau llw ar y Coran nad elo byth i'r tu allan i gylch terfynau tir y prophwydi, ac nad ymgyfrinacho mewn un modd ar cwn Crist 'nogaI.' Y Sultan presenol yw y cyntaf un erioed, a feddaiar y gwrolfrydedd moesol i dori y rhwymau hyn, pob parch iddo am hyny. Ond, druan, troi adref fydd raid iddo yn fuan j a goreu po gyntaf i'r byd y dydd i'r lly wodraeth a'r awdurdod 0 h' d y mae efe yn ben idd.i fyued a'i plien dani, na chyfodo mwy. Y mae Sultan yr Aiift yntau hefyd ar ymweliad a ni yn awr. Gb siabi .mae Sion Bwl wedi ymddwyn tuag ato ef Di allai fforddio rhoddi na bwyd na llety iddo yn ei balas brenhinol, oni buasai i un o'r pendefig- ion, Arglwydd Dudley, yr hwn oedd ei hun wedi derbyn caredigrwydd a chroesaw mawr gan y Sultan, ddyfod yn mlaen i'w wahodd i'w balas, tro,isai Sion ef i dafarndy i letya. Y mae troion pur sal yn Sion weithiau, un nwy dog, tymhestlog iawn ydyw: nid oes fawr o ddal arno nac o ymddiried. Dyn galluog iawn ydyw Sultan yr Aifft, a dylasai Sion gofio ei fod wedi cael rhaicymwynasau gwerthfawr oddiar ei law, a bod ar ei law yn wastad i ganiatau neu wrthod cyfleusderau gwerthfawr iddo, yn ei gysylltiad a thraf- nidiaeth, ac a. meddiannau Sion yn y dwyr- ain, a dylasai er ei fwyn ei hun ddangos mwy o garedigrwydd iddo.. L