Y Tyst Cymreig

v!" 't" 'K0EDil^^s^i.w 1 Y MAE Gwesyn yn y Cenhadwr Americanakld yn rhoJqi hapes ei daith o Ferthyr i Utica. Wedi ad- roud ei helbul i gyrbaedd hyd Glasgow, a rhoddi di.i,iifadoann-liyfieusclerau.yllong,,dywed, Dechreuodd y fordaith yn gysurus, y gwynt yn 11 bur dawel, a phob peth yn ddymunol.. Cysgwyd y noson gyntaf yn dawel, ond pan ddeffrowyd y' boreu dranoeth ar ganol y mor, rhwng Scotland ar Iwerddoii, yr oedd wynebau amryw yn gwelwi, acarwyddion fod clefyd y mor yn dechreu dyfod yn imlileii. Erbyn y prydnawn daeth tir yr Iwer- ddon i'1' golwg, ac angorwyd ar gyfer Londonderry. Rhedodd pawb i'r Deck, ac aethant yn hollol iach. Aroswyd ynoam rai oriau i dderbyn peth anferth 9 r Gwyddelod i mewn. Dynion a mercHed mawr- ion, esgyrniog, a rhai o honvnt yu bur olygus ac yn TV- u •? ben QypaiJ ar ochrau myeyddoedd lycheiniog ac Aberteiti. Amryw o'r dynion tua ^roedfedd 0 daldra, ac yn gymesur yn in hob nordd, tra yr oedd y merched hefyd yn llawn cy- Hiamtynol cyfartaledd. Gwisgent ddillad cynhes aa, gownau a chobau o frethyn liwyd. Yr oedd .31 0 honynt yn fwytawyr cysurus iawn. Clyw- ais un yn dyweyd wrth y Cadben ei fod ef a'i wraig a i dri phlentyn bron ncwynu, er ei fod- yn dal yn ei law y pryd hwnw ar amser ciniawi ddysgl a thuag un ar bymtheg o bytatws, a phob un o honynt yn gawres;o bytaten, at faintioli dau ddwrn: dyn eyflr- redin yr oedd bwyta un o honynt yn fwy nag si fedrwn i wlleuthur pau yn fwyaf newynog, heb son fod digon o gawl i'w gael yn flaenorol, a mwy o gig a bara bob dydd aag mae un pedwar Gwyddal yn gael mewn wythnos yn yr Iwerclclon-yr oedd yn dra dyddorol gweled amryw eraill o honont yn yn gofalu am y dyn oddimewn. Yr oeddent wedi dwyn gyda hwynt fara ceirch rhyw haner modfedd o drwch: rhoddent ar hwnw chwarter modfedd o ymenyn, a modfodd o fara gwenith ar hyny eilwaith, ac yna claddent o'r golwg mewn ychydig funudau dafellau mawrion o'r composition hwnw. Yr oedd eu gweled yn bwytta yn peri i ni ddiolch o galon mai tuag America ac nid tua Chymi^i yr oedd ein gwynebau. i r Wedi derbyn y llwytli yma i mewn nos Sadwrn cychwynwyd tna'r< mor mawr, ac erbyn deffro y boreu Kabbath, vr oedd gwaeddi mawr trjvyyr holl wersyll, a phawb braidd yn glaf o glefyd y mor, ac uid rhyw esgus o glefyd ydoedd—na, chwiliai yr holl rahau tufewnol, gan garthu yr holl ddyn, a pheri iddo fwrw allan yr hen lefain yn hollol, ac ymadael a phob peth a berfliynai i'r wlad y cycli- wynwyd o honi. Yr oedd y fath surni yn y cylla a phe buasai dyn wedi yfed linegr am fis yn flaenorol, ac yr oedd rhyw gytiawnder ° r bile hefyd yn cael ei danu allan, fel pe na bydclai eisiau tymher ddrwg byth yn y wlad newydd. Oni buasai fod y Bibl yi dywedyd yn bendant fod yr, Israeliaid wedi myned trwy y mor ar dir sych buaswn yn meddwl mai clefyd y mor a olygid wrth ddywedyd eu bod wedi eu bedyddio hwy oil i Moses yn y cwmmwl ac yn y mor. 0 leiaf cefais i a'm teulu fedydd o'r iawn ryw ar wynel) yr Atlantic, y Sulcyntaf o'm taith i'r America, er i ni gael ein cadw yn ddiogel rhag taenelliad na throchiad. Er hyny gwnaeth y Wer- ydd ei ffordd drwy yr holl gyfansoddiad. Aeth un ar ol y Ilall or plant yn gleifion-y wraig yn glaf, y forwyn yn glaf-pob un yn ei wely, ac am y goreu yn tallu allan yr hyn oeddynt wedi ei lyncu yr hen amser gynt. Ynddiweddaf oIl gorchfygwyd finau gan Neptline neu'rai o'i blant. Ona y pwnc oedd, os oeddem oil i fyned yn gleifion yr un amser, pwy oedd i roddi ymgeledd i ni. Un teulu bach ar ein penau ein liunain, pawb yn ddieithr i ai, heb ynddynt duecld na gallu i'n cynnorthwyo. aid gan byny oedd ymwroli. Llyncais gryn 8wm ° Carbonate of Soda a Potash oedd yn fv mecldiant. yr, hyn a ddyfethodd y surni, ac a ddug y °y. aAfyflwr llawer; esmwythach, ac a barodd 1 mi gael ymwared yn gynt o'r clefyd. Maeyn fantais i ddyn fod weith.au yn ychydig o quack doctor, pan na fyddo hyd yn nod quack 0 fewnhye1. galw. 0 ran hyny yr oedd doctor ar y bwrdd, o leiaf un a elwid ielly, ond nid oedd ganddo fwv o amcan am wella clefyd y mor, nac un clefyd arall, Dar dyn yn y lleuad. Nid oedd ef chwaith yn rhyw bryderus iawn yn nghylch pethau felly. Yr oedd ganddo ystafell fach glud, lie i gael tamaid Yn gyurus, a chyflog go Jew yn, bur debyg, a phan fYdtLai rhywun yn glaf iawn rhoddai dipyn o rum neu frandi a dwfr, neu lasiad o borter, a dyna ei ^axth ar ben. Yr oedd hyny yn boddio y rhan yyaf o bobl ei ofal yn fawr iawn. Aeth Gwyddel o un diwrnod, a dywedodd fod ei gorff yn rhwym ac yr hoffai gael rhyw feddyginiaeth. Cynyg- l-o^ y .^oc^or bils iddo, ond achwy nai na fedrai ly-nou pilsen ar un eyfrif. Dywedodd y meddyg y o ri J^aS*'0r ynte- Na, yr oedd hwnw yn rhy gas p rheswm. Nis gwn ynte, ebai'r doctor, beth pi T°^di l chwi. Wei, ebai Pat, ai tybed na wnai lad o borter les i mi. Cafodd y porter wrth y s-wiaC {maith a§ yn Uawen. Bhaid i mi addef ^Wlr~~bu y meddyg o beth gwasanaeth i fy anwyl wraig, trwy gymeradwyo iddi gael diferyn o laeth a beet tea, neu ryw flasus fwyd arall a dueddai i'w chryfhau. Yr wyf am vfigrifenu y gwir—yr holl wir-a dim ond y gwir.' Deliais i heb fyned i'r gwely drwy yr oil o'r Sabbath hwnw, a bum yn alluog i estyn diferyn 6 ddwfr i bob un pan ofynai, ac yr oedd y syched yn angerddol a'r cyfogiad yn dilyn bron bob diferyn. ayfid. Rhyw Sabbath rhyfedd oedd hwnw neb yn bwtta yr un tamaid, nac yn symmud oi babell. Cedwid ef gan yr holl deithwyr yn ol llythyren fanylaf cyfraith Moses—perfEaitli orphwys—pob un bron ar ei wely a'i lygaidynnghauad beth oedd y meddwl yn wneud sydd hysbys i Chwiliwr y galon yn unig. Treuliais ddau ddiwrnod Mb fwyta yr un tamaid, er nad oeddwn yn glaf iawn. Deuai dyriion at y drws bob pryd i gynyg ein rhano fwyd, ond gwrth- odwn o hyd, a digon anhawdd oedd meistroli y teimlad fel ag i wrtliod peth mor atgas a bwyd yn foneddigaidd. Cefais allan yn drwyadl ystyr y dywediad hwnw, 'Eu henaid a ffleiddiai bob bwyd.' Gwawriodd boreii ,ddydd. Mawrth—ychyd- ig iawn oedd yr awydd at fwyd, ond anturiais gymeryd tamaid, ac er fy syndod cefais allan fod Y11 bosibl bwyta bara hyd yn nod ar y cefnfor. ringais yn araf i'r deck, ac edrychais ar y cefnfor dig yn ei wyneb, a cho-fiais mai fy Nhad sydd wrth y llyw, ac ni bum glaf mwyach. Ond yr oedd y wraig a'r plant, a'r forwyn eto yn glaf. Gwell- haodd y ddau ietien-af yn, bur dda, ond dyna fwy :0 waith byth i mi-gofalu am y ddau blentyn iach, yr henaf yn bum' mlwydd a;r ieuengaf yn ddwy flwydd, a gofalu hefyd am bedwar o' rai cleifion. Treiai y forwyn godi, oblegid morwyn dda iawn ydoedd, a theimlai awydd am gyllawni ei dyled 'swydd. Ond ar ol codi nid oedd o fwy defnydd na phe buasai heb un pen. Ni allai sefyll ar ei throed mwy na baban—ni wyddai beth oedd yn ei- wneud a'i dwylaw. Am y wraig nid oedd hi yn gallu symmud o'i gwely yr holl daith. Ni chaniateid iddi fwyta gyda chysur ychvvaith nes cyrhaedd New York. Ond nid yw un drwg yn parhau o hyd. Gwellha- 'odd y forwyn a'r plant o un i un, ac nid hir y bu y plant cyn tain yn ol i'r bwyd am, y seibiant oedd wedi gael y dyddiau o'r blaen. Os oeddent wedi bod dri a phedwar diwrnod heb ddim, nid oedd yn bosibl. gadael llonydd iddo yn awr am ddwy awr o'r bron, a chyn cyrhaedd tir America, yr oeddent wedi gwneud holiol iawn i'r dyn oddimewn am y golled a gawsai. Yr oedd pob peth yn myned yn mlaen yn gysurus iawn oddi- allan hyd nos Lun—y gwynt, er i raddau yn groes, Tieb fod yn ein herbyn ac wrth drefnu yr hwyliau ynaiilnbrdd a'r Hall, ceid ganddo roddi ychydig Igyinliorth i'r ILestr. fyued. yn mlaen ar ei thaith. Ond y rioson hono tarawodd Neptune ei drybedd nes oedd y mor fel crochan berwedig—ysgydwodd JSolus ei wialen a rhyddhaodd y gwyht o'i garchar, neu yn ol iaifh y Bibl, yr hon sydd yn rhagori llawer ar Virgil, gollyngodd y Duw mawr y gwynt allan o'i ddyrnau. Tarawodd hwnw ai" y dyfroedd —ysgydwyd y.llong fel cryd baban. Ciynai y rhan fwyaf o'r teithwyr gan ofn, a gweddiai pob un ar ei Dduw; gwaeddai y Pabyddion fil o weitbiau yr un peth, fel pe y ty bied y caent eu gwrando am eu haml eiriau. Yr oedd, gwaeddi, trwy yr noil nos liono. Ymdroai ac ymsymudai y morwyr eu hunain fel meddwon, eu holl ddoethineb a ball- odd. Neidiai y mor yn ffrydiau mawrion dros ymylau y Ilong, ac mewn rhai manau elai i welyau a blychau y teithwyr heb ofyn eu cenad. O'm rhan fy hunni theimlais ono. ychydig neu dSim dycliryn, gan y credwn fod fy Mrawd, yn ngwasanaeth yr hwn yr oeddwn wedi cychwyn ir America, mor alluog i lywyddu y gwyntoedd ar for mnwr y Werydd ag oedd i lywyddu mor bach Galilea. Erbyn y lboi-eu yr oedd yr ystorm wedi tawelu, a mawr feFy IJawen- haem am ei thawelll. Dywedai y morwyrnad oedd. wedi bod fawr o storm, ond yr oedd wedi ein gyru ni gan milldir o'r ffordd. Gwiriai y noson liono a boreu dranoeth yr hen lyfr mewn modd nodedig. Ac yn y dyddiau ar ol hyny dangosodd y rhan fwyaf os nad yr oil ar y bwrdd nad oedd dim yn eu gweddiau, oblegid nid oedd dim ond yfed. tyngu a rhegi, canu a dawnsio, yn myned yn mlaen—nid oedd neb yn gofalu—nid oedd neb yn ceisio Duw. Yehydig iawn yw y dylanwad sydd gan bethau all- anal er gwella dynion. Rhaid cael yi- Yspryd Glan i drefnu calonnau dynion cyn y bydd trefn wirion- eddol arnynt. Y J '¡

Y mae Smith, Elder, a'u cyf. yn addaw ey- hoeddi yn fuan Dyddiau boreuol y Tywysog Albert," dan arolygiad neb Uai na'n hanwyl Frenhines. Y mae Mame a'i Fab, o Tours, cylioeddwyr a gadwant 2000 o weithwyr, wedi ennill un o'r Grand Prices yn yr Arddangos fawr eleni, am harddwch ac ardaerchawgrwydd eu llyfrau a'r brif gyfrol a arddangosid ganddynt oedd copi o'r Wblwedi ei argraffu ar vellum. Yn mhlith y gwahanol gyfrolau a ddangosir gan wahanol genhedloedd y mae copi hardd o Bregethau Spurgeon wedi eu cyfieithu i'r Ital- aeg! Gwlad y Pab yn lionisio yr ymosodwr llymaf a'r mwyaf Puritanaidd. Y mae'r diafol yn hoffi. cysondeb. Y mae rhai o gyhoeddwyr America wedi am- ddiffyn eu hunain yn erbyn yr awgrymiad eu bod wedi cyhoeddi gweithiau Charles Dickens heb ei gydnabod. Dywed Harper Brothers eu bod hwy wedi anfon iddo Y,31250 mewil aur am ei dri llyfr diweddaf yn unig.-Go lew, oddiwrth un ty, ae allan o, gyrhaedd y copyright hefyd.- Y mae y clychau yn canu yn ddibaid o flaen dau Fagazine sydd ar wneuthur eihymddangos- iad. Cyhoeddir y cyntaf, The Broadway, gan Routledge; y mae prif ysgrifenwyr Lloegr ac America yn rohlith y .staff, a'r oil gyda darluniau am 6 c. Tinslcifs Magazine y gel wir y llall, acy mae Dr. Eussell, ygohebydd galluocaf yn ybyd otd Pobman—gohebydd mawr y Times,, i ysgrifenu ffugchwedl id^ l,gollant Edmund Yates. i //■r. ,1 Deallwn fod Llyfr llymnau a Thonau Cym- reig arall yn y wasg,—y tonau a'r Hymnau ar yr un tudalen. Y Casgliad dan arolygiaeth. 'Tanymarian.' Y mae yn debyg fod enillwr y wobr eistedd- fodol ar Lenyddiaeth Cymru, G-wilym Teilo, yr hwn oedd yn pregethu efo'r Methodistiaid, wedi troi yn offeiriad. Y mae Esgob Llandaf— noddwr y cloffion a'r gweiniaid—wedi cyfiwyno curadiaeth Abercarn iddo. Yr ydym, yn deall fod 12,000 o draethodau crefyddol yn cael eu gwasgar bob dydd i'r ym- welwyr a'r Exhibition, ac fod dros 800,000- o ranau,o'r Bibl wedi eu eu gwasgaru er pan.,ei hagorwyd, ac fod dros .25,000 o filwyr Ffrainc wedi cael rhyw ran o Air Duw yn y modd hwn. Pwy all dayweyd pa fifrwyth a ddwg cymmaint o had da o dir mor newydd! Galwodd Oymro wrth y Bible-stand am gyfran o'r Gair Sanctaidd yn 9ymraeg, ond nid oedd i'w gael; yr oedd agos yn mhob, iaith arall yno, ond teimlai y Fibl Gymdeithas yn sicr i chwi fod yr hen lyfr mor adnabyddus yn ngwlad y bryniau fel nad oedd eisiau dwyn yr un copi i Paris i' w wasgar^, Hysbysir ni fod ein cyfaill Mr. J. Bees' (Rhys Meirion), Wyddgrug. yn bwriadu dwyn allan argraffiad newydd diwygiedig o'r llyfr rhagorol hwnw a elwir Meddyhau Neillduol ar Grefydd,' gan yr anfarwol W. Beveridge, D.D., gynt Ar- glwydd Esgob Llanelwy. Hyderwn y caiff gefnbgaeth ddigonol, drwy anfon enwau am dano, gan na bydd ei bris ond swllt, er mwyn ei ddigolledu yn yr anturiaeth bwysig. Llyfr da sydd gyfaill cywir, ac awdwr doeth sydd 'gym- mwynaswr cyhoeddus. ;1 !i ft:- '<

.IIIV :•■ •![„„<• ij HANES TOROALONUS. i 'rrt!t: Deffrowyd meddyg ieuanc yn nghymmydog- aeth Llundain, yn ddiweddar, trwy ganiad uchel cloch ei dy, oddeutu un o'r gloch y boreu. Aeth i lawr y grisiau; ac wedi agor y drws, cafodd un o'r golygfeydd mwyaf trueaus. Dyna lie yr oedd rhyw druanes yu cydio yn y railings, wedi ei gorchuddio a, charpiau, ac yn crynu fel y ddeilen drwyddi, fel yr oedd y gwynt oer yn chwythu ac i ychwanegu at ei thrueni yr oedd yn lied feddw. Wrth siarad a hi, mwmiai ryw- beth nad ellid ei deall; ac wrth ollwng ei gafael, syrthiodd i lawr ar y palmant. Cododd yntau hi i fyny yn union, ac aeth a hi i'r ty, a gosod- odd hi ar y_ sofa, a chynhygiodd roi y feddygin- iaeth adferiadol arferol iddi, ond gwrthodai ei gymmeryd; ennynodd y briw ar ei phen, a bu farw boreu dranoeth yn yr un cyflwr anghenfil- aidd ac y daeth i mewn ynddo. Pwy ydoedd drilan ? Nid fel hyn y magwyd hi. Wrth graffu ar ei gwedd, daeth i gof y meddyg iddo ei gweled yn ei bentref genedigol. Fanny R- ydoedd ei henw; yr oedd yn anwylyd ei rhieni, ac ymffrost y pentref. Nodai mamau hi allan fel esiampl i'w plant. Gwelid hi bob nos Sab- bath yn arwain ei rhieni oedranus i'r eglwys. Aeth blynyddoedd heibio, a thyfodd i oedran gwraig; bu ei rhieni farw, a chladdwyd hwy yn yr hen gladdfa, a phriododd hithau a gwr ieuanc parchus. Ymgasglodd teulu bach cyn hir o'u deutu, ac yr oeddynt yn ddedwydd iawn. Ond un gauaf, aeth y gwaith yn brin, a gorfu arni hi fyned allan i weithio i deuluoedd pLti-chus y gymmydogaeth, a ymofynent am dani. Fel yr oedd un diwrnod, ynghyd a golchiad trwm, gryn bellder o'i thy, ar ddiwrnod oer iawn, barnai y boneddigesau y rhai oeddynt yn rhai crefyddol a charedig iawn, y gwnaethai glasied o wirod ddaioni mawr iddi. Gwrthodai hi ar y cyntaf; ond yr oeddynt hwy mor daer fel y cymmerodd ef. Daeth cyn hir i'w hoffit ac i ddysgwyl am dano, ac ni fedrai yn y diwedd wneyd hebddo. Beth fu y canlyniad? Esgeulusodd ei theulu, ac anghysurodd ei chartref. Addawai ddiwygio, ond ni wnaeth. Bu ei gwr farw wedi tori ei galon cymmerwyd ei phlant i'r tlotty, ac aeth hithau i grwydro o le i le; a dyma ei diwedd truenus.

YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL. Y-MDJUIDDAN 11HWNG WiL LAXGWXWT! LANDEFKIT-T^O. Wil.—A fuosi ti yn Nghaerfyrddin yn ddi- weddar, Sbon, yn gweled y babell anferthol a gyfodir yno er cynnal yr Eisteddfod Genhedl- aethoi ? Shon,—Do, Wil, ac ni chefais y fath syndod erioed; nid wyf fi yn creclu y gall yr Arddang- osfa Fawr yn Paris ragori arni; adeilad ardder- chogydyw. Wil.—Yn mha ran ran o'r dref y mae hi, Shon ? Shou.—Yn Heol y Prior, Wil; a thybiwn ei bod o ran maintioli yn llawn cymmaint a'r ddelw fawr a gyfbdodd Nebnchodonosor yn ngwastadedd Dura- ei huchder yn dri ugain cufydd, a'i lied yn cliwe' chufydd. Wil.-Yr wyt wedi fy synu,'Shon bach; ond i ba ddyben y cyfodir y fath adeilad ar gyfer Eisteddfod? Yr wyf fi yn cofio Eisteddfod Langwnwr, o fewn talaeth Abercytor, ac yr oedd genyf dyb uchel am gywreinrwydd yr ad- eilad hwnw, ac ni feddyliais fod angen ei well ar gyfer un Eisteddfod, pe cynhelid hi yn Llan- llwch, neu ar fynydd Llanfihangel-rhos-y-corn. Shon.—Wil bach, y mae dy wybpdaeth di yn gyfyngedig iawn; cofia y dysgwylir yno drigol- ion Dean a Gogledd, bydd gweithiau Morgan- wg i gyd ar stop yr wythnos hono, preswylwyr Aberdar a Merthyr wedi cloi eu .tai i fynu, a byddant oil am breswylio yn y babell genedl- aethol. Mae'r adeilad wedi ei ddarparu i gyn- nwys wyth mil o bobl. Wil.—Gwelais hanes dy fod. d. wedl ennill gwobr yn Eisteddfod Llandybie, ar. y gan i'r Glocsen Bren, Shon. A wyt ti wedi ysgrifenu ar Awdl y Milflwyddiant i'r Eisteddfod hon ? Neu ynte ar y Bryddest i Owen Glyndwr P Shon.—Nac ydwyf, Wil, ar un o'r testunau yna, ond yr wyf wedi ysgrifenu yn ardderchog ar Gan y Oorwg, ac wedi gwneuthur Englyn campus i'r Ceiliog Gwynt. Wil.— Paham na buaset ti, Shon bach, yn cyn- nyg y gan Seisnig y rhoddir gwobr o £ 30 am dani gan Mr. Banting ? Deg llinell ar hugain sydd yn angenrheidiol i ennill y wobr, a chael tlws arian yn ychwanegol. Shon.—Nid wyffi yn Sais trwm. iawn, Wil, ae y mae arnaf ofn, na fyddwn mor ffodus a thwyllo y bcirniaid pan yn defnyddio cyfansodd- iadau 'o eiddo arall, fel y gwnaeth B yn Aberystwyth. Wil.-Bu chwant arnaf finau gynnyg. i. ganu y solo I Codiad'yr Ehed dd ond pan yn ceisio meistroli y don ryw noswaith wrth Y" tan gar- tref, creciais fy llais wrth geisio cyrhaedd y nodyn uchel fileinig yna sydd o fewn dau nod i derfyniad y don. Wfft iddo! Yr oeddwn wedi ennill debyg'swn, ond toxais i lawr cyn gorphen fy ngwaith. Y mae fy llais i gystal a lleisiau cantorion goreu Cwmisfael a Chwmlladron, ond: yr wyf fi yn credu nas gall Aderyn Du Ponty- Z3 beren feistroli y nodyn hwn. Shon.Nis gwn i ddim cymmaint am gerdd- oriaeth, ond os na chaf y gwobrwyon am gan y Owrwg ac Englyn y Ceiliog Gwynt, fe wneir cam ofnadwy a fi, ac mi ddangosaf hyny i'r byd hefyd; nid am ddim y dianc y beiruiaid y mangell. Ond y mae y llinellau canlynol o'm heiddo yn ddigon i warantu y byddaf yn fudd- ugol:- Y VI y V! pwy'n debyg i V 'Dwy'n prisio am undyn—wyf frenin o fri; Mi blyga fy neiliaid yn ufydd i lawr, 'D oes neb all wrth'nebu y V sydd mor fawr. Pe gwelwn i Ffrencyn neu Dwrcyn mawr du, Gwnawn iddynt gydnabod ufydd-dod i Y; A'r Ffeniaid grwgnachlyd, diystyrllyd eu stwr, I V yr ymgryment fel helyg wrth ddwr. Z,ry y Y V a gaiff draserch pob merch a phob mab, Y V gaiff ei gyfarch mewn parch gan y Pab, Y V wnai i Prwssia roi'r arfau i lawr, YV pan yn rhuo wnai 'u curo fel cawr. Holl benau coronog, gofynaf i chwi, Beth ydyw eich mawredd neu fonedd i V P 'D y w 'r Emprwr o China, sy'n ymffrost i lu, Ond megys rhyw goryn gyferbyn a Y. Mae Llywydd Eisteddfod yn fawr yn ei swydd, Ond buan diflana ei fawredd o'm gwydd; 'R wy 'n feirniad traethodau, barddoniaeth a chan, Os na chaf y wobrwy, y V sydd yn mla'n.

DIENYDDIAD BACHGEN. Mae papp-au America yn cyhoeddi hanes am grogiad bacligen o'r enw Gotleib Williams, o Philadelphia. Yr oedd ei synwyr yn wan, a'i gorpli yn eiddil, a'i holl oclir, as-,NT wedi ei pharo alysio, ac eto llwyddodd y creadur yma. i lofruddi- hen foneddiges, yr hon a arferai roi iddo elusenau' er mwyn cael ei harian. Pan dygwyd ef i'r crog- bren, nis gallai sefyll yn syth; rhoddodd y di- fcnvddwr gadair iddo i eistedd arni, yn yr hon y gallasai orphwys ei hunan tra y rhoddid cortyn am t i wddf. Meddyliodd y gweinidog, yr hwn a fu yn ymweled ag ef yn ngharchar, mai amser nodedig ydoedd i ddangos i'r dorf y cynnydd a wnaethaimewn bodaeth ysgrythyrol a duwin- "I,.Yt yddol yn ystod ei garchariad. Aeth at y crog- bren i holi 'r bacligen, yr hwn oedd ar golli ei fywyd. Gofynodd iddo :—Ar bwy yr ydych yn pwyso am iachawdwriaeth ? Gotleib: lesu Grist. Gweinidog: Pa destyn yn yr Y sgrythyr sydd yn rhoddi i chwi obaith a diddanweh y munydau presennol? Gotleib: "Canvs fellr y carodd Duw y byd," &c. Gweinidog: Pasa wI person sydd yn y Duwdod? al Ond tybiai y dienyddwr nad amser i beth felly ydoedd, fel y bu raid i'r gweinidog gau yr arhol- iad; ac aeth y dienyddwr yn mlaen i gyflawni ei orchwyl. Rlioddwyd ef ar y trap; daliwyd ef i fynv gan ddyn am na allasai sefyll; ac yn yr agwedd resyuol hono y rhoddwyd ef i farwolaeth.

o golli ei awch a'i fin, fe a ei gleddyf dur yn gleddyf pren yn bur fuan. Nid oedd Bright yr hwn agyfododd ar ei ol i fynu a'r mark y noson hono yr oedd yn hawdd deall nad oedd wedi bwriadu siarad, felly, ni chafodd Lowe ei ateb hyd oni chyfododd Disraeli. Bum yn meddwl Jnai John Bright yn unig fedrai gyneujdigon lo dan gwawd a sctrcasm i rostio yr aelod drbs Calne, ond yn wir, rhoddodd Disraeli dtinfa iddo y noson hono ddygodd ar gof y ty araeth fawr y Scotch terriers ac Ogof Adulam. Yr oedd pawb yn y lie yn mwynhau y wledd. ac yn chwerthin yn afreolus; yr oedclynt fely gwelais blant yr ysgol, pan gawsai y Top-saw- yer, oedd a'i ddwrn yn nghauad bob amser yn ngwyneb pawb, gurfa iawn o'r diwedd, yr oedd pob gwan yn gwaeddi hwre wfth weled yr holl ddyled yn cael ei thalu mor loyw. Eisteddodd arweinydd y ty i lawr yn nghanol banllefau o gymeradwyaeth. 'Teimlai pawb mewn ystyr fod y mesur eisioes wedi pasio.'n gyfraith, ac na fyn neb gredu y bydd i'r Arglwyddi bytli ei dattu allan. Beth wedy'n? Nid ydym yn disgwyl rhyw lawer o fantais i Gymru oddiwrtho hy-dnes y ceir y tugel eto, hyd hyny y mae arnom ofn mai y Screw garia'r dydd. Ciywsom fod. un a bendefigon Gogledd Cymru yn ymffrostio'n ddiweddar y bydd y Toryaid yn gryfach nag eT-ioed yma os pasid y Bil -hwn.-Olr goreu, dywedwn fel Gladstone-' Ti?lizz, i*s on our side. Y mae'r Tugel yn rhwym o fod yn mynwes y dyfod- 01, y mae yumeillduwyr Cymru yn rhwym o gael eu cynnrychioti, a rhwydd bynt i'r TYST CYMREIG i hwylysu'r ffordd i ni i bob dyrchafiad cymde,ithasol, gwleidiadol a chrefyddol. E. i ;;N1 j ')11 ,r ,11'1') .:t.