Y Tyst Cymreig

ABERTAWE A'R GY^IMYDOGAETH. GOT JUorfiKld (Run Taice.—Nos Wener di- wocldaf, cyfarfu y cor uchod yn Libanus, Treforis, er cael noswaitli o wledd gerddorol. Yr oeddid wedi gwahoclclrhai o brif deuluoedd y gymmyd- ogaetlx, a'r ardalwvr yn gyifredixxol, i dreulio y xxoswaitlx gyda'xx gilydd. Dechrexx\\yd oddexxtix clxwarter wedi wyth, trwy gael anucrchiadrImgorol gan Mr. John Jolm, hen ddiacon a blaenor y gaxx yn Nhreforis er's degau o tlynyddau. Yna gnlwyd ar Miss Hughes (Morfiidd Glaxi Tawe), i chwareu Overture ar yr Organ ysplollycld sydd yn y capel, yr hyn a wnaeth yn rhagorol. Y mae y fonedd- iges ieuaixc hon yn addaw yn dda i ddyfod yn sercix ddysglaer yn fftirfifeli gerddorol ein gwlad. Y mae yn bresenol yn yr ysgol yn Llundain, daix addysgiaetlx yr atlxrawon goreu, lie y xxxac yn dy- fod yix mlacxx yii rhagorol, a beichir hi gan gan- moliaeth a molawd ei liaddyagwyr, yr hyn sydd yn rlioddi cyaiu- mam* i'w rliieni", sef R. Hughes, Ysw., a'i briod sercliog, ac y mae yn destyn ym- il'rost i'r gvinmydogaeth. Ar ei hoi canodd y cor Jjlwyn Onn. \na cawsom Songs, Solos, a Glees, gan walianol bersonau o'r cor. Cawsom wedi byny yr Hailstone Chorus, M'rtlx gauu yr hwn yr ennillodd y cor y wobr o vn Eisteddfod Llan- elli. I ddybenu cafwyd yr Hallellxxjah Chorus. Yr oedd lleisian xxnedig y fath dorf, a sciniau I cxyfioxx a melodaidd yr organ, yn wir effeithiol, Cawsom ixosoxx ddifyr irtwn, Bn y beirdd, R. Elias (Meillioxxog), a J. John (lotn ynadroddnrwythen haweix i ialorfti(ld ,t'r cor, yr hyn, yn nghyd a tliarawiadaxx rhigynxol y llywydd, a rodclai amrywiaeth ddymunol. Wedi diolch i'r llywydd, ac i Moxfudd am chwareu, a dyxmxno IliN-vddiaiit i'r cor a'i harweinydd, ym- wasganyyd, Hyderwix y cawn gyfle yn fnall eto 11 In_ .1 i ysgrifenu lianes cynglierdd gan yr un cor er bydd rhai o Ysgolion Brutanaidd Treforis, 13ryn- hyfryd, a Threboeth. Anrhytiedd i Gjjmro.—Y mae yn llawen iawix genym fod Mr. John Dayies Thomas, mab y Parch. T. Thomas', (xland-wr, wedi ychwanegu un eto at gyfres exxwogion Cymru. 13n yr wythnos o'r blaen dan arholiad yn Mlirifysgol IJundaiix, ac wedi pasio i dderbyu ei M.]ac hetyd i exxxiill ysgoloriaetlx o tiO yn y flwyddyn am ddwy tiynedd, mown Organic Chemistry, Materia Medica, a Pharmaceutical Chemistry. Y mae y gwr ieuanc hwix yn debyg o ddyfod yix enwog, o lierwydd ei fod }rn ymclrcchgar a galluog. De- allwn ei fod yxx bwriadu myned am fordaitli i Australia fel meddyg ar fwrdd un o'n llongau masnachol, ac lxetyd er cryf had ei iechyd. Tan.—Blixx genym orfod cofnodi hanes tan a gymmerodd le yn masnachdy lielaetli ein cyfaill Mr. W. J. Rees, Brynhyfryd. Fel yr oedd y baehgen sydd yn gwasanactlxxi yn y siop yn gwixeud rhyw orclxwyl yn y seler," syrtliiodd y ganwyll i'r black i-ariiisli, yr 1nm a gymmerodd dan yn xxxxiongyrchol. Ceisiodd ei rodcli allan ei hun lies y bu agos iddo tygu yn yr yxixdrech. Wedi clywed am y tan ymgasglocld yr holl gym- mydogaeth, yn wyr a gwragedcl, a plxawb am y. goreu yn ymdreclux ei ddinodd—rliai yn cario dwfr, eraill yn cario y n^yddau allan o'r siop, eraill yn cario y dodrefn o'r toY, ond y peth yr ofnid fwyaf yn ei gylcli oedd Mrs. Rees, yr hon oedd wedi rlioddi genedigacth i blentyn rliyw wythnos yn flaenorol, ac yr oedd ar y pryd yn ei gwelv yn glaf. Dygwyc1 hi allan yn ddyogel, a rhoddwyd hi yn xihy un o'r cyxnmydogioxx. Llwyddwyd i roddi y tan allan lieb iddo wneud y niwaid lleiaf i ranau xxclxaf y siop, ond anafwyd pob peth oedd yn y seler, yr lion a gyuxxwysai lawer iawn o oil, paent. canwyllau, &c. Deailwix fod yr oil wedi eu hyswirio, a hyderwu yr hollol ddigolledir ef. "■/ GOIIKBYOI).

O'R 'TRAIN.' .r LLYTIIYR I. I Gwn y bydd yr arch-Gymreigwyr yn eon- demnio y llythyrau hyn, am fod y gair Seisnig train yn lie trun fel penawd iddynt; ond gwell genyf fi y blionaf nar olaf, ac nag ua gair' Oymraeg arall y gwn am dano; a gwell genyf bob amser air Seisnig adnabyddus na dieith-air i nas g,yr ond ychydig ei ystyr. Cofla da am yr advertizement hwnW a gyhoeddwyd am fisoedd mewn papyr Oymraeg:-—' Olew llwydwyn afu'r pysg penfras.' Mursendod i gyd, Pale cod liver oil-gwell o'r hanner, os yw yr hyn a ddeallir yn well na'r hyn a guddir gan eiriau. O'r train yr ysgrifenir y llythyrau hyn, a'm ham can yw rhoddi photograph bywiog a brysiog o'r teithwyr—eu hymddyddanion, eu hymddang- osiad, eu harferion, a chant a mil 0 be"hau,-o ideas, os mynwch, sydd yn taro 'r ysgrifenydd (chwedl Scorpion) yn y train. Wrth reswm, nis gallaf ysgrifenu ond pan fyddaf yn cymmeryd taith ar y gledrfforlld Yr wyf heddyw newydd gychwyn, ac wedi eistedd, fel pob dyn call, a'm cefn at yr engine, yn y set bellaf, fel nas gall y draught (beth yw y gair Cymraeg ?) wneud dim lllweell mi. Un o deulu 'r third class ydwyf. Dyna y cerbyd am ryddid, a deall cyinmeriadau, ao yn wir, am foes hefyd yn y pen draw. Yr wyf yn sicr mai dyna y class diogelaf o lawer i ferched ieuainc. Clywsom amryw weithiau am rai yn dyfod i aflwydd yn y cyntaf a'r ail, ond dim erioed yn y trydydd dosbarth. Mae digon o gwmni yma yn wastad i amddiffyn pawb rhag unrhyw gam, a pherffaith ryddid i bawb siarad a phawh; ond am deulu 'x first a'r second, y maent oil wedi bod yn Paris, neu wedi clywed am dani, ac felly 'does air heb introduction. Pwy na chlywodd am y Ffrancwr hwnw, pan ganfu ddyn yn syrthio i'r afon, a edrvchodd arno yn dosturiol iawn, ac yn llawn cydymdeimlad ond ni fedrai ei waredu, bid siwr, heb introduction. Ond am deulu 'r third, 'does dim lol felly yn eu penau hwy. Y mae yn eu plith lawn cymmaint o foneddigion natur, ond llawer llai o foneddwyr y twea. Y mae yn cyd-deithio a mi heddyw fyfyriwr o athrofa Aberhonddu. Ar ol hir vmddiddan ac ymholi, y mae genyf ddau neu dri o awgryin- z, y iadau ar y sefydliad hwnw:— (Il) Fod perygl i'r pwyllgor roddi gormod o lywodraeth i'r ddau ymwelydd o Luiidam Nid oedd y ddau Sais ar y pwyllgor o gwbl ychydig fiynyddoedd yn ol. Y mae ganddynt lxawl i hyny, fe ddichon, ond dylai dau mor ddieithr i Gymru, ac mor anwybodus o fechgyn Cym- reig, fod yn fwy cynnil mewn gwthio eu barn ar y pwyllgor, rhag creu drwg deimlad yn hen bleidwyr y coleg. ill) Mai fFolineb mawr yw ceisio perswadio'r wlad fod ymgeiswyr wedi eu gwrthod gan y pwyllgor, oblegid eu bod yn dyfod o sir neillduol. Wrth glywed hyn yn cael ei haeru yn barhaus, gofynais i'r myfyriwr am yr adroddiad. Gwelais yn y fan mai 48p. oedd sir Aberteifi wedi giso-lu o'r 695p. a gasglwyd gan y myfyrwyry llynedd, ac eto y mae dau fyfyriwr o sir Aberteifi ifevyn yn y 21 o holl Gymru. Gwel pawb fod 2 o 21 yn llawer mwy na 48p. o G95p. Ac yr wyf yn meddwl os edrycha cyfeillion Ceredigion dros yr hen adroddiadau, y gwelant fod p'roportion y myfyrwyr a addysgwyd o'r sir yn y coleg, yn fwy na proportion yr arian a gasglwyd gan y sir at dreuliau y sefydliad (r.) Clywais fod eyfaill i'r ysgxifenydd yn bwr- iadu axxrlxegxx llyfrgell yr athrofa ng ai n i-v 11- lirfi-aii gwerthfawr. Cyn eu derbyn, oni fyddai yn ddoctli i arfer rhvw foddion i gael yn ol y llyfrau a feixthyci-wyd octdi yno trwy'r blynyddoedd. Nid teg yspeilio llyfrgell gyhoeddus 0 g;yfrolaxx a allent fod 0 fenditk i genhedlaeth ar ol cenhedlaeth o fyfyrwyr. Gobeithio y syrtlua llygad pob euog ar yr awgrym hwn. id) Y mae y brawd ieuanc Iiii-ii yn dycliwelyd o'i daitli gasglyddol, druan o liono! Pe clywai llawer ef cyn dechreu pregetlxxx yn adrodd oer- felgarwch yr eglwysi tuag ato, yr anfoddlon- 7(1(1 i'w gylioeddi mewn llawer man, &c. &c., rNN- ny byddant yn sicr o roddi y goreu i feddwl am athrofa am byth. Gwn yn eithaf (la fod lla-wer ymgais wedi ei irnend i xxewid y dull beggeraidd presenol o gasglu; ond yr wyf. yn credit fod teiixxlad y wlad yn fwy aclclfed yn awr nac ei-ioed i gyfnewidiad. Y mae ymweliad tri neu bedwar o fyfyrwyr, lieblaw tri cyixurychiolydd y tri choleg a pliob eglwys, a hyny bron ar yr un adeg, yn peri i ni waeddi—Newidier y cyxxllim. i Lerpwl wedi addaw casglu heb yr ymwel- WJT, paham na eill pob He Avneud yr un I)etll' Gwyddom fod y myfyrwyr yn hiraethu am hyn. Paham y gorfodir hwv i dreulio eu dillad, i suro eu teimladau, i feieliio yr eglwysi, ac i dderbyu geiriau bryntion mewn llawer man heb ddim eisiauDywedir fod y cynllun presenol yn fanteisiol er iddynt dderbyn 11 Yr yd- wyf yn barod i broli mai cainsyniad yw hyn; gwn am fwy nag un eglwys fuasai wedi rhoddi 11 1 1 galwad i fyfyriwr, oni b'ai fod rhes 0 rai eraill yn dyfod ar ei ol, a pliob xxxx 3rn ei gwxxeutliur yn yn fwy anhawdd i bonderfynu pa un i ddewis; a'r penderfyxxiad ydyw,- gwell i ni aro, i weled pwy a ddaw heibio y fl\vyddyn nesaf! Credaf fod cynllun colegaxx Lloegr yn rlxagori, ac yn llawer mwy allrliydeddlls. Gwneler prawf am un Il\r3'(l<h'n 0 gasglu heb 3-1- ymwehyyr oil, a clirodaf y cesglir lllWY; ac felly arbedir y per- centage. Gellid byrhau,.inis ar y gwyliau, a gellid i-lieddi i bob myfmviT at ei gvnnal- iaeth na'r pitiful Ss. j-r wythnos a roddir yix bresenol. 'Nawr am gwpanaid o goffee. Dyma ni yn — Hhyfodd fol y mae John Bull, ac vn wir, oi gymmydög.T olm Jones lieiyd, yn gofalii am y tu fewn, a x-liyfedd yr archwaethau gwa- hanol a amlygir pan yr yliiai-llwvsi v dorf i'r refreshment room. A fuost ti crioed, ddarllenydd yn ceisio dychynmiygu pa faint o wahanol t'vvvd- yelel a diodydd a werthir bob blwyddyn yn Y gwahanol orsafbedd ? Dyma i ti gyflif1111 flwydd- yn o'r hyn a fwyfawyd ac a yfwyd mewn un orsaf ar y llinell vr wyf yn tramwy heddyw (L. & N. Western) :— 208,040 o deisenod. 13,140 pwy" o ymenyn. 4M,800 —— gig. ;2,!);20 —— goffee. 1/277 —— de. 5,110 —— gurrants. 10,950 —— sugr. 17,520 chwart 0 laeth. 35,040 potelaido soda water. 17,5:20 lemonade. 105,1-20 —— ddiodydd xneddivol 4,350 —— Avinoodd. 730 gin. 731 rum. 3,30(5 frandy. Dyna, rhaid cael dawn Kilsby i dynn.'r gwersi ocicti wrth y fath fwyta ac yfed, a. hyn, nid mewn un orsaf, ond mewn ugeiniau i orsafbedd oraill,- PenJ'ro. Gweithiau Sir F. 13. Head, Bart.

MAECHNAD LLUNDAIN. Ddydd Llitn dizveddaf. Yr oedd g-wenith Prydeinig yn gwerthu am o ddau i dri swllt y chwarter yn rliatacb. Yr oedd y gArenitli tramor wedi gostwng- o un i ddau swllt y chwarter. Gan fod yr haidd mor brin, yr oedd yn llawn mor ddrud a'r wythnos ddiweddaf. Yr oedd y cynnyrchion eraill yn lied debyg yr un fath. G-WENITH.—Gostyngodd gwenith cartrefol o 2s. i 3s. y chwarter. HAIDD.—Yr oedd y gwertliiant yn sefydlog, a'r prisiau yn cael eu cadw. BRAG.—Y gwerthiant yn araf, a'r prisiau yntueddu i ostwmg. CEjaicte.—Cedwid at brisiau blaenorol, a gwnaect mastlach sefydlog.

MAECHNAD LIYEEPOOL. Dydd Hawrth. Mae y tywydd, er yn gyfnewidiol, wedi bod yn ffafriol iawn i'r cynhauaf. Cwyna yr adroddiadau. yn gvSrcdin nad yw y gwenith newydd yn ildio yn dda; ac y mae y Mark Lane a'r papyrau lleoi yn dyweyd fod y gostyngiad o 2s. i 3s. y chwarter.

BAKG-OIJ, Awst 23.—Gwenith, o 65s Oc i 67s Oc y chwarter; haidd, 38s Oc i 40s Oc ceirch, 2Ss Oc i 33s Oe; blawd ceirch, 41s i 43c y 240 y pwys ymenyn ffres, o 10c i 17c y pwys c-ig eidion, o 7c i 9c y pwys cig dafad, 9c i 10c y pwys hsvyaid, 3s. 6c i 4s Oc y cwpl; cywion ieir, o 2s 6c i 3s Oc y cwpl wyau, 7 am 6c. CAEBFYRDDIN, Awst 24.—Gwenith, 7s 4c i i 8s Oc y bwsel haidd, 4s Oci 5s 3c y bwael ceirch, 3s Oc i 3s 3c y bwsel o 40 pwys blawà, 40s i 53s Oc y sach o 280 pwys. CAERNARFON, Awst 24.—Gwenith 65s Oc i 67s Oc y chwarter; haidd, 38s 0c i 41s Oc y chwarter; ceirch, o 31s Oc i 32s Oe y chwarter; blawd ceirch, o 41s Oc i 44s Oc y 240 pwys ymenyn ffres, 12c i 14c y pwys; wyau, 8 am (je; pytatws, le y pwys; cywion ieir, 2s 4c i 3s 00 y ewpl; Invyaid 3s 00 i 48 Gc y ewpl; LLANDEILO, Awst 24ain—Gwenith, o 8s Cc i 9s Oc y bwsel; haidd, 6s Oc i 6s Cc y bwsel; ceirch, 3s Oc i 3s 6c y bwsel ffa, o Os Oc i Os Oc y bwsel; blawd ceirch, o 2e i 3c y pwys pytatws, Ic y pwys ymenyn ffres, o 13c i 14c y pwys; ymenyn llestri, He i 12c y pwys; cig eidion, o 6 i 8c y pwys cig dafad, o 7c i 9c y pwys.

MAECHNAD ANIFEILIAID SMITHFIELD. Bydd Llitit clizveddctf. Nifer yr holl anifeiliaid tramor a ddaeth i Lun- daia yn ystod yr wythnos ddiweddaf oedd 8,163. GWARTHEG.—Yr oedd yfasnach yn farwaidd. Prime- Scots yn gwerthu am lawn brisiau. DEFAID.—Y Prime Downs a'r half breds yn gwerthu am lawn brisiau, ond y mathau gwaelaf yn is. WYN.—Y fasnach yn farwaidd, a chedwid at brisiau diweddar. LLOL—Y cyflenwad yn gymedrol, masnach yn araf,. a chedwid at brisiau blaenorwl. MOCH.—Araf iawn oedd y fasnach, a'r prisiau braidd yn sefydlog. ■ .ti -j tYUlf i I. r.

(8)tuttUgndhnu. j Awst 5, priod Mr David Davies, Danycapel, Taly- llychau, ar fab. Awst 10, priod y Parch. J. Parr, ar ferch. Awst 20, priod Mr. William Davies, Shoe Dealer, Machen, ar fab, cyntaf-anedtg ac ecifedd, gelwir cf William Hees. rhnt¡tnu. Awst lf), yn Hebron, Clydach, tiwy drwydded, gan y Parch. E. Owen, Mr. Charles Davies, Com- mercial Traveller, a Miss Mary Sheridan, y ddau o Abertawe. Awst :21, yn Soar, Merthyr Tydfil, gan y Parch. J. Davies, Penywern, Dowlais, Mr. D. Morgan, a Miss Ann Davies, y ddau o Dowlais. Awst 24, yn Nghapel Chatham Street, Liverpool,. gan y Parch. N. Stephens, Mr. David Hughes, mab y Parch. D. Hughes, Bryneglwys, a Miss Jane Lloyd, Vine Street, Liverpool. Awst 2(i, yn Hen Gapel, Llanbrynmair, gan y Parch. O. Evans, yn ngwydd Mr. W. Williams, Cof- restrydd Mr. William Peat, Penddol, a Miss Mary Jones, Winllan, y ddau o Lanbrynmair. Awst 27, trwy drwydded, yn St. Mary, Llanfairi?- gaex*, gan y Parch. R. oV. Griftitls, Curate, Mr. David Evans, Ty Capel, Siloli, Port Dinorwic, a Miss Laura Thomas, Cefnbynrig, Llanfairisgaer. pnvtvoUwiluut. Awst D, ar ol cystudd byr a dialed, anwyl wraig Mr. John Price, Incline Row, Aberaman. Dydd LIun canlynol. claddwyd ei gweddillion marwol yn Cemetery Heolyfelin, pryd y gweinyddwyd ar yr' achlysur gan y Parch. M. Phillips, G-wawr, Aberam- f an. Bn yr ymadawedig yn aelod ffyddlon a da' gyda'r Bedyddwyr am flynyddau. G adawod(I briocl, tyner a phump o blant i alaru ar ei liol. Awst 23, yn 2D oed, Mr. Morris Jones, Asiedyddr Borthaethwy,, Gadawodd briod a dau o blant i alarn ar ei ol. Yrr oedd yn aelod cymmcradwy gyda yr Annibynwyr. Awst 25, yn 75 oed Mrs. Williams, gweddw y di- weddar Barch. James Williams, (brawc1 y.Parch- D. Williams, Troedrhiwdalar), yr hwn a fu yn wei- nidog ar eglwys Tynycoed am 39 o fiynyddoedd. Yr oedd Mrs. Williams yn weddw ..er's 15 mlynedd. Awst 22ain, o'r darfodedigaetli, Margaret, merch Mr. R. Pricard, Nant y Garth, Port Dinorwig. Dy* oddefodd gystudd maitli yn dawel a dirwgnach. Avgraffwyd gan John Morris, yn ei swyddfa, 019 Ghapel Walks, South Castle-street, Liverpool, droS "Gwmni y Newyddiadur Cymreig" (Cyfyngedig).

MAESTEG, MOBGANWG. Nid yw natur i'w chanfod yma yn ei gogoniant, fel llawer ardal ol-ierwydd fod yma weithfeydd glo a haiarn; a gwyr pawb lie y mae y rhai hyny, nad yw natur yn ei phrydferthwch goreu. Nid yw yn caelmantais i ddangos ei thlysni, am fod y gweithfeydd yn cvnnyrchu rhyw gvmmyl- au duon afiach a gwenwynllyd ag sydd yn lladd lluaws o lysiau prydferth natur. Etc, nid ydyai yn hollol amddifad o hyny. Yr ydym yn ei gweled yn gwisgo ei gwyrcldlesni y gwanwyn, yn prydferthu ei hun a rhai o flodau yr haf, ac yn taflu ei mantell felyngoch dros ei ysgwyddau y cynhauaf, ac yn myned i orphwys dan ei chwr- lid gwyn y gauaf; end y mae yn gynnwysedig a'r rhai hyn gymmylau duon ac afiach; a thrwy hyny, nid oes genym ond syniad bychan am ei jhxydferthwch wrth edrych ar y Ile hwn. Y gweithfeydd pan yn fywiog sydd a'r olwg oreu z;1 z;1 yma. Ond nid ydynt yn fywiog er's miseedc1 bellach, yn emvcdig y gweithwyr tan. Dywedir wrthyrrx na fu v forge hon er ei dechreuad mor araf ag y mae yn awr. Y mae llawer o'r gweith- wyr tan yma wedi bod yn dioddef eisiau bwyd, os nad oes rhai yn awr; a diau genyf fod llawer o'r bai ar y meistri am hyn, trwy fod y meistri yn gormesu ac yn ymddwyn yn anghyfiawn tuag at y gweithwyr. Yn wir, rhaid i bob dyn ystyviol gyfaddef fod llawer o bethau yn cael eu goddef gan weithwyr y lie hwn, fel llawer lie arall, ag sydd yn hollol annheg ac anghyfiawn. Gwnaf enwi un peth a ystyriwyf yn hollol o'i le,ag sydd yn dangos gyda llaw, nad oes ond peth nesaf i ddim o ryddid gan weithwyr. Nid oes genym yma fel gweithwyr ryddid i dalu i'r meddyg a fyaom. A glywodd rhywan am beth mor groes i roswm ? Wei, dyna fel y mae yma, y perchen- ogion yn gorfodi y gweithwyr i dalu i'r sawl y maent hwy yn ei ddewis. Onid teg, meddech chwi, Syr, bs byddai y gweithwyr yn ymofyn newid y meddygon iddynt gael hyny, gan mai hwy sydd yn eu talu ? Ond nid felly y mae ym; gorfodir hwynt i dalu yn groes i'w hewyllys. Mae trais a'i hen ben garw i'w weled yn hyn, el llawer o bethau eraill sydd yn ein gwlad, Ond gadawaf y mater yna y tro hwn. Er fod y pethau uchod yma, y mae yma luaws o bethau da yn y lie, megys cymdeithasau dyn- garol rhagorol a gwahanol sefydliadau da eraill, ac y mae lluaws o gapeli eang a chynnulleidfa- oedd lluosog yn cyrchu iddynt. Credwyf ar y cyfan fod yr ardal hon yn uehel mown gwybod- aeth a moesoldeb. A gobeithio mai ar ei chyn- nydd y bydd yn mhob daioni, a thrais a gormes a gaffo ei ymlid o'r iN-lacl.-Ab Cerklwen.

EBENEZER A'I HAMGYLCHOEDD. Dydd Sadwrn, Awst 18, yr oedd Mr. Robert Evans, Bwlchlychau, Ebenezer, ei ferch, a'i phriod, a'u plentyn, yn myned mown car i sir U, on, ar yixiweliad a pherthyna&au. Wedi croosi Pont y Borth (Menai Bridge), rhedodd yr anifail ymaith yn afreolus i ganlyn merlynod crwydr- edig a. ddigwyddai fod gerllaw bont. Pan gyf- erbyn a'r Anglesey Arms, dymchwelodd y cerbyd. gan daflu y llwyth gwerthfawr gyda hergwd ar eu penau i'r heol, allusgwyd ygyriedyddRobert Evans drwy y llaid a'r graian amryw o latheni, Diangodd y mab-yn-nghyfraith yn lied ddianaf, ac ni bu y plentyn ddim gwaeth. Clwyfwyd y ferch yn drwm ar ei phen, ac ysigwycl yr ys- gwydd a'r fraich ddeheu yn ysgafn; mae y dy- chryn wedi effeithio yn ddwys arni. Derbyn- iodd Robert Evans niweidiau trymion ar ei ben, ac ysig-wyd ei ranau tufewnol i'r fath raddau fel y bu farw prydnhawn dydd LIun canlynol. Y mae teulu yr Anglesey Arms, Mr. IL Thomas, siop. a boneddvrr o filwriad (colonel) a'i fonecld- iges (drwg genyf nad wyf yn cofio enw y bobl deilwng hyn) ynhaeddu y gydnabyddiaeth fwyaf diolchgar am eu caredigrwydd i'r clwyfedigion, a'r drafferth a. gymmerasant yn eu cylch. Cerdd- ly odd y newydd am y ddamwain fel tan gwyllt drwy Ebenezer a'r cylch, a pharodd dristweh mawr a chyifredinol. y Anaml y cyfarfyddodd neb o weithwyr y creigiau a chynnifer o ddam- weiniau erchvll yn eu hoes ag ef. Bu ar yr elor bump o weithiau cyn derbyn iiweidiau angeuol y cl,.dnillwiln cldiweddaf. ■ G-wyr pobl y gweith- feydd yn dda na cldygir neb ar yr elorau oddi wrth eu gorchwylion, ond rhai wedi tori eu hes- gyrn, neu mewn sefyllfo ddiymadferth hollol. Y mae pawb sydd yn brifo am gerdded gartref, os medrant rywfodd, rhag dychryn eu teuluoedd. Pe gwelsit ef, ddarllenydd, tycli a wyddit yn yr olwg arno, ei fod wedi bod mewn llawer ym- gyprus trwsgl ag angau; ac o'r diwedd, gorch- fygodd yn nrylliad y corph, eithr diangodd yr yspryd yn iach at Dduw. Y dydd Gwener can- lynol yr oedd y claddedigaeth. Gweddiwyd wrth y tv gan Mr. R. Hughes, Ebenexor. Aeth Mr. Johns drwy y gwasanaeth yn y capel, a gweinyddwyd. ar lan y bedd gan 1111-. Thomas, Llanrug, a Mr. W. Williams, Ebenexer. Yr oedd y cynhebrwng yn un lluosog iawn. Cau- wyd ifenestri masnachdai E, Lionezer fel s-rwydd o barch i'r hen frawd am ei ffyddlondeb srydag achos Mab Duw dros lawer o fiynyddoedd. Yr oedd yr aelod hynaf o'r gwrywaid yn Ebenezer, a'r olaf a ddaearwyd o'r 'pedwar ar ddeg' a arwyddodd alwad y diweddar Barch. Thomas Edwards er's 37 o Hynyddoedd yn ol. Ei oed yn marw oedd 86. Er ei fod wrth ei ddwy-Sbn er ys llawer blwyddyn bellach, ac yn byw yn uchel i fyny y mynydd, fel rheol byddai yn y capel ar adeg moddion, ar dywydd mawr y 0 gauaf fel tes yr haf. Ac fynychaf chwarter awr cyn amser dechreu. Dywedai ei brofiad yn gynhes, a thynai y nefoedd ar ein pen pan ar ei liniau. Bydd yn chwith genym weled ei le yn wag yn y set fawr. Yr oedd yn un o'r bobl fyddwn yn alw yn galon pregethwr, ac yn un ffyddlon i'r pen i'w weinidog. Hedd- wch i Iwch yr hen bererin. Sanged yr elfenau yn ysgafndroed ar gylchoedd ei orweddfan, a bydded ei dywarchen yn werdd, hyd yr adeg y bydd Dorau beddau y byd Ar un gair yn agoryd.' Amddiffyn Duw fyddo ar y weddw a'r plant yn eu trallocl blin.-F.

hithau, "Mi a stabbiaf fy hun." A gwelais hi wed'yn yn gwanu y gyllell i'w braich, nes yr oedd y gwaed yn tasgu allan dros yr holl ie.' Yr oedd yr olygfa ar ddychweliad Mr. Roberts, y priod a'r tad, yn dorcalonus uwchlaw disgrifiad. Oyfarfu Mr. Inspector Heath ag ef, a dywedodd wrtho mor dyner a chynnil ag y medrai beth oedd wedi cymmeryd lie. Llewygodd pan glywodd am y trychineb ofnadwy, a bu yn hir cyn dyfod ato ei hun i glywed y gweddill o'r hanes pruddglwyfus.