Y Tyst Cymreig

T5- HE!AETHIAD Y TYST CYMKEIG. 43} AT EIST DOSBABTHWYR A.'X DEREYXWYB. Mae y chwarter cyntaf yn mywyd Y TYST ar ben. Nid oes genym end ychydig o achos i gwyno, ac y mae genym lawer o achos i ganmol. Yr ydym wedi derbyn ugeiniau o lythyrau canmoliaethus oddi- w c wrth ddynion goreu yr enwad a'r genedl, ac yr ydym yn rhoddi y pris ucliaf ar eu barn; ac md yw y tuchan- wyr ond y gwehilion na fwriadwyd y TYST ar eu cyfer, neu ddynion siomedig y gwrthodwyd neu y cwtogwyd eu hysgrifiau. Nid ein can oedd dwyn allanbapur i ateb chwaeth y dosbarth iselaf o ddarllenwyr yn ein gwlad, ond ceisio gwneud rhywbeth i buro a choethi arcliwaeth ein cenedl. Yr ydym yn gofidiona buasai ein terfynau yn eangacli, ac y mae llawer iawn wedi dymuno arnom godi ei bris i ddvjy geiniog. Nid ydym hyd yma yn barod i hyny; er, fe allai mai i hyny y deuwn bob yn ychydig. Yr ydym wedi penderfynu eangn ei gynnwysiad, er na byddo y papur ond yr un blyg. Estynir y colofncm yn agos i fodfedd bob nn; ennillir felly mewn 32 o goIofnew yn cigos i (Wwy golofn. Rhoddir llythyren fanach mewn mivy o lawer hnn- ner, yr hyn a rydd yn agos i dclwy golofn a,all o ddar- lleniad. Bydd riming pob peth yn agos i dudalemjn fwy nag ydyw yn bresenol. Nid ydym yn gallu gwneud hyn heb ychwanegu ein treuliau yn fawr end y mae genym bob liyder yr helaethir ei gylcbdaeniad fel na byddom yn golledwyr. Nid ydyw y cyfran-ddalwyr yn prisio cymmaint am elw oddiwrtho, gan mai nid gwneud arian, end gwasanaethu eu cenedl oedd eu hamcan wrth ei gychwyn, ond nid yw yn deg iddynt fod yn golledwyr; ac nid ydynt yn ddiobaith na ddaw y papur i dalu yn dda. Buasem yn gwneud y papur yn fwy ei faint oni buasai y draul ychwanegol i'w anfon trwy y Post. Dy- lem gael gyda'r belaethiad ar ddechreu yr ail cliwarter Bymtheg Cant o Dderbynwyr yn yebwanegol. Beth yw hyny rhwng cynnifer ? Nid ydym yn disgwyl lled- aeniad mawr mewn unrliyw gymmydogaeth neillduol; o blegid nid papur lleol, ond papur cyffredinol i holl Gymru y bwriadwyd iddo i fod, ac y mae yn myned i bob cwr o'r Dywysogaeth. Yr ydym am gael y Pym- theg Cant o newydd gan mwyaf o gymmydogaetbau poblogaidd, lie y gellir ei anfon heb lawer o draul. Ddosbarthwyr a derbynwyr hoff, cynnorthwywch ni. Hwyrach nad yw y papur yn bob peth a ddymunai pawb o honoch nid yw yn bob peth a ddymunem ein liunain. Cyhoeddasom lawer o bethau o barcb i rai o henoch chwi, ac nid yn ol ein barn ein hunain, a gor- fodwyd ni i adael allan lawer o newyddion tramor, a hanesion cyffredinol a fuasai o ddyddordeb mawr, er mwyn rhoddi lie i ysgrifiau meithion ein gohebwyr. Bydd yn rhaid i ni eu cwtogi rhagllaw er caellle i beth- au pwysicach, Cas beth genym fydd defnyddio y gwcllaif: ond dyna fydd raid wneud a phob ysgrif a hanes hirgynffonog. Llawer mewn ycbydig, os gwel- wcli yn dda rhagllaw, ohebwyr carsclig. Ond nid oes arnom gywilydd o bono byd yma, fel y mae, a deil gydmariaeth yn mhob ystyr a'r goreu o'n newyddiadur- on Cymreig. Daw allan yn ei ffurf ddiwygiedig yr wytlmos ar ol y nesaf, gyda dechreuad yr ail chwarter. Yr ydym yn disgwyl yn fuan allu sefydlu ar olygydd cymhwys a daflo ei holl enaid, ac a gyflwyno ei holl amser iddo; ond tra y byddo y cyfarwyddwyr yn edrych allan am un, yr ydym yn foddlawn i'ch gwasanaethu yn ddidal, ac yn ddirwgnacli. Appeliwn at holl An- nibynwyr y Dywysogaeth, gan fod a fyno yn union- gyrchol a'u gwasanaethu hwy. Disgwyliwn fod y bobl fu trwy y blynyddoedd yn cwyno fod eisiau papur wedi ei gad yn rhoddi pob cefnogaeth iddo. Yn awr, ynte, am y Pymtheg Cant derbynwyr ychwanegol. Yr eiddoch, Y GOLYGWYR.

EIN TELERAU A.'N DOSBABTIIWYB. Anfonir 4,8,12, yn ddid.raul trwy y post, gan y cyhoedd- %vyr, i unrliyw le yn ol Ceiniog yr 1m. Byddivn yn dra diolchga/r i'n holl Ddosbarthwyr sycId ?In derbyn eu sypynau trwy y Post, am drefnu eu iiarchebion yn y moddj mwyaf digolled. Gellir anfon 4 am geiniog, 8 am ddwy geiniog, 12 am dair ceiniog, ac felly yn mlaen; ondy mae pob rhafedi cyd-rhwng y nifer uchod yn draul ychivanegol i'w hanfon. Ychydig o ymdrech o duein cyfeillion a godai y 5 i 8, a'r 9 i r 12. Yr ydym am anfon y sypynau hyd y gellir gyclalr Rail, oblegidj ei bod gymmaint yn rhatach ac yr ydym yn cael ein dosbarthtcyr yn mhob man yn garedig iawn yn ein cynnortlnvyo i berjfeitlvio ein trefniaAau. Pob archebion (orders) i'w hanfen, a phob arian i'w gwned yn daladwy i REV. H. E. THOMAS, 19, Chapel Walks, South Castle Street, Liverpool. AnfODodcl amryw flaendal i ni am chwarter; ac y mae llawer o'n Dosbarthwyr wedi anfon y tal ar ddiwedd y mis eto. Yr ydym yn ddiolchgar i'r cyf- eillion caredig hyny am eu gofal. Mae tal misol yn ddiogelach. yn enwedig o'r lleoedd y mae nifer fawr yn myned-ond bob chwarter y disgmjliwn i bawb huyr wastadhau eu cyfrifon. Er arbed pob camgvmmeriacl, clymunir na byddo yr archebion yn cael eu gyru i'r argraphydd, ond yn ol y cyfarwyddyd i-Rev. H. E. Thomas, 19 Chapel Walks, SOllth Castle Street, Liverpool.

AT EIN GOHEBWYR. Daeth yr ysgrifau canlynol i law :—Gohebiaeth Gogleddwr, Ymryson teuluaidd, Neuaddwr, Iago lonawr, loan Glantawe, Gwilym Alltwen, Myfanwy, loan Gwilym, Isaac Jones, Y cwestiwn Dyrus, Ym- gom arall, Llinellau. Evan Jones.—Cyn gynted ag y gellir. G,ivi,pf,ea(Z.-Alae yr amgylchiad bellach yn hen. Dylasech fod wedi ysgrifenu yn gynt. Nis gellir rhoddi i lawr arferion irwg heb eu gwrthwynebu mewn yspryc1 priodol. Llanc o'r JP-lad, a ddymuna atebiad i'r gofyniad canlynol Mewn hen Gylchgrawn Cymreig flyn- yddoedd yn ol, gwelais y gofyniad hwn,—Yn it-tha le yn y Beibl y ceir adnod yn cynwys saith gair clwy lythyren o'r bron ? Wrth ddarllen y Beibl gwelais lawer o'r fath, dyna un Job xxi. J21. Fy ngof- yniad i yw, pa le y mae adnod yn y Beibl yn cynwys wyth gair dwy lythyren o'r bron ? Dymuna Simon Sychfin alw sylw y Beirdd at yr hyn a ganlyn Foneddilion.-Dymajob i'r awen ofnwyf fod y g-waith awenyddu dipyn yn slac y dyddian yma: a rbag i'r offer rydu yn llwyr penderfynais roddi hyn o waith i'r awen, Gosod y geiriau canlynol ar ffurf Englyn unodl union,goddefir i'resgyll fod yn wyth- auO, Dyst, anwyl, lywio, anwiredd, hyd, ael, fawred' diwaU, xxillv-n, lleiaiu,, ox, daw.rho, dy, fedd geirij«?k &Ak Danfoner yr Englyn i Olygwyr y TYST. Cant hwy weled pa un fydd yr Lagosaf i'r un a ddanfonais i iddynt. Gan mai Gohebydd Llundain' yw breuin y Go- hebwyr, barnasom yn briodol cyhoeddi y Croesaw' yn y golofii hon.

11IR A THODDAIDD I Gohebydd Llundain,' buddug-ol yn Eisteddfod Genedlaethol Caerfyrddin, 1867. Groesaw groesaw a groesaw gwresog I loan Gruffydd, I Gohebydd gwibiog,' Yol i'w Walia anwyl a heulog, 'Nol bod dros ddyfroedd a moroedd rnuriog, Bellach boed fyw yn bwyllog—yn ein tir, A'n g-wladwr ddyrcliir i glotl arddevchog. Ioan Glantawe. Gogleddwr.—Yr ydych o'r un farn a ninnau yn hollol am rifedi y Gohebiaethau. Cofiweh eich addewid. Byddwn yn disgwyl wrthych. Jabes.—Byddai Traethodau o'r natur hyny yn fwy cymhwys i dudalenau y misolion a'r chwarter- olion, nag i golofnau newyddiadur. Un o'th Feistri.-I Mi a'tl-j. idwaenwn di, n-iai gwr caled oeddit.' Aelod.-Deunaw ceiniog, sef, haner y pris arferol. lleilwch a ddymuna hysbysu Brithyll Marlais, mai efe (Meilwcb), a anfonodd hanes cyfarfod Llen- yddol Treorkey i'r TYST. Brithyll Rhondda oedd yn adroddiad Meilwch, ac nid Brithyll Marlais. Drwg genym i'r cysodydd gamgymmeryd ei frithyll Yr ydym yn cliolch i Meilwch am unioni y camwri, ac yn dymuno llwyddiant y ddau frithvll. Gan fod Bra Gwalia uwchlaw deddf, nid gweddns fuasai ei droi ef i'r gongl a roddir i feirdd cyffredin. I RICHARD C. WIILLIAMS, Pencerddor, Caernarfon, yr hwn a ennillodd wobr o Y,50 yn Eisteddfod Genedlaethol Caerfyrddin, Pengamp yn Eisteddfod wrth ddatganu, Williams oedd ar bawb yno'n rhagori Fel yr oedd o yno perleisio a'u difyru 'N creu syndod ar dofr o ddifri. Campus o wobr gafodd am hyny, Ei glod sydd drwy Loegr a Chymru, Ei enw sydd wedi ei dragwyddoli, Ffyniant fo iddo 'nghyd ffynu Tra fo'r llwybr llaethog yn tywynu, Yw gwir ddymuniad pawb o'r Cymry. Yr enwog Eardd BRa GWAUA. Mae Eisteddfodwr yn gofyn-Beth yn enw pob rhe- swm yw yr achos fod yrjeisteddfod yn chwareu yn yr un manau o hyd? Y mae wedi bod yn Sir Ddinbych er engraifft, ddwywaith pan roddodd Ab Ithel bwyl i'w cherddediad y waith olaf hon, ac wele hi eto i fod yn Rhuthyn! Dyna hi eto wedi bod yn Sir Gaerynarfon droion, ond am sir fawr Drefaldwyn ni bu gymmaint ag unwaith, er fod yma drefydd yn cynnwys pob cyf- leusderau, ac hefyd mor ganolbarthol i Dde a Gogledd ac sydd bossibl bod. Os oes daioni o gwbl yn deilliaw o'r cyfarfodydd cenhedlaethol hyn, gadewch i ni ei daenu drwy y wlad, ac felly greu dyddordeb a chydym- deimlad cyffredinol yn y wlad tuag atynt. Mi wn pe deuai ar ei thro i'r parthau hyn nad aethai oddiyma ar ei cholled mewn un ystyr, ond yn hytrach wedi ennill sylw, cefnogaeth, a chydymdeimlad llu mawr nad ydynt eto ond wedi clywed son am dani. Yr wyf yn meddwl y dylid talu mwy o sylw o du y Pwyllgor Gweithiol i'r man cyfarfod fod bob yn ail yn siroedd De a Gogledd, yn lie eu clwstro fel y maent yn yr un yspotyn. Clywais lawer yn y sir hon yn edliw yr un peth yn er- byn yr awdurdodau lieblaw nyni yn Llanfyllin yma. Wrth feddwl am hyny, byddai hwn yn He gogoneddus i'w chynnal. Neu Trallwm yn ein liymyl-y maes a roddodd yni yn enaid y diweddar Eben Fardd i gyn- nyrchu y dernyn digyffelyb ac anfarwol hwnw 'Dinystr Jerusalem,' yn 1824. Ni fuaswn yn myned i'r trwbwl o ysgrifenu cymmaint a hyn oni bai fymodyngobeith- io yr etyb y dyben i dynu sylw y Cynghor at yr hyn sydd, feddyliwn i, o gymmaint pwys yn hynt yr Eis- teddfod.'

AT EIN DOSBARTHWYR. Anfonasom y biliau yr wythnos ddiweddaf gyda phob parcel o 8 ac uchod. Dymunwn ar i bawb dalu sylw iddynt, ac anfon y tal ynghyd a'r bil mor gynted ag y mae modd; a disgwylir i'r rhai sydd yn dosbarthu unrhyw nifer o dan 8, anfon eu tal yn brydlon i'r swyddfa. Dealled ein holl ddosbarthwyr fod y Rhifyn hwn o'r TYST wedi ei gyfrif yn y biliau. Bydd yr ail chwarter yn dechreu gyda y Rhifyn nesaf. Dymun- wn ddiolch yn wresog i'r rhai hyny sydd oisioee wedi anfon y tal.

r wmmL Abyssinia, sydd amlycaf ar bysbys-leni y lie-vyyddiaduron mewn dinas a gwlad, a'r wlad hono a'i charcharorion Prydeinig ydyw baich y papurau dyddiol ac wytbnosol. Dydd Linn, tarawodd yr agerlong City of Dublin C, zn yn erbyn agerlong o'r enw Ruby, a niweid- wyd y ddwy yn ddrwg. Ofnir na bydd y City of Dublin yn gymmwys i'w tliaith i Abyssinia am rai dyddiau. Wele ddecbreu anffodus beth bynag i'r hynt fiiwrol hon. Yr oedd marchnad yr arian yn Llundain yn fywiog-yn fwy felly nac y bu er's cryn dymmor. Teimlir hyder fod masnach o'r diwedd yn dechreu adfywio, a bod amser da ar ddyfod. Dywedir fod Mr. Disraeli wedi derbyn gwahoddiad Toriaid Edinburgh, ac y bwr- iada fyned i'r wledd a wneir yno yn fuan er coffadwriaeth amlvyddiant Y sgrif Di wygiad Seneddol. Claf iawn o'r gout yw Arglwydd Derby o hyd. Awgrymir ei fod yn bwriadu rhoddi i fyny ei swydd, a dechreuir gofyn y gofyn- iad pwysig, Pwy fydd y prif weinidog nesaf ? Pwy hefyd? Y mae Arglwydd Russell bellach yn oedranus, ac wedi gwneml gwaith, ei oes yn ardderchog. Gladstone yn ddiau yw y teilyngaf O'r anrhydedd a'r cym- hwysaf i'r swydd. Anfonodd gweithwyr Manchester erfyn- iad yn ddiweddar at Mr Ernest Jon^s, i ddy- muno arno ddyfocl allan yn yr etholiad nesaf fel ymgeisydd dros y ddinas hono. Dy- wedir fod Mr Jones wedi penderfynu cyd- synio a'r cais, ac wedi ymrwymo i fyned i'r poll. Pan ddygid yn mlaen yr ymchwiliad i weithrediadau Undebau'r Crefftwyr yn Shef- field, tybid yn ddiau fod y dref hono yn eithriad i holl drefi y deyrnas, a theimlid yn ddiolchgar am nad oedd genym ond un Shef- field. Oud ymddengys yn yr ymchwiliad a ddygir yn mlaen yn Manchester fod gwneu- thurwyr priddfeini yn ardaloedd Manchester yn ogyfuwch mewn traha a'u brodyr yn Sheffield. Pethau cyfFredin yn eu plith oedd dinystrio priddfeini, taenu nodwyddau yn y clai, lladd ceffylau, llosgi sheds, a bygwth tD ZD cudd-lofruddio y meistri a roddent waith i neb pwy bynag ond aelodau yr Undeb§,u. Yr ydym yn synu at eu hynfydrwydd neu en drygioni diesgus yn gwrthwynebu a'u holl egni y ddyfais o wneud priddfeini a pheir- ianau. Nid ydym yn synu cymmaint fod labrwyr anllythyrenog ywlad yn llosgi ydlan- n In au flynyddoedd yn ol i ddial ar y peirianau dyrnu, ond yr ydym yn rhyfeddu fod crefft- wyr ein trefi yn y dyddiau hyn mor ynfyd a gwrthwynebu gwaith peirianau. Mae sefyll allan am bris wedi dyfod yn ffasiwn y dyddiau hyn. Byddai y glowyr yn yn arfer sefyll allan yn fynych yn y dydcliau gynt, ond yn ddiweddar y mae pob dosparlh a gradd o weithwyr yn dilyn yr un esiampl, megis seiri coed, seiri meini, cabmen, gwyr y cledrffyrdd, teilwriaid Llundain a theilwr- iaid Edinburgh; ac yn ddiweddaf oil mae y curadiaid yn sefyll allan am bris. Dywedir fod ami i Rector segur yn barod i ymgroesi wrth glywed son am strike y curadiaid. Dian mai peth eithaf gwrthun ydyw rhoddi tal bychan i'r neb sydd yn gwneud liawer o waith, a thai helaeth i'r hwn sydd yn gwneud ychydig o waith. Ond cvnghoretn esgohion, a rectoriaid, a'r curadiaid i fyw mewn. hedd- wch am ychydig o amser-ni bydd raid idd- ynt yn hir—bydd y cyssylltiad rhwng yr eglwys a'r llywodraeth wedi ei ddattod yn fuan, a bydd raid i'r rhai a ymgyflwynant i weinidogaeth yr Efengyl fyw yn ol y drefn a ordeinicdd yr Efengyl. Drwg genym ddeall fod gwaith haiarn Blaenau Gwent wedi sefyll. Yr oedd y trig- olion agos oil yn ddibynol ar y gwaith. Mae yn auhawdd i neb ond y rhai sydd yn gyfar- wydd ag ardaloedd yr haiarn a'r glo am- gyffred maint profedigaeth y trigolion yn wyneb y fath amgylchiadau. Chwelir llawer nyth cynhes, a thorir cyssylltiadau eglwysig a chymmydogol, y rhai ydynt agos ac anwyl iawn. Ar yr l6eg eyfisol safai tri o ddynion ar- cholledig o flaen yr ynadon yn Liverpool am boachio ar dir Arglwydd Sefton. Yr oedd yr ohvg arnynt hwy ac ar eu cyhuddwyr, yr heddgeidwaid, fel pe buasent hen filwyr yn dychwelyd o'r Crimea. Mae yn hen bryd cael ymwared o'r game laws. Gwych o beth yw hela i'r neb sydd yn ymhyfrydu ynddo, ond y mae dyddiau cadw game yn y wlad hon wedi myned heibio. Mae tir yn rhy brin a bwyd yn rhy ddrud yn yr oes hon, fel nas gall pendefigion fforddio eadw game p 11 i ddifa cnwd mewn gwlad sydd mor llawn o drigolion, heb fforffetio y parch a ddysgwyl- iant oddiwrth y werin. Yr ydym yn synu na byddai amaethwyr Cymru yn cyfodi megis un gwr yn erbyn y game a'r game laics.

YIl AWDL A'R BHYDDEST. [Yr ydym gyda'r hyfrydwcli mwyaf yn cyhoeddi y llythyr canlyiaol ar y pwiic dyddorol hwn, a dysgwyliwn y bydd genym gyfres o lythyrau ar yr un pwnc, yn nghyd a materion eraill yn nglyn ag Yr Eisteddfod, i'w cyboeddi yn fuan ocldiwrtli Eardd o fri cenhedlacthot J Foneddigion,—Yr hyn a barodd imigymmeryd fy ysgrifell y tro hwn, ydyw y sylw a gymmer- asom yn y dyddiau hyn o boblogrwydd y penawd uchod. Ymddengys cryn lawer o ddiniweid- rwydd plentynaidd gan lttaws o feirdd a llenorioll. Mae sel rhai dros yr Awdl yn angerddol, a sel eraill dros y Bryddest yr un mor danllyd. Rw'i yn inetliu dirnad pa anrliydedd mwy all fod mewn Awdl am fod Cadair mewn cyssylltiad a hi, ac nis gallaf ddimad pa anrhydeddusach fyddai y Bryddest pe byddai yn feddianol ar ddwy gadair, os tcilyngxlod llenyddol ydyw niacn prawf barddoniaetli. Ymddengys yr awdl i un dosparth yn fatllo ,,y gorpli marw, ond wedi ei wisgo mewn ysgarlad a I, 11 0 Ilian main, tra yr edrychant ar y Bryddest fel eorpll. NITedi anadlu ynddo anadi einioes, fel yr ystyriant lii yn enaid byw. Os ydyw y gwaihan- iaeth yna yn bodoli, ni raid i bleidwyr y Bryddest ofni dim yn ngliylcli ei salle, canys gwell yw ci byw ii,,t Ilow n-iarw.' Nid fy mwriad i ydyw ceisio amddillyn yr awdl, ond dymunwn ddarbwyllo y pryddestwyr mai nid wrth ddiorseddu yr awdl y dyrchelir y bryddest. Mae yn rhaid i'r bryddest ymddyrchafu yn north ei liunaii, ac os ydyw yn dywysoges freinio1 bydd yn sicr 0 ollliill gorseddfainft deilwiig o'i hucliel urddas. Felly yr ydym iii i-ii gweled pobpetli yii y byd yma, yn enwedig mewn celfyddyd a pbe'iiian- waith. Pan esgorodd' y meddwl dynol gyntaf ar yr agergerbyd, a phan welwyd ei ragorolion, ei iiertli, a'i fuander, nid ydym yn cael fod y peir- ianwyr na'r celfyddydwyr yn ymgynddeiriogi yn ZIY 11 erbyn yr hen gerbydau, nac yn dymuno lladd pob march yn y wlad, fel y gallent hwy gael manteis- ion yr hen ffyrdd at wasanaeth y march newydd hwn yr hyn a wnaethant hwy oedd gwneuthrir ffyrdd newyddion iddo, er y bu yn rhaid iddynt hollti bryniau yn eu canolau, a gwneutliur ceu- ffyrdd (tunnels) trwy y creigiau ac er fod llu- aws o hen ffyrdd costfawr trwy hyny yn myned bron yn ofer, ond er hyny mae y byd wedi dyfod i gredu yn y march tan, ac yn addef yn rliwydd ragoroldeb ei wasaJilaeth i gymdeitlias yn gyff- redinol. Yr awr hon, Feirdd! byddweh synhwyrol; a, llenorion Cymru cymmerwcli ddysg oddiwrth drefn y byd yma. Os oes yn y bryddest ogon- iant, fe ddysgleiria y gogoniant hwnw allan er i'r awdl eistedd ar ei cliadair henafol. Os nad oes ogoniant yn nghadwynau Dafydd ab Eclmwnt; na sain beraidd mewn swn cyclseiniaid yn clec- ian os ydyw yr awdl yn amddifad o'r peth byw, ni allai gosod y bryddest ar yr un tir a'r corph marw hwn chwanegu un iota at ogoniant y bry- ddest anfarwol. Os yw yn angenrheidiol am fath o ddefod i osod urddas ar y bryddest, myner y ddefod yn un neillduol ar gyfer y brydest, canys nid ydyw yr hyn sydd yn anrhydedd ac yn urddas i mi peth yn effeithio yn yr un modd ar beth arall. Erbyn hyn gwelwn fod rhywbeth wedi ei wneu- tliur yn N ghacryreldill er tawelu 'storm y Gad- air Gan belled ac y mae tawelwcli, a heddwcli, a chjrmiiiydogaeth dda yn fuddiol, bydd yr hyn a wnaed yn Nghaerfyrddin yn ddymunol; er ar yr un pryd, ni all yr hyn a wnaed ychwanegu yr un iota at ogoniant y bryddest. Mac yn ddrwg genym fod pleidwyr y brydclest wedi ymddar- ostwng yn y blynycldoedd diweddaf hyn i'r fath iselder begeraidd fel ac i grefu am ffafr oddiar law teulu Dafydd ab Edmwnt. Yn wir, mae eu hymddygiad yn y misoedd a basiodd wedi rlioddi mwy o urddas i'r awdl nac y mae'r awdl wedi ei deilyngu. Drwg genym fod ein pryddestwyr wedi dangos cymmaint o'r plentyn yn y com- voundio a fu yr wytlmos hon. Dywedir yn y newyddiaduron fod yr awdl a'r bryddGst i gael eu liystyried yn ogyfuwch mewn anrliydedd Dyna ddeddf y Mediaid o'r Persiaid. Gwae pol) cnawd o hyn allan na ystyrio y ddwy yn gyfartal urddasol. Nis gwn a drefnasant gospedigaeth os na ystyriaf y ddwy 'yn gyfartal ac yn ogyfuwch mewn anrhydedd,' ond hyn awn, nas gallaf fi ystyried awdl a phiyddest yn ogyfuwch mewn anrhydedd' yn annibvnol ar deilvngdod llenyddol. Nid penderfyniad y beirdd a'r llenorion yn Nghaerfyrddin a effeithia i wneud i'r wlad edrych ar y ddwy yn ogyfuwch mewn anrhydedd. Gwyddom am awdlau y byddai yn resvn eu liystyried mor amddifad o deilyngdod a'u rhestru gydag ambell i brycldest y bu rhai yn udganu eu clodydd ac o'r ochr arall drachefn, mae genym rhyw ychydig nifer o bryddestau wedi ymddyrch- afu i'r fath safle uchel mewn teilyndod fel ac y byddai edrych ar yr awdlau yn ogyfuwch mewn anrhydedd yn rhywbeth ac sydd yn myned yn mhcli iawn tua chyfeiriad tiriogaethau pecliod Nis gallwn clclysgwyl pryddestau mawrion, yn adlewyrchu rliyw ddysglaerdeb mawr, fel ffrwyth 'Yr Eisteddfod.' Ymae yr amser i gyfansoddi yn fyr-y wobr yn fecllan; ac heblaw hyny, mae fod eraill yn dewis testynau i'r beirdd yn ym- ddangos yn anfanteisiol ini allu dysgwyl am gyfansoddiadau gonvych ac o'r radd uchaf. Gweled yr ydym ni fod gan y prif-feirdd ryw un cyfansoddiad yn rhagori ar eu eyfansoddiadau 0 y eraill, ac yn rhinwedd y cyfansoddiad hwnw yr ymddyrcliafasant i'r safle uchel y safant ynddo. Nis gallwn roddi un cyfrif am ragoroldeb y cyf- ansoddiad hwnw ond yn unig i'r testyn ddigwydd bod yn fwy cydnaws a theithi eu iiieddyliau ac felly yr ydym yn dyfod i'r penderfyniad y dylai y testyn fod wedi ei greu yn meddwl y bardd, ac nid ei roddi yno fel math o blanhigyn o wlad ddieithr. Gadawer i'r beirdd ddewis eu testynau eu liunain fel y gwnaed yn Ninbyeli; Glyna pryd y cafwyd mwyaf 0 bryddestau teilwng—dyna pryd y cyfansoddodd Golyddan 'Angeu,' a'i bryddest ar yr hon ni cliynnyrcliwyd mewn un eisteddfocl hyd yn hyn un yn ogyfuwch mewn anrhydedd,' yr lion nad oedd eisiau 'Urdd Gor- onog,' na gorsedd, na cliadair, nac udganwyr cyrii i'w hanrhydeddu, am fod y peth hwnw yn- ddi a demtia y darllenydd i'w darllen drosodd eilwaith. Jomi;s.

BETTWS-y-GOED. Cynhaliwyd cynglierdd mawreddog yn y lie hwn, y Sadwrn cyn y diw- eddaf, o dan lywyddiaeth yr enwog 1. D. Ffraid., pryd yr oedd y cantorion canlynol yn gwasan- aethu ynddo—y lihiwbryfdir Glee Society, o dan arweiniad Mr H. Owen a chor y Bettws, o dan arweiniad Mr T. Williams, Muriau, yn cael ei gynnorthAvyo gan Garmonydd, Llew Ystradau, a Mr W. Pl. Jones, arweinydd y seindorf bres. Blaenau Ffestiniog. Canwycl y darnau mwyaf detholedig yn y modd mwyaf medrus. Encor- iwyd amryw weithiau, yr liyn a brofai fod y gyn- nulleidfa wedi ei boddhau yn fawr. Gallaf dystio yn ddibetrus ei fod yn un o'r cyngherddau goreu y buom erioed ynddo.—Bcttwsfab: PEN,kD]'I' Tos Sadwrn, yr.Slain.cynfisol, fel ag yr oedd un o'r ynfydion a amheUant fodolaetli. bwciod, Ac., yn myned adref o Nantllech, trwy gae;y dywedir fod pob iii, a anturia iddo wedi in o'r gloch y nos yn sicr o gael-ei. arwaiii ar gyfeil- 11 io iorn, hyd nes y gwelo ei arweinydd clrychiolaethol yn dda ei ollwng. o'i grwydriadau jack-y-Lan- ternyddol. Cafodd y brawd hwn brofiad chwerw o wirionedd y .ffaitli ucliod, drwy gael ei arwain yn ol ac yn mlaen am oriau. meithion, er ei fod yn haeru cyn cychwyn na wnai bytli gredu y fath fl'wlbri. Ond addefa yn.awr ei i'od wedi ei gwbl gadarnhau yn y gred uchod. Byddai yn dda genyf pe cymmerech chwi, Mr GoL neu rai o'ch goliebwyr ga:tlllog, mewn llaw ein breintio gydag ysgrif ar y testyn tichod, gan fod llawer yn yr ardal hon yn credu fod sail Ysgrythyrol i'r ath- rawiaeth.