Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

11 erthygl ar y dudalen hon

','CYNNULLION O NANNAU.1

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

CYNNULLION O NANNAU. 1 Foneddigion y TYST,— Nannau sydd balas, lien etifeddiaeth hynod yn «gos i Ddolgellau, fel y mae yn hysbys i lawer. Olrheinir achyddiaeth y teulu yn ol hyd ganrifoedd lawer. Cyn y Syr Robert ydym ni yn ei gofio g, iitaf, ba y dreftadaetli uchel heb etifedd dros y spa id amryw o flynyddoedd. Bu farw ei fab, yr aer diweddaf, tuag- 8 mlynedd yn ol; yna disgynodd Nannau hcb iddi neb a'i hawliai, ond hil Rliagad a hawliai yr Hetigwrt. ac nn arall a hawl- iai Nannau. Y boneddwr sydd yn preswylio yn bresenol yn Naunau sydd yn tarddu o gyff anrhyd- eddus y Fychaniaid. Ymbriododd a mercb Mr. Owen o'r Garth ceir fod y Parch. Hicks Owen, y periglor, yn frawd PNV thii(l. Ganwyd iddynt fab, yr hwn a ddaw i hawl o'r etifeddiaeth, os byw fydd, 20 mlynedd i'r 18fed o Medi diweddaf. Hyderwn g-acl y fraint a'r anrliydedd' o weled yr adeg, a gwneud can orfoleddus iddo ar yr achlysur, a gofalcd y plant am ddigon o gangau derw, a mesen yn eu capiau, a Hwre, Fychan for ever,' yn eu geneuau. Bydd cryn rialtwch yn Nannau y dydd hwnw, pwy bynag fydd byw: ynarbenig pan bydd P,, l,ati,lian' yn ei lawn oed. Y dydd o'r blaen, wrth sylwi ar y baban lioffns hwn, yr oeddwn yn barod i'vr fendithio yn Nannau, fel y gwnai yr hen Simeon a'r baban Iesu. Tebyga y bychan i deulu yr hen dalaeth '— y Fychaniaid, sydd a'r gwaed Cymreig mor bur yn eu gwytliienau. Mae yn sefyil i-nerii golwg am gyfran hela-eth o'r byd hWlJ, a hyderaf o'r bwn a ddaw. Am gall pob Cristion, hyd y tJottaf, ganu gyda lrwyl- Mae'r etifeddiaeth ini 'n dod Wrtli dest anient ein Tad.' Ar ol marwolaeth Lady Yaughati, a Syr Robert, y diweddaf, gwerthwyd y rhan fwyaf o'r dodrefn, ond erys amryw relics perthyiii l i'r hen deulu ar 01. Ceir yno hen delyn, ond heb dan an, y ford gron gref, a'r ewpanau a wnaed o geubren yr ellyll, ac nn blwch a'r geiriau Cymraeg glan gloyw yn gerfiedig arno— Ceubren yr Ellyll, 181-3.' I mi, dyddorol dros ben oedd y canwyllbren teir-cainc wedi ei llunio o gyrn eidion, a gwisg arian am danynt, a dau ewing-arn yn ei gynnal ar y bwrdd—y cvfan yn gaboledig a chelfyddgar. Dyma y cerfiad sydd ar un ystlvs iddo: Cym ac ewingarn yr Ych Gwyn, o'r hwn y rhostiwyd (y Bavwn ddt-yll) yn pwyso cant a chwech ugain yn Nannau, Mehefin 25, 1824.' Gwelir mai ar ddydd dyfodiad Syr Robert Vaughan i'w oed y bu yr amgylchiad a nodwyd. Arfera un Ily Gymdeithas Gyfeillgar gadw ei chylchwyl bob blwyddyn ar gyfer y dydd yn Nolgellau, gan gario cangau derw yn arwyddlun. Dodrefnyn tra hynod yw yr awrlais ar lun corn sifnai esgob Bangor. Cyf- eirir arno—' See Shakespeare, Act 3.' Y peth tebycaf i mi i'w gyffeIybu yw i offeryn y chwil-lys; ymagora o bob ocbr. Hefyd, lied ddyddorol yw y gibgell, a'i wyneb o wydr, ac amryw greaduriaid wedi llanw eu erwyn, yn ymddangos mor naturiol a phe'n fyw, megys dyfrgi cryf, yr alarch mawr hunan-feddianol, a nofiai'r Ilyn gerllaw y llys-aderyu nerthol yn cipio pysgodyn i gribell craig-yr eryr auraiddy llwynog a chwningen dan ei bawenau, a'r gwaed fel yn rhedeg yn grai ar y gareg fwsoglyd. Daeth ua o olygfeydd Patmos yn gyffrous i'm cof wrth sylwi ar y gwrthddrych olaf, sef yr oen fel newydd ei ladd. Arwydd f pais-arfau Nannau yclyw y Llew Glas mewn maes gwenith, a'r geiriau eurwerth ac uniawn- b)vyll-I Asare aioget ei pherelien.' Ymritbiai yspryd yr hen Syr Robert o fy mlaen o bob cyfeiriad. Nis gallwn lai na chofio am ei haelfrydigrwydd, pa un bynag ai i mewn ai allan y byddwn. Yr oedd nodau o'i diriondeb yn ganfyddadwy yn yr hen ar- wyddeiriau perlawg a ar-lathra.m ar furiau nenadd y gweinidogion (servants' hall). Dyi-na 'r brawdd- egau detholedig I Cynnecldfau pencenedl, parchu goreuon, cyn- northwyo 'r gwan, a moesgar wrth bawb. Hir oes ac iechyd i fyw yn ofn Duw, nfudd-dod i'r brenhin, er lies gwlad. Lie gwreiddio 'r fesen, llwydded y dderwen. Llwvddiant i Feirion a'r sawl a'i caro. Tra pelydr haul ar Gader Idris, boed croesaw yn Nannau, a Fychan i'w drefnu. Bendith hen gwan bendith hyn ag ian, A doeth ag annoeth a phob genauj Ehif gwellt, gro,, ag od a blodaii, ¡, Rhif ser wiw nifer yn wanafau, Rhif gwlith pob ffrith hap ffrwythau—mawredd, t A rytho 'n unwedd fyth yn Nannau. B.A. 1560. William Llyn.' Aeth tri chant a saith o flynyddau heibio er amser y bardd yna, a dichoa ei fod yn fardd teulu yn Nan- { nau. 0nid oes gan deulu Nannau fardd eto, Mr. Gol. ? Mi obeithiaf nad yw hyn yna o gofnodioii yn an- Gol. ? Mi obeithiaf nad yw hyn yna o gofnodioii yn an- nerbyniol genych. Dylid parchu yr uwchradd, os i vn ei deilyngu. Bo isaf yr eir, mwyaf o lygredig- aeth a gyfarfyddir; a pha uchaf o'r ochr arall yr eir, ceir mwy o rinwedd a lledneisrwydd. Yrr eiddoch, &c., I. IONA wn.

PREGETHWYR CYNNORTHWYOL A…

LLAIS Y WLAD, A LLAIS Y DRE.

AT Y PARCH. T. PHILLIPS,-…

LIBANUS, TREFORIS, A'R PARCEt…

EISTEDDFOD CAERFYRDDIN.

COLEG ABERHONDDU.

EGLWYS HEB WEINIDOGAETH SEFYDLOG.

AGWEDD WLEIDYDDOL AMERICA.

Y DDAU LA IS.

YR HEN ARDDWR.