Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
PRUDENTIAL ASSURANCE COMPANY 62, Ludgate Hill, London, E.C. Founded 1848. Capital, £ 100,000.—Annual Premium Income, £ 155,000.—New Premium Income for 1866, 962,264 16s. 5d. The extraordinary rapid progress of the Company attests the estimation in which it is held by the public, and the large amount of new business transacted is the best evidence of the popularity of its principles, and its adaptability to meet the re- quirements of assurers. HENRY HAEBEN, Secretary. Agents wanted in unrepresented districts. Apply to the Superindent, RICHARD PARKINSON, Tranmere Park, Birkenhead NEWYDD EU CYHOEDDI, ruis 2s. 6c. Y CANT. EGWYDDORION Y TESTAMENT NEWYDD, VERSUS GOSODIADAU (DOGMAS) YR EGLWYS: GAN JOHN HAMPDEN, ysw. Hefyd, yr ail gyfres, sef XXI. 0 OFYNIADAU I EGLWYSWYR. Y Gweinidogion Efengylaidd a'r Defodwyr, ar y prif bynciau sydd yn y Llyfr Gweddi Cyffredia. Amcan yr ysgrifenydd yw dangos, yn I-—Pod lioll wasanaeth, defodau, a defodlyfrau yr Eglwys Sefydledig wedi tarddu o ffynnonellau Pabyddol a phagan- N dd n'^ ° Utt awc^ur<^0(^ neu enghraifft yn y Testament II.-Tra y parheir swydd a gweinyddiaethau yr offeiriadaeth, —tra y rhodd'ir y Sacramentau, fel eu gelwir, iddynt i'w gwei- nyddu,' hyd hyn y meithrinir Defodaeth. a Thwyll-offeiriaaaeth (priestcraft) yn yr eglwys. III.—Fod y gair Sacrament yn ymadrodd ffugiol a diystyr heb yr awdurdod lleiaf o'r Ysgrythyr; ac nid oes dim mwy o awdurdod dros ei .ddefnyddio am Fedydd neu Swpper yr Arglwydd, nag am olchi traed neu adrodd Gweddi yr Ar- glwydd. IV.—Nad "oedd y ddefod o Fedydd yn arbenig, fel seremoni neu arwydd allanol o olchiad ysprydol, er y goddefid neu y caniateid ei dal mewn eglwysi newydd en ffurfio, neu eu cynnull o ddychweledigion Iuddewon a phaganaidd, ddim yn orchymmynedig neu yn ddealledig i fod yn orfodol ar yr holl oesoedd dylynol-ac nad yw yr hyn a ymddiriedwyd ac a fwriadwyd yn amlwg i fod yn gyfyngedig i'r apostolion ysprydoledig ddim i'w gyflawni, heb dwyll a thrawsfeddiant, gan unrhyw gynnrychiolwyr hunan gyfansoddedig a all eu dylyn. V.-Ei bod yn gweddu i holl Brotestaniaid Cristionogol ym- uno i ymwrthod a'r defodau a'r swyddau gau hyn-ac i ddangos yn benderfynol nad oes y fath beth ag ofi'eixiad' mewn enw na swydd dan oruchwyliaeth yr efengyl, ond mai dyfais yw o eiddo Eghvys lygredig; ac fod dal un ai offeiriadaeth' neu sacra- ment' o unrhyw fath, yn Vvyrdroad ac yn gaInddeongliad 0 ddysgeidiaeth Crist a'i Apostolion. VI.—Ac yn olaf, fod y ddefodaeth eithafol a'r athrawiaethau pwdr sydd wedi fty-nu mor hir yn Eglwys Loegr yn achosi y fath ddyryswch ac ymryson ynddi, ac yn dwyn y fath warth ar grefydcl yn gyffredinol, yn ganlyniadau naturiol rhai ymadrodd- ion yn ei fturfreola hi ei hunan, y rhai a ddaliwyd neu a ddyg- wyd i mewn gan blaid Laud yn 1661 mewn gwrthwynebiad un- iongyrchol a herfeiddiad gofidus i farn unfrydol y Puritaniaid, y rhai a gydnabyddwyd gan yr holl Gristionogion dilynol fel yr unig wir a flyddlawn gynnrychiolwyr o yspryd y Diwygwyr, ae o egwyddorion yr Ysgrythyr y rhai yr oeddynt mor bryderus i.whadl'eru.. Hefyd, gan yr un awdwr, A YDYW FFYDD YN DDYLEDSWYDD P AC A YDYW Y FFYDD-DDYLEDSWYDD HON YN FFYDD GADW EDIGOL ? H wn sydd fraslinelliad byr ac eglur o drefn Duw i gadw; am wybodaeth o'r hon drefn y delir pob dyn yn hollol gyfrifol, yn ei bertliynas ag ef ei hun a'i gyd-ddyn. Ac fod pob gweinidog yn gyfrifol am wybodaeth ei gymmydog o'r ffeithiau hyn, acnid am ei iIydd-am ei deimlad o ddyledswydd, nid am y modd y mae yn ei chyflawni. CYFFES FFYDD MARTIN LUTHER. (Martin Luther's Confession of Faith, and England's Doom.) Price, 4 copies Id., or 2s. per 100. ARWYDD Y GROES, A'I DARDDIAD. (The Cross, and its Origin, or Church of England—Beware !) Price 1¡;d. each, or 2s. 6d. per 100. AWGRYMIADAU I DDEFODWYR A GWRTHDDE- FODWYR. (Hints to Ritualists and Anti-Ritualists.) Price, 4 copies Id., or 2s. per 100. CYFARFOD GWEDDI ARSWYDUS. (A Dreadful Prayer Meeting.) Price d. each, or 2s. 6d. per hundred. CARTREF I YMFUDWYR. 14, Galton Street, Liverpool. ELIAS J. JONES AC N. M. JONES, (CYMRO GWYLLT), DDYMUN"ANT hysbysu pawb fwriadant Ymfudo oGymru, y ceir pob hysbysrwydd a chyfarwyddyd am brisoedd y S1' j ?Vi. Hwyl neu Ager Longau, i America, a gwahanol wledyc.d y Byd, drwy anfon Llythyr, yn Gymraeg neu Saesneg, s3,cynnwys Poatage s*amPi i'r cyfeiriad uchod. Gall yr ym- awr gael lie cysurus i lettya mewn ty taw el am bris rhesymol. Hydcrir, drwy y wybodaeth a feddant o'r Fasnach Yniftidol in y win,d hon ac yn America, y byddant vn alluog i gyflawxti m dyledswyddau yn deilwng o bob ymddiried a chefnogaeth. boSkrionSyncf" Goruch^lwyr i 7 Wlad gan y I arch. Samuel Davies gweinidog y 'Wesleyaid, a chadeirydd y Dalaeth Ogleddol. ^arch. John Thomas Liverpool. if10?" ona Morgan, Cwmbach Aberdar. r.firc 91?*1 Rees, Treherbert, Pontyprid-d. "er y cyfeiriad.—Messrs. Jones, & Co., X> S r t ^a- 1-1, Galton Street, Liverpool. WVIWT™ a Ptawb a ymddiriedant eu gofal i'r G*rueh- Wvyr uchod ar eu dyfodiad i Liverpool. Gwnewch brawf arno unwaith,a chwi a'i defnyddiwch yn wastad. -0- BRISTOL PACKET TEA. DIM OND DAU FATH. FINE, 2s. 2g. Y OHOiOE IMPORTED PWYS. 48. Y PWYS. Mewn Sypynau 2 wns, chwarteri, haner pwysi, ajphwysi. BYDD yr Arwydd Masnacliol uchod yn ddigon o warantiad am De o ansawdd da. Y mae i'r ddau fath gryf- der neillduol, heb ynddo ddim annymunol, ac arogl naturiol rhagorol heb gymysgu te arogledig ag ef. Nis gellir cael Te gwell mewn un modd, nac am unrhyw bris, na'r un a werthir am 4s. y pwys. Gwerthir ef gan oruchwylwyr yn mhob tref. Cyfanwerthwr J. BRYANT, Redcliff Street, Bristol. QIOP DRAPERY AR OSOD, mewn tref borthladdol yn Ngogledd Cymru, lie y mae business da wedi ei sefydlu er ys llawer o flynyddoedd.-Am bob manylion ymofyner ynmhellach a A.M., Swyddfa'r Tyst. Y MAE sefydliad y Parch W. Jenkins, Llanybri, i fod JL yn Eglwysi Sardis, Pembre, a Chapel Sul, Kid- welly, ar y 5ed a'r 6ed o'r mis nesaf-. Yr eiddoch, &c., John W. Rees, The Grammar School, Cirencester, Gloucestershire. • THE WELSH NEWSPAPER COMPANY, LIMITED. (Registered under the Joint Stock Company' Act, 1862.) CAPITAL, £1000, IN 200 SHAKES OF X6 EACH. X2 10S, to be paid on application and allotment; he remainder to be called up when required. PROVISIONAL DIRECTORS: REV. WILLIAM REES, D.D., Liverpool, Chairman THOMAS WILLIAMS, ESQ., Merthyr Tydfil. REV. ROBERT THOMAS, Bangor. REV. JOSHUA LEWIS, Henllan. 0. R. JONES, ESQ., Llanfyllin. REV. ELLIS HUGHES, Penmain, Newport. ELLIS PUGH, ESQ., Manchester. REV. W. EVANS, Aberaeron. REV. JOHN DAVIES, Cardiff. REV. N. STEPHENS, Liverpool. REV. W. ROBERTS, Liverpool. REV. H. E. THOMAS, Birkenhead. REV. W. MORGAN, Carmarthen. REV. R. WILLIAMS, Bethesda. SOLICITORS: MESSRS. RICHARDSON, OLIVER, JONES & BILL- SON, 10 Cook Street, Liverpool, HONORARY SECRETARY: REV. J. THOMAS, 11, The Willows, Liverpool. AUDITOR: P. M. WILLIAMS, ESQ., Manchester. TREASURER: D. DAVIES, ESQ., 51, Catharine Street, Liverpool. Application for Shares should be immediately made to the Secretary. EIN GORUCHWYLWYR. Yr ydym wedi gwneyd trefniadau i sefydlu Gor- uchwylwyr yn y lleoedd canlynol, i'r rhai yr anfonir sypynau o'r TYST CYMREIG; gellir cael unrhyw nifer i'w dosparthu gan y rhai a ddewisant hyny yn by. trach nag anfon yn uniongyrchol i'i Swyddfa. ABERTEIFT Mr. D. Williams, Stationer, CASTELLNEWYDD Mr. D. Rees, Quarry Gardens. CAERFYRDDIN Mr. W. Thomas (Gwilygn Mai), Bridge Street. Mr. W. Davies, John's Town. LLANDILO Mr. D. W. Jones, Post Office. LLANDOVERY. Mr. T. Griffiths, Chemist. LLANELLI Mr. B. R. Rees, Printer. MERTHYR TYDFIL Mr. J. Williams, Printer, Glebeland. TREDEGAR Mr. J. Thomas, Printer. EBBW YALE Mr. T. Davies, Chemist. BIIYNMAWR Mr. T. Jones, Stationer. CAERGYBI. Mr.. J. Williams, Market-st. LLANGEFNI Mr H. W. Thomas, Church St. BANGOR Mr. John Thomas, Bookseller. BETHESD v Mr. Robert Jones, Bethesda. PENMAENMAWR Mr. Jno. Roberts, Assurance Office. DINBYCH Mr. Henry Davies, Bookseller. RUTHIN Mr. B. M. Williams, B'kseller. ABERGELE Mr. R. Jones, Bookseller. LLANGOLLEN Mr. T. C. Jones, Bookseller. TREFFYNNON Mr. W. Williams, Printer. DOLGELLEY. Mr. Owen Rees, Printer. CORWEN Mr. L. Roberts, Brook St. EISTEDDFOD BETHEL, VICTORIA, GLYN EBBWY. Cynhelir yr Eisteddfod uohod DDYDD NADOLIG, RHAGFYR 25AtN, 1867. PRIF DESTYNAU:— Am y Farwnad oreu i'r ddiweddar Mrs Jeffreys, priod y Parch. Thomas Jeffreys, Glyn Ebbwy. Gwobr, P,5 Os. Oc. I'r C6r a gano oreu 'In going to my dreary bed,' a c Codiad yr haul.' Cwobr £6 Os. Oc. Am fanylion pellach gwel y Programme, pris ceiniog, i'w gael gan Mr. METH. LEWIS, Briery Hill, Ebbw Yale, Mon. "GWYBODAETH A SYDD NERTH." EISTEDDFOD HEN GAPEL, LLANBRYNMAIR. NADOLIG, 1867. Am yr Englyn, Beddargraph i'r diweddar Barch. R. Edwards, Llanymddyfri. Gwobr, 5s. Anfonir rhestr o'r Testynau, yn cynwys Traethodau, Barddoniaeth, Cerddoriaeth, &c., ar dderbyniad dau Stamp. Evan Davies, British School, Llanbrynmair, Ysgrifenydd: ROBERT DAVIES, FAMILY GROCER, TEA & WINE MERCHANT 75, PRESCOT STREET, LIVERPOOL. Wrth gyflwyno ei ddiolchgarwch i'w gyfeillion a'r Cf hoedd am eu cefnogaeth galonog am y chwe' blynedd diweddaf, dymuna eu sicrhau na esgeulusa yr ymdiech a'r gofal mwyaf i gael y nwyddau goreu am y prisiau mwyaf rhesymol, a gwna astudio i gadw ymddiried a chefnogaeth gyffredinol. Sylwer-TE O'R FATH OREU am y prisiau 2s., 2s. 6d., 3s., 3s. 4d., a'r goreu am 3s. 8d. y pwys. Y COFFI GOREU Is. 4d., Is. 6d,, Is. 8d. y pwys. Nwyddau eraill o'r fath oreu am y prisiau mwyaf rhesymol. Anfona bob nwyddau i'r pellder o bedair milldir oll fasnachdy yn ddidraul, ac anfona nwyddau i unrhyw orsaf yn y dywysogaeth yn ddidraul, os cynwysant werth 40s. o De, Cofii, a Spices. Cymerir y gofal mwyaf wrth bacio nwyddau, fel na byddo y naill yn niweidio y Hall. Ceir cofrestr o'i holl nwyddau ond ymofyn am dani. Gwinoedd o bob math yn ol prisiau gostyngol Llundain PER DOZEN QUARTS. Sherries, 17s., 21s., 25s., 28s., 30s., 36s., 40., 42s. Ports. 17s., 21s., 26s., 30s., 36s., 42s. Clarets 13s. 15s. 18s. 20s. 24s. 26s. 30s. 36s. 40s. Champagnes 34s. 40s. 48s. 60s. Moets and other high class Brands from 60s. igggT Teilynga y gwinoedd hyn sylw pawb, ac yn neill- duol y rhai sydd yn gofalu am y Cymundeb, oherwydd eu rhagoriaeth a'u prisiau tra isel. JOSEPH B. ON IF, L. General Broker, PACKER AND REMOTER OF FURNITURE BY SPRING VANS AND WAGGONS, With Water-proof Covers, to and from all parts. PECIR A SYMUDIR POB MATH 0 DDODREFN gyda'r gofal mwyaf i unrhyw barth. Cash advanced and Furniture Warehoused. PRYNIR NEU NEWIDIR POB MATH o DDODREFN Conway Strdet, Birkenhead.
DR. LIVINGSTONE,
DR. LIVINGSTONE, Mae rhyw lewyrch o oleuni eto wedi tywynu ar radios y gwr enwog uchod. Yr oedd Syr Robert Murcheison o'r dechreuad yn anghredu chwedl y Negroaid wrth weled y fath anghys- ondeb ynddi; ac y mae y llythyr at yr hwn y cyfeiriasom yn ein rhifyn diweddaf oddiwrth y Parch. J. S. Moffat, brawd yn nghyfraith Dr. Livingstone, a mab yr hen genhadwr enwog, Robert Moffat, yn rhoddi sail i obaith, os nad i grediniaeth, fod Livingstone eto yn fyw ac yn iach. Nid ydym yn meddwl y gallwn wneyd dim yn well na rhoddi y llythyrau yma yn llawn:— Claremont, Medi 17eg, 1867. Syrs,—Mae pobl yn b £ ,rchus yn gofyn i mi onid ydwyf wedi rhoddi i fyny bob gobaith o berthynas i Dr. Livingstone. Ymddengyo i mi nad oes uu ang- enrheidrwydd am i ni wneyd ein meddyliau i fyny ar y mater yn bresenol. Yr oeddwn yn oedi ys- grifenu atoch, hyd nes y clywem unwaith yn rhagor o Loegr, a chan nad oes hysbysrwydd ychwanegol wedi ei dderbyn yn nghylch Dr. Livingstone, mi a ddywedaf unwaith o gwbl pa fodd y mae selyllfa yr achos yn ymddangos i mi. } Y mae yr holl dystiolaethau i'r perwyl fod Dr. Livingstone wedi ei lofruddio gan y Mazite yn dyfod drwy unfcyfrwng, sef dynion Johanna, gyda Moussa yn ben. Y mae dau neu dri o wahanol adroddiadau wedi eu rhoddi gan y personau hyn, ac nid oes un adroddiad yn gyson a'r lleill. Ni bydd i mi gym- meryd lie nac amser, drwy fyned i'r many lion, ond gall unrhyw un foddloni ei hun ar y pwynt yna. Y mae adroddiadau wedi eu derbyn drwy gyfryng- au ereill, ond nid ydynt yn eadarniiau dim, ond yn hytrach yn gwrthddywedyd yn hollol adroddiad dynion, Johanna. Y mae masnachwyr Arabaidd wedi dyfod o gongl y fan lie y dywedid fod y llofruddiaeth wedi ei gyflawni, ac etto ni chlyw- sant air am ddigwyddiad nas gallasai lai nag achosi gryn lawer o gynhwrf drwy diriogaeth led eang. Anfonwyd cenadwri i fcjultan y Zanzibar oddiwrth benaeth canoldirol fod Livingstone wedi pasio ei diriogaethau yn fyw ac yn iach, mewn lie tu hwnt i'r fan lie y dywedir fod y llofrudd- iaeth dybiedig wedi cymeryd lie. Beth sydd wedi dyfod o'r Affricaniaid oeddynt gyda Livingstone? Cychwynodd oddiwrth Ian y mor gyda thri math o bobl. Daeth y bepoys yn 01 yn lied fuan, yn analluog i ddal caledrwydd yr hinsawdd a'r daith. Daeth dynion Johanna yn ol gyda'r chwedl sydd wedi peri cymmaint o dwrw yn y byd; ond pa le y mae y negroaid, o ba rai yr oedd yno naw neu ddeg, y rhai a anfonwyd gyda Livingstone, a'r Sepoys, o Bombay ? Ni ddy- wedir eu bod wedi eu lladd. Beth sydd wedi dyfod 10 honynt ? Y mae cryn lawer o bwys yn cael ei roddi ar farn Dr Kirk. Caniatawn hyny. Nid oes un dyn mwy cymmhwys i farnu. Ond a ydyw efwedi gwneud ei feddwl i fyny ? Ysgrifenodd pan ddaeth yr hanes allan gyntaf, a dywedai ei fod yn ofili ei fod jn wir. Mis yn ddiweddarach, ysgrifenodd gan ddywedyd nad oedd yn beth da lledaenu adroddiadau, a rhoddi pethau yn y papyrau. Hyddai yn well aros am dystiolaeth ychwanegol. Nid wyf yn gwybod ei fod wedi amlygu ei feddwl yn bur benderfynol ar ol hyny, Dywedir fod .dystawrwydd parhaus Dr Living- stone yn edrych yn ddrwg. hr ys pa faint y mac ef wedi bod yn ddistaw Nid rhyw lawer yn ychwaneg na deuddeng mis. Bu yn ddistaw am ychwaneg o amser pan y croesodd y cyfandir yn mhellach i'r deheu mewn lie mwy cyfyng. Yr ydwyf ti fy hun wedi bod ddeuddeng mis heb un cymundeb a'r byd gwaieiddiedig, er na bum i erioed mewn tiriogaetliau mor neilldueaig ;a'r rhai hyny yr oedd Livingstone yn cyfeirio ei lwybr tuag alynt, pryd y dywedodd dynion Johanna ei fod wedi ei ladd. Os .ydyw Livingstone heb fod ar lwybr y caravan syddm arwain i Zanzibar, nid yw yn hawdd iddo gael nSff i gymeryd ei lythyrau. Os, fel yr Wyf fi yn meddwl, y mae yn ddigon posibl fod y negroaid gydag ef, wedi myned cyn belled, nid yw yn debvg y byddai iddo ddychwelyd. ond parhau yn ei daith ac ni ryfcddwn o gwbl pe deuai ef allan mewn lie annisgwyliadwy. Y mae yn debygol y gall dynion Johanna, fe eu cymydogion ar y cyfandir, ddywedyd cel- wyddau. Y mae fy nhad cyn hyn wedi ei ladd a'i yladdu hefyd, gyda'r holl seremoniau arferol, ac felly finaa ar raddfa lai. Fy nghrediniaeth i ydyw, pan ganfu dynion Joh- anna fod Livingstone yn myned i dirio .aeth rhy an- ial i'w chwaeth hwy, iddynt wneyd fel y gwnaeth llawer o weinidogion, du a gwyn, o'u blaen hwy— rhedeg ymaith un noson pan oedd Dr Livingstone yn cysgu, a gwneyd y goreu o'u tfordd i Zanzibar. Ydwyf, yr eiddoch, &c., JOHN SMITH MOFFAT. Yn sicr, y mae yma oleuni lied gryf ar yr achos. Gobeithiwn y try allan mai chwedlau celwyddog yw y cMjtI. Mae anturiaethau gwrol Dr. Livingstone yn ei wneyd y fath ddyn ag y teimlayr holl fyd gwareiddiedig ddyddordeb mawr yn ei holl symudiadau. Os gwelir ef yma eto, bydd hyny megis adgyfodiad un oddiwrth y meirw. T