Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

YR HEN DE HIVE,

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR HEN DE HIVE, Xr.^>^YTHlrR XXYIII. Awgr j-inais o' r blaen fed. carwriaeth ddistaw wedi dechreu rhwmg Bob yr Hafod Uchaf a Miss Evans yr Hafod Ganol, tua chanol dyddiau gweinidogaeth Robin y Glep. Yr oedd Robyn yn dyfal wylio sym- mudiadau y ddau yn barhaus wedi iddo unwaith ammheu fod cyfrinach garwriaethol rbyngddynt. Ni esgeulusai ef un moddion yn y capel rllag icoli o hono irn fantais i gadw- ei lygad arnynt. Cerddai yn Uecliwraidd ar eu bol pan yn dychwelyd adref o'r capel, a chroniclai yn ei ddyddlyxr bob peth a welai, a llawer o bethau na welai, gan dynu casgl- iadau oddi wrthynt; 't-haenai -ei sylwadau a'i gasgliadau yn ddiwyd o dy i dy. ifymurtasai Robyn yn ei galon weled rhywbetli yn anweddaidd yn eu hymddygiadau, i gael testyn i bregethu arno ac awgrymai yn gynnil droion fod rhywun yu dyweyd iddo weled fel a'r fel, ond nad oedd etc (Robin) yn eoelio fod hyny yn wir. Yr oedd goruchwyliaeth trochfa pwll yr hwyaid wedi ei ddigio yn ddirfawr, ac ewyllysiai yn ei galon allu talu yn O 1, drwy drochi Bob yn mliwll ei athrod a'i enBib. Ond nid oedd neb yn dal llawer ar elclim a ddywedai Robin. Bu farw modryb Miss Evans yn N ghaer yn bur gyfoethog, a gaclawodd y cwhI o'i heiddo iddi hi, yn cynnwys amryw dai a swm da o arian. Aeth y stori allan drwy y cymmydogaethau fod merch yr Hafod wedi cael digwyddiad mawr—ei bod yn werth eiddo ac arian yn aneirif. Parodd y newydd hwn flinder nid bychan i feddwl tyner Robin y Glep. Stwffiodd ei hun i wasanaeth porthmon merlynod, a chafodd y fantais i fyned i Gaer fel gyrwr i'r porthmon. Wedi myned yno, gwnaeth ymofynion mor fanwl ag a allai i amgylchiadau a hanes modryb Miss Evans. Ae wedi dychwelyd adref, taenai y chwedl nad oedd un gair o wirionedd yn y son oedd am ei chyfoeth ond Ci bod wedi marw dros ei phen mewn dyled—bod ei thai wedi eu gwertLu, ac nad oedd y SWill a gaw- s-id am danynt yn agos i dcligon i foddloni y gofyn- wyr. Y cwbl yn anwiredd o ddyfais calon Robin. Ond ni waeth tewi, y mae Robin druan wedi darfod clepian er's llawer bhvydelyn; ondfel y mae gwaethaf y modd, y mae iddo olynwyr yn mhob ardal. Nid wjd: yn gwybod a oes neb o'i deulu yn ol y cnawd (er fod llawer yn ol y glep) yn aros hyd yr awr hon ai peidio. Bu iddo fab a merch, y rhai a gyfenwid yn Huwcyn mab Robin y Glep, a Siani Robin Glep- gi. Yr oedd y bachgen a'r eneth fel plant pool ereill, am ddim a wii i; ond yr oedd enw eu tad yn gosod gwarth arnynt, ac aeth y ddau o'r gym'- dogaeth yn ieuaingc, i ymofyn lleoedd i weini, er mwyn diangc yr enwau a roddid arnynt yn eu per- thynas a'u tad, ac ni chlywais i byth beth a ddaeth o honynt. Yr oedd hen wr yr Hafod yn bur anesmwyth ei fedclwl o hycl eisieu i Bob briodi- Miss Evans. Dy- wedai wrtho yn ami, I Pa?m na phriodet cli hi P Mi eith rhywun a hi oddi amat ti dan dy drwyn di, mi gei di weled—taswn i yn dy le di, mi faswn gwedi rhoi torch aur am i bys hi es talwm cyn hyn.' Gadewch chwi rhyngwyf fi a'r bisness hwnw, nhacl,' dywedai Bob. Mae arna i ofn mai rhw fisness go drwsgwl nei di o honi hi,' meddai'r hen wr. Tua'r adeg hono, daeth etifedd Sgwier y plwyf, fel y gelwid ef, i'w oed. Yr oedd ei dad wedi marw er's rhai blynyddoedd, a'i fam yn byw yn weddwyn hen balasdy y teulu, yr ung balasdy yn y plwyf; a hwynthwyoedd perchenogion y rhanfwyaf o'rplwyf; acyr oedd ystad fechan arall ganddynt yn sir Dref al- dwyn. Nid oedd yr Hafod Uchaf na'r Hafod Ganol yn rhan o'r etifeddiaeth, perchenog-aeth y trigian- wyr oedd y ddau trwy bryniad. Ni buasai y bon- eddwr ieuangc nemawr gartref er pan oedd yn fach- gen. Treuliasai amryw flynyddoedd yn Rhydychain yn y Brifysgol, ac wedi hyny yn astudio y gyfraith y yn Llundain, a thrachefn flwyddyn neu ddwy yn teithio ar y Cyfandir. Bachgen gwyllt, ond hynaws a charedig ydoedd, a daeth ei denantiaid yn fuan yn bur hoff o hono; ond ni roddai neb ond y person air da i'w fam. Yr oedd ef ym cael byd da helaethwych beunydd ar ei bwrdd hi; ond chware teg iddo, ni chafodd ef y gair o wneyd drwg i denant gyda'i feistr na'i feistres tir erioed, fel y cafodd llawer un o'i frodyr yn ol y brethyn. Yr oedd efe pi wr o natur garedig a chymmwynasgar; ac nid oedd Ym. neillduaeth nag Ymneillduwyr yn blino rhyw lawer ar ei yspryd. Arferai ddyweyd nad oedd fawr wa. lianiaeth iclciu i ba Ie yr ai Y defaid i bori, ei fed I ef yn sicr or cnu. Ar achlysur d^odia(j 6tife(y gwledda rhialtwch yn y palas. Rhoddwyd ciniaw i'r lioll denantiaid, ac ymgasglodd ereill o'r cym- mydogaethau yno yn yr hwjT i ddangos eu hewyllys da ac yn mysg ereill, aeth Bob a Miss Evans gyda'u gilydd yno, a Robin y Glep ar eulled ol. Syrthiodd llygad y boneddwr ieuangc ar Miss Evans, a syrth- iodd ei serch ami hefyd. Aeth ati yn y man i dynu ymddiddan a hi, wedi holi pwy oedd hi. Deallodd yn union ei bod wedi cael dygiad dai fyny, yn goeth ei meddwl a'i moes, yn gallu actio y lady yn eithaf naturiol, ac yn mhob modd yn un a allasai droi yn nghylchoedd uchaf cymdeithas heb achos iddi ostwng ei phen. Pan aeth at ei gyfeillion mewn cwr arall o'r ystafell, gan gyfeirio a'i fys ati, dywedai—' A clever girl Nid hir y bu heb alw yn yr Hafod Ganol i edrych am dani, a chymhellai hi yn daer i alw yn y palas i edrych am ei fam-y byddai yn dda gan yr hen lady gael ei chwmni mor fynych ag y gallai, ei bod hi yn unig iawn, heb neb yn yr ardal hono y gallai gymdeithasu a hwy. Ond ym. esgusodai hithau, gan ddyweyd nad oedd ei bath hi yn gymhwys mewn un modd iddi i feddwl am ffiirfio cyfeillach a boneddiges fel ei fam. Ond ni fynai efe wrandaw ar y ddadl hono, ac ni fynai hithau ei rhoi i fyny. Mynychu ei ymweliadau yr oedd y boneddwr ieuangc y naill wythnos ar ol y llall, Gwnai ryw esgus neu gilydd i alw heibio bob dydd. Nid oedd Miss Evans yn hoffi ei weled yn galw yno mor ami. Yr oedd hi wedi cael piano ar ol ei modryb o Gaer, ac yr oedd wedi dysgu chwareu ar yr offeryn hwnw yn dda pan oedd yno yn yr ysgol. Byddai raid iddi chwareu bob tro y deuai v bonedd- wr yno, a mawr fyddai ei ganmoliaeth iddi am chware a chanu. Wedi iddi ddechreu ammheu oddi wrth ei fynych alwadau, a'i attentions iddi, fod rhyw- beth yn ei fryd, ymneillduai o'r golwg pan welai ef yn dyfod at y ty, a gwnai esgusodion dros beidio ymddangos pan elwid am dani; ond deuai ar ei gwarthaf yn annisgwyliadwy yn ami. Aeth y si allan trwy y gym'dogaeth cyn hir fod y boneddwr ieuangc a'i lygad ar Miss Evans gy amcan nad oedd anrhydeddus, fel y tybid ac ni fu y si hwnw, gellid credu, ddim yn hir heb gyrhaedd dust Robin y Glep, a thaenodd Robin ef i bob elust yn mhell ac yn agos. Cerddai lawer,' a Uafuriai yn galed i daenu y chwedl trwy y wlad, gan wneyd ei sylwadau ami ac yr oedd hi yn chwyddo yn rhy- fedd dan ei ddwylaw bob dydd. Yr oedd llawer yn meddwl y peth yma, a llawer yn credu- y peth arall, a rhywrai yn clweycl fel hyn, a'r lleill fel acw,' meddai Robin; ac yr oedd meddwl a chred, a llefer- ydd yr oil, yn ol ei dystiolaeth ef yn oynnwys pethau a dueddent i daflu drwg-dybiaeth; ac nad oedd Miss Evans hithau ddim yn angel mor bur ag y tybid ei bod; ond fel yr oedd yn ffodus, nid oedd neb yn dal fawr iawn ar ddim a ddywedai Robin, fel y dy- wedais o'r blaen; ond yr un pryd, yr oedd ei ddi- wydrwvdd yn y gwaith i gadw ei stori yn fyw, gan achub pob cyfleusdra i'w mynegi i bawb, a'r wy- byddiaeth gyffredinol o'r ffaith fod y boneddrr yn mynych alw yn yr Hafod Ganol, ac na byddai byth yn galw mewn un ty arall, yn effeithio i ryw radd ar liaws yn y gymmydogaeth. Yr oedd rhai yn bur genfigenus at Miss Evans o herwydd y sylw a dalai y boneddwr iddi, ac yr oedd derbyniad ci'oesawus i Robin a'i chwedl yn y tai hyny. Cai lonaid ei fol o fwyd ynddynt bob tro, a llonaid ei' logellau i fyned adrefhefydynaml. Ond rhag i mi flino eich amynedd, mi a adawaf fy stori yn y fan yma y tro hwn. Byddwch wych. HEN DEILII-Vr

! TRAETHODAU AR I BRAWF IESU…

TAITH Y PARCH D. PRICE 0 AMERICA.

IHENAFGWYR YN Y SENEDD.

GYMANFA DINBYCH A FFLINT.