Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
LLYTHYR Y MEUDWY.
LLYTHYR Y MEUDWY. (O'N MEUDWYDY RHWNG BRYNIAU GARTH MADRYN.) A oes gan ddarllenwyr y TYST ryw frith gof i ni geisio yn gyhoeddus gan ein cyfaill, y Parch. John Davis o Gaerdydd, i wahodd ei gydweinidogion Anghydffurfiol yn y dref i gynnal cyfarfod gweddi ar adeg dyfodiad gynnal cyfarfod gweddi ar adeg dyfodiad y Marquis of Bute i'w oed ? Yr oedd gwir angen mewn difrif am hyny. Ymddangosai i ni ar y pryd fod ysgwyddau un ar hugain oed ar y gwanaf i gynnal pwysau y cyfrifoldeb o iawn wario tri ehan mil o lJttmau yn flyn- eddol. Pwy nad yw yn gwybod am nerth arian: a neb yn well na'r Pabyddion ac eglwys y rhai y mae yr Ardalydd ifangc newydd ymuno. Dyma ysglyfaeth gwerth son am dani, ac nid llawenydd bychan sydd yn ngwer- syll cyfeillion eglwys Bufain oherwydd troed- igaeth pendefig ifanc a gor-oludog. Nid oes un ddadl nad yw Pabyddiaeth yn cynnyddu yn ffest yn Lloegr. Wel ynte, gwell peidio dadgyssylltu a diwaddoli yr eglwys Brotestan- aidd yn yr Iwerddon. Nage, mewn un modd. Mae yn ddigon tebygol nad oes gan y Pabydd- ion un gwrthwynebiad i'r cyfryw gyfnewidiad gymmeryd lie yn y chwaer ynys, ond gwyddom na chwenychent i hyny gymmeryd lle yn Lloegr; oblegid Eglwys Sefydledig y wlad hono ydyw prif fagwrle Pabyddiaeth. Pe byddai Mr Morley, yr hwn yw un o'n gwyr cyfoeth- ocaf ni fel Ymneillduwyr, yn troi yn Babydd, dyna lie byddai trin a thrafod Anghydffurf- iaeth. Yn Eglwys Loegr y cafodd y Traeth- odwyr eu dwyn i fyny ac o'r amser y daeth y traethodau allan yn Rhydychain, cynnyddu mae Pabyddiaeth o hyd yn yr Eglwys Sefydl- edig. Gwrthglawdd yn erbyn Pabyddiaeth ydyw ya Eglwys Sefydledig, medd ei phleid- wyr, yn enwedig y brodyr gweiniaid culfedd- wl hyny a adwaenir wrth yr enw evangelical clergy. Sut y beiddia pobl haeru'r fath beth. Y maent yn gwybod, neu fe ddylent wybod yn well. Pa beth yw y rheswm naclJ ydyw gweinidogion a lleygwyr Anghydffurfiol yn troi yn Babyddion ? Os ydyw Eglwys Loegr yn magu Pabyddiaeth, ac yn fradwrus werthu Protestaniaeth—ac nid oes dim yn hawddach i'w brofi na hyn-y mae yn llawn bryd iddi wneud gwaith o'r fath hyn ar ei chost ei hun, ac nid ar gost y wlad. Mae yn llawn bryd i 'r degwm mae Ymneillduwyr o leiaf yn orfod dalu i fyned at ryw ddybenion mwy gwasan- aethgar na'u dwyn yn gaeth i lywodraeth y Pab. Mae yn rhaid i Eglwys Loegr fwrw allan o'i chymmundeb y brodyr gau sydd o'i mewn, onide fe fydd yn rhaid ei dadgyssylltu a'i diwaddoli hithau yn gynt nac y meddyliai y rhai na chredant ynddi fel un sefydledig. Nid oes dim achos i Anghydffurfiaeth, er cymmaint a ddywedir yn ei herbyn, gywilydd- io a gostwng ei phen yn Lloegr; oblegid os ymffrostia y genhedlaeth bresennol o Saison yn eu rhyddid, y maent yn benaf yn ddyledus i'r Puritaniaid am dani. Gwawdio a dirmygu ei waredwyr mae y byd drwg hwn wedi arfer wneud, ac a barha i wneud, ac mae yn ofynol i gymmwynaswyr penaf dynoliaeth ddisgwyl am daledigaeth y gwobrwy' y tu draw i'r lien. Ac yr ydym yn sicr fod y tasg o wrthwynebu Pabyddiaeth i ddisgyn ar ys- gwyddau Ymneillduwyr o bob enw. Ychydig wythnosau yn ol, dywedodd Mr Gladstone nad oedd dim eisieu dadgyssylltu Eglwys Loegr a'r Hywodraeth, oblegid ei bod yn parhau i atteb holl ddybenion un sefydledig: .q a dywed prif awdurdodau y Pabyddion yn y wlad hon fod eu gwaith hwy o broselytio Pro- testaniaid yn cael ei gario yn mlaen yn Ilawer mwy llwyddiannus yn Eglwys Loegr, a chan ei gweinidogion hi ei hun, na phe buasai yn cael ei gynnyg ganddynt hwy o'r tu allan iddi. Gelynion gwaethaf Eglwys Loegr ydyw tylwyth ei thy ei hun. Mae presennoldeb un bradychwr mewn amddiffynfa yn fil mwy per- yglus na phe gwersyllai llu i'w herbyn. I Bro- dyr-gau' sy'n gwneud y drwg. Gwaded Colenso ysprydoliaeth y Beibl-dysged Pusey fod y bara a'r gwin yn yr ordinhad o Swper yr Arglwydd yn cael eu troi yn wir gorph Crist -ac nid ofnwn ddim niwed ond i'r dysgedig- ion hyn heresia ar eu cost eu hunain. Yn hytrach na goddef i Brotestaniaid, mewn enw ac er mwyn bara, fradychu Protestaniaeth a dwyn Pabyddiaeth i mewn, ar gost y bobl, ys- garer rhyngddynt a'r gwaddolion, a chyssegrer (yr ydym yn arfer y gair yn bwyllog-ddigon) hwynt at sychu cor sydd Mochno a Theifi, gwisgo llymiaid, porthi newynogiaid, a dysgu anwybodusiaid, ie, eu dysgu mor effeithiol fel na byddo un perygl iddynt gael eu gwneud yn gaethion gwasaidd i offeiriaid Rhufain nac un man arall. Na, na, nid oes dim i ni blanu coed bedw er mwyn cael defnyddiau i'n chwipio. Safed pob credo ar ei gwaelod ei hun, ac yna nid ofnwn ddim. Nid ofn heresiau, fel y cyfryw, sydd arnom, ond ofn y givaddol- ion sydd o'r tu cefn iddynt. Ein hegwyddor I ni ydyw hon-Pwy bynag ag sydd am grefydd, taled am dani o'i boqed ei hun, ac nid o bocedi dynion ereill: a gadewch i ni gael brwydr deg rhwng gwirionedd a chyfeiliornad, ac nid ofn- Airn y canlyniadau. Gadewch i ni gaelgwybod yn gywir pwy ydyw ein cyfeillion, a phwy ein caseion. Mae un gwahaniaeth pwysig rhwng Pab- yddiaeth a phob cyfundrefn arall. Hona hi anffaeledigrwydd, ac felly nid gwiw cynnyg rhesymu a hi: a dyna y rheswn oedd gan yr enwog John Foster dros gyfyngu rhyddid y Pabyddion hyd nes rhoddi fyny yr erthygl hwn yn ei chredo—yr hyn ni wna tra byddo Pabyddiaeth yn gamp-waith tad y celwydd. Y ffurf uchaf a mwyaf beiddgar o uchelgais ydyw dyweyd wi-th y meddwl dynol -I Hyd yma yr ai ac nid yn mhellach.' Mae gormes- wyr erlidgar wedi rhwystro y dynion goreu a fendithiodd ein byd ni a'u prcsenoldeb a'u dylanwad i siarad ac ysgrifenu, ond y mae Tad tirion, mawr di-ugarogyr ysprydiod, wedi, yn amlder anfeidrol ei dosturiaethau, gwneud enaid dyn yn anweledig. Beth dclywed yr henHudibras?— Nature has made man's breast No windores (windows) To publish what he does within doors, Nor what dark secrets there inhabit, Unless his own rash folly blab it.' Gall yr erlidiedig mewn ogfeydd, ar fynydd- oedd, neu yn y difFaethwch feddwl fel y myno, ac nis gall un gelyn dori wires y telegraph sydd yn cyrhaedd o fewn i'r lien.' Wel, ni ddychwelwn at Ardalydd Bute. Nid y bachgenyn un ar hugain oed hwn ydym yn ofni, ond ei dri chan mil punau y flwyddyn, a'i safle cymdeithasol, a'r dylanwad iydd y pethau hyn iddo i effeithio ar y dosparth hyny 0 bobl LIoegr ag sydd yn addolwyr rank and fashion. Mae rhif pobl digon gwrol i farnu teilyngdod pyngciau cyhoeddus ar wahan oddi wrth bersonau yn llawer llai na feddylid. 'A gredodd rhai o'r llywodraethwyr iddo ?' yw hi etto. Dychweledigion goludog mae pob sect yn hoffi, ac y mae mwy o lawenydd am ddych- weliad un cyfoethog na mil ond un o rai tylod- ion; ac y mae felly yn neillduol gyda'r Pab- yddion yn y wlad yma, oblegid math o genadau ydynt, ac yn gorfod byw ar y gyfundraeth wirfoddol. A medrant hwy wneud i'r dych- weledigion cyfoethog hyn dalu yn gampus am y drafferth o'u troi o oleuni i dywylliceh. Caffaeliad dirfawr i unrhyw enwad ydyw gwr yn werth tri chan mil o bunau'r flwyddyn. Nid oes dim mwy o ofn Ardalydd Bute arnom fel Protestariiaid, nag sydd o ofn Will Ellis ar yr Wyddfa, ond y pres-y pres sydd arnom ei ofn. Polyglott yw hwnw; ac y mae bol a chefn gan bob dyn a dynes. Mae gan Eglwys Rufain ei chynllun gyda golwg ar Loegr. Golyga y bydd y wlad yn eiddo iddi os llwydda i gael y mawrion goludog a'r offeiriaid yn Eglwys Loegr o'i phlaid,—yna gobeithia y geill trwy ddylanwad y rhai hyn, bob yn dipyn, ddychwelyd i'r Senedd Babyddion, ac os byth y ceir mwyafrif o'r rheiny yno, ffarwel ryddid a goleuni. A ydyw hyn yli bossibl ? Nac ydyw, ni obeithiwn, ond mae yn ofynol i ni fod yn effro, a gwneud ein goreu i oleuo y bobl, fel na oddiwedder hwynt gan elynion, ac nad ydynt byth yn cysgu heb fod un llygad yn agored. At eich gwaith, bregethwyr anwyl, er i chwi gael eich rhegu yn frwmstanaidd yn ystod yr etholiad diweddaf-at eich gwaith, chwi ddisgynyddion gwyr y I prif-ffyrdd a'r caeau,' pan na chaent bregethu yn yr hen eg- lwysi ag yr oedd eu dirfawr eisiau ynddynt- at eich gwaith, oblegid fe fydd mawr angen am danoch yn fuan i amgylchu arch y dystiol- aeth a'i diogelu rhag y gelyn-at eich gwaith —Gloewch eich harfau: dysgwch eu harfer; ac yn mlaen a chwi fel llu banerog yn erbyn cestyll anghrist, gan, yn enw eich Cadben, eu gwneud yn gydwastad a'r llawr. At eich gwaith, athrawon yr ysgol Sabbothol. Chwiliwch yr Ysgrythyrau, a dysgwch eich dosparth i wneud yr un peth; hyfforddwch hwynt yn ffyrdd dysgedigaeth Ysgrythyrol fel yr arfoger hwynt yn erbyn pob twyll, gau grefydd, a gau phil- osophi.
CYFARFOD CHWARTEROL UNDEB…
CYFARFOD CHWARTEROL UNDEB DEHEUOL MORGANWG. Cynnaliwyd y cyfarfod uchod, Ionawr 4ydd a'r 5ed, yn Glandwr, Ffynon Taf. Y gynnadledd am 2 y dydd cyntaf. Wedi neillduo y Parch. J. Evans, Maendy, i'r gadair, dechreuwyd drwy weddi gan y Parch. J. Davies, Caerdydd, a phenderfynwyd yn l unfrydol, 1. Fod y Cyfarfod Chwarterol nesaf i fod yn Nurston, yn gydamserol ag agoriad y capel newydd hardd yn y He. 2. Fod y gylchres a dynwyd allan gan y Parchn. J. Thomas, Carmel; J. M. Evans, a J. Davies, Caer- dydd, i reoleiddio ymweliad y Cwrdd Cwarter a'r eglwysi yn cael ei chymeradwyo. 3. Fod y Parch. W. J. Morris, Pontypridd, a'r Parch. J. Jones, Pentyrch, i bregethu ar y pynciau yn y cyfarfod nesaf,—y blaenaf ar y cwestiwn, Beth yw gwir bregethu Crist? A'r ail ar yr Alwad uchel o gadw dyledswydd deuluaidd i fyny. 4. Fod y Parch. J. B. Jones, B.A., Penybont, yn cael ei neillduo gyda chymeradwyaeth neillduol i fod yn oruchwyliwr y Gymdeithas Genadol yn y Cyf- undeb. 5. Fod y Gynnadledd yn cydymdeimlo ag ym- drech y Parch. J. Davies, Caerdydd, i leihau y ddyled sydd ar ei gapel newydd prydferth, ac yn ei roesawu i ofyn help unrhyw eglwys yn y Cyfundeb y barno ef yn ddoeth. Pregethwyd y noson gyntaf gan Mr Morris Pon- typridd, a Mr Jones, Penybont. Am 10 drannoeth, gan Mr Davies, Caerdydd, a Mr Morgans, Bethesda. Am 2, gan Mr Probert, Bodringallt, a Mr Evans, Maendy. Am 6, gan Mr Davies, Llantrisant, a Mr James, Llansantffraid. Yr oedd hefyd yn bresenol, Mr Jones, Pentyrch; Mr Davies, Taihirion; Mr Griffiths, Glantaf, a Mr George, Grange Town, Caerdydd. Teimlid yn ofidus oherwydd anhwyldeb dau frawd anwyl yn y gymydogaeth, ac hyderid yr adferid hwy yn fuan i'w cyflawn iechyd a defnydd- ioldeb. Bu. Mr Davies a'i eglwys yn hynod o roes- awgar i'r cenadau, ac yr oedd arwyddion dymunol yn cydfyned a'r holl foddion. Caerdydd. J. DAVIES.
CYFARFOD CHWARTEROL MALDWYN.
CYFARFOD CHWARTEROL MALDWYN. Cynhaliwyd y cyfarfod hwn y tro diweddaf yn y Drefnewydd, ar y dydd olaf o'r fiwyddyn o'r blaen, a'r dydd cyntaf o'r flwyddyn hon. Cafwyd cyn- hadledd tra C dymunol am ddau o'r gloch y dydd cyntaf, pryd yr oedd y gweinidogion canlynol wedi dyfod yn nghyd:-Parchn. R. Jones, Llanidloes H. Morgans, Samah; J. Jones, Machynlleth D.M. Jenkins, Drefnewydd O. Evans, Llanbrynmair; R. Roberts, Llanfair; J. R. Roberts, Aberhosan; J. Farr, Croesoswallt; H. James, Llansantffraid; S. Edwards, Machynlleth; R. Ellis, Carno; D. Row- lands, B.A., Trallwm; J. Davies, Llanwnog D. Evans, Penarth; R. O. Evans, Glynhafren T. Jones, diweddar o Middlesborough; J. Morris, Llan- rhaiadr. Yr oedd y diaooniaid canlynol hefyd yn y gynhadledd:—Meistri C. R. Jones, Llanfyllin; J. Gwynne; T. Jones, Neuaddfraith; E. Cadwaladr; a W. Parry. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. R. Jones, Llanidloes, llywydd y Cyfundeb am y flwyddyn, a phasiwyd y penderfyniadau canlynol:— v 1. Fod y Cyfarfod nesaf i gael ei gynnal yn y Dderwenlas. Yr amser i'w bennodi eto. 2, Fod y Parch. Owen Evans, Llanbrynmair, i bregethu yn y cyfarfod nesaf ar Gospedigaeth yr Annuwiol yn y Byd a Ddaw.' 3. Fod y Parch. D. M. Jenkins, Drefnewydd, i bregethu yn y cyfarfod nesaf ar y Darllen gwasan- aethgar i grefydd.' 4. Llawenhai y gynhadledd wrth ddeall fod yr eglwys yn y Berwydd yn bwriadu ailadeiladu a hel- aethu eu haddoldy; a hyderai y Cyfarfod y bydd llawer o garedigion y Gwaredwr o'r tu aHan i gylch y gymmydogaeth, yn barod i estyn cynnorthwy siriol i'r cyfeillion yno i gyflawni y gorchwyl can- moladwy hwn. 5. Gan fod Mr. C. R. Jones, wedi helaethu cryn. lawer ar y papur a ddarllenwyd ganddo yn Mheny- bont, ar 'Y Cyfarfod Chwarterol,' darllenodd ef drachefn yn y Drefnewydd, ac ymddiriedwyd y papur i bwyllgor bychan, i gael ei argraffu a'i gy- hoeddi ganddynt, yn y dull a farnont oreu, fel y caffo yr eglwysi gyfleustra i weled ac ystyried v cynllun yn ol pa un y bwriedir dwyn y Cyfarfod Chwarterol yn mlaen yn ein mysg rhagllaw. Buwyd yn ymddiddan ac yn ymgynghori vn nghylch amryw bethau eraill, perthynol i ni fel en- wad yn y sir a hyfryd iawn oedd gweled pawb yn amlygu y fath barodrwydd i gydweithredu i geisio dyrchafu achos y Gwaredwr yn ein plith. Dechreuwyd yr oedfa, y noson gyntaf, gan y Parch. H. James, Llansantffraid, a phregethwyd gan y Parchn. H. Morgans, Samah a D. Rowlands, M.A., (T.C.), Bangor. Bore dranoeth, am ddeg, dechreuodd y Parch. R. Ellis, Camo, trwy ddarllen a gweddio, a phregeth- odd y Parchn. J. Jones, Machynlleth, ar y pwnc a rorldasid iddo, sef Ysprydoliaeth yr Ysgrythyrau a J. Farr, Croesoswallt. Am ddau o'r gloch, dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio, gan y Parch. D. Evans, Penarth, a phre- gethodd y Parchn. J. Morris, Llanrhaiadr, ar y pwnc a bennodasid iddo yntau, sef, Y pwys i wrandawyr yr efengyl wneud proffes gyhoeddus o Grist;' a D. Rowlands, B. A-, Trallwm, (yn Saesneg). Am chwech, darllenwyd a gweddiwyd, gan y Parch. T. Jones, diweddar o Middlesborough, a phregethodd y Parchn. 0. Evans, Llanbrynmair; a S. Edwards, Machynlleth. Yr oedd-gwenau yr Arglwydd yn amlwg ar y Cyfarfod drwyddo, a theimlai pawb, gan hyny, ei fod yn gyfarfod nodedig o dda. Dangosodd y cyf- eillion yn y lie lawer o garedigrwydd, mewn lletya a chroesawu y dieithriaid. Hyderwn fod y Cyfar- fod wedi bod yn lies a bendith i'r eglwys a'r gyn- nulleidfa. D. EVANS, Penarth. O. EVANS, Llanbrynmair, Yegrifenyddion,
BETH ETTO?
BETH ETTO? Ni a wyddom beth a fu, pa beth a wnaed; y e-westiwn bellach ydyw Beth a fydd-beth a tyneir t Fe fu, ac fe wnaed peth mawr yn ^ghymru yn yr etholiad diweddaf,-do, fe ^&aed peth mwy ynddi hi, nag a wnaed mewn 1111 gyfran arall o'r deyrnas gyfunol. Ymladd- ^yd brwydrau calettach, ac ennillwyd buddug- oliaêthau enwocach dros achos cyfiawnder a hYddid yn y Dywysogaeth, nag a ennillwyd Y11 un man. Rhoddwyd yspryd newydd yn, a gwedd newydd ar ei chynrhychiolaeth Senedd- o, amgen i ddim a fu ynddi nac arni erioed 9 r blaen. Yr hen bethau a aethant heibio; a aethpwyd pob peth, yn mron, o'r newydd.' :Pn ddigwyddo i Gymro fyned o'i wlad i'r brlf ddinas, a thalu ymweliad a'r Ty y Oyff- redin, ni wel mwyach achos i ofidio a gwrido fel gynt, wrth daflu golwg dros Gynrhychiol- ei wlad a'i genedl yn y Ty. Gwel seddau Illaws o'r rhai a gam-gynrhychiolent syniadau Y bob! bob amser, wedi eu trosglwyddo i'r ochr arall i'r Ty, ac yn cael eu llenwi gan Dynion dewisedig y genedl—y rhai a wir gynrhychiolant ei hegwyddorion a'i syniadau, ,l .^ai hyny hefyd yn wyr o Waed Cymreig, lawn tad oil; ac yn rhai galluog hefyd i eu yn gystal a phleidleisio tros eu heg- wyddorion. Draw, accw, yn nghanol y rheng ddeheulaw G-orsedd y Llefarydd, efe a gen- %dd y Dafydd a orchfygodd y Goliath Toryaidd Yn Sir Feii-ionydd, yr hwn a fuasai yn gwarad- ^yddo y sir hono am lawer o flynyddoedd. 1(A bachgen ieuangc 'gwridgoch a theg yr yw y Dafydd accw yn awr, ond patriarch oedran, dan goron anrhydeddus pen- wydni; y mae y llygaid sydd yn tremio dan Yr aeliau brithion accw yn dynodi cyfiawnder Qgraffder a synwyr, dealltwriaeth a tarn, a11a ef o had yr hen Ymneillduwyr; yr oedd 61 dad, D. Williams, Ysw., o Saethon, Lleyn, galluog mewn cynghor,-un o brif ddyn- yr Annibynwyr yn Ngogledd Cymru yn ei ^d; a chydoeswr a chyfaill i'r bendefiges ^dderchog hono, Mrs Edwards, o Nanhoron-— ai^ yn. Seion, a noddwraig alluog a thyner lWYSi gweiniaid yr enwad hwnw yn Sir aemarfon tra fu hi byw. jj ^ei,llaw hen wron Meirionydd, efe a wel wr a^er ieuangach, yn ngwedd a llygad yr hwn Y cydbelydra synwyr, hynawsedd, a hawdd- Rarwch: y gwr y mynodd Mon ei anrhydeddu Y ei ethol i'w chynrhychioli yn lie y bar- o Baron Hill, yr hwn a roddasai ei le i o'i ddewisiad ei hun. Yn awyr Mon y ganWyd ac y magwyd y gwr hawddgarol i-ac y mae hi yn falch 0 hono, a da y hi fod. Ymneillduwr trwyadl a goleuedig efe, o blith y Methodistiaid Calfinaidd, a » ra ennilla sylw a dylanwad yn y Ty, os ca ^^yd ac iechyd. gyfagos iddo yntau, eistedda milwr, o riddyn Cymreig anrhydeddus; a rhydd- yo.'wyj. 0 genhedlaeth i genhedlaeth. Bu f ? gwr accw, yr hwn oedd gadfridog yn y yn ymladd brwydr etholiadol ag Arg- ydd Palmerston unwaith, a gorchfygodd ef. ^tau, y mab, yn gadben yn y fyddin, neu S6S —nis gwyddom yn awr pa un. Pan oedd neb a deimlai ar ei galon anturio °s°d ar gastell cadarn y gelyn yn Sir Gaer- ht on, yr hwn er's llawer o flynyddau oedd ^eymasu yno, gan wneud a fynai ei hun a ^y^rhychiolaeth y sir, a'r bwrdeisdrefi hefyd oed Wlr, am hir amser, gan gwbl gredu nad d lieb byth a feiddiasai godi na llaw na llais ll el erbyn. Daeth y cadben dewr accw *°dd' cynhullodd ei gatrodau yn nghyd, rhuth- ar y castell, ac wedi brwydr dost, ennill- 8c, a dygodd o law y cawr ei ysglyfaeth j. y cyflawnodd brif orchestgamp etholiadol ^VrffllaS' mae ^ei1 gynrhychi°lydd ffydd- bwrdeisdrefi Arfon yn ei hen le etto. 0corwynt yr etholiad luaws mawr o'r ae^0(^au ymaith, a'u lie nid edwyn ddim o 11 ^wy. Daliodd y gwynt yn drwm yntan, 0nd safodd ei dir. achadwoddei aed dano. 11)36 gwedd cynrhychiolaeth Sir Ddinbych "^edi cyfnewid cryn lawer, fel y gwel eUrYchydd hi o'i flaen yn y Ty. Syrthiodd y sir hono i dipyn o amryfusedd; canys wrth geisio troi un gwas allan o'u gwasanaeth Z5 i wneud lie i'w well, beth a wnaethant ond troi y gwas arall allan-gwas go dda hefyd; a chadw y gwas drwg a diog i mewn. Y mae y gwas newydd yn debyg, yn ol pob argoelion, o droi allan yn un da a ifyddlon iawn—lawer yn fwy galluog at waith, na'r un a gollodd ei Ie. Gwnaethant yn dda cyn belled a hyny; ond gwnaethent yn llawer iawn gwell pe troisent yr hen oruchwyliwr anghyfiawn allan, ac nid y llall, i wneud He i'r newydd. I wyr Gwrexham, a'r Cefn Mawr a'r cyffiniau, y priodolir yr aflwydd hwn. Gwnaeth bwrdeis- drefi y sir eu rhan yn wych; fel y mae gan Ddinbych ddau wr ieuangc talentog a galluog, a gwir ryddfrydig eu hyspryd a'u hegwyddor- ion, i'w chynrhychioli yn y Senedd. Os sylwa yr edrychydd yn y Ty, ar gyflwr cynrhychiolaeth Sir Fflint, fe wel ei bod hi yn aros yr un. Yr oedd tawelwch mawr yn teyrnasu yn y sir hon, pan oedd tymhestlwynt yr etholiadau yn ysgubo pobpeth o'i flaen yn mhob cwr arall o'r deyrnas. Y mae pwngc y gynrhychiolaeth wedi ei hen benderfynu yn y sir hono; ac ni feiddia un Tori gynnyg aflon- yddu ar ei heddwch. Troed y sylwedydd ei wyneh tua'r dehau etto,—Pwy yw y gwr crwn, cryno, cydnerthol accw ? Ymddengys fod llond ei ben o synwyr, a Ilond ei groen o fywiogrwydd ac yni. Wel, dewis ddyn gwyr Aberteifi yw hwnaccw— Ymneillduwr, a Bedyddiwr; yr hwn a yni- laddodd fel teigr am rai misoedd, yn erbyn holl rym boneddwyr, a chrachfoneddwyr, a chrachfoneddesau, a'r holl dylwyth o offeiriaid o bob urdd ae Acb, hil ac eppil, aca'u gorch- fygodd yn deg yn y diwedd. Edrych etto, dacw eisteddle newydd a baro- todd y Reform Bill y llynedd i gynrhychiolydd arall i wyr Merthyr ac Aberdar; a phwy yw y gwr y mynai y gwyr hyny ei anrhydeddu drwy ei ethol a'i anfon i'w llenwi ? Dacw fe, gwr canol oed, byr, cadarn, lied benfoel. Gwnaethant iddo yr anrhydedd o'i ethol gyda mwyafrif lluosoccach, nag a gafodd un aelod arall yn y Ty hwn. Ymneillduwr, ac Anni- bynwr,—mewn gair, Henry Richard ydyw, ac ni raid dyweyd ychwaneg, canys y mae'r enw Henry Richard yn adnabyddus, yn enwog ac anwyl gan ei genedl oil; ac yn adnabyddus ac enwog yn Lloegr, ac yn Pfraingc, a Germany hefyd. Gwnaeth Siroeddd Caerfyrddin a Mynwy hwythau eu rhan yn dda. Am Sir Forganwg, ni wiw i Dori un amser ddyfod yn agos i'w ehyffiniau hi. Dyna fu, dyna a wnaed, ac fe wnaed yn dda iawn,-ond Beth etto ? Beth a wneir ? Rhaid i ni adael y cwestiynau hyn hyd dro arall. Hynyna y tro hwn.