Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
20 erthygl ar y dudalen hon
---------.--.--_..."-"._--_.…
LLYTHYB LERPWL. Byddai Liverpool a'r Cylcheedd' yn ymddangos yn rheolaidd iawn yn y TYST er's tro yn ol. Nis gwn beth yn y byd a barodd yr ataliad. Yn sicr y mae Lerpwl yn lie digon pwysig i gael colofn o'r TYST bob wythnos; ac os nad oesneb arall a wna, yr wyf fi yn foddlawn, os caniata y Golygwyr, i'w hys- grifenu. Ni bydd nab ondmyfi yn gyfrifol am ddim a ysgrifenaf, a gofalaf finau am heidio ysgrifenu dim na allaf sofyll drosto. Y Sabboth diweddaf, bu CYLCIIWYL FLYNYDDOL Y BEDYDDWYR yn nghapel Everton Village. Pregethwyd no" Sad- wrn gan Dr. Davies, Athraw Coleg Hwlffordd; a chafwyd pregetli ganddo deilwng o Ddootor. Synwn yn fawr ei glywed yn pregcthu Cy.nraeg mor rhag- orol. Pregethwyd y Sabboth trwy y dydd gan y Parchedigion R. Hughes, Maesteg; R. Lumley, a Dr. W. Rees. Dyma y tro cyntaf i Mr Hughes, Maesteg, fod yn y dref; ond yr wyf yn sicr nad hwn fydd y diweddaf, os gall y cyfeillion lwyddo i w gael. Pregethodd yn rhagorol, nes swyno yr holl gynull- eidfa. Nid rhaid i Mr Lumley a Dr. Rees wrth gan- moliaeth. Maent hwy yn ddigon adnabyddus ac am y gwyddai cyfeillion Everton Village eu bod hwy yn boblogaidd y ceisiwyd ganddynfc bregethu. Brawdol iawn yclyw gweled gwahanol enwadau yn helpu eu gilydd. Nos Fawrth, cynhaliasant eu gwyl de, ac eistedd- odd tuag 1032 wrth y byrddau, o bedwar hyd haner awr wedi chwech. Ar ol te, cafwyd cyfarfod cy- hoeddus yn y capel. Cymerwyd y gadair gan J. J. Stitt, Ysw., yr hwn a draddododd araebh fywiog ac anogaethol wrth agor y cyfarfod. Rhoddodd y Parch. A. J. Parry adroddiad o draul adedaeth y capel, y swm a gasglwyd, a'r ddyled sydd yn aros. Areithiodd y Parchedigion J. Thomas, James Owen, Soho Street; ac R. Hughes, Maesteg. Nis gallaf yma roddi sylwedd yr areithiau ond yr oeddynt oil yn bwrpasol iawn i'r amgylchiad. Cynhygiwyd a chefnogwyd diolchgarwch i'r boneddigesau, i'r ar- eithwyr, ac i'r Cadeirydd gan y Parchedigion A. J. Parry, J. Williams, Athol Street; D. Howells. R. Evans, a B. Thomas. Rhoddwyd yr holl ddefnydd- iau at y te yn rhad gan foneddigesau perthynol i'r eglwys, fel y gwnaed mwy na lOOp. o elw rhwng y Te Party a chasgliadau y Sabboth. Da iawn, onide ? Deng mlynedd o weithio dyfal, a bydd y 2,700p. dyled sydd yn aros wedi eu llwyr ddileu. Mae gan Mr Parry a'i bobl galon i weithio. Bwriada Mr W. Rathbone, A.S., anerch ei ethol- wyr yn Hengler's Circus, Newington, nos Iau, yr lleg o'r mis hwn. Diwrnod mawr oedd yma ddydd Llun. Tachwedd laf bob amser yw y diwrnod i ethol AELODAU Y CYNGOR TREFOL. Rhaid i mi ddyweyd mai hen dref Doriaidd _ydyw Lerpwl yma. Hwy sydd yn cario y cwbl o u blaen. Afae ganddynt ddau aelod yn y senedd, as y niaen yn fwyafrif yn y Cyngor Trefol. Ellillasarit (IclwY eisteddle ddydd Llun diweddaf. Enillodd i Houghton (Tori) yn Rodney Ward ar Mr Gair, yr hen aelod Rhyddfrydol; ac enillodd Mr Hug es (Tori) ar Mr Prange (Rhyddfrydwr) yn iea Q-eorge "Ward. Y cynyg anheilyngaf o ei o y Toriaid oedd ceisio troi allan Mr Bowrmo, a Ifelly, a'n cydwladwr gweithgar Mr W. Willi-,inis. Tri o ddynion nad oes eu rhagorach am wneud gwaith yn y Cyngor. Ond cariodd y tii y dydcl; ac yr oedd gan Mr "Williams fwyafrif o yn agos i t Bravo y Cymro. Safodd y Gwyddelod feldur i Drwg iawn genyf mai yn aflwyddianus y ll ein cydwladwr Mr R. 0. Evans yn Everton. Dyma y Ward fwyaf yn y dref. Mae 11,000 o bleidleiswyr, a miloedd o honynt yn Gymru, a llawer iawn o hon- yut yn Fethodistiaid ac eto collodd Mr Evans, er ei tod yn un o'r dynion goreu yn y dref a allesid gael i tyned i'r Cyngor-yn rhyddfrydwr i'r bacc one y Gymro trwyadl-ac yn flaenor i'r Methodistiaia yn Cranmer Street. AcetopleidleisioddrhaiorMeth. Odistiaid yn ei erbyn, a llawer yn ychwaneg na bu ya. werth ganddynt fyned o'u tai i r Polling oo Meidleisio drosto. Rhag cywilyddiddynt. Uu o honynt; ac yr oedd y fath gynddared i w we yn ei lygaid glas a'i wyneb garw, fel y ^8m I ofyn ai y gwr drwg mewn cnawd ydoedd. Mae ein. Cyngor Trefol yn myned yn isel a diraddiol-y fELril gwrw sydd yn rhoddi mynedfa iddo gan amlaf. 'f1' oedd y meddwdod oedd yn mysg y Toriaid yn Anne's Ward yn warth i wlad G-ristionogo y Wedai Mr Gair yn groyw mai llwgrwobrwyaetH a b.wrw a'i taflodd ef o Rodney Ward, a daliai yn ei law (locyn ewrw er prawf o'r hyri a ddyweclai. Y liae y Cyngor wedi myned yn hollol u reolaf-,tll darllawyddioll a thafarnwyr; a dywedir niai ■ o Percheneg yr holl dafarnau yn y dref, sy c JJ: taer y flwyddyn nesaf. Mae Lerpwl yma wedi ^yned yn gors, yn hen siglen_ hwdr dr\\} ,T.fl °4dd merched lawer yn pleidleisio y ^10 Y.n' yn meddwl fod achos rhyddid yn emll dim di vvy hyny. Yr oeddwn yn gweled Mr Wlntley yn troi o a>Hg^lch y merched yno, yn siglo dwylaw, ac yn edrych yn serchog; ac yr oedd cael sirioldeb folly gan foneddwr fel Mr Whitley yn dotio arnbeii i hen go wan. Yn wir, y mae Mr Whitley we l Sisgyn lawer o raddau yn fy meddwl ar ol uyclc I'lun diweddaf. Nid oedd Mr Pearson, yr ymgeis- Md yr oedd t i yn gadeirydd iddo, ar y goreu jn ^erth gwneud llawer drosto. Hen Annibynwr ar o ^vddo vn v byd yn troi vn Eglwyswr. Mae wedi W yn y"Cyngor am dair blynedd, ac un o r aolodau tltlaf yno ydyw ac y mae hyny yn gryn cldyweyd e y mae cynifer o rai sal. Ac eto, dyma y dyn yr Mh Mr Whitley yn Gadeirydd iddo ac antonocia {ythyrau personol at yr etholwyr i erfyn arnvn ^eidleisio dros Mr Pearson fel ffafr iddo ef. I r oecld ol ac yn mlaen yn y dafarn, ac yn gweled i- fMdiad a wneid ar y rhai a ddygid i fyny i ,6isio. Ac nid hyny yn unig, ond dygodd gan.id\ s ^laeth yn erbyn Mr R. O. Evans. Dywcdai y ,.Ynai Mr Evans werthu yr hen Workhouse am to,ooop., ac adeiladu un nowydd gwerth 40,000p., mewn gwirionedd yr oedd y Workhouse newydd v^di ei adeiladu cyn fod Mr Evans yn aelod o r ,^rdd. Nid oedd y cwbl yn ddim ond dyfais 1 greu ^gfarn. Ni buasem yn synu at hyn mewn llawc r ddynion; ond disgwyliasem fod Mr Whitley uwtii y fath beth. OndymaeToriaethyupylusyu- Y^au a theimladau y dynion goreu. Dylasai Mr ^vans ddyfod allan yn gynt. Yr oedd yn ddy<ia ■[.Mwrn pan y gwybum i gyntaf fod etholiad I fod. yn ofynol cael amscr maith i barotoi mewn ^ard mor fawr. Ond y mae yn gy*ur i'r blaid yddfrydig, er colli, eu bod wedi dwyn eu hethol- J^au yn mlaen yn gwbl ar waha* a thafarnnu agos w, Inhob Ward, ac Ltb fwystfdeiddio y bobl, fel y y Teriaid ac y mae eu hegwyddorion yn sicr o Miagoliaeth yn y pen draw. AB OSVAIN.
I I I IYSTRAD RHONDDA.
YSTRAD RHONDDA. Dydd Mawrth, Hydrof 26ain, cafwyd yr anrhyd- edd o weled yr Ardalydd Bute yn myned trwy y lie hwn ;i fyny tua -,Threherbert. Diben ei ymweliad y tro hwn yn fwyaf neillduol ydoedd cael gweled yr Eglwys hardd a adeiladodd ychydig amser yn ol, ac yn awr wedi cael ei goleuo a gas mown tri chant a thri ugaia o wahanol leoedd yn yr adeilad ac y mae y gas meter yn ddigon mawr i roddi saitli. ugain o oleuadau yn ychwanegol; a thebyg nad oes dim un adeilad yn y sir, o Abertawe i Gaerdydd, a chymaint o oleuni ynddo, a'r un hwn yn Treherbert. Gresyn onide ei fod yntau ei hun yn byw mown ty- wyllwoh Pabyddol. Wedi aros oddeutu pedair awr yn Treherbert, dychwelodd yn ol mewn tren arbenig iddo ei hun a'i weision i Gaerdydd. :> To.N.-Cynhaliocicl y Methodistiaid eu cyfarfod blynyddol yn y lie hwn Hydref 24ain a'r 25ain, pryd y pregethwyd g*an y Parchn. J. Davies, Llundain E. Davies, Rhymney D. Jenkins, Babell; E. Pugh, Treorkey. Cafwyd pregethau nerthol a g-rymus yn eglurhad yr ysbryd yn mhob cyfarfod. PF,NTRE.-NO'A. lau, Hydref 28ain, cynhaliwyd cyf- arfod adrodd a chanu yn y lle hwn, sef Darlleniadau Ceiniog, fel y gelwir of. YSGOL Y Nos.—Mae hon hefyd wedi ail ddechreu am y tymor hwn yn y Peritre, Bodringallt, a'r Ton. —Ab Ynys Davies. 4
ABERTAWE A'R CYLCHOEDD.
ABERTAWE A'R CYLCHOEDD. YSTALYPEBA.—Cynhaliwyd cyfarfod urddiad Mr. Joseph Johns, o Goleg Aberhonddu, yn weinidog i'r o-ynulleidfa Annibynol Seisnig Ystalyfera, dydd Iau diweddaf, pryd y gwasanaethodd y boneddigion canlynol: am haner awr wedi dau, dechreuodd y Parch. Lloyd, Abertawe, drwy ddarllea a gweddio, a phregethodd y Parch. W. Jones, o'r un lie. Wedi hyny, holodd v Parch. T. Thomas, Glandwr, cyn- weinidog Mr Johns, y gwoinidog ieuanc, dyrchaf- wyd yr urddweddi gan Dr. Rees, Abertawe. Y siars i'r gweinidog gan J. JVtorris, A.berhonddu, ac i"r Eglwys ganE. Griffiths, Abertawe. Yn yr hwyr, pregethwyd gan y Parch. B. Williams, Canaan, Abertawe. Bu Bazaar gan gynulleidfa Capel Newydd, Wal- ters Road, dydd Iau diweddaf, pa un a drodd allan yn dra llwyddianus, ac y cawd ceiniog gryno i helpu clirio'r ddyled. Pan oedd Abertawe yn dref fechan a chydmarol dinod, ryw 50 mlynedd yn ol, neu ychydig rbagor, adeiladwyd Infirmary fawr y pryd hwnw, ond bechan erbyn hyn, ar lan y mor, ac yn swn ei donau. Mae'r gymydogaeth hono, ynawr, yn uno'rmanau mwyaf ei drafnidaeth yn y dref. Mae yn ymyl y Dock ddwy reilffordd yn pasio heibio eiffront, fel oedd y y lie dipyn yn anfanteisiol i gleifion, gyda ei fod yn fach. Yn Medi 1864 hysbyswyd bod eisiau plans at Infirmary newydd yn y lie, pwrcaswyd dwy erw a haner o dir yn y rhan fwyaf fashionable o'r dref, a dewiswyd cynlluniau Mr Graham, Llundain, yr hwn gynwysai le i 100 o gleifion i fyw yn y sefydliad, heblaw cyfleusderau i dderbyn cleifiono dan driniaeth feddygol, a lletya allan. Rhoddwyd y sylfaen i lawr Mawrth 1867, ac agorwyd hi dydd Mercher diweddaf, er nad oes ond un haner o honi wedi ei gorphen. Mae y lie yma yn frwd gwyllt yn nghylch ethol- iad aelodau y Town Council. Mae y frwydr wedi dechreu yn y Lower Ward er's wythnos, bu cyfar- fodydd brwd ynddi mewn amryw leoedd, mae pump ysgrifenydd am dair seat. Ymddangosai pethau yn yr Upper Ward fel pe buasai yr hen aelodau i gael meddianu eu heisteddleoedd heb un gwrthwynebiad, ond boreu dydd Mercher, dyma anerchiad allan yn y papurau y boreu, a chanvasio gwyllt wedi'n,- pwyllgorau yn cael eu cynal er hyrwyddo interest eu gwahanol gyfeillion. Mae dylanwad rhai yn inter- ested yn y fasnachmewn pethau meddwol, yn myned ar gynydd yn y dref hon. Y mae tafarnwyr yn ymgeiswyr a rhai yn cael eu hethol bob tro, mae yn hen bryd bellach i bleidwyr rhinwedd a sobrwydd i ymgodi uwchlaw teimladau o gyfeillgarwch, a rhyw petty squabbles i bleidio personau na fydd eu cysyllt- iadau masnachol yn eu dallu i'r hyn sydd yn un o brif achosion tlodi a chaledi y dosbarth gweithiol, ac yn rhoddi cymaint o waith i'r Police force, ar ba un maent hwy yn feistriaid, a thrwy hyny beri iddynt fod dipyn yn dynerach na ddylent fod wrth droseddwyr y cyfreithiau sydd yn rheolau y fasnach yn y pethau meddwol. Bu cyfarfod sefydliad y Parch. J. Jenkins, yn nghapel Seion, Abrdare, nos Sadwrn a dydd Sul. Bu W. Jenkins, Pentre-estyll, brawd y boneddwr uchod, yn traddodi darlith ar y 'Sabboth,' yn Libanns, nos Sadwrn.
LLANARMON YN IAL.
LLANARMON YN IAL. CYFARFOD YMADAWOL Y PARCH. LEWIS WILLIAMS. Yn gymaint a bod Mr. Williams wedi derbyn galwad oidiwrth gyfeillion y Bont-newydd a Saron o-er Caernarvon, ac yn bwriadu dechreu ar ei wein- fdogaeth yno y Sabboth cyntaf yn Tachwedd; penderfynodd y cyfeillion perthynol i'r tair eglwys oedd dan ei ofal yn ei gylch blaenorol, gynal cyfarfod cyhoeddusyn Philadelphia, nos Iau Hyd. 28, i'r diben i roddi cyfleusdra iddynt ddatganu eu bodd- lonrwydd yn ei serchawgrwydd tuag at Mr. Wil- liams fel un oedd wedi llafurio yn eu mysg gyda chymeradwyaeth neillduol, a graddau o lwyddiant; yn oystal ag i wneud adroddiad o'u dymuniadau da iddo ef a'i briod yn ei gylch newydd. Ymgasglodd tyrfa luosog ynghyd ar yr achlysur; ac heblaw cyfeillion y tair cynulleidfa, yr oedd yn bresenol dri o r o-weinidogion ^jyinydogaethol, sef y Parchn. S. Evans Llandegla, J. Roberts Brymbo, a J. M. Thomas Wyddgrug, Wedi l Mr. Thomas ddarllen cyfran briodol o'r ysgrythyr a gweddio galwyd ar Mr Evans ilywydduy cyfarfod, ac wedi iddo ddatganu ei o-yfrifiad uchel o Mr. Williams fel dyn, fel crist- ionac fel pregethwr a gweinidog, a'i alar wrth golli brawd morfyddlon, aco gymeriadmor ddiargyhoedd or oyfundeb; darllenodd dri o lythyrau yn gyntaf oddiwrth gynhadledd y cyfundeb yma at gyfundeb Caernarfon, yn cynwys y gymeradwyaeth fwyaf unfrydol i Mr. Williams, yr ail oddiwrth y Parch. J. Thomas Wern, yn datganu ei ofid wrth golli un o gymeriad Mr. Williams o'r cylch ac yn dymuno iddo lwyddiant yn ei gylch newydd, cynhwys- ai y llythyr hwn hefyd lawer o gynghorion iachusol i'r eglwysi gyda golwg ar gynhaliaeth gweinidog yn deilwng o'r swydd, y irydydd oddiwrth yr 0 hybarch frawd y Parch E. Evans Llangollen, yr hwn a dystiai ei fod yn teimlo interest arbenig yn Mr. Williams oherwydd ei fod wedi gweithredu ar dair o achlysyron pwysicaf ei fywyd sef ei fedyddiad ei neillduad i waith y weinidogaeth a'i briodas, lletya syniadau uchel am ei gymeriad crefyddol, a'i gymwysderau gweinidogaethol. Yn 2-alwvd ar dri o swyddogion y gwahanol eglwysi, i gynrychioli eu teimladau tuag at Mr. Williams yr hyn a wnaethant gyda graddau o enneiniad. Darllenodd Mr. Nuttall bennillion anerchiado1 i Mr. a Mrs. Williams.. Anerchwyd y cyfarfod gan Mr. Parry (T. C.), tystiai ei fod ef (Mr Parry) yn cyfranogi yn helaeth o'r un teimlad ar lluaws cyfeillion oeddynt yn bresenol ar yr achlysur o ymadawiad Mr. Williams, gallai sicrhau ei fod yn gymeradwy iawn ganddo ef ai frodyr; a gwerthfawrogent ei gymorth a'i gyd- weithrediad ymhob achos da bob amser, canmolai ei ysbryd rhydd ac anmhleidiol ai ddieithrwch hollol i i Iroselitiaeth eawaJol, yr hyn hefyd a ffieiddiai yntau, pa un bynnag ai yn mlxlith y Methodistiaid, neu rhyw enwad arall. Yr adeg yma ar amser y cyfarfod, rhoddwyd ar ddeall i ni fod cyfeillion Mr. Williams wedi casglu swm o arian i wneud anrheg iddo, fel tystiolaeth fwy sylweidol o'u parch tuag atto nag a allai geiriau wneud. Galwyd ar un o swyddygion yr eglwys yn mlaen i gyflwyno y pwrs, yr hyn a. wnaeth yn ddoniol iawn. Yna galwycl ar Mr. Williams, i atteb i'r annerehiad a'r cyflwyniad, yr hyn a wnaeth mewn araetli fer, deimladwy, a phriodol iawn i'r amgylchiad. Diolchai Mr. Williams am dynerwch y cyfeillion tuag atto ef yn ystod ei arosiad yn eu plith. .11 Adroddai ychydig o hanes eu weinidogaeth, a sicrhau iddynt ei fod yn eu gadaal yn y teimladau goreu, ac mae nid cael ei yru i ffordd yr oedd, ond fod yr ymadawiad yn gwbl wirfoddol. Galwyd ar y Parch. J. M. Thomas Wuddgrug, ymlaen i anerch y cyfarfod ac ar ei ol ef y Parch. J. Roberts Brymbo. Drwg genym na aliem gofio yr oil o'r pethau gwertbfawr buddiol a ddywed- wyd gan y naill a'r Hall nid yn unig. eu tystio- laeth uchcl gnmeradwyol am Mr. Williams, ond eu cynghorion a'u hawgrymiadau gyda gOlWg ar ddyledswyddau eglwysi yn eu perthynas ar gweinidogion. Wedi cyflwyno pleidlais o^ ddiolcli- garweh i'r cadeirydd, terfynwyd y cyfarfod trwy weddi ganddo ef, ac ymwasgarodd y gynulleidfa wedi treulio agos i ddwy awr ynghanol teimladau cymysgedig o alar a llawenydd, a dymuniad unfrydol dros lwyddiant Mr. Williams yn ei faes newydd.—Un oedd yn bresenol.
PENMAIN.
PENMAIN. Hyd. 4ydd, cynhaliwyd Tea-party perthynol i eglwys annibynol y lie uchod. Ar ol te cafwyd cyfarfod adroddiadol, adroddwyd amryw ddarnau gan y plant. Oafwyd cynulleidfa luosog.
MANION 0 EYNWY.
MANION 0 EYNWY. Bu llawer o son er's ychydig yn ol am lofruddiad T. POWELL, YSW., A'I BRIOD, gan yr anwariaid yn Abysinia. Aeth ei frawd, Henry Powell, Ysw., a'i frawd yn nghyfraith, i'r wlad bell hono, er cael allan y gwirionedd, a chael y gweddillion, os yn bosibl, i'w claddu yn hen gladdfa y teulu yn Bassaleg. Cawsant gydymdeimlad mawr a phob cynorthwy galluadwy gan Raglaw yr Aipht. Cawsant filwyr gan y Tywysog Kassai, o Tyre, ac aethant yn eu blaen yn benderfynol a llwyddianus ond yr oedd y llwyth euog wedi cael ar ddeall am eu dyfodiad, ac felly yr oedd y rhan fwyaf o honynt wedi ffoi, a gadael eu pentrefydd. Llwyth barbar- aidd a chreulon i'r eithaf yw y Shangalla Tribe; ac yr oedd Mr Powell yn feius ei fod yn beiddio myned i'w plith. Cafwyd gafael mewn wyth o honynt, ac ymddengys fod un o'r wyth yn blaenori yn y weith- red anfad. Yr oedd cot Mr Powell am dano pan laddwyd ef. Llosgwyd pump o'u pentrefydd, a di- fethwyd pedwar cant ar ddeg o'u hanifeiliaid. Caf- wyd gweddillion Mr a Mrs Powell, a chafwyd digon o brawfion mai eu gweddillion hwy oeddynt. Dyo-- wyd hwynt adref yn yr un arch; a dydd Gwener, y 29ain o Hydref, claddwyd hwynt, yn naeargell y teulu, yn mynwent Bassaleg. Dyna ddiwedd yr helwriaeth yna ac nid yw yn debyg y bydd chwant ar Saeson na Chymru fyned i hela i Abysinia yn fuan eto; ac fe allai na fydd y Shangallas creulon raor barod i ladd dyn gwyn o hyn allan. Mae y cyfeillion Annibynol yn LLANURUG yn arfer cadw cyfarfod pregethu tua Hydref, a gwnaethant yr un fath eleni. Cynhaliwyd y cyfar- fod y tro hwn ar y 19eg a'r 20fed o Hydref. Pre- gcthwyd y noson gyntaf gan y Parchn. W. J. Mor- ris, Pontypridd ac R. Hughes, Cendl. Am ddeg dranoeth, y Parchn. L. Probert, Bodringallt; ac R. Hughes. Am ddau, y Parchn. L. Probert, a J. Davies, Caerdydd (yn Saesneg). Ac am saith, y Parchn. T. L. Jones, Machen; ac R. Hughes. Yr oedd y gynulleidfa eleni yn well nag arfer, ac ag- wedd galonog i'w weled ar y cyfeillion yn y lie, a Mr George, y gweinidog, yn edrych yn gryf a gwrol. Yr oedd pawb yn garedig dros ben, fel arfer. Yr oedd yn welliant mawr i gael cinio i'r pregethwyr heb dalu am danø, a the am hyny yr un modd. Tal- ed yr Arglwydd i'r cyfeillion am eu caredigrwydd ond gan gofio, y mae wedi gwneud. Beth yw yr agwedd gysurus a'r llwyddiant sydd wedi dilyn y 1:1 y cyfeillion ond Duw yn talu yn mlaen ? Efe sy'n gyntaf yn wastad mewn caredigrwydd. Nid wyf am ddechreu enwi neb, ac ni hoffai'r cyfeillion hyny; oblegid pobl ddirodres iawn ydynt. Ond gwn mai genyf fi yr oedd y lletty goreu o bawb ond dyna, nis gwn beth allasai fod mewn lleoedd ereill. Nid wyf chwaith am ganmawl y pregethu. Caiff pobl Llaneirug wneud hyny. Hwynthwy ydynt y beirn- iaid goreu ac os oedd rhywun am gael gwybod pa fath bregethu oedd yno, anfoned heb oedi at R. Williams, a cha wybod.—Gohebydd.
!CAERNARFON.
CAERNARFON. Y CAU CYNAR.-Cynhaliodd Drapers y dref gyf- arfod pwysig yma yn ddiweddar ynglyn a'r cau am 7 yn lie am 8 yn yr hwyr. Y mae pawb wedi adclaw gwneud ond un. Ond fod yr un hwnw y pwysicaf yn y dref, a'i farnu wrth ei gyfoeth. Peth od iawn fod rhyw un yn erbyn pob mudiad da. Y mae y lleill wedi penderfynu cau hebddo ond ryfeddwn i fawr na wna yr un hwnw enill cwmni'n raddol. Os gwna, a thrwy hyny orfodi pawb i gadw yn agored hyd wyth, bydd melVlithion 70 o bobl ieuaingc yn sicr o godi'r indijesthn arno.
CRAIGYFARGOED.
CRAIGYFARGOED. Traddodwyd darlith yn y He uchod nos Fawrth, Hydref y 19eg, gan y Parch. E. Hughes, Penmain, ar I Ddeiiddeg Apostol yr Oen.' Cawsom ddarlith rhagorol. Cadw odd ni am yn agos i ddwy awr i'w wrando yn 11awen ac yn astud. Cymerwyd y gadair gan y Parch. R. O. Jones, gweinidog y lie. Talwyd diolchgarwch ar y diwedd i'r darlithydd gan y Parch. W. H. Thomas, Fochriw, ac i'r cadeirydd gan y Parch. E. Hughes. Yna ymadawodd y dorf fawr wedi eu Ilivyr f oddlolii, acmewnawydd am gael y fath ddarlith eto.—Cymro.
i .NELSON.
NELSON. Cynhaliodd eglwys y Bedyddwyr yn y lie uchod ei chyfarfod pregethu ar y 19eg a'r 20fed o Hydref. Gweinyddwyd yn y cyfarfodydd gan y Parchn. W. Harries, Heolyfelin, Aberdare; R. Williams, Hen- goed; Roberts, Llwynhendy; ac A. J. Parry, Caer- dydd. Cawsom bregethu gwir dda, a chynulleidfa- oedd lluosog iawn. Gobeithio nad aeth yr had da a hauwyd yn y cyfarfodydd yn ofer i gyd, ond y bydd ffrwyth i'w weled yn y dyddiau dyfodol.— Cymro.
CROESOSWALLT.
CROESOSWALLT. Dvdd Llun, Tachwedd laf, oedd v dydd apwvnt- iedig i osod careg sylfaen yr Ysbytty newydd (Cot- tage Bospital), a mawr oedd y dydd hwnw. Syr Watkin W. Wynne, Bart., oedd y gwr gafodd y fraint o gyflawni y seremoni o osod i lawr y gareg sylfaen, am tua dau o'r gloch y prydnawn, yn mhre- senoldeb tyrfa o ganoedd lawer. Cychwynwyd yn orymdaith o'r Bull's Head, a cherddasant trwy'r dref, yn cynwys y Maer a'r Corporation, heddgeidw- aid, gwahanol gymdeithasau cleifion, megis yr Odd- fellows, Freemasons, &c., gweinidogion yr efengyl o bob enwad, &c.' Y mae cyfraniadau gwirfoddol bron ddigon mewn llaw tuag at ei adeiladu, a hyd- erwn y caiff ei chynal yn yr un modd yn anrhyd- eddus. Y n'lae y cyfryw sefydliadau yn deilwng iawn o bob cymhorth. Diolchwn lawer am efengyl Crist-y hi sydd yn cynyrchu pob sefydliad dyn- garol a chrefyddol.-Gohebycld.
LIVERPOOL.
LIVERPOOL. Nos Iau wythnos i'r diweddaf, cynhaliodd eym- deithas gwyr ieuaingc Capel Seion, Chester Street, ei chyfarfod llenyddol yn ydref hon. Llywyddwyd gan y Parch. John Jones (Vulcan). Agorwyd y eyfarfoo., gan y llywydd mewn araeth hyawdl a phwrpasol, a chefnogai gyfarfodydd o'r fath er meithrin llenyddiaeth, a chreu awydd yn yr ieuengc- tyd i ymgyrhaedd at wybodac-th ac addysg. Bu ymgystadluarganu, darllen hefyd areithio byrfylyr. Oafwyd can hefyd gan Mr T. J. Hug-hes. Darllen- wydy beirniadaethau gan y Parchn. J. Janes (Vul- can), H. Jones, a Evans, Birkenhead. Yr oedd yno gynulliad da, a chawsom un o'r cyfarfodydd mwyaf difyr ac adeiladol ag a gawsom erioed. Onid ellir argraffu y traethodau hyny v rhoddwyd gwobrau am danynt mown mLolyn neu newydd- iadur, fel nad elo y llafur hwn yn ofer, fel yr a llawer o bethau buddiol a anfonir i'n Hdstedclfodau cen- hedlaethol. I un o gyfarfodydd y gymdeithas hon yr anfonwyd y Bryddest er coffadwriaoth am y di- weddar Barch. T. Aubrey. Deallwn y bydd allan o'r wasg yn mhen ychydig ddyddiau.
CEREDIGION.
CEREDIGION. Cynhaliwyd cyfarfodydd Urvdeb Canu Cynulleid- faol cwr uchaf Ceredigion yn Salem eleni. Gwa- hoddwyd Mr B. Williams, Rhuthin, a rhoddodd foddlonrwydd cyffredinol, a ph^nderfvnwyd ei gael i'r cyfarfod nosaf a fwriedir gynd yn Aberystwyth yn mhen odcleutu. tri mis. Yn y cyfarfod prydnawn, canwyrl y tonau canlynol: —St. Allan's, Gwladys, Penllyn, Joana, Bethel, Llydaw, a Hamburgh. Yn nghyfarfod yr hwyr, canwyd Silesia, St. Andrew, Brunswick, Taclmor, Noddfa, Montgomery, Llan- fair, St. Nicholas, Beulah, Dyffryn Baca, Clod, a Catherine. Yr oedd y cyfeillion o'r gwahanol fanau wedi dyfod yn nghyd yn gryno iawn, a dangosent 01 llafur a diwydrwydd. Gobeithio y cant bob cefnogaeth i fyned yn mlaen yn eu hymdrech clod- wiw.—Sal.
[No title]
Mae Mr. Peabody, un o'r dynion mwyaf haelionus i'r tlodion vn wael iawn. Mae Mr. North, yr aelod rhyddfrydol dros Hast- ings, wedi marw. Cyrhaeddodd yr agerddlong Colorado i borthladd New York ddydd Llun diweddaf. Daethpwyd" i benderfyniad i dderbyn boneddig- esau i astudio fferylliaeth yn mhrif ysgol Edinburgh. Y maent wedi llwyddo i gedi y rhaff bellebrol rhwng y wlad hon ag America, mae y gwall oddeutu 40 milldir o'r Iwerddon. Mae o 4000 i 5000 o weithwyr yn y gweithdai cotwm yn Bolton wedi gwrthod gweithio am os- tyngiad o 5p y cant yn y cyflogau. Nos Iau wythnos i'r diweddaf disgynodd eira yn Llundain, a gwelwyd rhew hefyd ar y llynau mewn rhanau o'r dref. Mae amryw ganoedd o Formoniaid ar eu ffordd o Utah i Ewrop, lie maent yn myned i weithredu fel cenadon, ac i gymell ymfudiaeth i diriogaeth Brig- ham Young. Yr 28ain o'r mis diweddaf, drwy ryw anffawd, aeth yr agerddlong Stonewall ar dan ger Cairo, llosgwyd a boddwyd dros 200 o bersonau, yr oedd amryw o wragedd a phlant yn eu plith. Dydd Mercher wythnos i'r diweddaf, boddwyd bachgen ieuangc, 16 oed, mab i Mr. George Johnson, Menai Bridge, yn afon Menai ger y Bont, yr oedd yn difyru ei hunan mewn cwch, pryd y syrthiodd o hono i'r afon. Yr wythnos ddiweddaf, cafwyd potel ar y lan yn Cornwall, wedi ei gadael yno gan y llanw, yn cyn- wys ysgrif yn hysbysu fod y llestr Weser wedi suddo y dydd cyntaf o Orphenaf diwoddaf, a 346 o ymfudwyr ar ei bwrdd. Mae Mr. W. G. Harrison, brodor o Aberdar, a di- weddar fyfyriwr yn Ngholeg Annibynol y Bala, yr hwn a ymfudodd i America yn ddiweddar, wedi derbyn galwad unfrydol oddiwrth Eglwysi Cynull- eidfaol Granville a Beavor Meadow Pa, ac y mae yntau wedi eu hateb yn gadarnhaol. "Fy anwyl briod," meddai boneddiges wrth ei gwr un diwrnod, "Paham na roddweh heibio ys- mocio, y mae yn arferiad drwg, a'ch anadl yn arogli mor gas oddiwrtho." "Ydyw," oedd yr attebiad, ond ystyriwch fy nghariad i gymaint o amser ag arian yr ydwyf wedi ei dreulio i ddysgu yr arferiad. Pe bawn yn rhoddi heibio yn awr byddai yr holl amser a'r arian hyny wedi eu difetha. DAMWAIN DDYCHRYNLLYD YN WOLVERHAMPTON-.— Nos Lun diweddaf aeth gweithdy Meistri William Evans & Co., ar dan yn Wolverhampton; llosgwyd 3 o bersonau i farwolaeth, ac anafwyd 6 eraill. Yr oedd dwy o'r rhai ymadawedig yn ferched ieuango, a'r llall yn fachgen bychan. Yr achos o'r anffawd oedd i spuits \of tar gymeryd tan; gwelwyd un o'r merched yn llosgi i farwolaeth, ond ni ellid ei harbed; neidiodd y Hall i'r tar lie yr oedd y llall yn marw. Cafwyd hyd i'r bachgen yn y pobty wedi mygu, lie y diangodd am ddiogelwch. Y mae un o'r rhai a anafwyd wedi tori ei choes wrth neidio o'r tan ofnir y bydd i un arall farw. Yn ystod yr wythnosau sydd wedi myned heibio rhoddwyd reils ar rai o heolydd Liverpool am rai milldiroedd o ffordd, er rhedeg cerbydau ar hyd- ddynt. Y mae y llinell wedi ei gorphen yn awr; dydd Llun diweddaf oedd y diwrnod cyntaf i'r cerbydau redeg arnynt, maent yn esmwythach o lawer i deithio ynddynt na'r hen gerbydau, mae eu gwneuthuriad yn debyg i'r rhai hyny eydd yn rhed- eg yn Birkenhead er's I blynyddau yn awr. Meistri Stephens & Co., New York, ydyw y gwneuthurwyr. Y mae y cerbydau yn 16 troedfedd o hyd wrth 6 troedfedd ag 1 modfedd o led, 7 troedfedd a 2 fod- fedd o uchder, ynghyda 3 troedfedd a 4 modfedd o le rhwng yr eisteddleoedd. Mae yr ochrau y pen blaen ac ol wedi ei wydro, cludant 22 o bersonau y tu mewn, a 24 y tu allan, mae pob cerbyd i gael ei dynu gan 3 o geffylau. The liberal and impartial manner in which the Supplementary Exhibition of Pictures, held this season at 25, Old Bond Street, was conducted has given great satisfaction to the general body of English artists, and the success of the Exhibition has been propor- tionately great. The facts that about ninety pic- tures were sold from the walls, and nearly ten thous- and persons visited the Bond Street Galleries during the two months they were open, are regarded by the Committee as fully justifying an attempt to repeat next year an exhibition so well calculated to benefit deserving and rising artists. Meanwhile, in order to still further utilize the rooms, the Committee has resolved to hold in them a Winter Exhibition of Oil Paintings and Water-Colour Drawings, to open early in Novenber next; and all artists desirous of aiding the objects of the Committee are invited to join the large number of their distinguished breth- ren who have already promised their support. GOLYGFA RYFEDD MEWN LLYS SIROL.—Yr wythnos flaenorol, yn Kendal, dygwyd Meistri Scales Brodyr, Deintyddion, o flaen yr Ynadon i ddychwelyd 2p yn ol i'r achwynydd, sef dyn ieuangc oedd wedi cael dannedd newyddion ganddynt ac nad oeddynt yn ei ffitio. Yr achwynydd, 11 Wel, eich anrhydedd, ni lynant yn fy ngenau; yr ceddynt fel cryd yn fy ngenau, (chwerthin,) siglant yn ol ac yn mlaen." (Chwerthin mawr.) Mr. Henry Scales, "Y gwir- ionedd ydyw, eich anrhydedd, nid oes gan yr ach- wynydd gymaint ag un dant yn asgwrn ei en i gynal y rhai newyddion." Ar yr adeg yma dygwyd y dannedd i'r llys. Gwaeddodd yr achwynydd allan pan welodd y rhai hyn, Nid y rhai yna ydyw y dannedd. Fe gymeraf fy llw mai nid y rhai yna ydyw y dannedd." Mr. Scales, "Mi gymeraf finau fy llw mai y rhai hyn ydynt. (Chwerthin.) Barnwr, "Wei, rhoddweh brawf a wnant hwy eick ffitio chwi." (Chwerthin.) Agorodd yr achwynydd ei I enau i'w treio hwy, ond archwyd iddo fyned o'r llys i wneyd y prawf hwnw, ni welwyd ef mwyach.
Family Notices
Genedigaethau, Priodasau, Marwolaethau. GENEDIGAETHAU. Hydref 23, yn 50 Stonewall Street, Everton, priod Mr L. D. Jones, ar ferch. —— 29, yn 9Bnlwor Sireet, Everton, priod Mr John Edwards, ar fordl. —— 29, yn 48 Elmore Street, Everton, priod Mr Morris Jones, ar ferch. PRIODASAU. Hydref 25, trwy drwydded yn nghapel y Fron, Din- bych, yn mhresenoldeb MrE. W. Gee, cofrestrydd, Mr Abel Davies, crydd, o'r un lie, a Miss Margaret Roberts, Henllan. —— 25, yn Mynydd Siøn, Casnewydd, gan y Parch. D. Davies, Mr James Watson a. Miss Hannah Roberts --y ddau o'r dref uchod. —— 27, yn Eglwys St. loan, Manchester, gan y Parch. W. Huntington, Humphrey, mab Humphrey Evans, Ysw., Glyndyfrdwy, G.C., a Mary Ann, merch Joshua Steele, Ysw., Maryport, Cumberland. 28, trwy- drwydded, yn addoldy y Trefnyddion Calfinaidd, Hwlffordd, Mr Thomas Harris, Llechryd, ger Aberteifi, a Miss Evans, Tower Hill, Abergwaun. 30, yn nghapel yr Aimibynwyr, Towyn, Meir- ionydd, gan y Parch. J. Thomas', yn'mhresenoldeb Mr Edwards, y cofrestrydd, MrB. R. Jones Pcnnal, (gynt o Gaemarfon), a Miss Dunn, Derwenlas, gerllaw Machynlleth. MARWOLAETHAU. Hydref 11, yn bur sydyn, yn Plymouth, y Parch W. H. Bonner, gweinidog y Bedyddwyr yn Plaistow, di- woddar yn Liverpool a Birkenhead. —— 21, yn 54 oed, Mr Roger Williams, diweddar fcistr y ilythyrdy yn Nghaemarfon. 26, yn 42 Tramnere Park, Birkenhead, yn 22 oed, Martha, priod Mr Thomas Owens. 29, yn 49 oed, 31t Samuel Williams. Bu yn aelod ffyddJon ac yn anveinydd y canu yn eglwys Bethel, Park Rotd, Liverpool, am lawer o flynyddoedd. MARWOLAETHAU CYMRY YN AMERICA. Medi 21, yn 28 oed, yn Minersville, Ohio, Mr Robert Jones; ei glefyd oedd y I Typhoid.' Yr 31ain o Fai diweddaf y cychwynodd o Coedllai, ger y Wyddgrug, sir Fflint, tua'r wlad hono. Yr oedd yn aelod o eglwys y T. C. yn Minersville. Hydrof 5, yn Philadelphia, o'r 'Typhoid Fever,' ar 01 dau ddiwrnod o gystudd trwm, J/orris H. Roberts, gwr priod, yn 22 oed, brodor o Pentir, ger Bangor, Gogledd Cymru.
Y FARCHNAD YD.
Y FARCHNAD YD. LLTOTDAIK, DYDD LLUN.—Ychydig o fasnach a wnawd yma heddyw a'r prisiau yn sefydlog. Yr oedd y cyflenwad o wenith cartrefol yn llai na'r blaenorol. Ychydig o felinwyr oedd yn y farchnad, y prisiau yr un fath ar dydd Llun blaenorol. Yr oedd cyflenwad da o wenith tramor yn y farchnad. y prisiau yn sefyd- log. Cyflenwad gweddol o haidd. rhoddwyd prisiau llawn am haidd at fragu. Brag yn gwerthu yn araf am y prisiau diweddaf. Uyflenwad da. o geirch, y gwerth- iant yn araf, y prisiau yn sefydlog. Ffa yn gwerthu yn araf am y prisiau blaenorol. Ychydig o alw am y pys, y prisiau yn sefydlog. Y blawd yn oofj-dlug neb ddim cyfnewidiad yn. y pris. Hadau amaethyddol yn gwerthu am y prisiau diweddaf. Grawn Indiaidd yn gwerthu yn araf am y prisiau blaenorol. LIVERPOOL, DYDD 'vl-iivr.TH.-M' ae y farchnad wedi bod yn hynod o farwaidd drwy yr wythnos diweddaf. Prisiau y gwonith yn tueddu i ostwng. Mae y grawn Indiaidd hefyd wedi bod yn gwerthu yn bur araf am brisiau ychydig yn is. Ychydig o gynulliad oedd yn y farchnad lieddyw, y gwenith yn anhawdd ei werthu am brisiau y dydd Mawrth blaenorol. Blawd yn 6c y sach a'r baril yn is. Blawd a blawd ceirch yn cael ei esgouluso. Ffa yn gwerthu yn araf am y prisiau blaen- orol. Grawn Indiaidd yn gwerthu yn araf gyda gost- yngiad o 3c i 6c y chwarter.
Y FARCHNAD ANIFEILIAID.
Y FARCHNAD ANIFEILIAID. LIVERPOOL, DYDD LLUX.—Yr oedd y cyflenwad yn cynwys 3,030 o anifeiliaid. a 13,103 o ddefaid. Yroedd y mathau goreu o anifeiliaid yn gwerthu yn dda, a'r rhai gwaelaf yn gwerthu yn bur araf. Prisiau y defaid goreu yn uwch, gwerthwyd rhai dewisol am 9c y pwys. Yr holl fatliau eraill yn gwerthu yn araf, ni chliriwyd yr oil ar y diwedd. Yr oedd nifer luosog o brynwyr o' r wlad yn y farchnad. Prisiau: —anifeiliaid goreu, 7c i Hc; ail oreu, Gic i 6fc; mathau gwaelaf, 5c i 6c; defaid, 6c i 8|. LLUNDAIN, DYDD LLUN.—Nid oedd yr anifeiliaid o'r braidd yn cadw at y prisiau, yr oedd y mathau canolig a'r gwaelion yn is ac yn gwerthu yn drymaidd. Ychydig o ddefaid a werthwyd, y mathau gwaelaf yn gwerthu yn isel. Y lloi yn waelion am brisiau yn is. Pore yn sefydlog. Prisiau;—anifeiliaid, 3s 6c i 5s 6c; defaid, 3s 4c i os 8c; lloi, 3s 4c i 5s 4c pore, 4s i 6s 4c. Yr oedd y cyflenwad yn cynwys 5,096 o anifeiliaid, 14,89o o ddefaid ac wyn, 286 o loi, a 160 o foch.
MARCHNAD GWLAN.
MARCHNAD GWLAN. LLUNDAIN, Tach. 1.—Ni chymerodd un cyfnewidiad pellachle yn mhrisiau gwlan trefedigaethol. Gwlan cartrefol yn gwerthu yn fywiog am y llawn brisiau blaenorol.
GWER.
GWER. Town Tallow, 48s 6c y cant; rough fat, 2s 4c yr 8 pwys; Russian candle, 60s 6c y cant; melted stuff, 35s Oc.
MASNACH METTELOEDD, &c.
MASNACH METTELOEDD, &c. PLWM. EnglishPig, 19p Os il9p 7s 6c y dynell. Spanish pig, 18p 10s i 18p 10s. Oe. Plwm coch., o 20p 10s i 21p Os; phvm gwyn, 27p Os Oc i 30p Os Oc y dynell. CYMREIG.-Rails, 7p 5s Oe i 7p 10s y dynell yn y gweith. iau; Common bars, 6p Os Oc i 6p 5s 0c.
[No title]
ADVICE TO MOTIIERS.-Are you broken of your rest by a sick child, suffering with the pain of cutting teeth, go at once to a chemist and get a bottle of Mrs Wins- low's Soothing Syrup. It will relieve the poor sufferer immediately; it is perfectly harmless; it produces natural quiet sleep, by relieving the child from pain, and the little cherub awakes as bright as a button." It has been long in use in America, and is highly re- commended by medical men. It is very pleasant to take; it soothes the child; it softens the gums, allays all pain, relieves wind, regulates the bowels and is the best known remedy for dysentery and diarhsea, whether arising from teething or other causes. Be sure and ask for Mrs Winslow's Soothing Syrup. No mother should be without it. Sold by all medicine dealers, at Is lid per bottle. London Depot, 205, High Holbom.- (ADVT.) MODERN INVENTIONS.—That great invention the "Ghronograph," which times all the principal events of the day, and has revolutionized and superseded the clumsy old-fashioned Stop-watch," seems likely to be eclipsed in fame by that still greater and more use- ful invention the "Keyless Watch." The fact of no key being require renders these Watches indispensable to the traveller, the nervous, and invalids. The enor- mous number sent eveit by post to all parts of the world, is a convincing proof of their great utility. The prices at which they are sold range from 5 to 100 guineas. Thousands of them are manufactured by Mr. J. W. BENSON, of Old Bond Street, and the Steam Factory, Ludgate Hill, London, who sends post free for 2d. a most interesting historical pamphlet upon watch- making. SCIENCE AND ART.-A strikin instance of the immense value a small piece of steel may acquire by the great power of skilled mechanical labour is the balance -spring of a watck. From its extreme fineness and delicacy 4,000 weight not more than one ounce, and exceed in vaiue £ 1,000. A most in- teresting little work, describing the rise and progress of watchmaking, has been published by J. W. Benson, 25, Old Bond Street, and the City Steam Factory, 58 and 60, Ludgate Hill. The book, which is profusely illustrated, gives a full description of the various kinds of watches and clacks, with their prices. Mr Benson (who holds the appointment to the Prince of Wales) has also published a pamphlet on Artistic Gold Jewellery, illustrated with the most beautiful designs of Bracelets, Brooches, Earrings, Lockets, &c., &c., suitable for Wedding, Birthday, and other presents. These pamphlets are sent post free for two stamps each, and they cannot lie too strongly recommended to those contemplating a purchase, especially to residents in the country or abroad, who are thus enabled to select any article they may require, and have it forwarded with perfect safety.