Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAPEL SION GLAIS, DYFFEYN TAWY.-—Cynhaliwyd cyfarfodblynyddol ylIo Hehdc1 y dydd Sabboth, Hyclrof Slain, Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parchn. B. Williams, Canaan; W. E. Jones, Tre- forris; R. Rowlands, Llansamlet; ac E. Griffith, Abertawy. Cafwyd cyfarfod rhagorol dda yn mhob ystyr. CWMLLYNFELL.—Cyfarfod ymadntvol a chyflwyniad fj/steb.—Nos Fercher, y 27ain o Hydref, cynhaliwyd- eyfarfodymadawol ynghyd a chyflwyniacl o dysteb mown swm helaeth o anr i Mr E. Lewis, Athraw Trwyddedig, ar ei ymadawiad a'r Ysgol Frytanaidd i ysgol yn Risca, Sir Fynwy. Ar noson y cyfarfod, wedi i'r lluaws ymgasglu ynghyd, yn rhieni a phlant, boneddigion a boneddigesau, etholwyd Mr T. Thomas, Arwerthydd, &c., Cwmtwrch, i'r gadair. Oymerwyd rhan yn y cyfarfod gan gor Cwmllynfell, a chafwyd anerchiadau rhyddiaethol, cerddorol, a barddonol gan Meistri T. Jones, ac L. Rees, goru- chwylwyr yn nglofa Cwmllynfell, Asaph G-lan Dyfi, a Glan Oleddau, Ystalyfera, Alaw Llynfell, Cwm- twrch, L. Rowlands, Cwmllynfell, &c. Cyflwyn- wyd y dysteb iddo gan Mrs Jones, priod Mr T. Jones, Goruchwyliwr, Cwmllynfell. Yr oedd y cyf- arfod drwyddo yn un gwir dda. Pob llwydd iddo yn ei faes newydd yw dymuniad calon un a'i profodd yn wr o ymddiried mewn gair a gweithred.J. J. LIBANUS. TREFoRnis.-Tracldod-wyd darlith yn y lleuchod nos Sadwrn, Hydref 30ain, gan y Parch. W. Jenkins, Pentre Estyll. Y testun oedd Y Sab- both. Oyrnr-rwyd y gadair am 7 o'r glocli, gan J. J. Jenkins, Ysw., yr hwn awnaeth araeth bwrpasol. Cynhygiwyd ae eiliwyd. diolchgarwch i'r darlithydd gan y Parcli Tl-. W. E. Jones,fa •—{James (B.) ac i'r Cadeirydd gan y Parchn. J. Davies, Taihirion; a T. Davies, Horeb. Yr eedd y cynulliad yn dda iawn, ac ystyried yr amgylchiadau. Gwnaed ugain punt er cynorthwyo eglwys ieuangc Bronllwyn, Pentyrch, i ail adeiladu ei chapel, yr hwn sydd er's blynydd- oedd yn cael ei ysu gan yr hyn a elwir dry rot., Dy- munir cydnabod yn ddiolchgar y cvnorthwy caredig gafwyd gan y Parchn. Dr. Rees, T. Thomas, Glan- dwr; W. Jenkins, Pentre Estyll; J. Daniel, Myn- ydd bach B. Williams, Canaan E. Owen, Clydach; T. Dayies, W. E. Jones, T. Levi (T. C.), a—James (B.), a'u heghvysi; J. J. Jenkins, Ysiy,, R, Hughes, Ysw., H. Bowen, Ysw., Mr J. Watkins, ac ereill. Gwnaeth cor Libanus ei ran yn effeithiol. Diolch i fy hen gymydogion am eu cydymdeimlad effeithiol. TREHAFOD, PONTYPRIDD. Y mae eglwys Bethel wedi rhoddi galwad unfryd- ol i Mr Methuselah Jones, mab i'r Parch. J. Jones, Pentyrch, a brawd i'r Parch. D. P. Jones, Owmrhos a Tretwr, Brycheiniog, i ddyfod jiV bugeilio. Da genyf hysbysu ei fod ef wedi ateb yn gadarnhaol. Bwriedir ei ordeinio ar y 6ed a'r 7ed o Rhagfyr.— T. Griffiths. BEAUMARIS. Cawsom gyngherdd rhagorol yn nghapel yr An- nibynwyr yn y lie uchodfnos Fawrth, yr 2il cyfisol, gan Mr W. W. Thomas, Pentrevoelas, yn cael ei gynorthwyo gan gor y lie. Llywyddwyd gan y Parch. W. Williams (Cromwell). Yr oedd yr addol- dy yn orlawn, a gorfu i rhai fyned allan o ddiffyg lie. Cawsom gyfarfod difyrus dros ben. Mae Mr Thomas wedi addaw dod yma eto gynal cyngherdd dydd Gwener^y Groglith. Yr oedd yr elw ynmyned i drysorfa'r plant.H. T. LIBANUS, PONTYGOF. Cynhaliwyd tea party yny capel uchod Tachwedd laf. Eisteddodd tua i200 o bersonau i fwynhau eu hunain wrth y byrddau. Am 7, cafwyd cyfarfod cyhoeddus. Yr oedd Cor Undebol Glyn Ebwy wedi dyfod yn nghyd, a chanodd amryw ddarnau yn rhag- orol iawn. Cafwyd anerchiadau gan y Parchn. T. Jeffreys, Pencae; R. Hughes, Cendl"; H. Davies, Llanelli; W. A. Edwards, (G.S.), Pencae; a J. Davies, Glynarthen, &c. Llywyddid y cyfarfod gan Mr Edwards, gweinidog y lie. Elid i fewn trwy docynau. Mae yr elw i fyned at ddileu y ddyled sydd ar y capel.- (7it o'r lie. LLANYMDDYFRI. Cynhaliwyd cyfarfodydd dan yr enw 'Popular Entertainments,' yn yr ysgoldy Brytanaidd, nos Fawrth, Hydref 12fed, a Tachwedd yr 2il, gan yr enwadau Ymneillduol yn y lie uchod, dan lywydd- iaeth D. Thomas, Ysw., a'r Parch. S.Thomas (T.C.). Yr elw oddiwrth y cyfarfodydd hyn i fyned at ad- gyweirio yr ysgoldy Brytanaidd. Cymerwyd rhan yn y darlleniadau a'r adroddiadau, y rhai oeddynt yn Gymraeg a Saesneg, gan bobl ieuaine eglwysi Salem, Ebenezer, a'r Tabernacle. Dangoswyd chwaeth uchel yn y darnau oedd ganddynt, ac yr oeddynt yn hynod fuddiol ac adeiladol. Cymerwyd rhan yn y canu gan Gorau yr un eglwysi. Canasant yn dda a chanmoladwy. Mac yn dda genym hys- bysu fod y ganiadaeth ar ei chynydd yn Salem wedi dyfodiad y Parch. W. Jansen Davies i'w plith fel gweinidog. Hysbyswyd ar y diwedd y bydd y cyf- arfod nesaf i gael ei. gynal yn mhen oddeatu tair wythnos, ac at yr un perwyl.—Dwinan.
LLANARTHNEY, SIR GAERFYRDDIN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANARTHNEY, SIR GAERFYRDDIN. Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol yr eglwys Gy- nulleidfaol yn y lie uchod ar ddyddiau Mawrth a Mercher, yr 2il a'r 3ydd o Tachwedd. Am saith nos Fawrth, pregethwyd gan Mr Rodgers, Pantteg, a Mr Evans, Salem. Am ddeg dranoeth, pregeth- wyd gan Mr Oliver, Llanberis, a Mr Jones, Heol Awst, Caerfyrddin. Am ddau, pregethwyd gan Mr Thomas, Gwynfe, a Mr Thomas, Bryn, Llanelli. Am saith, pregethwyd gan Mr Davies, Bethlehem, a Mr Thomas, Bryn. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol iawn. Casglwyd yn y cyfarfod blynyddol eleni dros 87p. Yr ydym yn llongyfarch Mr Gibbon ar ei lwyddiant yn Llanarthney. Da genym. fod ymdrech yn cael ei wneud i gael tir i adeiladu Capel Cynulleidfaol gerllaw Cross Inn. Gresyn na fuasai genym gapel yn yr ardal hon er's blvnyddoedd; ond gwell hwyr na hwyrach. RUABON. Ychydig amser yn ol, cafwyd ceffyl, perthynol i Mr T. Williams, ger Ruabon, a'i dafod wedi cael I ar ei dori allan yn y modd mwyaf barbaraidd, a lladd- wyd ef. Cynhygiwyd gwobr o lOp. am roddi hys- bysiad o'r troseddwr, ond yn aneffeithiol. Dechreu yr wythnos diweddaf, cafwyd hyd i ddau geffyl, eiddo i frawdynghyfraith Mr Williams, a'u geneuau: wedi eu tori yn arswydus, a'u cynffonau a'u mwng wedi eu tori ymaith. Hefyd yr oedd dwy o'r gwartheg a'u geneuau a'u clustiau wedi eu tori. Nos Iau wythnos i'r diweddaf, fel ag yr oedd medd- ianydd yr anifeiliaid yn cerdded dros y maes ger ei dy, ymosodbdd dau ddyn arno, a thorasant ei dafod yntau, ond nid yn dost iawn. Bu yn analluog i siarad am rai dyddiau, ond y mae yn awr yn gwella. Ymddengys ei dafod fel pe byddai rhywun wedi tynu ei ewinedd drwyddo. Ni chafwyd allan pwy ydyw y troseddwyr hyd yn hyn. SIR BENFRO. TBBWYDDEL.—Tach. 2il, cynhaliwyd cyfarfod un- deb yr Ysgolion Sabbothol rhan uchaf sir Benfro. Yr oedd hwn yr 102 o gyfarfodydd er dechreuad yr undeb. Yr oedd yn bresenol 6 cym-ychiolydd, 6 o weinidogion yr undeb, ac un brawd dyeithr. Yn y gynhadledd, am 10, dechreuwyd trwy weddi gan Mr John Williams, cynrychiolydd Poritgynoii. Siarad- wyd yn gynhyrfus ac awgrymiadol iawn gan y cyn- rychiolwyr, yr athrawon, a'r gweinidogion, ar y mater rhoddedig, sef Dyledswyddau neillduol cyf- eillion yr ysgolion Sabbothol yn y cyfwng presenol.' Terfynodd yr amser pan oedd chwant siarad rhagor. Y cyfarfod nesaf i fod yn Penygroes. Am 2. dech- reuwyd gan Mr J. G. Morris, Trefdraeth. Pregeth- odd Mr Williams, Penygroes, oddiwrth Phil. i. 21; Mr John, Berea, oddiwrth Act. ii. 1.; a Mr Davies, Gideon, oddiwrth Preg. xi. 9. Am 6, dechreuodd a phregethodd Mr Davies, Ty'rhos, oddiwrth 1 Pedr i. 3-5; a Mr Lewis, Brynberian, oddiwrth Preg. iii. 17. Er fod llawer o gyfnewidiadau wedi cymeryd lie yn mysg y gweinidogion a'r athrawon er dech- reuad yr undeb yn 1844, eto y mae yn parhau yn gryf, a'r teimlad cyffredin yw mai y cyfarfod di- weddaf oedd y goreu.Evaii Leims, Ysg. GOSHEN, GROESLON, GER CAERNARFON. Nos Fercher, Tachwedd 3ydd, cawsom yr hyfryd- weh o wrandaw ar y Parch. D. Roberts, Caernarfon, yn traddodi ei ddarlith addysgiadol, buddiol, a dyddorol ar Yr America.' Yr oeddym eisioes wedi clywed llawer gan ddarlithwyr enwog am yr Amer- ica, ond pan welsom enw y parchedig ddarlithydd, credem na thraethwyd mo'r cyfan eto, ac y caem rywbeth newydd. 0 ganlyniad, yr oedd yr addoldy yn orlawn. Aeth Mr Roberts i'r America a'i lygaid yn agored, a darluniai yr hyn a'i tarawsai yn ei ddull graphic arbenig ei hun. Daeth a'r America fawr adref gydag ef yn wladol, gymdeithasol, a chrefyddol. Teithiasom gydag ef ar draws y prairies eang, ar yr afonydd mawrion, ac ar y llynoeddllyd- ain, a'r mynyddoedd uchelgrib yn dyrchafu eu pen- au hyd y nefoedd yn ein golwg. Rhoddid i ni in- sight i'w harferion masnachol. Cawsom fyned i'w stores i weled eu dry goods a'u Yankee notions. Mwynhasom gipdrem arnynt yn gymdeithasol, a chawsom brofiad o'u dull o deithio ar y cars, ac yn y waggons a'r buggies. Gwahoddid ni i'w hanedd- dai, eisteddasom wrth eu byrddau, a chyfranasom o'u lletygarwch. Mewn gair, cymerodd Mr Roberts ni gydag ef, a rhoddodd i ni y fath flas ar y wlad, fel y penderfynwn fynu ei glywed eto yn fuan. Yn wir ni fydd pum milldir yn ormod genym gerdded er mwyn clywed y ddarlith flasus yma unwaith eto, beth bynag.-Tryfim. BALA. CYFARFOD BLYNYDDOL.—NOS Fercher a dydd Iau, y 27ain a'r28ain 0 Hydref, cynhaliodd yr Annibyn- wyr eu cyfarfod blynyddol. Pre-ethodd y Parch. H. Rees, Caer, a'r Parch. J. R., Conwy, nos Fercher aphrydnawn dydd Iau; a'r Parch. J. Rowlands, Rhos, a'r Parch. Evan Jones, Dolgelley, boreu a hwyr dydd Iau. Cafwyd cynulleidfaoedd mawrion, a phregethau gwir dda. Treuliodd y Parch. H. Rees y Sul canlynol yma hefyd. Yr oedd yn hyf- rydweh gan ei w;randawyr weled ei fod yn dilyn yn llwybrau ei dad a'i ewythr, ae yn debyg 0 fod mor ddefnyddiol ag y buont hwythau. Y FIBL GYMDLIITIIAS.-Yehydig ddyddiau yn ol, cynhaliwyd cyfarfod yn nglyn a'r Gymdeithas ucbod. Darllenodd un o'r ysgrifenyddion—y Parch. L. Edwards, D.D., yr adroddiad, a sia,radodd y cyf- eillion canlynol ar wahanol bynciau yn dal cysylltiad a'r Gymdeithas, y Parchn. J. Peter, E. Peters, a'r deputation-y Parch. W. D. Lewis, B.A. HERWHELA.—Dydd Sadwrn, y 6ed o'r mis hwn, dirwywyd John Lloyd, mab i amaethwr par-hus yn y gymydogaeth hon, i 2p., a 9s. 6ch. o gostau, am herwhela ar dir Syr W. W. W ynno ar y 30ain o Hydref diweddaf. Profwyd y cyhuddiad gan Henry Holt a John Pritchard, ceidwaid helwriaeth ar etif- eddiaeth Syr Watkin. DAMWIIN All Y REILFFOEDD.—Nos Wener, y 5ed cyfisol, digwyddodd damwain ar y llinell rhwng y Bala a Dolgelley a allasai pe buasai y trcn yn llawn o deithwyr fod yn angeuol i lawer. Gorlifodd nant yn ymyl y 13ontnewydd, a llanwodd y ffordd haiarn a cheryg, &c.; felly pan gyrhaeddodd y trcn olaf o'r Bala yno aeth ar draws y ceryg a dymchwelwyd yr engine i'r nant, ac yno yr oedd boreu dydd Sadwrn a'i holwynion yn cyfeirio tua'r awyr. Darniwj'd v cerbydau, rai 0 honynt yn yfflon. Yn ffortunus nid oedd ond dau deithiwr yn y trên; anafodd un yn lied drwm. ond diangodd y llall yn ddianaf. Anaf- wyd yrengine driver a'r stoker yn lied drwm.— Gohebydd. CAERNARFON, CAU CYNAE.—Mae dau ohebydd o Gaernarfon wedi anfon atom yn nghylch y cau cynar. Dodwn yma sylwedd yr hyn a ddywed y ddau. Dyma ddywedRhisiart William:— Y mddangosodd llythyr yn y rhifyn diweddaf o'r TYST, yn mha un yr hysbysir fod holl Drapers y dref hon wedi 'addaw' cau am 7 ond un. Ond gan yr ymddengys mai ychydig o ffydd sydd gan yr ys- grifenydd y bydd i'r rhai hyny ddal, barnaf mai tegwch a'r masnachwyr rhyddfrydig hyn, a chy- mwynas a'r wlad, yw i ni hysbysu fod yr oil yn parhau i gau am 7, ac yn benderfynol i wneud felly hyd Ebrill laf, er fod yr un, yr hwn (yn iaith eich gohebydd) sydd yn un o'r rhai pwysicaf yn y dref' yn gwrthod ymunp. 'Druan o'r dyn (meddai un hen frawd) nad oes ganddo ddim i'w wneud yn bwysig ond y tipyn cyfoeth sydd o'i gwmpas felly.' Y mae yn ddrwg fod rhyw ddyhirod yn ymgasglu at y masnachdy a gedwir yn agored hyd 8 i waeddi sgriw,' &c. Onid oes gan bawb hawl i gau pan y myno ? Credaf fod rheswm y eyfaill hwn dros beidio cau yn haeddu ystyriaeth-sef na wnai y rhai sydd yn ei wasanaeth ddim gwell defnydd o'r amser na myned i'r tafarndai. Ond gobeithiwn y bydd iddynt un' ac oll ymuno a'r Band of Hope, ac addaw diwygio, fel y gall eu meistr ymddiried idd- ynt yr awr hon' a fwynheir gan eraill. A gob- eithiaf y bydd i drigolion y dref ddangos eu cydym- deimlad a'r rhai sydd wedi eu rhyddhau drwy wneud eu pryniadau yn brydlon cyn saith." Dyma ddywed Sion 0 Fon:— Mae'n dda genyf allu hysbysu fod y rhai sydd yn cau am 7 yn cael eu cadarnhau y naill ddiwrnod ar ol y llall, ei bod yn talu yn gampus. Eu bod yn eaellwogor y gas am awr, ac hefyd eu bod yn cael cwsmeriaid newyddion bob dydd o'r bron. Clywir rhai yn fynych yn dyfod i'r masnachdai ac yn gofyn —' A ydych chwi yn un o'r Rhyddfrydwyr sy'n cau am 7 ?' Wel, yr atebiad wrth gwrs fydd, I Ydym.' I Wel, dyma'r lie i mi wneud fy mhryniadau.' Chwi welweh fod y wlad yn teimlo dros y symudiad, ac ond cael y dref a'r wlad i gefnogi y symudiad, Ffar- wel fydd i'r un' anmhlygedig hwn, i adael ei Fas- nachdy yn agored hyd wyth. Mewn gwirionedd, y mae pawb o'r bron eisoes wedi dod i weled gwerthy 'Cau Cynar,' oblegid nid oes neb ag y rhoddech ddim gwerth ar eW pryniadau, yn ymwélod ag un masnachdyarol saith. MERTHYR TYDFIL. BwrmD Y GWARCHEIDWAID.—Yr wythnos o'r blaen cyfeiriasom at y sibrwd oedd ar led yn nghylch cyf- rifon y Bwrdd hwn, ac mewn canlyniad yr archwil- iad oedd i fod ar y llyfrau. Ymddiriedwyd y gor- chwyl i ddynion cymhwys, cyfarwydd a chyfrifon, sef Mri. W. Simons, T. Williams, a J. Mathews. Yn eu hadroddiad i'r Bwrdd, tystiasant nad oeddent wedi cael dim allan o le. Rhoddodd hyn foddlon- rwydd eyffredinol i'r Bwrdd a'r trethdalwyr. Yn y Merthyr Telegraph dydd Gwener diweddaf, ymddang- osodd llythyr maith o eiddo y Parch. F. Johnstone ar y mater. Dywedodd efe nad oedd y cyfrifon yr hyn ddy lent fod. Wrth edrych dros yr adroddiad argraifedig, eafodd, medd efe, 173 0 wallau. Bellach dyna Mr Johnstone a'r archwilwyr yn groes i'w gilydd. Credwn fod yr archwilwyr wedi gwneud eu gwaith ynonest; ae nis gallwn gredu fod Mr Johnstone wedi rhyfygu mynegu i'r cyhoedd yr hyn nad yw yn credu fod ganddo sail ddigonol iddo. Mae dyryswch ynbod yn rhywle, a goreu po gyntaf yr eglurir ef. ETHOLIAD MEDDYG Y PLWYF.—Dydd Sadwrn di. weddaf oedd y diwrnod i'r Gwarcheidwaid i ethol meddyg, ynlle Mr Griffiths, yr hwn fu farw mor sydyn, Yr oedd dam ymgeisydd—Mr Morgan a Mr