Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
---_:Æ! 'RHEN' FFARMWR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
_:Æ! 'RHEN' FFARMWR. Mae'r sprydieth sgyrfenu chwedi disgyn arna i 'r fynud yma, a rhag own iddo fo fynd i ffwrdd a ngadel i, dyma fi 'n taro ati hi rhag blaen. Mi fydd hwn yn glamp o lythyr marciwch chi, cadwch le iddo fo, mi fydd yn dal pyrthynas a phyncie 'r dydd, chwedel chithe: pwnc y nos hwrach y dylid ei ahv o, canys am wthredoddy sos a'r twllwch, trais ac anghyfiawncler, y bydd o 'n son, sef achos y tyn antied drien sy'n cael u gothrymu gen y mistred tir a'r stiwardied ar hyd sirodd Cymry "r dyddie hyn, am rfygu votio nol u cydwybode u hunen yn groes i wllys y mistar tir a'r stiward. Mae 'r dyn doniol iawn ene sy gynthoch chi, be ydach chi 'n i alw o— Klisby-ne rwbeth tebig, mae hwnw, ieehidi'w galon o, chwedi deydyd y drefn, yn wych ry- feddol, ar y mater. Mi rydw ine 'h styried bod gen i rite, wel hen ffa-imwr, i siarad tipin ar y mater yma, beth bynag. Wel dwn, fhen frodyr y ffarmwrs, medda i. Mi rydw i 'n falclx o honyn nhw. Mi fydde chi, pobol fawr, sgedig, a gwbodus y trefydd ene, narfer deyd mae'r set o bobl sala'ny bydoedde ni 'r ffarmwrs-y cymren ni 'n towys wth y'n trwyne, gen y mistar tir a'r stiward, i'r fan fyd fynen nhw. Na, na, rhoswch dipin, tyda ni ddim felly bod ag un chwaith. Mi safodd ffarmwrs Cymru at u giddil cystal ag un class o bobl, yn amser y lecsiwn, er hollt fygwthion y mistar a'r stiward, wel rydach chi'n gweld. Mae'n dda iawn gen i weld ych bod chi 'r bobol fawr yma chwedi deffro ati hi i neyd rhwbeth o ddifri er cnogi a chnorthwyo y rhai sy'n diodde, a mi rydw i 'n disgwil, a mae llaw- er yn disgwil, y gneir rhwbeth fo'n werth son am dano, ar ol y cwarfod mawr yn Berystwyth. Ond mi ddylid styried hefyd bod eisio gneyd rhwbeth i'r gothrymwrs yn gystal ag i'r diodd- efwrs. Ond be neir iddyn nhw ? dene'r cwest- iwn. Mi wn i hyn, pe tase nhw'n y Werddon, ac yn chware ono run strancie ag mae nhw'n chware yNghymru, ni fase'r Gwyddel fawr o dro yn rhoid twll bwled trwyddyn nhw; ond nid dene 'r ffordd i'w trin nhw beth bynag. Mae'n dda iawn gen i na ddaru'r Cymro ddim dysgud trie y Gwyddel, a gobeithio rydw i na ddysgith o byth mo hono fo chwaith. Na, na, Gymru anwyl, peidiwch byth ag iwsio'r gwn, beth bynag neloch chi, na gneyd dim arath fotho'n groes i gyfreth y wlad a chyfreth moese da. Mi ddyrllenis yn yr hen lyfr, am un o farn- wrs Isrel pen oedd o nymlid ar ol y Midanieds, oedd wel locustied chwedi nhreithio'r wlad, iddo fo fynd at bobol rhw dre, a'i wladwrs i hun hefyd, a gofyn iddyn nhw roid chydig o fara a dwr iddo fo, a'r chydig sowldiwrs oedd yn i ganllyn o, a ni roe nhwthe na thamed o fara na llwnc o ddwr i'r trienied oedd chwedi blino a dyffygio, wrth ymladd trost u gwlad. O'r gore be'r barnwr, mi dala i ichi pen ddelw i 'n fol chwedi i mi orphen setlo'r pwnc efo'r Midanieds ene. A setlo'r pwnc hwnw naeth o toe y da, ag yn i ol y daeth o; a be naeth o, ond cymryd drain ranialwch, a mi ddysgodd bobol y dre hono a nhw, medde'r hanes. Sut roedd o'n dnyddio'r drain, dwn i ddim, a hwrach na wyddoch chithe ddim, ond mi gafodd pobol Sucoth wbod mi fyddyliwn, mi gawson wers bur bigog beth bynag, a mi roeclden nhw'n i haeddut hi'n rite da; mi naeth i hoi ar u cnawd nhw am beth amser, yn siwr ddigon. Wel rwan, dene sy arno eisio-ydi dysgud gothrymwrs Cymry rwbeth yn debig wel y dysgodd y barnwr hwnw y bobol frwnt rheini yn Isrel—u dysgud nhw a drain; ond peidiwch chi a nghamddyallt i rwan, nid drain naturiol ydw i Tn feddwl, ond drain moesol, canys y mae drain moesol yn gys- tal a drain naturiol i'w cael yn y byd yma, ac y mae rhai pobol na ddysgwch chi byth monyn nhw i byhavio wel y dyle nhw, os na chymrwch chi ddrain atyn nhw. Be fyddyliech chi am gynig gwobor dda am y gan ore i othrymwrs, a'i chraffu hi, a'i theynud, a'i chanu hi trw'r wlad y'mhob man ? Mi ddysgodd Twin o'r Nant, coffa da am dano, lawer o othrymwrs i ddydd o, yn feistred tir, a stiwardied, a pher- sonied hefo'r drain yma, a mi naeth i wersi dreiniog o lawer o les iddyn nhw. Dene ddraenen arath faswn i 'n comendio gneyd deunydd o honi hi-tewch chi a siarad rwan tra bothw i n gluro mhwnc i'r pen; ond rhaid i mi gael rhoid pwt o ragmadrodd yn y fan yma eto. Rydwi n cofio mod i yn Lerpwl, (do, mi fum ine yn Lerpwl.) Wel, pen oeddwn -.4. -W' i yn Lerpwl, ngorff ramser byddwn in sgyrfenu i'r Ramsere, mi alwis i ydrach am ffen ffrynd, Mistar-J. Jones, pyrehenog a phriutiwr Rain- sere roedd rhen ffrynd chwedi cael ei daflud dipin oddiar i echel y bore hwnw gen rw oheb- ydd anstawallt oedd chwedi sgyrfenu yn bur frwnt ato fo, am wrthod gadel i'w waith o myddanos yn Ramsere Yn y man, mi welwn Mistar Jones yn taflud y llythyr brwnt o'i .7 law, gan ddeudyd, "Mi sJeyna i mys ato fo'r munud yma." Mi roedd gyntho fo yn y papur lun bys hir wel hyn = a phen fydde rhw un chwedi i ddigio fo hefo'i fryntwch mi roe i enw fo yn y papur, a mi styne'r bys hir hwnw ato, a mi ro i ewin yn bur ddyfn yn i gnawd o, Wel dyma be fynwn i chi neyd yn y papure Cymraeg bod yg un, ydi rhoid list o enwe'r dioddefwrs yn ddwy golon ar un tu, ag onwe'r gorthrymwrs run fath gwerbyn a'r Hall, ac ystyn bys arnyn nhw, wel hyn Dyma nh-flbw rhownh barcli iddfeflyn nhw. Y Dioddefwrs. i T. P.; W. LI.; j J. J.; D. D.; J N.W.;P.P.&c I I JJ/ao'r llaw ag'ored yn ar- j wyddo ystyn eymhortli sgyd- v.-ch ych pene ar- nyn )j nhw Y GortlifSrymwrs. E. D. O.; W. R. A. G. P. E., &c. i Y bys yn galw sylw o anghymer- a&wyaoth. .L Ond y dylid rhoid yr enwe priodol ar bob un, a chadw'r list i mddanos ymhob papur, am chwe mis o leia. Draenen go bigog fydde hona yn i slyse nhw, a mi nae les idd yn nhw, toes dim dout. Ond wedi 'r cwbwl rhaid i ni gofio a styried bod cyflwr y gorthrymwrs yn llawer mwy truonus na chyflwr y dioddefwrs, er tra nad allwn ni lai na theimlo'n ddig wrthyn nhw am'u trawster, mi ddylen dostirio wrthyn nhw wel dynion yn y syfyllfa fwya enbydus. Ydi, ydi, mae'r hen lyfr yn ystyn i fys arnyn nhw, a pheth ofnadwy iawn ydi bod yn nod i fys i anghymeradwyaeth o. Mae o'n deyd pethe trymion arswydus wrtheu am y gorthrymwrs mewn llwerodd o fane—yn i galw nhw'n fleidd- ied ac yn llewod, a gwystwilod, ac yn son am dori'u danedd nhw, a'u dryllio nhw, a dial cam y rhai y buon nhw yn u gorthrymu, ar u pene nhw. Wth feddwl am y pethe hyn, mi ddyle'n digofent ni atyn nhw, droi'n dostiri trostyn nhw, a dmuno fod iddyn nhw gael u gleuo i weled y perig, a difarau, a dwigio mewn pryd cyn i'r gosb i dal nhw. 'EHEN FFARMWR. i^nrnrvyTfar 'F: 11111'
LLYTHYR LERPWL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLYTHYR LERPWL. BOREU MERCHER. Bu dirprwyaeth bwysig iawn ger bron Mr Forster yn y dref hon ddydd Mercher, wythnos i heddyw, gyda golwg ar agoriad y Prifysgolion. Cyflwyn- wyd y ddirprwyaeth iddo gan Mr W. Rathbone, A. S.; ac wedi i Mr Macrea, a'r Parch. J. Kelly, a Mr Wright ddyweyd en neges, a pba both oedd eu dy- muniad, cafwyd araeth ragorol gan Mr Forster. Dywedai ei fod ef yn cydymdeimlo yn drwyadl a chais y ddirprwaeth gyda golwg ar agoriad y Prif- ysgolion i Ymneillduwyr, a dilcu y prawflwon, y rhai sydd yn awr yn gorfaelu y manteision i Eg- lwyswyr. Ystyriai ef fod y mesur yn awr yn y dwylaw priodol; ac y byddai i'r Weinyddiaeth ei gymeryd o law Mr J. T. Coleridge yn anffafriol i'w lwyddiant. Dangosai yn dda iawn fel y mae yn rhaid i aelod mown tref i fod yn llwyddianus gydag unrhyw fesur feddu hyder y Ty; a bod Syr J. T. Coleridge yn meddu ei ymcldiried Ilawnaf, heblaw ei fod yn un o'r areithwyr goreu a fedd Ty y Cyffredin. Amcan y ddirprwyaeth oedd cael gan y Weinydd- iaeth ei gymeryd i fyny, gan na feiddiai Ty yr Ar- glwyddi ei daflu allan wedi hyny. Sylwai Mr Forster yn briodol iawn mai tri pheth sydd gan y Weinyddiaeth i'w hystyried cyn cymeryd unrhyw fesur i fynu-a ydyw y peth ynddo ei hun yn iawn —a yw y wlad yn addfed iddo-ac a oes gan y Sen- edd amser i'w gymeryd i fyny. Nid oedd dim pet- rusder yn marn y Weinyddiaeth am y ddau both cyntaf ond am yr olaf, fod yr eisteddiad nesaf wedi ei blocio i fyny a gwaith, fel nad oedd fawr o obaith y gallant ymgymoryd a dim ychwanegol. Diolchodd Mr Melly, A.S., i Mr Forster dros y ddirprwyaeth, ac ymadawodd pawb wedi eu cwbl foddhau yn ymddygiad y boneddwr gwir anrhyd- eddus. Bu Mr Rathbone ger bron oi otholwyr yn rhoddi cyfrif o'i oruchwyliaeth nos Iau, yn Hengler's Circus.' Yr oedd yno gynulliad mawr; ac yr oedd ei araeth yn gyfryw nas gallasai beri tramgwydd i neb. Er nad yw yn areithiwr hyawdl, eto rhoddai adroddiad llawn a helaeth mewn dull clir a dyddorol o'r mesurau a fu ger bron y Senedd yr eisteddiad diweddaf, a'r gwaith sydd o'u blaen yr eisteddiad nesaf. Aeth drwyddynt o un i un, a pha fodd yr oedd ef wedi pleidleisio arnynt i gyd. Yr oeckl y dif- rifweh hwnw o'i gwmpas y mae gan Mr Gladstone y medr i'w daflu i'w holl ddilynwyr. Dywedai fod ymchwiliad y Pwyllgor sydd wedi bod yn eistedd i edrych i mewn i lygriad yr etholiadau yn sier o esgor ar y Ballot; a bod y dynoethiadau a wnaed gan Mr Richard o'r gormes a ddioddefir yn Nghym- ru ynhelp mawr tuag at brysuro hyny ocldiamgylch. Yr oedd brwdfrydedd mawr drwy y cjrfarfod oil. Llywyddid gan F. A. Clint, un o arwyr rhyddid yn y dref. Pasiwyd penderfyniad o ymddiried yn Mr Eathbone fel cynrychiolydd, ac o ddiolchgarwch iddo am ymddangos fel hyn ger bron ei etholwyr, am fod hyn yn beth newydd yn Liverpool. Pasiwyd hefyd benderfyniad cryf o ymddiried yn y Wein- yddiaeth bresenol fel uii o'r gwc,.inyddiactli,,tu cryfaf, gonestaf, a galluocaf a fu mewn gwladwriaeth er- ioed. Areithiwyd ar y penderfyniadau gan Meistri T. D. Hornby. J. n. Jeffery, T. Holden, J. Patter- son, Maurice Williams, a G. Melly. Yr oedd y cyf- arfod yn bob peth a ellid ddisgwyl i gyfarfod o'r fath fod. Mae Ehyddfrydwyr Everton Ward yn teimlo yn ddiflas ar ol yr etholiad diweddaf, ac yn benderfynol na chtiff y fath beth ddigwydd eto. Y farn gyffrediii ydyw nad yw y peth yn awr yn y dwylaw priodol, ac y bydd yn rhaid cael chwyldroad trwyadl ar beth- au cyn y gellir enill y dydd. Heblaw fod yn rhaid cael mwy o amser i barotoi, y mae yn rhaid gosod pob adran o'r Ward dan ofal rhyw un a fyn weled fod y bobl yn pleidleisio. Mae Mr Whitley wedi darostwng ei hunan yn fawr yngolwg y Ward ar ol yr etholiad diweddaf. Yr oedd llawer iawn o Jesu- itiaeth yn ei ymddygiadau; ond y mae wedi gorfod galw yn ol y cyhllddiaclall a. ddygodd yn erbyn ein cydwladwr gweithgar Mr n. 0. Evans. Nid oedd yn bosibl fod dim yn fwy bustlaidd a drygionus na'i gyfeiriad at gapel yr Annibynwyr yn Netherfield Road, yn ysgoldy yr hwn yr oedd y Ehyddfrydwyr yn cyfarfod—' We will nut be dictated by the party in tlt (it -ijl(tee,' ineddai gyda sneer; ond fe gaiff e' deimlo fod y party hwnw yn rhy gryf i'w roddi i lawr. Y mae y Toriaid wedi inyned yn annhrafodadwy yn y Cynglxor Trefol wedi gweled y mwyafrif a gawsant. Ond y mae y diwrnod yn dod y gostyngir eu crib. Nid ixythle Toriaeth ydyw hyd yn nod Liverpool i fod byth. Y Sabboth diweddaf, yr oedd pregethau i'r ieu- engctyd yn cael eu traddodi mewn nifer mawr o eg- lwysi a chapeli gan Gymry a Saeson. Mae yr 1 Young Men's Christian Association' yn arfer anfon cais bob blwyddyn at wcinidogion y dref o bob enwad, ar iddynt bregethu i'r ieuengctyd. Gwneir hyny hyd y gellir yr un Sabboth. Buaswn yn disgwyl gweled y Cymry wedi ei gymeryd i fyny yn fwy cyffredinol-a. dylasai fod placard gwahanol i hys- bysbysu y pregethau Cymreig. Oni ellid cael pre- geth ar ryw noson waith yn ystod y gauaf yma i ieuengctyd—neu, yn wir, pe cawsid dwy, un yn mhob pen i'r dref. Pwy gymer hyn i fynu ? Y Sabboth diweddaf, yn ol yr arfer, aeth y maer newydd ac aelodau y Cyngor i Eglwys St. Peter. Yr oedclwn yn synu gweled Ymneillduwyr fel Mr W. Rathbone, A.S., a'i frav, d Mr S. G. Rathbone, ac Annibynwr fel Mr T. B. Job, a Methodus fel Mr W. Williams, yn inyned i'r Eglwys ar y Sabboth i gynffona i'r Maer. Beth y mae Rhyddfryclwyrwedi gael gall. y Maerod Toriaidd fel y mae yn rhaid iddynt fel hyn eu dilyn yn wasaidd. Gymaint yn fwy anrhydeddns oedd ymddygiad Mr Parker, Maer newydd Trallwm, yr hwn, gan ei fod yn Annibynwr, a wrthododd fyned i'r eglwys ond fel arfer a aeth i'w gapel ei hun, i wrando ei weinidog ei liun-Dewi Mon. Anfonwyd dirprwyaeth gref a dylanwadol ato i geisio ganddo fyned i'r Eglwys ond ofer fu y cwbl. Dywedai mai i'w gapel ei hun yr iii, a gwnant hwythauyr un fynont ai ei ddilyn neu beidio. Bravo maer newydd Trallwm. Mae dyn fel yna yn gredyd i Ymneillduaeth, ac yn gredyd iddo ei hun. AB OWAIN.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
Those Ladies who have not yet used the Ghnfidd Starch are respectfully solicited to give a trial, and carefully follow out the directions printed on every package. It is rather more difficult to make than other Starches, but when this is overcome, they will say, like the Queen's Laundress, that it is the finest Starch they ever used. MODERN INVENTIONS.—That great invention the Chronograph," which times all the principal events of the day, and has revolutionized and superseded the clumsy old-fashioned Stop-watch," seems likely to be eclipsed in fame by that still greater and more use- ful invention the "Keyless Watch." The fact of no key being require renders these Watches indispensable to the traveller, the nervous, and invalids. The enor- mous number sent even by post to all parts of the world, is a convincing proof of their great utility. The prices at which they are sold range from 5 to 100 guineas. Thousands of them arc manufactured by Mr. J. W. BUNSON, of Old Bond Street, and the Steam Factory, Ludgate Hill, London, who sends post free for 2d. a most interesting historical pamphlet upon watch- making.