Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
IRTIEN FFARMWR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
IRTIEN FFARMWR. Os yaacli chi n sistio arna i sgyrfenu i'r TYST, mi ddylen ddyallt n giddil; rydw i, wel lien Ffarniwr, yn ddierth i chi, a ciiitlie i mine. Rhaid i chi ddy- allt n un peth, bydd raid i mi gacl ffraeo tipin weithie, wel y gwela i aelios yn galw nid am mod i n earn ffraeo, chwaith, mao n gas gen i rioed glowed na gweled neb yn ffraeo, a phen fydda i n fFraeo, fydda i byth mown natur ddrwg*, end rhw- betli rhwng difri a chware do, mi ddarn mi wlltio tipin unweth wrtli Sion Bwl ar y Stasion yn Rhyl rw dro, ond mown breiddiwyd oedd hyny, mi dclois ata ffun ninion chwedi deffro. Mi fyddo ymbell bwt o ffrae rhynthw i a ffen ffrind, Mister Jones, Ram- sore stalwm, ond mi fydden ni n bene ffrindie er hyny; rachos fydde fod o n gadel iw gysodwrs a'i brintiwrs neyd cam a ngrymadeg, a strawen, a n sbelio i, yn fy llythyre, a mi rydw i n fanwl a direct iawn hefo r pothe rheini. Pen welis i fy llythyr Cynta yn y TYST, wel, meddwn i, dyma rhain yn dechre arni hi, yn y gair cynta i gyd, rhoid Awclur- do n lie Awclurdocle. Pw, pw! thai hi ddim byd wel hyn, toedd dim llawer o walle chwcdyn mae n wir, a mi roedd y llythyr dwaetha no lew, ond y bysedd, mi ddyliwn i mae rhw bwtie o fysedd digri sy'n tyfu ar ych dwylo chi pobol Lorpwr ene, os tebig i'r bysedd yn y TYST ydyn nhw. Mi roedd arna i eisio bysedd wel bysedd cloc i'w hystyn at y Gor- thrymwrs, mi roesoch chithe rw bethe wel cyrn malwod n lie hyny. Cymrwch chi ofol i neyd pob peth fydda i n geiso gynthoch chi, icel y bydda i n ceisio, no sgyrfena i byth bwt i chi. Wel son roeddwn i am y bobol sy'n caru ffraco, ffraeo, o hyd o hyd, naill a'i hefo u tyfode, no a u bysedd ar hyd y papure a'r coecldiade yma, rhw yspryd drwg eisio i roid i lawr garw iawn ydi r ryspryd drwg yma, ond pwy fedr neyd P Mi alle chi r Glygwrs neyd llawer, trwy gau'r drws arnyn nhw allan-deyd gair ar ben wrthyn nhw, a rhoid diwedd ami hi. Mae rhai dynion iw cael wel tae nhw chwedi u creu a'u danwon i'r byd i ffraeo a chnenu, a chmenu yn un pwrpas, tydy nhw byth wth u bodd ond pen fotho nhw n :ffraeo. Mi rydw i n cofio clowed cyfell i mi n son, fod o chwedi mynd hefo chmy- dog iddo fo am dro i Ila Man, unweth; roedd y ddau n wnidogion hefyd. Roeddcn nhw n lodgio yn run ty 11 dau. Roedd cyfell y ngyfell i nun o bobol y ffraeo yma. Mi aen allan y bore ar 01 brecwest i roi tro, a ni fydde r cyfell hwnw ddim dau fynyd ar ol mynd allan, heb gael ffrae. Mi wele garter hwrach yn chwipio i gyffyle, a mi ae ato fo i ddechreu dwrdidio, a dene lie rae hi n ffrae rhwn y ddau, nes hel twr o bobol o u cwmpas nhw, ar ol darfod y ffrae hono, mi fydde rhwun chwedi cneifio cynffon i gi, a ffrae a hwnw dych- gefn. Hi glowe rwun chwedyn yn deyd rhwbeth am y towydd, i bod hi'n oer, ne'n gynes, mi dde- chreue deuru nerbyn hwnw, a ffrae fawr eto. Mi fydde raid iddo fo gael peder ne bump o ffraeon rhwn brecwest a chinio. Rol cinio, mi phwyse dipin, ac ono mi ae allan, i chwilio am ffrae, a fydde fo fawr o dro n dwad o hyd iddi, a chwedi cael tair ne beder, mi ae iw dy lodgin i gael te ond mi fydde raid mynd allan i gael tair ne beder chwedyn rhwn te a swper, a felly bob dydd. Dallse r dyn na byta na chysgu na byw, heb gael dog ne ddeuddeg o ffraeon bob dydd o'i oes — roedd raid iddo ifo fod yn bwts yngheg a rhwun neu giddil o hyd. Mi fase n dda ar les heddwch y byd yma, tase dynion wel hyn chwedi u geni n fudanod, ag.erill o honyn nhw heb u dysgud i roid pin ar bapur rioed. Bobol anwyl, gydewch heibio r yspryd ffraeo yma. 'Paid a digofent, a gad ymeth gnyddar- edd, na 'inddigia er dim i wneuthur drwg,' medde rhwun y dyle pawb wrando ar i gyngor o. Os digi wth Gristogyn, Cospa'r dig, a .sparia'r dyn,' medde rhw hen brydydd stalwm, cyngor da iawn; peidio rhoid gwynt i'r yspryd drwg pen gwyd o, ond i gau o i fewn a'i fygud o, wel byddan nhw n diffodd tan. Roedd gen i hen ewyrth un tro yn gwrando ar rw ddau ddyn yn dadlu ac yn ffraeo nerwin yngliylch rhw bwnc o grefydd, a gwedi mynd i dymhere drwg iawn. Mi rydw i n ch gweld chi n ddau ffwl, be Fewyrth yn y mau, Pam hyny P medde nhwthe. Wel, i ffraeo a'ch giddil, medde fynte, ynghylch eiddo pobol erill, fedd run o honoch chi 11 dau run rithin o grefydd ch hinen; mi fydde n gallach o lawer i chi mofyn am dani hi, na threilio ch amser i siarad a dadlu a ffraeo yn i chylch hi. Go dda rhen Ewyrth, on te P RlIEN FFAEMWE.
CYJTARFOD YAIADATVOL YN 1UI0SY-JtfEDRE.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYJTARFOD YAIADATVOL YN 1UI0SY- JtfEDRE. Nos Fawrth, yr lfiog o'r mis hwn, eyuhaHwyd cyfarfod i ffarwelio a'r Parch. David Evans, gweini- dog yr Annibynwyr yn y lie ucliod, yr hwn sydd yn myned i fugcilio yr eglwysi sydd yn ymgynull yn Bormo a'r Dyffryn. Yn ystod y cyfarfod, rhoddwyd aiirheg fechan fol cydnabyddiaetli iddo am ei lafur. Daeth Mr Evan Evans, un o'r diaconiaid, yn mlaen i gyflwyno pwrs, yr hwn oedd yn cynwys rhyw swm o arian. Yna diolchodd Mr Evans yn wrcsog am y rhodd. Galwyd Thomas Howells yn mlaon i gyflwyno rhodd fechan i Mr Evans. Yr oedd y rhodd ymayn cynwys llyfrau fel y canlyn—Llyfr Hymnau hardd i Mrs Evans, a Beibl bob un i'r ddau fab, ac hefyd llyfr Geiriadur Charles o'r Bala. Yr oedd y rliodd yma yn dyfod o eglwys y Vron, i ddangos eu parch tuag at Mr Evans ar ei ymadawiad o'r ardal. Cymerwyd y gadair gan y Parch. J. Roberts (A.), Brymbo. Cymerwyd rhan yn y cyfarfod gan y Parchn. J. Rowlands, ac Ishmael Jones (A.), Rhosllanerchrug- og; E. Roberts (A.), Coedpocth R. Ll. Owen (M.), Acrfair a J. A Morris (B.) Gafwyd anerchiadau buddiol gan bob un o honynt. Terfynwyd wedi'r diolchiadau arferol. Pob llwyddiant i Mr Evans yn ei faes newydd, ydyw dy- m uniad- Cefn Mawr. OYMRO BACII.
NEWYDDION CYMREIGK -----
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
NEWYDDION CYMREIGK HIKWATJN.—Bydd yn dda gan gyfeillion Mr Rees Thomas Jones, mab Mr Thomas Jones, Crawshay's Arms, glywed ei fod wedi pasio yn llwyddianus trwy yr arholiad a elwir, The Minor Examination of the Pharmaceutical Society of Great Britain.' AMLWCH.—Treuliodd E. P. Jones, A. M. D. Ph., dydd Sabbath, y 14cg cyfisol, yn y lie uchod, aphre- getliodd ddwy waith yn dra chymeradwy a'r nos Fawrth canlynol, traddododd ei ddarlith ar Grefydd a Moesau y Germaniaid, er boddhad mawr i gynull- cidfa luosog a pharchus. SION, LLANIDLOES. Nos Fercher, Tach. 17eg, 1869, bu y Parch. E. Evans, Llangollen, yma yn traddodi ei ddarlith ar Samson a'i orchestion.' Y mae y ddarlith hon ar gynllun hollol newydd, yn un ddifyr ac addysgiadol iawn. Y Parch. R. Jones, gweinidog y lie, oedd y cadeirydd, yr hwn, ynghyd a'r eglwys sydd dan ei of a], yn garedig a roddant fenthyg y capol i gyfeill- ion Glan Hafren i gynal y cyfarfod. Yr oedd deu- gain mlynedd er pan y bu Mr Evans yma o'r blaen; ond yr ydym yn gobeithio na bydd ddeugain mis na deugain wythnos heb ddyfod yma eto. RHYL. HYN A'R LLALL.-Y mae'r pie;- yn sefyll, a'r cwmni hefyd. Nid ydyw y tywydd wedi dryllio'r naill, na'r god wedi difa'r llall. Costiodd y gwaith ei hun lo,202p., a'r treuliau rhagbarotoawl, megys awdur- dod y senedd, a gwasanaeth cyfreithwyr, y swm o 1,842p., yn gwneud cyfanswm o ddwy fil ar bym- theg, a phedair a deugain o bunoedd Derbyniwyd y flwyddyn ddiweddaf dollau yn cyrhaedd 531p. 13s. 7c. Y mae'r anturiaeth yn dechreu talu 1 y cant. Daw yn well yn y man.——Y mae rhestr testynau'r eisteddfod yn awr yn barod-Ap V yehan a Nicander yw beirniaid yr awdl, ac Aaron Mochnant a Ceiriog yw beirniaid y bryddest.-Y mae yma yfed te dy- chrynllyd wedi bod yn ddiweddar; ac uid ydys wedi gorphen etc Yn laf, te yr Annibynwyr Cymreig; yn 2il, te y Bedyddwyr Seisnig yn 3ydd, te yr An- nibynwyr Seisnig yn 4ydd, te y Bedyddwyr Cym- reig; yn 5ed, te y Methodistiaid; yn Ged,-stop, stop. Wiw i mi drespasu ar ofod y TYST i enwi mwy, pe gallwn.-ill. R. CAERDYDD. Mae rhyw gymaint o yspryd, o galon ac o lawen- ydd, yn dechrou mcddianu marsiandwyr, masnach- wyr, a gweithwyr y dref hon, drwy y grediniaeth fod masnach fel yn ymddangos yn gwirfywhau. Yr ydym yn credu nad oes dim ond seiliau cedyrn, a chedyrn iawn, a allasai greu y teimladau hyn; oblo- gid yr oedd rhywbeth tebyg i anobaith wedi modd- ianu pawb yma, yn feistri, masnachwyr, crefftwyr, a gweithwyr, er ys hir amser. Credwyd dro ar ol tro fod masnach ar wellhau, ae eto yn dwyllodrus a di- sail y troai y disgwyliadau allan—fel yn y diwodc1 yr oedd digalondid marwol wedi ymsefydlu yn myn- wesau pruddaidd pawb. Ond mae yr hunlle hwn, bellach, wedi ei daflu ymaith yn llwyr, a phawb yn edrych yn lion ar eu gilydd, gan sicrhau y naill y llall fod amser gwell yn dyfod. Mae llongau lawer yn dylifo i'r porthladd, ac mae y pris am gludo llwythi yn y llongau wedi codi rhyw gymaint. Mae hyn i raddau yn erbyn y meistri glo a'r gweithwyr; ond y mae wedi y cyfan yn eithaf prawf fod y galw yn mwyhau; a chwareu teg i forwr a pherchenog Hong, mae yn deg iddynt hwythau i gael amser da weithiau—eiddo mewn Hong yw y mwyaf agored i niwed a chollcd o bob eiddo ac o bob peth sydd wedi talu yn ddrwg, llongau sydd wedi t alu waothaf am y btynyddau ddiweddaf. Mae y rheilffyrdd a'r steamers wedi chwareu yr andras a llongau ac a'u perchenogion am amser hir. Credai llawer fod dydd- iau yr hwyl-longau wedi eu rhifo; ac eto y dyddiau hyn, ymcldengys yr liwyl-longau fel yn ail ledu eu hwyliau am fordeithiau llwyddianus eto. Mao y glo mewn emo wedi myned ychydig i fyny. Yr ydym yn dywedyd mewn Cino am fod pris uwch yn cael ei ofyn yn y farchnad, or nad yw y pris yn cael ei roddi eto, o loiaf yn gyffrodinol. Ond Ie ddaw i hyny, ac yn uwch hefyd yr ydym yn gobeithio. Mae yn rhywboth i gael calon a gwyncb i ofyn mwy am dano. Gwleidyddiaeth sydd y dyddiau diweddaf wedi cynhyrfu fwyaf ar y dref hon. Mae yma Doriaid o'r iawn ryw—Toriaid yn meddu haerllugrwydd a digywilydd-dra a fedr ostwng i bob twyll, celwydd, ac anonestrwydd. Mae yma bapur dyddiol Toriaid gyda y mwyaf maleisus ac annheg a ddaeth allan o wasg erioed. Ymostynga ddydd ar ol dydd i lys- enwi, pardduo, cablu, a rhegi dynion goreu y deyr- nas. Mae cyfoeth mawr yn rhyw le tu cefn i'r Ba- laam hwn, oblegid y mae yn ddiau yn colli arian mawr bob dydd y dengys ei wyneb pressaidd. Mae y rhyddgarwyr newydd ffurfio Cymdeithas i amddi- ffyn eu hunain a'uhawliau. Nos Wener, Tachwedd 20fed, cyfarfuwyd i gychwyn y Gymdeithas yn gy- hoeddus. Yr oedd uwchlaw dwy fil o bobl yn bre- senol. G. Williams, Ysw, Miskin, yn y gadair a'r Milwriad Stuart, yr aelod Seneddol dros y dref, yn bresenol. Cafwyd cyfarfoc1 arddercho,areithiati cynhyrfus, croew, a phenderfynol, ac eithaf ysbryd yn rhedcg drwy y cwbl. Arosai yr aelod anrhyd- eddus tra yn y dref gyda ei gefnder, Marquis of Bute; ac eto, tranocth i'r cyfarfod, ymddangosodd un o'r erthyglan mwyaf brwnt, bawaidd, ac anfon- eddigaidd, yn ymosod yn bersonol ar yr aelod, yn y papur y credir fod llawer o gyfoeth y Marquis yn ei ategu. Y gofyniad cyffredinol yma yw, A yw y Marquis yn gweled ac yn gwybod am y pethau hyn P Mao y rhan fwyaf yn ceisio credu na wyr ef ddim am danynt. Gobeithio na wyr; ac eto fe ddylai wybod. MERTHYR TYDFIL. Y BWRDD IECIIYD A'R CIECUS.—Gair Seisnig yW Circus, ond ysywaeth, nid oes ond ychydig bersonau yn Nghymru na wyddant beth yw ei ystyr. Mae Theatres a Circuses yn sefydliadau cyhoeddus yn mhob tref o bwys yn Lloegr, fel eglwysi a chapelau; ond yn Nghymru, (clod iddi) ni cheir pethau felly ond fcl ymwelwyr achlysurol, ocldigerth yn Aber- tawy a Chaerdydd, ac ni fyddent yno oni bai y Saeson sydd yn byw yno. Mae llawer o Shews, a Theatres, a Circuses teithiol (fel pregethwyr teithiol y diafol) yn ymweled a Merthyr yn achlysurol, ond nid oes yma un wedi cynyg aros mwy nag ychydig nosweithiau yn y man pellaf, hyd yn awr. Gwyr pawb ag sydd yn gwybod rhyw beth am Merthyr, mai ar y Market Square y gwersylla y pererinion hyn ar eu hymweliadau, yr hyn yn ddiau sydd yo dwyn elw nid bychan i R. Thomas y Cwrt. Ond i mi gael dyfod at y mater sydd genyf mewn golwg- Mae rhyw Mr Pindar, o Gloster, wedi cymeryd y Market Square am dri neu bedwar mis, drwy addaW talu rhent go dda wrth reswm, i gael Circus yma dros y gauaf. Ac yn lie codi pabell fel yr arferid gwneud, y mae efe wedi dechreu adeiladu adeilad mawr, eang, cryf, fel pe byddai i fod yn beth arhos- ol. Gwnaeth hyn heb ymgynghori a'r Bwrdd Iechyd. Yn yr eisteddiad cyntaf ar ol i'r adeilad gael ei ddechreu pasiodd y Bwrdd benderfyniad, nad oedd y fath le i gael ei adeiladu yno. Yna safodd y gwaith. Ar y pryd yr oeddwn yn barod i waeddi; diolch am fwrdd a chymaint o'r syniad moesol yn- ddo. Yn yr eisteddiad diweddaf ymddangossodd Mr Pindar o flaen y Bwrdd, a chanddo bapur wedi ei arwyddo gan y rhan fwyaf o'r masnachwyr sydd yn byw o gwmpas y Square, (a masnachwyr ydyw pawb sydd yn byw yno,) yn cydnabod eu bøddlon- rwydd hwy i'r Circus gael ei adeiladu yno. Wrtb ci holi cafwyd allan fod R. Thomas y Cwrt ac eraill wedi bod gydag ef o gwmpas yn casglu yr onwtil, yr hyn sydd yn ymddangos yn both tebyg iawn J screw landlords Aberteifi. Wedi ychydig siarad gan y Bwrdd, yn yr hwn siarad y dangosodd Y Cadeirydd gydymdeimlad a'r mater, dywedodd Dr. James y byddai iddo ef yn y cyfarfod nesaf gynyg fod penderfyniad y cyfarfod diweddaf i gael ei aW yn ol, h.y. mewn geiriau eraill, fod caniatad i ga1^ ei roddi i'r Sais estronol hwn i adeiladu ei Circiif' Gwyr y rhan fwyaf o jhonom yn Merthyr, os ni^ pawb, beth yw golygiadau Dr. James am foesau 11 chrefydd, ond yr ydym yn disgwyl wrthych chwi Y crefyddwyr sydd yn aelodau or Bwrdd i osod de gwynebau, ac i siarad yn cglur, yn erbyn dwyn i11 tref y fath nythle o lygredigaeth ac anllnwioldeP' Yr ydym yn eich tynghedu chwi hyd ag y mae y^ gallu i edrych ar ol moesoldeb y dref—ei hiechy^ moesol yn gymaint a'i hiechyd naturiol. Os ydym yn camgymeryd, credwn fod eich mwyafrif yfl ddynion crefyddol, a disgwyliwn atoch ac wrthye am i chwi ein gwaredu oddiwrth y pla hwn o gaD 1