Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
_---------------' 'RHEN FFABMWB.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
'RHEN FFABMWB. Wel, yr ydw i chwedi colli arni hi hefo'r sgrifenu yma ys tro, tae fater am hyny, ond nid arna i roedd y bai, ond ar y towydd, os doeddbai n bod. Toes dim posib sgyrfenu dim trefn.o ddim byd, pan fotho hi n dowydd trwm, towyll, niwliog, wel mae hi chwedi bod ys dyddie. Toes dim rhydeas na rhych- feddylie yn treigliad yn rawyr ar dowydd felly, ac felly sgyrfenech chi ddim byd yn yeh byw. Ond tydach chi n gweld hyn y mhob peth o'ch cwmpas. Drychwch ar y tan rwan ar ddiwrnod felly—does gantho fo run rydea yn y byd am gynu, mi fydd yn ydrach wel peth chwedi haner tori 'i galon, ac wel tae o'n barod i neyd ei wllys, a rhaid i chi roid spar- dun y procar yntho fo o hyd, cin cewch chi gyntho fo neyd dim ar ddyar; a'r cryduried run fath-yn warthog a chyffyle, a chwn a chathod. Dyma'n hen gath ni yma rwan, mi rweddith o flaen tan trw gydol y dydd ar dowydd trymllyd os ceith hi lonydd, a mi rydw i'n coelio y gadawe hi i'r llygod dynud i llyg- id hi o'i phen, cin y ceisie hi neyd dim iddyn nhw. Mi fydden yn deyd stalwm y bydde chwain yn brathu n waeth ar dowyclcl wel hyn. Gen i mi son am chwain, ni welcs i run chwanen es llawer blwyddyn, mae llai o honyn nhw lawer iawn nac oedd dro nol, rwi'n siwr nad oes yn y sir yma ddim un chwanen am ddeng mil oedd yma haner can mlynedd yn ol, a mae hyny 'narwydd dda—yn arwyddo fod y bobol yn cadw u hunen a'u tai yn lanach, a mae o narw o beth na chadwe pobol u cnawd, a'u dillad, a'u tai, a'u dodren yn lanweth, tro botho digon o ddwr yn rhedeg nagos atyn nhw; tydio fawr iawn o gost, ond tipin o draffeth, a thraffeth yn talud yn dda iawn am dani i hun ydi hi, i bawb a'i cymero hi. Toes neb yn rhy dlawd i fod yn lan, ond mae llwerodd eto syweth, yn rhy ddifater a diog. Mae llawer o achwyn ar gam ar yr hen fyd yma, a'i groese, a'i ofidie, ond mi alle llawer o bobol fod yn fwy csurus o'r haner nag y mae nhw yntho fo, py tae nhw ydrach ar ol pethe bych- in a hawdd wel hyn. Mae llawer iawn o son am sgolion i roid addysg i blant y dyddie yma, a swn a son da iawn ydi o, a gobeithio rydw i y daw rhwbeth o hono fo, does bosib; ond mae eisio rhoid addysg i hen bobol hefyd, a gwers dda iawn, un o'r gwersi gore i'w dysg- ud iddyn nhw, ydi glanweithdra; fydd gin i fawr o dryst fod gen ddyn galon lan os bydd i ddillad a'i wymedyn wastad yn fudur. Mae llawer iawn yn dybynu ar wragedd a mame yn y peth yma, cymolieth uchel i wraig dlawcl ydi i bod hi n cael y gair o gadw 'i hun a'i phlant a'i thy yn lanweth, pw mor saled bynag fotho'r dillad a'r dodren. Wel, dene i chi; dyma fi wedi bod yn trin y towydd ar sgrifenu, a'r cwn a'r cathod, a'r chwain, chwedi dwad at fater da o'r diwedd —tydi cryduried felly ddim islaw n sylw ni, hyd y nod y chwain, a mae gin y chwain rite i fyw mewn tai budron, ac i frathu pobol fudr- on, a mae nhw yn thrawon da iawn i spyrduno merched diog—i lanhau i hinen, a'r dillad, a'r gwlau er mwyn cael mwared o'r pla. Dyne sut bu i mi sgyrfenud y llythyr yma. codi'n ddiwrnod go braf nauth hi heddiw— yr awyr yn ysgawn, ac awel dene, a mi god- odd fiysbrydodd ine, me roeddwn i n clowed hogle rydeas yn llond y rwm, a mi roedden nhw n dwad 1 mhen hefo phob nadliad dynwn i fy ffroene. Mi welwch wel etie na wiw i chi ddisgwilied run llythyr oddiwrtha i pen fotho hi n dowydd towyll a thrymedd, a mi welwch hefyd mod i yn dipyn o ffilosiffar-yn dyallt natur pethe. RHENFFAEMWR.
-------Y DIODDEFWYR YN ACHOS…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DIODDEFWYR YN ACHOS CYDWYBOD. AT WEINTDOGIQN A CHYNNULLE, IDFA- OEDD YMNEILLDUOL CI MRU. ANWYL GYFEILLION, Gwyddom nad rhaid i neb un o ho noch ys- grifenu o nob atoch ar ran y Dioddefwyr uchod canys wedi yr holl lefaru a gwrando, yr ysgrifenu, a'r darllen, a'r siarad, a fu ar y mater er's misoedd bellch, rhaid fod hanes yr amgylchiadau yn gwbl hysbys i bawb oil. Credwn yn ddilys hefyd eich bod oil, fel yr oedd eglwysi Macedonia gynt, gyda golwg ar estyn cymmorth i'r saint gorthrymedig yn Judea, "Yn barod mcgis er y llynedd" i roddi ffurf gweithred a gwirionedd i'r son a'r siarad afu ar y mater—i gwblhau a'r llaw yr hyn a lefarwyd a'r genau, drwy gyfranu yn haelionus a llawen yn ol eich gallu, ac uwchlaw eich gallu hefyd, tuag at ddigolledu amgylchiadau, a chysuro calouau y Dioddefwyr hyny, pan gaffoch amser cyfaddas." Y mae yr amser cyfaddas hwnw yn awr gerllaw. Aeth yr amser i areithio a gwrando, ysgrifenn a darllen ynghylch y peth heibio, a'r amser i dewi a gweithredu a ddaeth. Hyderus ddisgwylir gau laweroedd yn awr, y gwneir Oasgliad ar y Sabboth cyntaf o'r flwyddyn nesaf yn mhob cynnulleidfa Ymneillduol yn y Dy- wysogaeth, heb fod cymaint ag un ar ol, er ffurilo Trysorfa dda tuag at estyn cymmorth, ymwared a chysur, i'r teuluoedd gorthrymedig sydd wedi eu hamddifadu o'u cartrefleoedd, a'u coiledu yn eu hamgylchiadau, gan allu treisiol eu harglwyddi tir- iol, nid am nad oeddynt yn trin eu tiroedd yn dda, neu am nad oeddynt yn talu eu hardrethoedd yn Uawn ac yn amserol, nid o herwj dd bod un gwyn yu erbyn eu nodweddau moesol a chymdeithasol, ond am eu rhinwedd a'u gonestrwydd yn mynu defnydd- io eu cyfiawn hawlfraint etholiadol yu ol argyhoedd- iad eu cydwybodau eu hunain, fel dynion ystyriol eu bod yn gyfrifol i'w Duw ac i'w gwlad, am eu goruchwyliaeth fel etholwyr. Y mae arnom ddyled genhedlaethol i'r dynion hyn. Y mae y gwroldeb moesol a ddangosasant ar adeg yr etholiad diweddar i sefyll yn anhyblyg at eu hegwyddorien, yn wyneb yr holl ddylanwadau o wenau, ffafru, a hudoliaothau o un tu, ac o wg a bygythion o'r tu arall, wedi bod yn foddion i'n dyr- chafu fel cenedl yn ngolwg cenhedloodcl ereill o'n hamgylch, y rhai o'r blaen a edrychent arnom fel pobl wasaidd a gymerem ein harwain a'n tywys lie y mynai ein harglwyddi. Penderfynwn o unfryd calon, o Gaergybi i Gaer- dydd-o Dy Ddewi i Lanandras, na chaiff y gorth- rymedigion eu gadael fel y rhai hyny a welodd Solomon dan yr hanl yn ei amser ef, a'u dagrau yn rhedeg, heb neb i'w cysuro," a'r "'gallu ar law eu treiswyr, a hwythau heb neb i'w cysuro." Na, ni a gyfodwn fel cenedl i'w cysuro, sychu eu dagrau, a'u cynorthwyo. Bydd tinciad disgyniad pob dernyn o aur ac arian a pbres ar y plat yn mhob addoldy trwy Gymry ar y Sabbath cyntaf o lonawr nesaf, megis yn beroriaeth ynghlustiau y rhai gorthrymedig, ac yn gnul trano y trais a'r gorthwm hwn, fel na chly- wir mwy o son am dano yn ein gwlad. Ni rhaid i neb amheu nad yw y fath wasanaeth yn deilwng or dydd sanctaidd. Y mae geiriau ac esaiamplau Arglwydd y Sabbath ei hun yn ddigon byth ar y mater hwnw. Yr hwn a ddywedodd, "Pa ddyn o honoch fydd a chanddo un ddafad, ac o syrth hono mewn pwll ar y dydd Sabcath, nid ymcijl ynddi, a'i chodi allan Pa faint gwell gan ltyny ydyw dYJt tla dafad Fellyrhydd yw gwneuthur yn dda ar y Sabbath- au." Wele yma nid un ddafad, ond llawer o ddyn- ion a'u teuluoedd, nid wedi syrthio, ond wedi eu taflu gan law gorthrwm a thrawsder, i'r pwll. Ga- dewch i ni gydymaflyd ynddynt ar y Sabboth pea- nodedig, a'u codi allan o hono. Y mae llais lluaws mawr o gyfeillion caredig yn Lloegr yn galw ar Gymry, gan ddywedyd, Cyfod, canys arnat ti y mae y peth, a ni a fyddwn gyda thi; ymwrola a gwna." WILLIAM IlEES, LIVEEPOOL. Enwau y Gweinidogion a lawnodasant y cylch lythur yn ol fel y derbyniwyd hwyyn ol ar ol eu harwyddo. Thos. Levi, Abertawy B. A. Jones, Abertawy T. Rees, D.D., Abertawy J. R. Morgan, Llanelly W. Morgan, Caerfyrddyn Daniel Rowlands, Bangor Griffith Hughes, Edeyrn Bicbard Jones, Llanidloes D. Evans, Dolgellau John Pritchard, D.D., Llangollen Saml. Roberts, Dolgellau John Parry, Bala W. Ambrose, Porthmadoc Roger Edwards, Mold Owen Jones, Llandudno J. Roberts. Conway Wm. Jones, Amlwch W. Thomas, M.A., Llan- N. Stephens, Liverpool Thomas Davias. Llanelly Wm Williams, Hirwan Thomas Davies, Llandilo John Thomas, Liverpool D. Jones, B.A., Merthyr T Tlioinas,D.D,Pontypool T. Thomas, Pantydefaid J. Saunders, Aberystwyth Thomas Rees, Crickhowel Wm Evans, Tonyrefail E Jones, Crugybar J. M. Prytherch, Llanarth W. E. Jones, Morriston John Davies, Caerdydd J. Davies, Nerquis, Flint Evan Evans, Carnarfon E. Morgan, Dyffryn E, Evans, Llangollen dyssyl D, Saunders, Abercarne J. Jones, Ceinewydd J. Evans, Llansantffvaid- Glan-Conway R, Roberts, Brynhyfryd, Abergele Wm. Griffith, Caergybi J, Emlyn Jones, M.A., Pli.D Robt, Ellis, (Cynddelw), J. II, Siinmon(l, Wroxh,-Liii Geo. Williams, Tyclclewi William Davies, Cardigan J. Jones, Brymbo Ebenezer Powell Holt Robert Thomas, Bangor R. Lumley, Liverpool Robert Roberts, Carneddi T. Edwards, Penllwyn D. Charles, Aberystwyth D. Roberts, Carnarfon H. Jones, Caerfyrddin Isaac Williams, Trelech J. B.. Jones,B. A.,Bridgend Owen Jones, Liverpool Joshua Davies, Llundain John Pritchard, Amlwch R. Edwards, Llanddwn W Roberts, Rhoslanerch- rurrog John Peters, Bala Edward Williams, Dinas Manddwy Evan Lewis, Brynherian J A Morris, Cefnmawr John Hughes, Everton, Liverpool John Davies, Woodstock W Evans, Aberayron JM orrj s, colegA herhon d d u R Perkins, Meanclochog J Owen, (gynt) Tynllwyn Robt. Jones, Llanllyfni L. Edwards, D.D., Bala J. M. Jones, Talygarth J osia.h J ones, Machynlleth Wm Edwards, Abertare J Robinson, Llanrhaiadr- yn-Mochnant Wm Morris, Rhyddlan E Davies, Trawsfynydd R Hughes. Uwch-llaw- ffynnon-Clynog Wrth ddychwelyd y cylchlythyr, dywcd Dr. Ed- wards, y Bala :—• Er y buasai yn well genyf i ni gasglu yn genedlaethol, yn hytrach nag yn sectol, yr wyf a'm holl galon yn dymuno i'r casgliad gael ei wneud yn rhyw fodd a feruir yn fwyaf effeithiol.' Dr. Thomas, Athraw Coleg Pontypool, a ddy wed— With best wishes for the success of the appeal.' Y Parch. J. Hughes, Liverpool, a ddywed—' Yr Oeddwn yn mysg y rhai a deimlent mai mewn rhyw ddull arall y dylid gwneuthur casglad; nid, wrth reswm, am nad yw yn rhydd gwneuthur da ar y Sab- bothau, ond am amryw resvmau ereill. Pa fodd bynag, gan mai yr unig fFordd ddichonadwy erbyn hyn i wneuthur y casgliad ydyw ei wneuthur yn y capelau, tuag at fod yn rhyw gynorthwy at achos mor deilwng, y mae yn dda genyf gael rhoddi fy enw ar ol y llythyr y tudalen arall.' Y Parch. R. Roberts, Carneddi, a ddywed-I Er fy mad yn cwbl gydolygu ag amcan ac yspryd yr an- erchiad, buasai yn dda genyf weled un frawddeg fechan yn ychwaneg ynddo, yn datgan eu hyder na bycld i'r cyfeillion hyny svdd, oherwyddryw resymau, yn anmharod i wneud "casgliad cyhoeddus ar y Sab- both," esgeuluso gwneud y peth yn effeithiol ryio ffordd arall. Nis gwn pa fodd y gwneir yn ardal Bethesda; ond yr wyf yn lied sier y gwneir ryw ffordd.' Y Parch. Owen Jones, Llandudno— Yr wyf o galon yn cydsynio a phob gair o'r cyfarchiad blaenorol, ac yn penderfynu cefnogi gwneuthur casgliad i'r perwyl crybwylledig yn ein haddoldai yn y sir hon, cyn bell- ed ag y cyrhaeddo fy nylanwad.'
SARAH JACOBS.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
SARAH JACOBS. Yn un o rifynau diweddaf y TYST sylwasom fod Penderfyniad wedi ei wneud i anfon am nurses o Guy's Hospital Llundain i wylio yr eneth Sarah Jacob er cael profion boddhaol a ydyw hi yn byw heb dderbyn unrhyw fath o fwyd. Dydd Mercher wythnos i'r diweddaf daeth y nurses i lawr yno, eu henwau ydynt Elizabeth Clinch, Sarah Palmer, Sarah Attock, ag Ann Jones. Yr oedd lluaws mawr o bobi wedi ymgynull yn nghorsaf Caerfyrddin, gan ddisgwyl cael golwg arnynt. Cyfarfyddwyd a hwy yno gan Dr. Lewis a'r Gohebydd, aeth y diweddaf gyda hwy i Pencader er ei gweled yn ddiogel i'w Hetty. Yr oedd lluaws o bobl yno hefyd yn disgwyl am danynt, pe buasai y Fren- hin es ei hun neu Dy wy sogesCymru yn dy f od ni all- esid disgwyl gweled ychwaneg. Trefnwyd wyl- iadwriaeth ddechreu prydnawn dydd Iau, felly ymgyfarfyddod y Pwyllgor Ileol i wneud paro- toadau anghenrheidiol yn nhy rhieni y ferch fach. Yr oedd hefyd yn bresenol, Dr. T. Lewis, Caerfyrddin, Dr. Corsellis, Llandy- sul, Dr. Davies o'r un lie, Drs. Rowlands, a Herder, Caerfyrddin, y Parch. W- Jones, Ficar, Llanfihangel, y Parch. W. Thonia.s, M. A. Llandysul, a'r Gohebydd. Darllenwyd trefniadau y wyliadwriaeth gan Dr. Lewis, a phasiwyd hwy. Yna dechreuwyd clirio yr ys- tafell. Symudwyd y ferch fach gan y nurses o wely bychan ei hun i'r eiddo ei rhieni. Yxn- ddengys iddi golli pob ymwybyddiaeth o'r hyn oedd yn cael ei gario ymlaen wedi ei symud yno- Syrnudwyd ei gwely, a chwilid ef yn famvl. Wedi hyny gwaghawyd y cwpwr a'r holl'draurrtf oedd yn y lie, clowyd hwy i fynu a rhoddwyd yr allweddau i'r brif nurse. Chwiliwyd dd^y gist ereill, cymerwydun allan o'r ysfcafell, gwag- hawyd y llall a chymerodd y brif nurse yr all' wedd. Gwnawd ymchwiliad i bob congl oedd yn yr ystafell. Ymddengys fod y nurses yn