Y Tyst Cymreig

CBYNHODEB YR WYTHNOS. Sysbyswyd ni droion fod yn mwriad ein LIywodraeth i ostwng toll y llythyrau i'r Unol Dalaethau, y mae hyn bellach wedi ei gadarn- taf1 gan ^F^y^d y Llythyrdy. Ar ol y cyn- 0 I°nawr tair ceiniog fydd y tal am lythyr Y11 PWyso haner wns i'r Talaethau. y Llywodraeth yn benderfynol i wneyd di^a^aU m^10^ cyfeiriad; yn mhlith y ygiadau sydd i gael en gwneyd yn y civil de ?-C<?' ^ywe(iir y bydd y clerks yn cael eu tadl 8 ° a^an trwy deilyngdod ar ol cys- b T)or<-vUae^ ac trwy nawdd a dylanwad y^asau a chyfeillion. Coll r^es^r ^amweiniau yr wythnos yn faith, w amiTw longan yn y tymhestloedd yrtion dcliwedd yr wythnos ddiweddaf; bu Y daInweiniau ar y cledrffyrdd yn gymharol aiJ^a n' ac ystyried fod cynifer yn teithio ar yr °'r Awyddyn. Bu dam-wain ddych- y f nos ^un mewn theatre yn Bristol, fel 0e<ld y rhuth.ro am gael myned i mewn 0 ^aWCr ^an di'aed, a chollwyd 18 "'qe Yu hen arferiad yn ein gwlad i deulu- b0(j a ^y&illion ymgyfarfod ar y Nadolig, a U0(ied'o. aWen*. Eleni oedd 1 tywydd yn cyfi,ifir\° —r^ie"w' ac eii'a. AnfFafriol y eija San amlaf, ond tywydd rhew ac ac fe|| lsSwylir, ac a ddymunir ar y JNadolig, ti>cliy °af\yyd y flwyddyn hon. Disgynodd ^eirio rnaWr 0 e*ra nos Sadwm ar Sul yn sir fel y rhwystrid y gerbydrcs ar l%rdd y Bala a Dolgellau. Se^edd i weithrediad ddeddf Xiiverr)0 i m*wydd oed yn llys heddgeidwaid iaetb, °V er^n 1111 a ddrwgdybid o Ffen- son aSlWyd y am yr hon yr ydym filae Yn amser Edward y trydydd, ac y ^TVbe^ Ur<^0<^ ^eddynad i rwymo un- ^yhuddid°n a ^^S^yhir, i gadw yr heddwch. fradwria +^Wr ^euanc °'r enw Forrester o gyd- yu ei qa^ frllyw Ffeniaid, cafwyd arfau ^ichnion 1 a r^wymwyd ef i chwilio am am 100p. Dydd Mercher cyn y Nadolig bu farw Mr. Edwin M. Stanton yn "Washington. Un o nt wladweinwyr galluocaf yr Unol Dalaethau. Dewiswyd ef yn ysgrifenydd yr adran filwrol yn ngweinyddiaeth Abraham Lincoln, ac yr oedd y ddau o'r un egwyddorion rhyddfrydig. Gwnaeth Andrew Johnson ei oreu i'w fwrw o'i swydd, ond profodd Stanton yn rhy gryf iddo. Yr oedd yn benderfynol a diofn, ac ni throai yn ol er neb a bydd ei enw yn gys- sylltiedig a'r cyfnod pwysicaf yn hanes llyw- odraeth America. Mr. Holland, Ffestiniog, ydyw yr ymgeisydd rhyddfrydig yn sir Feirionydd. Y mae wedi cyhoeddi ei anerchiad at yr etholwyr. Y mae Mr. Holland dros y balot, yn erbyn gwerthu diodydd meddwol ar y Sab both, ac am yr Eglwys yn Nghymru, nid ydyw yn barnu y gellir ymdrin a dadgysylltiad yr Eglwys Gymreig ar wahan ar Eglwys sefydledig yn Lloegr, y mae yn credu y byddai i'r Eglwys wneud ei gwaith yn well pe na byddai mewn cysylltiad a'r wladwriaeth, ac y mae yn addaw os etholir ef, y bydd yn gefnogwr selog i Mr. Gladstone. Y Sabboth nesaf ydyw y diwrnod penodedig i wneud casgliad cyffredinol yn Nghapeli y Dywysogaeth ar ran y gorthrymedigion. Yr ydym wedi dal achos y dyoddefwyr hyn ger bron ein darllenwyr, ac wedi gwneud ein rhan i greu cydymdeimlad a hwy. Gwelir fod y M, eudwy yn ein rhifyn hwn yn gwneud apeliad cryf ar eu rhan; ac y mae y darluniad a rocldir gan y 'Gohebydd' o deulu Caleb Morris yn sicr o gyffwrdd a phob calon a'i darlleno. Mae rhestr o'r dyoddefwyr wedi ei chyhoeddi a'i gwasgaru mor gyffredinol fel nad oes achos i ni ei hail gyhoeddi; ac y mae desgrifiad byw o un teulu fel yr eiddo Caleb Morris yn effeith- iolach na rhestr faith o enwau lleoedd a pher- sonau. Nid yw y teulu yma ond engraifft o lawer eraill. Y Sabboth nesaf am dani gyd- wladwyr hoff. Profwn ein cydymdeimlad a'r gorthrymedig yn erbyn eu gorthrymwyr. Cynaliwyd Eisteddfod Gordofigion Liverpool a Birkenhead ar ddydd y Nadolig, yn y Con- cert Hall, Liverpool. Llywyddid gan Mr. Watkin Williams, yr aelod seneddol dros fwr- deisdrefi swydd Dinbych. Dywedai y llywydd, fod y Cymry yn uchel mewn gwareiddiad er yn foreu iawn; fod cyfreithiau y Cymry-rhai a elwir yn gyffredin, Cyfreithiau Hywel Dda —mor rhagorol fel y byddent yn anrhydedd i ddeddflyfr unrhyw genedl yn yr oes hon. Er ys rhai blynyddoedd yn ol eyfieithwycl hwy i'r Saesoneg, trwy orchymyn y Master of the Rolls, talwyd gwarogaoth uchel i'r cyfreithiau hyn gan y Commissioners, a dywedai y llywydd, yr hwn sydd yn sefyll yn uchel fel cyfreithiwr, y byddai darllen ac astudio Cyfreithiau Hywel Dda, yn dra buddiol i seneddwyr yr oes hon, ar y rhai y mae deddfwriacth y wlad yn pwyso. Am chwech o'r gloch boreu y Nadolig bu farw y Dr. James Prince Lee, esgob Manches- ter. Cymerodd ei farwolaeth le yn sydyn ac annisgwyli adwy. Yr oedd yn wanaidd o iechyd er ys tro, ond yn alluog i gyflawni ei waith yn ei esgobaeth, yr oedd yn bresenol ar gyssegriad Eglwys newydd yn Hulme ar y 18fed o'r mis hwn. Yr oedd yn wan y pryd hwnw, ac o'i eistedd y darllenodd was- anaeth y cyssegriad. Y Dr. Lee oedd esgob cyntaf Manchester. Apwyntiwyd ef er ys tua 20 mlynedd yn ol, pan wnaed Manchester yn esgobaeth. Yr oedd yn Is-Eglwyswr, a dywedir ei fod yn nodedig o weithgar yn ei esgobaeth. Dyma drafferth eto i'r Prif Wein- idog, ond y mae yn lied sicr o'i wneud yn lied ddidwrw; er nid o bosibl heb i'r eglwyswyr beri cynwrf; ond os cynhyrfant ni chymer arno eu clywed mwy nag y gwnaeth yn helynt Dr. Temple, a gwyr pawb mai mewn mwg y dybenodd hyny, ac y mae athraw enwog Rug- by erbyn hyn yn esgob cysegredig yn I ol braint a defawd' Eglwys Sefydledig Lloegr. Dydd Iau gorphenodd y trengholiad eu ym- cbwiliad i'r achos o farwolaeth yr eneth ryfedd, Sarah Jacob. Treiliwyd amser maith i holi y nurses a'r meddygon, ac eraill. Dygwyd rheithfarn o "ddynladdiad" yn erbyn Evan Jacobs, tad yr eneth. Mae newyddiaduron Llundain yn beio y meddygon, ar nurses yn ddiarbed am oddef i'r eneth farw yn eu gwydd yn unig o eisieu bwyd. Mae y Morning Post yn amheu a oedd yn gyfreithlawn galw Evan Jacob i'w lw gyda bwriad i ddefnyddio ei dys- tiolaeth yn ei erbyn yn y prawf sydd yn ei aros: ac yn ystyried fod ymddygiad y nurses a'r meddygon yn llawn cyn waethed, os nid yn fwy beius na thad yr eneth yr hwn sydd dan y rheithfarn o ddynladdiad." Ond y mae yn eithaf eglur fod y teulu hwn wedi twyllo y wlad am ddwy flynedd a hanner; ac wedi bod yn gyfrwys iawn yn eu twyll, ac yr oedd yn llawn bryd ei ddwyn i'r amlwg. Gwarad- wyddid ni fel cenedl ein bod yn ofer goelus yn yr achos. Y syndod i ni ydyw pa fodd y caniataodd y rhieni ar ferch ei hun i'r nurses ddyfod yno i wylio a hwythau yn gwybod fod y ferch yn bwyta. Mae yr amgylchiadau oil yn llawn drysweh, ac ond odid cyn y prawf na ddaw pethau i'r goleu yn amlycach; ond nid oes dim yn amlycach na bod teulu Llethrneu- add er mwyn rhywbeth wedi cydsynio i dwyllo, a bod yn well ganddynt i'r ferch farw o uewyu na chydnabod hyny.