The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

LLITH TWM 'BARELS VVel ma Dindolig with y diws, tiinnior lieddwch a diminiade da. Faint fidd yn 1. injoio'i cinno Dindolig iieb ddichell yn < calonne? Faint fidd yn meddwl am y tla v 1 wrth ishte o flan bord Iwythog, ag yn ffeili diall shwt i neid cifiawnder a'r spied? Faint o'r War Proffiteers fidd yn meddwl am y milodd bechgin si'n gorwe mas yn Ffraink a Beljum a manne erill, wedi aberthi i. bow- ide drosti Dhw.' Faint fidd yn meddwl am y milodd bechgin si wedi dwad nol o'r rldel yn grocks am i bowid—bechgin ath mas a chirff a ehifansoddiade erifion'/ Ma arna i ofan ma chidig iawn. I ni wedi gweld adeg y rhifel ma mor galed iw y nattir ddinol. Ma pob un fel ta ge',lI goligi biw ma am dragwiddoldeb. Gwd job mai nid felly ma hi. Ma lot o ddinion yn y byd ma nad iw nhw ddim yn heiddi bod ma. Meddiliwch pe bae rhai dinion yn cal biNN- ma am dra- gwiddoldeb' Rargol anwl, mi fise'n too bad. Wthgwrs am yr oehor draw, ma gida ni riw obetii fod Ile ar i tifer nhw, le na cha nhw ddisterbo heddwch neb. Wei. pan i ni ar drothin y Nadolig, niws gwael ofnadw i ni yn gal o Eierland. Y cwbwl yn rhebel gvvillt na. Wy (idini yrt diall shwt 11a fise'r wlad ma yn rhoi'r "tiri hat ar Pat ag nid yn wharre a e. Mi* fel ta'i ofan er ar y Lliwodretlw Odich chi'n meddwl bise'r Lliwodreth yn godde da'r hen Giinro drian i dorri'r skwars ma Pat yn neid? I dont think. Cimrweh bisnes yr attack lofruddiog ar Lord Ffrensh. Ond iw hi'11 ofnadw fod y Sermedd yn godde gwlad i find mor anwaredd a hcrio nob math 0 gifreth. Pwy wlad ond Priden Fowr oddefe i ddinion weid y pethe ma'r Pats yn weid. Wel nawr te, both iw >ikiet cwbwl? Dillla fe nol yn marn fach i. Ma golwg fowr da rhai o'r Sennedd ar y Pats achos iddi nhw i sipporto bisnes Datglssilltiad ar y telere i bod nhw yn cal Horn Riwl! Ie meddiliwch am roi Horn Riwl i shwt dakle anwaredd. Pwy fise boss Eierland whap iawn A,edlii? Y Jerman wthgwrs. Pwy si'n rhoi dibs a pob help i Pat. ond y Jerman. Beth iw'r ots da leeders yr Eirish mnrdrers pwy wlad fidd yn riwlo Gwerddon (nd iddi iihw'i blivio'l iiltli vil )-eit. Ie middech chi, ond beth iw'r ots ta Pat yn gwovtlii i wlad i Jermani. I fisnes e'i hinan fise hinni. Ie, cweit reit, and beth ddcithe o'r wlad ma ta Jermani yn cal dwad mor agos, That be the point. Ie wir eittindeb yn iawn wedd i Eierland gal Horn Riwl, ond iddi nhw i supporto'r Disisstablishers. Xawr dwy'n hidio dim blewin un ffordd ne'r llall inglin a'r cwestiwn, ond hell fargen sal iawn iw gneid cittindeb a murdrers, ag wedin treial 1 acko mas oni. We dim ots piny shwt ond cal i piniwn inglin a cwesiiwn yr Eglws. Erbin bedfil ma'i- cobs wedi gweld i citmsinied, ond mai'n too let. :\Ia Pat c,!i gwc!d rna bechgin gwan we gidag e i ddelo a nhw, a nawr mi fidd rhaid ïr Sennedd g mrid stern meshers, sdwad y ais, lie. wel, tlier wil be nmsick, and a lie] of a irmsk-k too. Wel. ina rliaid i chi exkiwso Twm i fod ,e'ri fyi- i-%v-,iiotli iia, "-zitit illit'i- iieii Dre- faldwin a finne wedi cal invitesbon i find dros Dindolig at hen ffrind a gan fod tippin o ffordd i find nizi rhaid starto'n ddigon cloi, wath i ffwttan hi fidd raid neid. Ma doi re,wm da ni dros brido mind ti-aen. I ddac-hre, mai e'n rhi ddrid. peth avail, i ni am girddad na iniw n anwer. See the point. Wel, cin cwpla, wy am ddiminno Dindolig happis i bob un. nenwedig y rhai wy wedi bod yn damsgen ar i eirn nhw yn istcrl y flwvddin.

LLAXXOX. On Thursday evening in last \v< ek. a crn■ petitiv 11 meeting was held at Rethania Chapel, presided over by the pastor, the R'w. I. M. Ptic". M;. T. J, Morgan, tiie Mr. Tom «TOIK><, Cross If;I nils, the recitations: and Mrs. Jones. Rhuddlan, the prize bags. L. Jones, accompanied. Princi- prd winners:—Recitations: Miss Hannah Claudia Jones and Maester (iethin Jones. Songs: Master Gethin Jones and Miss Elsie- gar). Bass solo: Mr. Evan John Rees. Tenor: Mr. Owen. Soprano: Miss Annie M. Jones. Quartette: Mr. Tom Jones and friends. Pianoforte solo: Master ITaydn Ciealy. Violin solo: Master Brinley Jones. I Reading and answering questions: Mr. Jones, Brvnrhos. Party: Mr. Tom Jone. party. Mr. Willie Reps was the secreta ry. J

Crefydd yn Dirywio yng Nghymru. RHAI RHESYMAU DROS HYXY. (At v Gol.). Syr,—Xid oes yr un dyn yng Nghymru I sydd ag owns o synwyr yn ei glopa, na wad fod crefydd yn dirywio yn ddirfawr er ys I rhai blyiiyddau. 0, meddai rhywun, "os yw hyn yn ffaith, y mae rhesymau dros liyny." Oes, dywedaf, ac enwaf rhai o'r rhesymau. liyny." Oes, dywedaf, ac enwaf i-ii i o'r rhesymau. 1. Taflu Gair Duw allan o'r 'ysgohon dyddiol. Yr oedd daillen Gair Duw i blant bach 1111 amser gan y Sectau yn bechod an- iaddeuo). Wrth gwneuthur hyn, yr oeddynt (y Sectau) yu credu y byddai plant y Sectau yn myned i addoli mewn amser i'r hen "Eglwy" Babyddol" (Hen Eglwys y Cymry). Yr oedd y dyn bydol," fel y gelwir y dyn nad ydyw yn myned i unrhyw le o addoliad, yn dweyd os nad yw y Gair Ysbrydoledig yn werth ac o les i gael ei ddysgu i'r to ieuanc, pa les i ni fyned i'r capel i wrando ar y pregethwyr yn cym- meryd testvnau ac yn pregetliu am awr o amser o hono? Rhaid mi fel "dvii o r byd" cael cyssondeb! Da genyf gael ar ddeall fod Gweddi yr Arglwydd yn cael ei hadrodd yn rhai o'r capeii." Yr wyf yn dal yn gadarn mai y sectau cenfigenus a iiiaielsus sydd yn gyfrifol am y dirywiad yiig Xghymru. 2. Dyna Mesur y Lledrad, sef ysbeilio Hen Eglwys y Cymry o £ 54,000 yn flyn- yddol! Y11 1214, pan cedd yr Hen Eglwys dan brawf yn Seneddau ein gwlad, gwelais ugeiniau o wyr y Sectau yn trotian i'r cyf- arfodydd gweddi ar itos Lun, ac mewn awr o amser ar ol hyn, bron colli eu gwynt er bod yn bresennol yng nghyfarfod Dad- gyssyllriad a Dadw&ddoliad, ac i bleidleisio o blaid y Lledrad. Yr oedd y dyn bydol yn sylwi ar bethau fel hyn, ac yn dal nad crefydd Mab y Dlll oedd pethau fel hyn. Yr ot-dd y "dyn bydol" yn gwybod "fod yr Hen Eglwys v.edi bod yn pregetliu y Gair am gannoedd o flynyddau cyn i un or sectau gweled goleu ddydd, a phaham felly oedd eisieu ei hysbeilio? Xis gellir cario ym mlaen unrhyw waith da heb arian, meddai. Yr wyf yn gweled 'posters' ar y muriau, yn mynegu fod cyfarfodydd cenadol yn myned i gael eu cynnal yn y capel hwn a'r capel arall, ac fod casgliad yn cael ei wneyd at y genadaeth ar y terfyn." Yr wyf yn dal eto mai y getliei-ii uffernol liyji sydd i gyfrif i raddau helaeth am Ddirywiad Crefydd yng Xghvmru." 3. Proffeswyr crefydd yn gwerthu dwr yn lie lleth. Mae y dyn bydol yn sylwi ar bethau fel hyn. ac y mae yn ei gadw yn ol o broffesti ci-efydd. Beth sydd yn waeth na'r cwbw], fod ugeiniau o'r rhai hyn yng Xghymru yn ddiaconiaid, ac yn arwain cyfarfodydd gweddi, ac yn rhoddi ernynau allan i ganu "Os byddwn ni fel bydol- wyr yn tori cyfreithiau ein gwlad, yr ym yn cael ein cospi. Cofus genyf flynyddau yn ol fod dysgyblasth eglwysig yn y capel yn beth 'strict iawn, ond yn llythyren farw heddyw. Dyrna gethern arall eto sydd yn gyfrifol am Ddirywiad Crefydd" yn Xghymru. 4. Yn ystod y Rhyfel fawr, dywed y dyn bydol" mai proffeswyr crefydd oedd yr elw-wyr (profiteers) mwyaf. Dyma griw (lmll ag sydd yn atebol am "'Ddirywiad Crefydd yng Xghymru. 5. Y Sabbath wedi myned yn llongddryll- iad yng Xghymru. -Nlae'i- Cofia yii y Deng Air Ddeddt wedi myned i ebargofiant er ys blynyddau, ac mae mwy o Motor Cars yn rhedeg drwy heolydd Cymru ar y Sabbath nag sydd o goes ar draeth Ferry- side, Llacharn, a Llanstephan. Mae v bodau hyn yn herio y Bod Mawr Rhaid i mi gydnabod fod me»n lluaws o enghreifft- iau, peth achos am doriad y Sabbath, tyl- odi, angen am gynnaliaeth, &c. Pi-ofiteers crefyddol yw'r gethern hyn, i raddau hel- aeth. Dyma griw arall eto sydd yn atebol am Ddirywiad Clefydd" yng Xghymru. 6. Mae rhyw Gynghor Efengylaidd Cymru mewn bodolaeth y dyddiau hyn. Cofus genym am y "Free (?) Church Coun- er ys tro yn ol, ond 'fod y gair RHYDD yn ,ael ei adael allaii o'r erj% N'ti ini y rhpfwm fod yr enwad crefyddol a adnab- yddid fel yr Eglwys Sefydledig yng Xghymru wedi ei dadgyssylltu, ac felly nad oes angen y gair RHYDD yn yr enw." Xid "enwad" yw'r Eglwys: ni fu yn enwad erioed; a gobeithiaf na rodda Eg- lwyswvr Cymru yr un help, na'u presennol- deb yng Xglivnghorau Efengylaidd Cymru. Hands off, gyfeillion Eglwysig. Xi fi; Hen Eglwys y Cymry yn gaeth erioed: y mae yn rhydd er ys eannoedd o flynyddau. Mae yn amlwg i'r dyn bydol fod rhyvvbeth yn llawes y gethern uchod, pa rai sydd yn at- tebol i mddall iiiii Crefydd yng Xghyrnru." Rhyfedd mor gariadus y mae y sectau at eu gilydd yn awr. Y Trcchwr o'r Taenellwr yn un. Xid felly oeddynt trigain mlynedd yn ol. ond fel cwn tuag at gatliau. Yr wyf yn co-fio yr adeg yn li.L'ht Jda. 7. Sylwer fel mae rhai gweinidogion Ymneillduol y dyddiau hyn o ran eu hys- bryd a'u hymddvgiad. Y maent wedi myned yn brin o ysbryd gweddi" a'r duedd i gadw seiet grefyddol ac yn hytrach na meithrin yr ysbryd da i grocsawu v cyfar- fodydd bendithiol hyn. maent yn eu litoi heibio yn hollol. pan y mae aelodau teilwng y cyfryw gapeli yn huaethu am eu cael. ac yn teimlo eu bod yn cael en hainddifadn o freintiau neillducl crefydd. Beth vdyw v canlvniad an'ocheladwy o'r fatli vsbryd ac ymddygiad annlieihvng? Onid vdyw vn sychu i fyny y bobl ffyddlawn yn eu tuedd a'u chwaeth at y cyfryw gyfarfodydd er meithrin ysbryd a thuedd grefyddo) yn- el, y mae y fatli ysbryd a'r fatli yrnddygiad yn ddibetrus yn gwanhau dylan- wad crefydd, ac yn help i ddirywiad vn gvfl'- redinol 8. Beth am duedd gormodol v rhai a ystvrir yn golofnau yr achos Ymneillduol v dyddiau hyn, sef tuedd gormodol at gyrmal cyfarfodydd cystadleuol, yn lie cynnal cyfai- fodydd crefyddol mi unol ag ysbrvd gwir addoli.' Gofalii' pan y cyn.nelir cyfarfodydd cystadleuol hyn. i godi digon o bris am 'jacl I mynediad i mewn iddynt. cr boddloni en ID) Dyma beth >\<hl yn pylu ae teiiiiiid Ji\ r- wydJo v "d(Vl"taS nad yw o'r byd hwn." Gan hyny. pa ryfedd rod •••wir grefvdd yn dyr,ddef yng Xghymru y dyddiau yrna. a'r ysbryd addoli yn amlw"- yn dirywio!! — Ydwyf, &c., MYHLMJIKFAB.

AT KIX 'JOHEinVVR. I law —" Siloh. gei' T.landeilo" (Priodas). Xid yw y gohebydd ai' yr uchod wedi danl'on ci enw neu ei gyfeii'iad atom. Felly, i'r fagged. —Y Gor..

PLOUGHS. PLOUGHS. PLOUGHS. All kinds of Horse and Tractor Ploughs. Fittings for all sorts and make of Ploughs kept in stock. I REPAIRS A SPECIALITY. NOTE ADDRESS:- Lion Works, Catherine-st, Carmarthen. (1241

.Pahamau Paham na orfodai ein gwcillyddiacth i Genllani i dalu ar ol gorphen y rhyfel yn lie em bod ni-^Lcl gwlad yn griddfan o dan y beichiau oblegid annuwioldeb yr Ellnivii- iaid; ac egeuludra anfaddeuol Asquith a'r Riidiealiaid yn peidio gweled y g-elyn maleisus yn dyfod. Lladdwvd miloedd o'u ;lcgid. ond yn awr paham na orfotlir hwy i dalu')' ddyled. debar wag am ymreol- ■ rh i Gymru, ac ymgais i fywhau ysgrer- h v, <1 ai'iach Radicaliaeth rone a rheibus, a'r viad yn griddfan o dan feichiau trymion o ddyled. Paham y mac ein gwcniyddiaeth yn oedi tieial y Kaiser. Y n),ie teiiluoedd sy(l(i au plant anwyl wedi bod o flaen bwledau yn dechreu evnhyrfu am yr oedi yma gyila phob peth ar ol i'r rhyfel ddarfod. Rhaid cael cvfiawnder cyn cael tawelwch. Gormod "> bolisi sydd o lawer yn y byd a rhy fach o wcithredoedd unplyg a gonest. Diwygiwch bobl Paham na chaiff < in pobl ieuainc sydd wedi dod yn n 1 o'r rhyfel well chwareu teg heddyw gan fyd ac eglwys. Dyma'r dynion dewiion ydJ wedi arnddiffyn ein gwlad. Gwroniaid ein gwlad yw y rhai hyn; a hwynt hwy ddYlai gael v lleoedd goreu mewn byd ac eglwys. Mae y si a'r son eisioes trial dyma y dynion sydd yn cael yn mhob cvlcb. Y mae yna rai yn pavotoi'r ffeithiau i'w rhoddi o flaen y cyhoedd. Nid •'shirkers'" diegwyddor sydd i' gael pob ■.vydd yn y dyfodol, ond y gwroniaid dewr. Mawr y son sydd yn mhob rhan o'r wlad gan arweinwyr crefyddol am godi cof- gclofnau i'r rhai sydd wedi syrthio; ac eto esgeulusir bron yn dieithriad i gofio yn garedig am y rhai sydd yn fyw. Dyma ragrith! Y dydd o'r blaen yr oedd Liberal wedi llechu gartref yn gwrthwynebu i lilwr Ceidwadol i gael pleidlais am nad oedd wedi bod yn ddigon hiT yn y He. Ni wyddai yr anwybodusyn y gallai milwr cael "vote" ar unwaith. Y mae ymddygial o'r fath yn galw oleu dydd ar y fath ddyn cibddall a diegwyddor.

Cymru Fir Y CRWTH, &c. (Gan R. E. WILLIAMS). Gofymvyd yn Eisteddfod Fawr Caerfyr- ddin vn 1450: Pa bith oedd achos. defnydd, a dyben eisteddfod. Attebodd Dafydd ap Edmwnd mae: Cof am a fu, ystyr am y sydd, a barn am a fydd." Cof am a fu sydd gennyf fi y tro hwn etto. Rhaid i mi fyned yn ol i bron bedwar can' mlynedd at Eisteddfod Caerwys yn swydd Fffiiiit yn v gogledd yn 1523 am vchvdig o hanes y crwth a'r crythorion. Giaddiwyd yn yr eisteddfod hon ddeinaw crythawr, ond gwrthododd rhai eu gradd, ac yn eu plith oedd Edward Grythawr, Icuan Grythawr, a Rhys Grythawr. Cyfrifid yr olaf yn ben campwr ar y crwth, ac hefyd yn fwy o wag lIac un o'r lleill. Dyma fel yr ysgrifena un awdwr Seisnaeg am dano:—There lived in the time of Queen Elizabeth a noted per- former 011 the crwth, and a. man of great humour, called Rhys Grylhor. He was a standing butt- for all the e'sh wits of the age. Wele i chwi bortreiad cywir o Rhys yn llinellau yr englvnion canlyno):— "Da gwyr Rhys felys itfitel Bencerdd y cerddorion, Ac yn ei geg greg fawr gron Dywallt godardau duon. Fe sieryd yn anfesuius—dra chwyrn Edrychiad gwallgofus Siared yn serth draffertllUs- Hwff haff, bwff baff, rwffraff Ry. Y11 neuben dy fyd yn ebol-diried, Yit ideryn Iledfol; Yn ieuanc yn ffieidd-1anc ffol, Ac yn hen yn gynhwynol. Canfyddwch wrth y bedwared linell yn yr englyn c-yntaf tlueddiad Rhy> at y cwppan: — Dywallt godardau Juou," Godardau duon—big black mugs, daliau y rhai hyn bron i dri hanner pint yr UII, Cyn vmadael a Rhys, a ganlyn sydd ychydig etto o'i hanes:— Darnweinioedd iddo ar nosou fod yn Mettws Abe.gcle yn caflll i foneddigion; ac a Jlltwy yn nghanol eu digritweh, deuai i mewn un Thomas Lewis o Laiuaehreth yn Alon, gwr o atebion ;>arawd, tebyg i Rhys. Wedi myned o honynt yn gydnabyddus o gynnedd fau eu gilydd, trwy ymryson crapineb; ebai Rhys, "• Pe buasai ly nliad erioed ar ei ym- daith yn Moit dywedaswn dy lod ti yn frawd i mi." (J," ebai Thomas, nid anhaws ini fod yn trodyr er liyny; canys byddai fy nhad i arferawl a dyfod i borthmona i'r wlad hon, ac fe allai iddo daraw wrth dy fam di." nhad i arferawl a dyfod i borthmona i r wlad hon, ac fe allai iddo daraw wrth dy jam dl." Gofyn mawr oedd ar Rhys i bob man, I a mawr oedd ei dderbyniad YIll mhob neithior a gwledd. Amcanaf am ychydig ddangos pa fath offeryn oedd y cnnh. Aiwyddoca y gair rhywb_-th gwag, crwn, b .liog, megvs erwth- halen (salt-box)), neu flwch. Yr oedd iddo chwe' tant, pedair yn cael eu chwareu a'r owa (bow), a'r ddwy ereill a bawd y Crythor. Yr oedd y ddwy hyn yn cerdded ychydig o'r neiildu i'r pcdair ereill, ac yn atteb fel bas. Yr oedd y bont (bridge) ar ychydig dro ac YII wastad a r ei thop, Nid yn gron tel un y ffidil ac Ilil 0'1 yn myned tnvy t wvneb y erwlli ac yn goiphwys ai' ei gelri tti-f i illteb fel seinbcst (sound- ing J'Osr). Gorpliwy.sa'r <joes arall ar wvneb y crw tli. Maint y civ, tii oe id un niodfedd a r hnuain o liyd, deng niodfedd o led yn y gwaelod. ac wyth modfedd o led ar y top. Xid oedd ei wyneb debvg 1 wvneb y ftidil— yr oedd bron ei hanner yn agored—cefn, a gwyneb. tel y gallai y ( r\tlior ddodi ei law i liicwn i chwareu dlai o'r tannau. Dywed un fcais tel h\ n The 'rone of the crwth is a mellow tenor, vet y soft and agreeable." Chwareuid yr offeryn hwn, rnae'n lied debyg. tra yn ei-tedd. Dywed Pennant fel hyn: It mtl-t be observed, that players on the crwth with three strings, taborers, and pipers, were reckoned among the ignoble performers. They were not allowed to sit down, and had only a penny for their pains." Yn 1775 y clywsent am y tro olaf sain y crwth yn Xghaernarfon, yn y Gogledd. Dywed awdwr Saisnacg mae fel y canlyn y chwareuid ar y crwth:—"One finger of a crythor keeps three keys, viz., the lower I key, the sharp key, and the flat, key and this is the long finger, the forefinger keeps the intermediate key, and the mixed key! These are the five principal keys. The thumb of th(, crythor executes and diversifies in every key to answer to the four fingers; the third finger and the little finger executes and diversifies in every key with respect to their own parts. Every finger keeps upon itself in the myicd key: the reason of this key being so called ifi because there is some of every other key in it." Ni fu y beirdd yn foddion i'r crwth fyned yn ddinod. Cymmerwvd ei le gan y ffidil. Dylaswn grybwyll nad oedd coes (handle) i'r crwth fel y ffidil. Y DELYX LEDR. Mae'n debyg mae oddiwrth ddefnydd ei sain-ystafell (resonating chamber) y galwyd hi yn delvri ledr. Ni fu hon rydd oddiwrth wawd a dirmyg y beirdd, ond nis gallaf sicr- hau mae hwy a fu'11 foddion o'i herlid o faes cerddoriaeth. Fel hyn y cyfeiria Dafydd ap Gwilym atti:— ('i ]uniwyd ei pharawyden a'i chreglais ond i Sais hen." Its trunk was not formed, nor its hoarse sound But for an old Saxon." A thrachefn:— Sain gwydd gloff, anhoff yn yd, Sonfawr Wyddeles vnfyd." The shrill f-creach of a lame goose (caught) in corn, Horribly noisy, mad Irishwoman." Yr oedd gan Gwilym Cybi yn Mon yn 1754 delyn o'r fath. Canys ysgrifenodd Gronwy Owain o Walton, ger Liverpool, at ei gyfaill, Mr. Richard Morris, fel hyn: j "Mae (sef Gwilym Cybi) yn adduw ben- thyg ei dclyn ledr yn yr haf os byw fyddwn. Terfynaf yn awr gyda'r perdair llinell can- lynol o eiddo Lewie Glyn Cothi i'r Cerdd- orion crwydrodig (strolling minstrels):— Wrth y drws, un a'i grwth drwg A baw arall a'i berwgj O'r lie bai arall a'i bib, A rhyw abwy a rhibib." By the door would be one with a crazy fiddle (crwth), And another dirty chap with a hurdy-gurdy, And close by, one with a pipe, And some carcase with a hantboy."

40 ABERYSTWYTH A'R CYLCH. Y mae y gymanfa ysgolion Eglwysig Cylch Creuddyn i fod yn Llangwyryfon yn Mai nesaf Y n.ac (_'urad Llanbadarn-fawi'—y Parch. D. Harries W illiams^—yn ymadaci. Priododd Mr. D. W. Davies, Capel Sion. a ATiss Evans, Llwynfynwent, Llanfihangel- y-Creuddyn, yn Eglwys Llanbadarn dydd GwMitM- Bu cyfarfod cyhoedus yn Ysgoldy Crcu- odyn nos Fercher yn nghylch cael "nurse" i ardal. Penderfynwyd yn unfrydol i gael un. Anerchwyd y cyfarfod an Mrs. Roberts. Penywern. Cadeiriwvd gan y Ficer (y Parch. T. R. Davies). Achwynir fod prisiau pothau yn nchet iawn yn nbref \bcrVstwvth. Dylai ¡yr aw- durdodau edi-ych ar 01 rhai o'r gwerthwyr, r,eu y ''profiteers." id yw swyddogion yn eoryeh yn ddigcnol ar ol y tvlwvth hyn. Ddfrowch gysgadwriaid.

Penillion A ddarlleirwyd ar ginio briodas Mr. Johnnie Jones, Bryngwyne, Pencader, a Miss Elizabeth Anne Thomas, Landdu, Pen- cader, Rhagfyr ldeg, 1919. Mae Johnie Bryngwyne Yn fachgen go fore, 'Does undyn yn unlle i'w guro; Am neidio, a rhedeg. Mae'n ystwyth fel maneg, A'i floneg nid yw yn ei flino. A dywed yr hollwlad Fod ganddo fe lygad Fel barcud am gariad, a gwynfyd; Dcwisodd i'w tynwes y lollif angylcs I wneuthur cymares ei fvwyd. A brysiodd i'r allor, 0 draserch a'i drysor, I'w rhwymo 'nol oyngor Efcngyl; A dymu. fe rwan Yn wr priod diddan Aï wedjan yn wiaig wrth ei ymyl. Xawr, boed mwy o flodan, Na drain ar cu llwybrau; A mwy o heulwenau na ciiyrnyl; Had lifed fel afon, Odiaethol fendithion I'w haelwyd, a hylon blant annwyl. Pencader. J. J). EVANS.

CRUGYBAR. A pretty wedding was solemnized at the above chapel 011 Wednesday, the 3rd mst.. between Miss Williams, the only daughter of Mr. and Mrs. Thomas, Coedygof, Pump- saint, and Mr. John T. Davies, only son of Mr. and Mi>. Davies, 'Tynypyllau. Crugy- bar. Ihe oride, who was charmingly attized in a nigge.- b! own costume, w ith hat to match, was given away' by her father, while the duties of best man were aby discharged the duties of best man were aby discharged by Mr. J. Davies, Cwincowddu, LhllJ gadock (brother-in-law). Mis.- Bessie Davies, Maes11 oyddi 11 fach, aiui Miss Xancy Davies, Cwmcowddu, acted as bridesmaid*. The Rev D. B. Richards., pastor, officiated. The bridegroom's parents and were also present at th, chapel. After the cere- mony, the wedding party pnxeeded to the bride's home, where the wedding bieak- fast was paitaken of. Later in the the happy couple left for Swan-ea, where the honeymoon is being spent.

Dr. Richards, youngist bioiS. of Dr. T. E. Richards, B.irgced, has laken over a practice at Llansawel. A chapter meeting of the rural deunerico ol l'i'ly:i and sub-Aeion held a.t Xewcastlc- Emlyn expressed regret at the retirement of (Iii Rev. Henry Joins. B D.. front the iu- (lunbon'.y cf Llangeler, and jtaid a tiiouie his able ami faiihftd .services.

NEW QUAY. At a recent ceremony in Buckingham Palace, ex-Capt. David Owen Davies, Kiaora, of the Royal Engineers, was in- vested by the King with the M.B.E. (Mili- tary Class). During the war, ('apt. Davies was 1:1 command of one of H.M. train fer- ries, and this distinction was awarded to him for valuable services in connection with this work. On Saturday morning a strange three- masted schooner entered the harbour. She flew a signal for a pilot, and two sailors proceeded out to bring her in. She turned out to be a Dutch vessel of about 600 tons, bound from Liverpool to Hamburg with a cargo of rubber and beans, and she had come in to seek shelter from the violet gale raging in the Channel. She was able to go out at noon on Sunday, and proceeded on her way. On Friday and Saturday evening at the Parish Hall, a musical and pictorial enter- tainment was given by Mr. Murray and Miss Marion Scott, of the Canadian Entertainers. At the Council School on Tuesday, Mr. S. Glynne Jones, War Savings Commissioner for Wales, gave an address on National Savings" to the Local War Savings Com- mittee, and the teaching staffs of schools in the area. Aid. E. J. Davies, Glyn, occupied the chair. On Thursday in last week Mr. and Mrs. David James Davies, Penbryn, sustained a severe blow in the loss of their eldest son, John Idris, aged 11, who died from diph- theria. The funeral took place 011 Monday, interment being made at Llanllwchaiarn. The little boy had been ailing only a few- days. Deep sympathy is extended to the parents. It is only a few months ago that they lost a little daughter aged about eighteen months.

LLAXWIXIO. With regret is announced the death of Mrs. Esther Elizabeth Phillips, wife of Mr. T. Phillips, Blaentraflo, which took place on Tuesday morning, the 9th inst., after an illness of about nine months' duration. She was 47 vears of age, and was of a quiet dis- position and was held in great esteem by all. The funeral took place on Saturday at Cwmfelin Mynach, at which Baptist Chapel she was a faithful worshipper for years. The following took part at the obsequies:- R< v. I). G. Davies, Cwmfelin; RtA\ E. A. Jenkins, Moriah: Rev. W. Thoma-, Vall- bOHty, and Rev. P. E. Price, Glandwr. The chief mourners were: Mr. T. Phillips. Blaentrafle (husband) Mr. James Phillips and Miss Mary Phillip. Blaentrafle (son and daughter): Mr. J. Hughes and Miss E. Hughes, Hufodypwll (father and sister); Mr. T. Hughes, Trebleiddiaid, Llanboidy (brothe.):Mr. P. Phl]ps, C.C., and Irs. P. Penct-aig; Mr. and Mrs. H. Phillips, Frowen, Login; Mr. R. Phillips, Bridell, Pem (L'otheis-in law) Nf;. ard Airs. J. Jenes, Lletty, H< nllan (uncle and aunt); Mus Hug-hes, Kensington Villa ( Ivnderwen. On the coffin was a beautiful floral wreath made by Miss H. M. Phillips, Pencraig, formerly domestic service mis- ticss at Whitland County School. The de- ceased lady had been tended during prac- tically all her illness by her maid-servant .Miss Ileiiie Walters), to whom tributes were paid by the Rev. E. A. Jenkins at the for the patient and efficient- manner had nursed her throughout. The deepest sympathy is extended to the be- reaved relatives in their sad loss.

LLAXSADWRX. It was with regret that the news of the do&th of Airs. Davies, Bwlchygwynt, Llan- wrdci, was received. Of a quiet disposition 11 loll she was held ill the highest esteem bv alL Her mortal remains were interred at LlaJl- saclwrn Parish Churchyard on Monday. 15th inst. The officiating ministers wore the Rev. J. Evans. Rev. — Thomas (Llan- giidock). Rev. D. Bowen (Herrnon), and the Rev. Lewis Morris (vicar). A fox hunt, organised by local residents, took place on Monday and Friday in last week. In all five Rey nards were accounted for. A public rneetittg. in connection with the •A elsh Farmers' Union took place on Mon- day Evening, :5th inst., at the Council School. Mr. W. Rogers, Ashfield, presided. The schoolroom was crowded, as a rival L'tiloyi had lately held a meeting. Elo- quent addresses were delivered by Mr. Chambers, organiser of the Welsh I'nion, and Mr M. H. Williams. Bancylan. A vote of confidence in the Welsh Union was car.,i,ied with acclamation and enthusiasm. not one dissentient hand being raised a era inst. A strong committee was formed. Mr. R'iiteis, Ashfield, w;xs appointed chairman: Mr. T. Jones Davies, Bi yn- dyfati, treasurer, and Mr. B. Tudor Lewis, Brownhill, secretary. Over twenty farmers handed in their names befcre the close of the meeting. A hearty vote of thanks to t.he speakers and chairman was proposed by Mr. David Thomas, Pantypistyll. and Mr. Evans, Tirfan, respectively. A correspondent writes .-—Despite the np- pearance of Mr. Daniel John and Mr. Jen- kins at the Council School last weci' and the deplorable indulgence in personality, a meeting was held on Monday evening under the auspices of the Carmarthen Welsh Far- mers' Union. Mr. W. Rogerts, Llaiigadock, presiding. Mr. M. H. Williams, Bancylan, vice-president of the Union, and Mr J. R. Chambers, the organiser. addressed the meeting'. The latter said he did not pro- pose to wade through the personalities so de ar to advocates of the English Union, as he considered the controversy was of a far higher altitude than tlntt (loud It was a question of principle. whether V\cl?.hmen were to mind their own busi- ncss and realise their national ideals or were thry to remain humble dependents upon the vageries of another nationality and lose their national identity in the shadow of an English Union. He asked those {resent as V\ elshmon, did they bcheVe themselves capable of managing their own Union, or were they to fawn at the feet of Gamaliel (cries of Welsh Union). He contended tint 'a nation capable of materialising a Llovd George could certainly be depended upon to realise its own destinies (lotid applause). It ("C(.)*(](,(] to ft:)-rn zt branch, and the following officials were | electcd:—Chairman, Mr. W. Rogers, Ash-! field. Liangadook: treasurer. Mr. T. Jones j Davies, Bi-yndyfan, Llanvidwrri; secrefarv. I Mr. B. Tudor Lew'.y!, Cwmbran. Llan- i ,Id II -r It.

sSSSSJ-SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSs GIVE YOUR CHILDREN S a fair chance at school by allowing us to make sure flmy can see well. Slight defects, if neglected, often S result seriously in later years. It will cost you riothirif to make sure m JONES li Towv Phnrmnrv. Carmarthen S /I/ FOR PRINTING AND STATIONERY. WHEN you are ordering Printing or Stationery, we shall be glad to receive your enquiries. Our plant has been made replete with all Modern Machinery and Type, and we venture to I assert you can get work as good and as reasonable with us as by sending it away, and you will have the satisfaction of hav- ing supported local industry. "CARMARTHEN JOURNAL" CO., LTD., KING ST., CARMARTHEN. to A Savings Certificate costs 15/6. Directly you buy one its value begins to increase. At the end of 1 year it is worth 15 9 ent* years *9 worth 16 9 M At the end of 3 years it is worth 17 9 At the end of 4 years it is worth 18 9 vgpIS' At the end of 5 years it is worth £ 1:0:0 At the end of 6 years it is worth £ 1:1:0 At the end of 7 years it is worth £ 1:2:0 At the end of 8 years it is worth £ 1:3:0 At the end of 9 years it is worth £ 1:4:0 At the end of 10 years it is worth £ 1:6:0 If you hold a Certificate for the full 10 years you get « clear profit of HALF-A GUINEA. You pay NO INCOME TAX on the increase. You can cash your Certificate AT ANY TIME by giving a few days* notice—any increase due to that date being paid also. You can buy Certificates when you like and as OFTEN as you like. You can buy any number up to 500-and you can also buv up to 500 for any or all members of your family, .J Savinos 1 <LJCERTIFICATES 2 a Savins* Association [ i o/fi" BUY AS MANY AS YOU CAN J -AND SAVE TO BUY MORE f I "II! Ij:i¡!!ltn1:¡:til1!i!q:I¡!ld::III¡¡ 'l1!,I!I!li¡H!i\ i1- ~"j MR. S. J. MUNDY I F.R.C.O., L.R.A.M., ORGANIST and C.M., 8. PETER'S I CHURCH. LESSONS in PIANOFORTE, SINGING, ORGAN, etc. I Proepectua Free. 6, SPILMAN ST., 1313—t.o.) CARMARTHEN. HORTON'S PILLS. INVALUABLE FOR LAD/E8. SAMPLE Box FREE Quickly Correct all Irregularities and relieve all Distressing Symptoms. They speedily effect a cure, and are a safe and sure remedy for Anfemia, &c. By post under cover, Is. 3d., or 3s. Od., from HORTON & Co. (Chief Dispenser from the iate Birmingham Lying-in Hospital), Dept. 117, Aston Manor, Birmingham. Sold for over 50 years. Free sample of Pills, and book of testimonials sent Post Free for Penuy Stamp. (1593—2:8 fif BLACK m S3 SAVES DAILY SLACKLEASIKS !S| SHI; For Grates, Stoves, Fenders, /ussaS Fire Irons, Bedsteads, Perambulators, &c. /f||j JlSiSpgX ALL IRONMONGERS. SWANSEA MERCANTILE CO. Ltd Of 18, PARK ST., SWANSEA, Make Cash Advances from -61a to AC,1,000 To Cammercial Gentlemen, Tradesmen, Farmers, and Respectable Householders on their own Note of Hand, at a low rate of Interest. siRlCTlt PRIVATE COHMBENTIAI. For further particulars apply- H. B. JONES, I Park 5treett Swansea. I J The Right Weapon for the Rat War is "RODINE," the rapid rat remover. It makes a clean sweep., Fascinating and fatal. Not a rat escapes. 7d., 1/3, 2/6, 5/ Post 3d.-Harley, Chemist, Perth. Agents:—W. Lloyd, Chemist, Carmarthen; D. M Davies, Chemist, Liandito; J. Nicho- las, Drug Stores, Llandovery; J. J. Davies, Llanybyther; D. Rogers, Chemist, St. Clears; D. J. Lewis, Chemist, Llandsbie; J. Rees, Chemist, Cross Hands; Roderick Evans, Chemist, Lampeter. Wood's Challenge Remedy 10 guaranteed onder the lutn of £ 100 to enrt when others fail. For all eases of Irregular! ties, Anffimia, &e., however obstinate, CHAL- LENGE REMEDY is supreme. Price 6/ Bpecl*l 12/ Advice free. Est. SO jearg. 12/ Advice free. Est. SO jearg. Mr. & Mrs W. WOOD, j Medical Specialists, 20, LOUIS ST., LEEDS. (U6W—80:» The Original Ha.rley'g THREE SALTS—> you "ft." 9-d. IUI f. 'I"t ker, IlAkL L 'lli,t, PERTH -r. C. & C. KEARSLEY'S ORIGINAL WIDOW WELCH'S FEMALEPILLS Prompt and reliable for Ladies. The only genuine. Awarded Certificate of Merit at the Tasmanian Exhibition, 1891. 100 Years' Reputation. Ordered by Specialist* for the cure of all Female Complaints, Sold in boxes, 1/3 and 3/ of all Chemists, or post free from CATHERINE KEARSLEY (Dept. C.J.), 43, Waterloo Bridge Road, London, S.E. L (1575-2:8 CHELTINE FOODS Co.. CHELTENHAM DIABETTES Flour, Bread, Biscuits, Food, Rusks, Cocoa. etc Also Foods for the Anienno, Dyspep- tic, Invalids, the Aged. and Infanta. Highly Recommended hy Medical Profession. Write for Samples and Booklet and enclose • stamps for postage. (1447-30:11 PIANOS. WONDERFUL BARGAINS still ott offer at Auction Room Prioes. For particulars, apply Thompson and ShackeU. Ltd., 60, Stepney Street, Llanelly. (1181 THIS IA TMfl ISA ION WO. Chilblains, Chapped Hands Rough and Blotchy Skin Pimples, Boils, Blast, &c. THIA I THE aELlU- Eli Mari'r Wern (FBJ. INA INT V8 0." The Ointment tke brava bey. at the W"vh oali for to scoikt their tore and tender fo4 Don't forff«4 tc anclos-c a ju ia yottr ms&4 tr.rool. Sold in Id. and Is ad. lars. Prepared only by- THOMAS DAVIES, Chemist, Guilfl ill 3 jvr C3irii.urt'ea FOR MORE THAN THIRTY YEARS THOUSANDS of LADIES HAVE DERIVED GREAT BENEFIT from DR. DAVIS'S FAMOUS FEMALE PILLS Havs been universally admitted to be A BOON TO WOMANKIND. iile:, are tha heat known Remedy for AniemIAL, Giddtaess. Fulness and Sifellicg after Mean, Los- of Appetite, Hysteria, palpitation of tbe Heart, DelJiJlty, Depression, Weakness, and all Female Ailments. Boxes, lid., Is. 3d., 3s., 5s., and 12s. May be had from Chemists and Patent Medicine Vendors everywhere, ot from Proprietor (under cover). Dr. DAVIS'S little book for MARRIED WOMEN, most invnluahle, sent free on re- ceipt ot stamped tddressed envelope. OnlY address:— S0D; P01IT03ELLO RO,, NOTTIfJC HIL1, W 10. Sample ?ent Free on receipt of Stamp for Postage. (1917 ROLL TICKETS worded Admission 3d., 6d., 9d., 1 1/3 and 1/6 ahvaj* in stock at the JOUH.VAL Office. Price, 3/' per 1.0011. or bv jiost 5'6. Supplied o,.i,y ío thousands. Terms; Cash with order." JCWIJS'.JX, Office, Carmarthen.