Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
^ybtiddioij CyoeààuØ. CURACY, wanted shortly in the Diocese of Bangor. Graduate of Oxford. Priest. Bilin- gual. Town parish preferred.—Apply, Omega, LLAN office, Merthyr Tydfil. [79 Vy ANTED a Curate (chiefly Welsh) in the parish of Llangelynin.—Address: The RECTOR, Llwyngwril, Merioneth. [85 WANTED (by first Sunday in October) a ™ Curate. Bilinguist. Stipend, £ 120.—Apply to The VICAR, Rhos, Ruabon. [72 W ANTED Curacy or temporary duty in Diocese of St. David's. Experienced. Refer- ences.—Address, OFFEIRIAD, "Llan" Office, Merthvr- Tydfil. [64 W ANTED, in the Diocese of Llandaff, a T Curacy by a Priest, Bilingual.—Apply, A., LLAN office, Merthyr Tydfil. [80 WANTED immediately, an Assistant Master for the National Schools. Apply, with testimonials, to Rev. GRIFFITH JONES, The Vicarage, Mostyn, Holywell. [87 WANTED a Schoolmaster for Llan- ddewi Aberarth National School. Average attendance, 60. Apply, with full particulars, to Rev HENRY MORGAN, Rectory, Aberayron. r88 HYSBYSIADAU Y LLAN. Dylid eu derbyn yn y swyddfa erbyn Drop MERCHER yn mhob wythnos. PRISIAU. 75 o eiriau (solid) neu un fodfedd i lawr y golofn (displayed):— Un wythnos (tal yn mlaen Haw) 2s. Tair wythnos „ 58. Bob tro ychwanegol (yr un) „ la. 26 o wythnosau (yr un) 9C. 52 o wythnoaau (yr un) 6c. Hysbysiadau Seneddol a Rhybuddion Cyfreithiol. 6c. y llinell. Arwerthiadau, 4c. y llinell. HYSBYSIADAU BLAEN-BALIADOL RHAD. Cyhoeddir hysbysiadau fel y canlyn, os TILIR YN MLAEN LLAW, yn y Llan yn ol y raddfg, ganlynol:- 200 eiriau :-Unwaitb, Is.; tair gwaith, 2s. 6c.; chwech etto, 4s. 6c. 30 o eiriau:—Unwaith, la. 6c.; tair gwaith, 4s.; chwech, etto, 6a. 6c. 40 o eiriau :-Unwaith, 2s.; tair gwaith, 5s. 6c.; chwech, etto, 8s. 6c. ——— TELERAU GWERTHIANT Y LLAN. Anfona y Cyhoeddwyr un copi o'r LLAN 'yn ddidraul drwy y Llythyrdy i unrhyw gyfeiriad yn y Deyrnas Gyfunol fel y canlyn: Chwarter blwyddyn, Is. 8d.; haner, eto, 3s. 4d.; blwyddyn, 6s. 8d. Anfonir Y Llan i ddosbarthwyr ac craill, wedi talu y oludiad, fel y canlyn Gyda'r Post. Gyda'r Tren. Dwsin 10c. 9c. Nifer mwy yn ol yr un raddfa. CYHOEDDWYR MM. FARRANT A FROST, Iligh-street, Merthyr-Tydfil. RESTORATION OF LLANALLGO CHURCH. T LANALLGO will ever be associated with the terrible fate of the Royal Charter no less than 140 of the unfortunate passengers and crew are bur- ied here. The original Church, dedicated to S. Galgo, was built about the seventh century. H. Kennedy, Esq., the Architect, estimates the entire cost of restoration, without the tower, at £ 400; with the tower, X550. Special subscriptions may be made for the improvement and enlargement of the Church yard. SUBSCRIPTIONS: (From February 14th, 1884.) X s d. J. Rice-Roberts, Esq., Tanygraig 50 0 0 W. Williams, Esq., Parciau 30 0 0 Mrs. Jones-Parry, Aberdunant, Tremadoe 25 0 0 The Lord Bishop of Bangor 10 0 0 Mrs. Vaughan, Deanery, Llandaff 10 0 0 The Rector, Llanallgo 10 0 0 The Rt. Hon. Lady Neave 10 0 0 The Right Lord Boston. 10 0 0 Miss Pritchard, Plasgwyn 5 5 0 Collected by Mrs. Williams, Parciau.. son The Rt. Hon. Lady Blackett 5 0 0 Mr. Williams, Devon House, Bangor. 3 3 0 Rev. H. Thomas, M.A., Rector, Llaneilian.. 2 2 0 Rev. E. T. Watts, H.M. Inspector of Schools 110 Mr. Roberts, Assistant do. 110 Rev. T. L. Davies, Llandyfrydog 110 Rev. J. E. WiUiams, M.A., Rector, Llan- wenllwyfc 110 Rev. R. Roberts, Vicar, Amlwch 110 Rev. D. Griffith, Amlwch 110 Miss Lees, Southport, per Miss Sellers, Amlwch 100 Rev. R. Richards, Rector, Penrhoslligwv 1 0 0 Rev. W. H. Evans, Llaneilian.. 0 10 6 Mrs. Dr. Ronald, Loch Carron, N.B.. o 10 « D., Pierce, Denbigh 0 10 6 Rev. 'J. Smith, Vicarage, Rhosybol 0 10 6 M. H. Roberts, Esq., late of Garneddwen 0 10 6 J. WILLIAMS, LLANALLGO RECTORY, Pentraeth, Anglesey, June, 1884. -r- AT EIN GO HEB WYR. CYFANSODDIADAU (wedi eu hysgrifenu ar un tu i'r ddalen) i fod mewn Haw erbyn boreu Mawrth, cyfeiriedig— THE EDITOR, LLAN Office, ———— Merthyr Tydvil. Os teimla ein dosbarthwyr a'n derbynwyr unrhvw anhwylusdod ynglyn a. chludiad y LLAN o Merthyr lydnl, bydd yn dda genym pe yr hysbysent ni y ffordd oreu i'w hanfon, fel ag iddynt eu cael yn brydlon. DALIF,R SYLW.-Nis gallwn ddychwelyd ysgrifau ua wneir defnydd o honynt. BUASAI yn daa gan y Cyhoeddwr bennodi dosbarthwyr i werthu YLlan lie nad oes rhai eisoes. Am y telerau, anfoner i'r swyddfa. Cyfeirier cyfansoddiadan barddonol fel y canlyn Rev. L1. M. Williams, The Vicarage, Pontlottyn, Cardiff. J MEWN LLAW.—Llith o'r Bwthyn Gwledig, Tom Pudler, Llith o Lan Gwili, yngbyd Ag araryw ysgrifau eraill y gorfodwyd ni eu gadael allan o herwydd weithder adroddiadau eraill. f^ybiiddion dyl\oeddii$. CAN NEWYDD (BUDDUGOL), "RHYFELWYR OEDD EIN TADAU." BARITONE, Hen Nodiant a Solffa ar yr un copi. Pris drwy'r Post 6c. I'w chael gan C. E. Evans (Wynalaw), Berthan House, Colwyn, North Wales. [78 IN MEMORIAM. Yn barod i'r Wasg. A NTHEM fer, sernl. Y geiriau wedi eu cymeryd allan o Wasanaeth y Claddedigaeth, er Coffadwriaeth am y diweddar Dra Pharchedig HKNRY T. EDWARDS, A, Deon Bangor. Gan EOS LLECHYD. Mor gynted ag y ceir archeb am 300 o gopiau, rhoddir hi yn y Wasg. Pris 3c., neu 3Jc. drwy y Post. Pob archeb i'w hanfon i'r awdwr-Llanberis, Carnarvon, N.W. [86 CYNWYSIAD. 1. Hysbysiadau 2. Yr Wythnos, Helynt Capel Bedyddwyr Castellnedd, Eisteddfod y Bala. 3. Gohebiaethau, Dylanwad Darluu. 4. Hysbysiadau, At" ein Gohebwyr, Erthjiglau, &c. 5. Cynhadledd Esgobaeth Bangor, Newyddion Cylfre- ainol, &c. 6. Newyddion Cymreig. 7. Newyddion Cymreig, Barddoniaeth, Hen wr o'r Cwm yn Mhen Draw'r Byd, Rector Newydd Dolgellau. 8. Ty Danesbury, Hysbysiadau AT EIN DERBYNWYR. 1W Teimla y cyhoeddwyr yn ddiolchgar pe gwnai ein dosbarthwyr a'n derbynwyr 0 caredig ymdrech i anfon yr arian dyledus am Y LLAN am y chwarter diweddaf i'r swyddfa mor fuan ag sydd bosibl, er mwyn gwastadhau y cyfrifon.
-------....;...---CYNHADLEDD…
CYNHADLEDD ESGOBAETH BANGOR. I (Oddiwrth ein Gohebydd Neillduol.) Cynhaliwyd cynhadledd flynyddol Esgobaeth Bangor, o dan lywyddiaeth yr Esgob, yn y Pen- rhon Hall, ddydd Iau diweddaf. Cymerai ormod o ofod i gofnodi enwau y rhai oeddynt bresenol, oherwydd yn nghyfarfod y boreu nis gallai fod dim llai na thua cant a haner o offeiriaid, a'r un nifer o gynrychiolwyr lleygol. Nid oedd eynulliad y prydnawn mor liosog a'r rheswm a roddid am hyny oedd fod yn rhaid i lawer fyned am yr orsaf i gyfarfod y tren pedwar, er mwyn gallu o honynt garhaedd cartref y noswaith hono. Tybiwyf fod digon o ysbryd lletygarwch yn Eglwyswyr Bangor i groesawu'r dirprwywyr am noswaith, er mwyn iddynt allu aros trwy gydol y cyfarfod. Nid oes ond eisiau rhyw un, neu rywrai i rag-drefnu, a buasai'r cyfryw gyd-gyfarfyddiad o les i'r dirprwy- wyr ac i drigolion y ddinas Esgobol. Ond awn at y gweithrediadau. Wedi i'r Esgob ddechreu trwy weddi, aeth rhagddo ilongyfarch y rhai cyn- ulledig, ac i adgoffa iddynt fod llawer blwyddyn wedi myned heibio er pan gafwyd y fath gyfarfod gyntaf, fod yr Esgobaeth hon ar y blaen gyda'r. sefydliad hwn, ac fod rhyw bethau o ddyddordeb neillduol yn cael eu trafod y noill flwyddyn ar ol y Hall. Yna cyfeiriodd at yr hyn y mae'r Gym- deithas er Taenu Gwybodaeth Gristionogol wedi ei addaw tuag at fisolyn Cymreig, ynghyda'r telerau ar ba rai y rhoddir y mil punau, ac fe etholwyd y Parchn. Canon Lewis (y Deon ethol- edig), D. W. Thomas, St Ann's, a J. Morgan, Bangor, i gynrychioli'r Esgobaeth ar bwyllgor y Cylchgrawn. Yn nesaf etholwyd y Parchn. Canon Lewis, Canon Pryce, a H. Rees, Conwy, i gynrychioli'r offeiriaid, ac Arglwydd Penrhyn, Arglwydd Boston, a'r Milwriad yr Anrhydeddus Sackville West, i gynrychioli'r lleygwyr, ar bwyllgor canolog y Cynhadleddau Eglwysig yn Llundain. Pwngc yr ymdrafodaeth yn nghyfarfod y boreu oedd, Hawliau a dyledswyddau Lleygwyr er hyrwyddo gwaith yr Eglwys yn Nghymru'r adeg bresenol ac o dan yr amgylchiadau presenol." I gychwyn, darllenwyd papyr gwir dda gan y Parch J. Lloyd Jones, Criccieth, yn Saesneg. Nis gellir yn yr adroddiad hwn ond rhoddi crynodeb byr o'r syniadau a draethwyd ar y pryd, ac am hyny, na ddigied "neb, oherwydd ni wneir • gwahaniaeth- Dangosodd Mr Jones na thelid sylk- i byngciau o'r fath yma yn y cyfnod marwaidd a chysglyd a aeth heibio ar yr Eglwys; ac mai gyda'i dadebriad y daeth y dyddordeb. Yn mysg hawliau'r lleygwyr nodai a ganlyn 1. Hawl i gael y gwasanaeth yn eu hiaith eu hunain. 2. Hawl cydymgynghoriad, o fewn terfynau rheaymol, mewn materion Eglwysig yn gyffredinol, ond yn enwedig cyn gwneyd yr un cyfnewidiad o bwys. 3. Hawl ymweliad oddiar law gwir Gurad y plwyf, sef, y Periglor, a maentumiai fod ymweliad a thai yn tynu rhai i'r Eglwys. 4. Hawl i gael eu dysgu. Dylai bod mwy o addysg yn y preg- ethau. Ni ddylid bod ofn dysgu'r bobl yn athraw- iaeth y Llyfr Gweddi, ac od oes neb nad all yn gydwybodol wneyd hyny. cilied er mwyn gwneyd ffordd i arall a wna. Pan yn son am y dyled- swyddau, cwynai fod mewn llawer plwyf gwledig yr holl waith yn cael ei gyflawni gan yr offeiriad, tra y mae llawer (fy1l galluog yn sefyll gerllaw yn barod ac ewyllysgar i gynortbwyo, ond heb neb yn ei gyflogi," ac yn hytrach na bod yn segur a'r cyfryw i gyfundebau Y mneillduol i ymofyn gwaith. Un ddyledswydd ydoedd gweinyddiad y pethau bydol perthynol a'r Eglwys, a daliai yr ychwaneg- ai'r casgliadau yn ol nifer y casglyddion. Dylid cael cyfarfod wyxhnosol i addysgu athrawon yr ysgol Sul; a, lie gellid, sefydlu ysgol i ddysgu pyngciau crefyddol ddydd Sadwrn. Dyledswydd yw hefyd ddefnyddio nosweithiau'r gauaf at addysgu. Dylai'r lleygwyr roddi pob hysbysrwydd i'r offeiriaid am y cleifion, &c. Dylent fod yn hy- ddysg yn yr hyn sy'n eu gwahaniaethu oddiwrth Ymneillduaeth, ac amddiffyn eu safle'n ddiofn. Dylai'r Gwarcheidwaid Plwyfol roddi atebion gwirioneddol i ofyniadau'r Esgob. Dylai'r lleyg- wyr gefnogi llenyddiaeth Eglwysig, derbyn y LLAN, &c., ac astudio pwngc y meddianau Eglwysig. Gallent gynal gwasanaeth mewn ysgolion, a dar- llen y llithoedd yn yr Eglwys. Cwynai nad oedd tudalenau wedi eu nodi ar y Llyfr Gweddi, nid cywir hyn am bob argraffiad. Dylai'r lleygwyr hefyd fod yn swyddogion yn nghymdeithas ddir- westol yr Eglwys. Dilynwyd ef gan y Parch D. O. Davies, Llan- dinorwig, yn Gymraeg. Yr oedd ei bapyr yntau yn un campus. Dywedai mai "Cymdeithas CreiyddCrist" y gelwid yr Eglwys yn un o'r Colectau ac fod aelodau a swyddogion yn mhob cymdeithas. Trwy anmharchu hawliau, ac esgeu- luso dyledswyddau yr oedd aflwydd yn dilyn. Dwy egwyddor bwysig oedd y rhai hyn. Os gwelid offeiriad am fynu ei hawl, ac esgeuluso dyledswydd yno ceid gorthrwm; os gwelid lleygwr am fynu ei hawl tra'n esgeuluso'i ddyledswydd, yna bydd y gwaith da yn cael ei luddias gan an- weddeidd-dra. Yr oedd efe yn cyfyngu'r enw lleygwyr i'r rhai oedd yn mynychu'r Eglwys. Yr hawl gyntaf y sylwai arni oedd fod ganddynt hawl i ddisgwyl addysg ag hyfforddiant, hawl i newydd- iaduron, cylchgronau, &c., na fo raid iddynt fod gywilydd o honynt, rhai yn rhagori mewn hardd- wch allanol, a rnagoroldeb mewnol. Serthedd a diogi sy'n lladd newyddiaduron a rhaid lladd y serthedd os am eu cadw'n fyw. Mae ganddynt hawl i'r Eglwys yn y wythnos ac nid ar y Sul yn unig. Mae llawer lie na welir llusern yn llosgi trwy'r gauaf, a llawer Eglwys yn gauad o Lun i nos Sadwrn. Dylai'r lleygwyr ddeffro pob offeiriad cysglyd mewn pryd am fod yr amser yn fyr. Yr oedd eisiau meithrin ysbryd cy- hoeddus ynom a gofyn am yr hyn oedd arnom eisiau o un galon ac ag un genau. Mae eraill yn cael, am eu bod mewn undeb yn dyrchafu eu lief. Dylai'r lleygwyr gaelllais yn newisiad y Clerig- wyr, a chyfeiriai at waith y Llywodraeth yn yr amser a fu yn anfon y neb a fynai'r Esgob. Dang- osai fod gan Eglwyswyr allu mawr yn bresenol gyda'r Si Quis, ond nad oeddynt yn gwybod beth ydoedd a galwai am ddarllen y eyfryw yn Gym- raeg. Gallaf sicrhau iddo fod hyny yn cael ei wneyd mewn rhai manau o leiaf. Dywedai tod yr amser yn dod, ac na byddai yn hir cyn y byddai ganddynt lais yn y penodiadau. Dangosai fod eisiau sefyll ar hawliau diymwad, ac nid codi dadl wedi barn, ac fod bai ar y lleygwyr yn goddef rhai annheilwng i weinyddu arnynt. Os oedd rhai felly yn fel ar fysedd, ac wrth fodd calon gelynion yr Eglwys, dylai fod yn wahanol i'r lleygwr Eg- lwysig. Dyrnunai weled pob plwyf yn fath o werin-lywodraeth, lie na chychwynid dim heb gydsyniad y bobl. Dylid, fel y dywedodd Arch- esgob Caerefrog, "yrnddiried mwy i'r bobl ac i'r EgIwys." Dylai y lleygwyr gael trwydded gan yr Esgob i gynorthwyo yr offeiriaid. Yr egwyddor a gymeradwyai o berthynas i ddyledswyddau oedd-bod yn Eglwyswr da yn gyntaf ac yn gym- ydog da yn ail. Ar yr egwyddor yna y gweith- redai yr Ymneillduwyr. Condemniai ymddygiad llwfr llawer un lydd yn byw mewn ofn parhaus i neb ei weled yn myned i'r Eglwys, ond dadganai fod yr ysbryd ofnus, llwfr, gwael hwn yn graddol symud o'n mysg. Dylai pob lleygwr ymorol bod yn gyson ei hun, a'i deulu, yn mhob gwasanaeth, am y caffai hyny ddylanwad mawr ar eraill. Dylent wneyd eu goreu er lledaenu newyddiad- uron Eglwysig, &e. Dylai dynion ieuaingc arfer eu doniau cyn ea hordeinio, rhag bod eu prentis- iaeth yn blino'r cynulleidfaoedd. Cyfeiriodd yma at henafiaeth yr Eglwys, a'r gwaith mae wedi ei wneyd. Yr oedd rhai o'i Hesgobion yn Nghym- anfa Nicea, hi fagodd y Merthyr Alban, a hi gyf- ieithodd y Beibl, y hi wnaeth Hynmau ac Odlau. Ysbrydol, y hi fagodd yr holl hen bregethwyr sydd a'u henwau'n adnabyddus i'r wlad, ac a gyf- ododd ei themlau trwy'r wlad. Tra parhai yn ffyddlon ni wyddai r wlad,ond am "un bara, un corph." Cyfeiriodd at ymlyniad llwyth Judah yn unig wrth Dy Ddafydd, a chymhwysodd hyny at gyflwr presenol yr Eglwys a ymddiriedwyd i ni. Terfynodd drwy ddrngos fod angen am roddi es- iompl dda, llafurio'n fwy yn y winllan, a chodi llef yn fwy taer at Dduw i ail ymweled a'r win- wydden hon. Mr Nanney a anerchodd y cyfarfod yn Saesneg. Cyfeiriodd yn deimladwy at ymadawiad y di- weddar Ddeon, ein bod wedi colli un o'r rhai mwyaf nodedig o'r cyfarfodydd, un ag yr edmygai ei dalent a'i yni, ag un a wnaeth lawer dros yr
GYDGYNGHORFA ESGOBAETH BANGOR.
GYDGYNGHORFA ESGOBAETH BANGOR. MAE Esgobaeth Bangor yn dra blaenllaw bob amser gyda'i hymgynghorfa flynyddol. Llwydda i alw ynghyd a galw allan i gyd- weithrediad alluoedd goreu ei chlerigwyr a lleygwyr. Ceir yn ei chyfarfod blynyddol fwy o'r elfen boblogaidd a Chymreigaidd o lawer nag a geir yn ei chwaer esgobaeth Llanelwy. Ymddengys fod yr elfen Gym- reigaidd a phoblogaidd gwedi cael tir cadarn dan ei thraed yno, ac yn dechreu dyfod yn allu. Diau tod yr esgobaeth yn cynwys llai o'r 'elfen Seisnig nag un esgobaeth arall. Ond gyda hyny dechreuodd Cymraeg gael ei chroesawu a'i gwerthfawrogi yn y Palas yn Mangor rai blynyddoedd cyn penodiad Esgob Cymraeg i Llanelwy, a bu i'r diwedd- ar Ddeon Edwards wneuthur llawer yn ychwaneg tuag at Gymreigeiddio a gwneuth- ur y cyfarfodydd esgobaethol yn boblogaidd. Y mae y Deon penodedig, y diweddar Canon Lewis, yn Gymro trwyadl, yn ysgrifenydd Cymraeg cyfarwydd a hynod naturiol ac eglur, ac yn lefarwr cynefin a hi o'i febyd. Canlyniad uniongyrchol y dull doeth hwn o weithredu ydyw gwneyd yr Eglwys Gadeir- iol yn ganolbwynt gweithgarwch, cenedl- garweh, ac undeb yn yr esgobaeth, a dwyn yr Eglwys yn Mangor ei hun i gyfiwr tra blodeuog. Y pwnc cyntaf yr ymdriniwyd ag ef oedd y Wasg Eglwysig, a'r dyddordeb a gymer v Gymdeithas er Lledaenu Gwybodaeth Gristionogol yn y symudiad. Y mae'r gymdeithas yn barod a i rhodd o P,1000 at yr achos, gan gynted ag y ceir addewid am £150 o danysgrifiadau C, blynyddol at yr un amcan. Ymddengys hefyd fod y pwyllgor wedi ei enwi neu ethol at drefnu moddion dygiad allan gyfnodolyn teilwng o'r Eglwys a'r oes hon. Y mae gan y pwyllgor waith anhawdd. Ofnir fod digon yn barod i'w barnu, ond rhy ychydig i'w cefnogi; ac fel rheol, y beirniaid llymaf yw'r cefnogwyr a chynorthwywyr salaf. Yr ydys yn mawr obeithio y chwiliant am ddyn o syniadau eang, gallu beirniadol, ac yni a gwresowgrwydd ysbryd i ofalu am a dethol prif gynyrchion y cyfnodolyn, ac y sicrheir nifer digonol o amrywiaeth talentau i ysgrif- enu ar ei gyfer. Y mae undoniaeth yn lladd mwynhad ac nis gall yr ysgrifenwr mwyaf ffrwythlon ddim ond ail-gynyrchu ei hun, fel chwareuwr medrus ar y delyn yn dwyn amrywiaeth (variations) i hen don. Pwnc arall tra dyddorol a fu dan sylw yn Mangor oedd Hawliau a Dyledswyddau Lleygwyr yn Hyrwyddiad gwaith yr Eglwys." Dar- llenwyd dau bapur dyddorol ar y pen hwn, ac ymdriniwyd ychwaneg ag ef gan offeiriaid a lleygwyr. Yn Mangor y bu y gymdeithas leygol chwarter canrif yn ol mor weithgar, llewyrchus, a gwasanaethgar i greu gweith- garwch Eglwysig—a'r Deon penodedig oedd ei phrif gychwynydd ac nid oes hwyrach yn un rhan o'r byd leygwyr mwy parod i wneyd eu rhan yn ngwasanaeth y cysegr na chwarelwyr Arfon, felly ceir maes eang a gweithwyr lawer yno i'r amcan da. Y mae oddimewn i Eglwys henafol y wlad hon ddigon o gyfleusderau i bawb oil fod yn "brophwydiacoffeiriaid." Rhodder digon o ymddiried, a hwy a ddygant ymlaen y gwaith. Un peth ag sydd yn lladd y sym- udiad ysbrydol lleygol yw presenoldeb gor- modol offeiriad y plwyf. Nis gall y gwan ddangos ei dalent fechan er daed y byddo yn ngwydd yr offeiriad. Cymerer gofal i beidio diffodd y llin yn mygu. Darllenwyd papurau eraill--un yn Gymraeg a'r Hall yn Saesneg, ar bwnc y dadgysylltiad. Da oedd genym weled offeiriad y plwyf gwledig pellenig, a churad plwyf arall yn cael eu galw ymlaen i ddarllen y papyrau hyn. Adlewyrcha y trefniad yn anrhyedd- us ar yr Esgob a'i gynorthwywyr, ac y mae yn dra buddiol i weithgarweh a chyd- weithrediad. Dwg y gynghorfa Esgobaeth- ol i lenwi ei lie priodol fel canolbwynt cydgyfarfyrddiad syniadaeth yr holl Esgob- aeth. Gwyddom am amser a lie hefyd na ceeid yno syniad neb ond Esgob ac urddas- olwr neu ddau. a dau foneddwr neu dri. Credwn fod hyn ar fyned heibio os nad wedi llwyr fyned heibio bellach yn Nghymru. Arweinia hyn ni i ddweyd gair yn mhellach megys wrth fyned heibio ar ddygiad ymlaen y cyfarfodydd hyn. Ofnwn fod ymddygiad rhai aelodau cynhenus amser yn ol gwedi o leiaf oedi eu dadblygiad priodol, a pheri i'r rhai sydd yn gyfrifol am drefn a moesgar- garwch cymdeithasol bryderu eu gwneyd yn rhy gyhoeddus ac agored i bob math o bobl. Cofus genym fwy nac unwaith i ryw offeiriad ddefnyddio yr adeg i wneuthur ym- osodiadau personol ar Esgob ei Esgobaeth un ai fel disgyblwr neu noddwr. Nis gellir gwneuthur gwaith mwy isel na hyn. Y mae bron mor anweddus ag i leygwr aflonyddu offeiriad ei blwyf yn ei Eglwys, Gwyddom i'r drwg hwn fod yn glwyf, a bron yn angau, i'r gynghorfa mewn un Esgobaeth, ond ni welwyd o'r cyfryw yn Mangor eleni. Dyg- wyd pob peth ymlaen yn yr ysbryd goreu. Ymddangosai difrifoldeb, hyder, a bywyd yn yr holl waith. Un o weithredoedd mwyaf dyddorol a theimladwy y gynghorfa oedd pasio penderfyniad o gydymdeimlad a pherthynasau y diweddar Ddeon Edwards. Clywsom feio Clerigwyr Bangor na buasai iddynt fel cyfangorph wneuthur hyn yn gynt, ond ni allent wneuthur hyny heb ym- gorphoriad. Fel personau unigol gwnaethai yr oil ddangos eu cydymdeimlad, ond rhaid oedd aros galwad y gorphoraeth ynghyd yn eu dull priodol i allu pasio penderfyniad pri- odol. Gwnaed hyn yn y gynghorfa, ac yr oedd yn amlwg ddigon fod oysgod pruddaidd marwolaeth y Deon yn taflu dwysder a idfrifoldeb dros yr holl ymgynulliadau.