Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
TRAWSFYNYDD.
TRAWSFYNYDD. DATHLIAD PRIODAS MISS WILLIAMS WYNN.—Yr oedd preswylwyr y pentref hwn wedi ymddarparu i gadw dydd priodas Miss Wynn mewn rhwysg a mawredd. Boreu dydd Mawrth gwelid lluoedd o bobl y wlad yn ymgyrchu tua'r Llan, pob un yn eu gwisgoedd goreu, eu calon yn llawen, a'u llygaid yn siriol, a phob un yn awyddus i flaenori yn y gwaith hyfryd o dystio eu parch a'u hoffder tuag at y teulu ardderchog sydd wedi bod yn gymwynaswyr mor haelionus i'r gymydogaeth. Oddeutu haner dydd clywid y magnelau a osod- wyd ar Graig yr Ogof, a bryniau cyfagos, y naill ergyd yn dilyn y Hall gyda'r fath gyflymdra, a'r swn yn adsain o'r naill glogwyn i'r llall.nes oeddid o'r bron yn tybied bod Rhinog Fawr yn siglo ar ei cholofnau. Ar hyn mawr oedd y cynwrf yn mysg y dorf: clywid" sain clych yn entrych nen;" a dadwrdd banllefau y lluoedd oedd yn ail i swn y magnelau. Am ddau o'r gloch trodd pawb eu gwynebau tua'r Ysgoldy Genedlaethol, yr hon oedd wedi ei haddurno yn ddestus dros ben. Yma yr oedd byrddau llawn o ddanteithion yn eu haros, a chafodd dros 500 o blant a phobl eu digoni a'r darpariadau. Ar ol i'r dyn mewnol gael ei ddigoni, ffurfiwyd gorymdaith, y seindorf bres o Tanybwlch yn blaenori, ac yn cael eu canlyn gan y tenantiaid ac holl drigolion y pentref. Aeth- pwyd trwy y prif heolydd, a dychwelwyd i gae cyfagos i fwynhau eu hunain gydag Athletic Sports, a chafwyd hwyl iawn. Am bump o'r gloch cafwyd cyfwyd cyfarfod dyddorol yn yr ysgoldy. Cymerwyd y gadair gan y Parch. W. W. S. Williams, rector, yrhwn a anerchodd y cyf- arfod mewn araeth hyawdl, gan adrodd rhinwedd au lliosog teulu Wynnstay a datgan ei obaith cryi y dilynai llwyddiant a dedwyddwch iddynt trwy eu hoes. Yna dangoswyd yr anerchiad sydd i gael ei chyflwyno yn fuan i'r par ieuanc, gan denantiaid ystad Rhiwgoch ac amryw gyfeillion eraill o'r plwyf. Ar ddymuniad rhai o'r cyfeillion cyfieithiwyd yr anerchiad gan y rector, fel y gallai y Cymro uniaith ei deall. Ar ol hyn cododd Mr. Jones, Goppa, i fyny a dywedodd y dymunai wneyd ychydig o nodiadau hanesyddol ar gysyllt- iad y teulu anrhydeddus stg ardal a phlwyf Traws- fynydd. Y mae cysylltiad teulu Wynnstay a'r plwyf yn bodoli er's dros ddau gant o flynyddau, a phrofai gweithrediadau y dydd hwnw fod y cysylltiad a'r teulu anrhydeddus yn un anwyl a dymunol dros ben- Y Llwydiaid oedd feddianwyr cyntetig y Rhiwgoeh, ac yn amser Robert Lloyd yn y flwyddyn 1610 yr adeiladwyd yr hen bias, yr hwn a erys hyd heddyw heb gyf- newidiad. Un o'r enw Eliseu Llwyd oedd gwr y Rhiwgoch a pherchenog yr ystad yr adeg yr ydym ni yn son am dani gyntaf. Un plentyn, merch o'r enw Catherine, oedd iddo, yr hon oedd ei etifeddes. Priododd Catherine Llwyd, Harri Wynn, degfed mab Syr John Wynn, o Wydir. Daeth Harri Wynn i'r Rhiwgoch i fyw, a bu yn cynrychioli sir Feirionydd yn y Senedd. Ei fab a'i etifedd ef oedd John Wynn, yr hwn a briododd Jane, unig ferch ac etifeddes Mr. Eyton Evans o Wattstay, fel y gelwid y lie y pryd hwnw ond pan ddaeth John Wynn i feddiant o'r lie trwy y briodas grybwylledig newidiodd yr enw i Wynn- stay er bytholi ei enw ei hun a'i gysylltiad a'r etifeddiaeth. Ni bu i Syr John Wynn a'i wraig blant, felly gadawodd ystad Wynnstay a Rhiw- goch a'i etifeddiaethau eraill i gar iddo, Mr. Watkia Williams Wynn, wyr i Syr William Williams o'r Glasgoed, Llansilin, a hen daid i Syr W. W. Wynn presenol. Fel yna y daeth y cys- yllltiad rhwng teulu Wynnstay a Trawsfynydd. Gallwn ddweyd hefyd mai yn rhinwedd ei fedd- ianiad o ystad Rhiwgoch y gwisga Syr Watkin ei bais-arfau yr Eryrod, motto yr hon yw Eryr Eryrod Eryri." Wrth derfynu dymunaf dded- wyddwch i'r par ieuanc sydd wedi uno mewn glan briodas heddyw. Hyderaf y bydd iddynt wneyd eu huaain yn gydnabyddus bersonol a'u hetifedd- iaeth yn ein plwyf ni ac a'r tenantiaid yn gyffred-1 inol. Yna darllenwyd y penillion canlynol gan Mr. W. E. Williams (Gwilym Eden) :— Cydunwn yn serchog i gydlawenhau Ar hapus briodas yn mhalas Wynnstay, Ireidd-deg ganghenau o fonedd a bri, A hanant o fiaenion ein hen genedl ni. Yn llwybrau haelionus eu rhiaint dinam Y byddant mewn urddas yn cerdded bob cam; I'r tlawd a'r anghenus cyfranant o'u stor, Amddifad wrandawant pan gurant eu dor. Ac fel eu henafiaid yn caru lleshad Eu parchus denantiaid mewn llwydd a gwellhad Boed iddynt gael iechyd a hir oes i fyw, I wneuthur daioni dan nodded ein Duw. Hen enwau Cymroaidd a'u teitlau heb gel A gariant mewn urddas i'r oesau a ddel, Eu hunig arwyddair tra peri eu hoes, Fo rhinwedd, dyngarwch, haelioni a moes. liawddamor 1 fe wawriodd y dydd er lleshad, Yr unwyd dwy galon-a chadwyd y stad, Yr hen etifeddiaeth mewn urddas y bo, Hwre i Syr Watcyn-pen brigyn ein bro. Gellir dweyd i'r bwydydd, y rhai a barotowyd gan Mrs. Morris, High Gate, roddi boddlonrwydd mawrn'r cymdeithion a threuliwyd y dydd yn ddiddan a chysurus. Aeth pobpeth heibio yn dawel a dedwydd a maith fydd yr amser cyn yr anghofia trigolion Trawsfynydd neithior Mr. a Mr. a Mrs. Wynn. Llwyddiant a dedwyddwch a'u dilyno hwynt drwy eu hoes yw gwir ddymun- iad—D.A.H.
DOWLAIS.
DOWLAIS. LLADRATA RHEDYN.—Yn Ilys ynadol Merthyr, ddydd Llun, cyhuddwyd William Davies, cariwr, o wneyd niwed i dir perthynol i Gwmni Haiarn Dowlais, ar yr 16eg o Awst. Ymddangosodd Mr. A. James, cyfreithiwr, ar ran y cwmni, a dywedodd fod y diffynydd wedi ei ddal yn trespasu ar dir y cwmai, ar ochr y ffordd rhwng Pant a Pontsticill drwy dori y rhedyn a dyfai yno. Amddiffyniad y diffynydd ydoedd ei fod wedi derbyn caniatâd i gasglu rhedyn yno ddwy flynedd yn ol. Gorchymynwyd iddo dalu 7s. 6c. am y niwed, ynghyd a 10s. o ddirwy a'i costau.
GWRECSAM.
GWRECSAM. PLESERDAITH.—Ychydig amser yn ol aeth cor yr Eglwys Gymreig, yn rhifo unarddeg-ar-ugain, y rhan fwyaf yn blant, i Rhyl. Cychwynwyd oddiyma tua saith o'r gloch yn y boreu, a chyrhaeddwyd Rhyl tua deg. Yr oedd y diwrnod yn ffodus yn hafaidd. Wedi cyrhaedd gorsaf Rhyl cymerodd y Parch. Griffith Williams, curad, yr hwn sydd yn gofalu am yr Eg- lwys Gymraeg, y plant i gyd o dan ei ofal am y diwrnod, :81 gellid casglu na throuliodd ef na'r plant y fath ddiwrnod hapus er's llawer dydd. Yn y pryd- nawn daeth y cwmpeini at eu gilydd i gyfranogi o de da a barotowyd ar eu cyfer. Heblaw y pryd hwn, cafodd y plant buns a llaeth tua haner dydd, ac wed'yn cyn cychwyn adref. Yr oedd pob calon yn ysgafn ac yn llawen, a thrwy ddaioni ein Duw. am- ddifiynwyd pawb rhag pob perygl ac enbydrwydd. Cyrhaeddwyd yn ol tua naw o'r gloch y nos. YR EGLWYS GYMP.AEG.-Cyferfydd hon pob Sul yn y Savings' Bank, ac nid oes angen dywedyd fod yn rhaid cyfarfod, trwy hyn, a llawer anhawsder a chroesau. Hyderwn na fydd ein ficer yn hir cyn ein anrhegu ag Eglwys ag fydd yn deilwng o addoliad y Goruchaf. PRIODAS MERCH SYR WATKIN.—Yr oedd y 26ain o'r mis hwn, diwrnod y briodas uchod, yn ddiwrnod nad anghofir ef am ein hoes. Yr oedd yn ddydd gwyl yn y drefyma. Canwyd clychau hen Eglwys y plwyf yn ystod y dydd. Addurnwyd yr heolydd a, phob math o fanerau, ac yn y nos goleuwyd y dref yn brydferth ag arwyddluniau, a geiriau o barch i'r par ieuangc. Am tua wyth o'r gloch y nos cafwyd golygfa ardderchog ar y tan gwyllt ar y Rhedegfa, lie yr oedd miloedd ar filoedd o bobl wedi dyfod ynghyd. Y dydd Mercher canlynol rhoddwyd ciniaw i'r tlawd oedranus yn y dref, y rhai a rhifant saith gant, yn y Neuadd Drefol. Dymuniad trigol- ion Gwrecsam yw dedwyddwch a hapusrwydd i Mr. a Mrs. Williams Wynn.
LLANYMDDYFRI.
LLANYMDDYFRI. Y dyn hynotaf o ddigon yn hanes Llanymddyfri ydoedd y ficer Rhys Prichard. Gwnaeth efe mwy na neb arall yn ei oes o ddaioni i Gymru. Oes llawer o anfanteision oedd ei oes ef. Yr oedd llawer o dy- wyllwch moesol dros ein gwlad, ond yn ngbanol y caddug efe a gyneuodd ei" Ganwyll,"yr hon aoleuodd filoedd o'n tadau. Yr oedd yr hen bobl yn gwybod darnau helaeth o'i gamadau ar gof, ac yr oeddynt yn eu dyfynu fel diarebion ar wahanol achosion. Nid oes neb all draethu ar lafar nac ar len faint o ddaioni wnaeth Canwyll y Gymry." Ond er hyn oil nid oes un math o wybodaeth pale y claddwyd y dyn duwiol ac enwog. Tybir mai yn Eglwys Llan- dingad y gorwedd ei weddillion, ond nid oes dim i brofi hyny. Yr unig golofn a geir iddo ydyw yr hen dy, neu yn hytrach y palas, lie y preswyliai. Y mae hwn yn adeilad mawr, ac y mae ynddo amryw deuluoedd yn preswylio. Yr oedd palas yr hen ficer, drwy bryniad, wedi dyfod er ys oes yn ol i feddiant deulu Mr. Saunders Davies, Pentref Ieuan, swydd Benfro. Bu son, ryw ddwy flynedd yn ol, fod yr hen balas i gael ei ddymchwelyd, a bod llaweithfa wlan ar radd eang i gael ei hadeiladu yn y fan, ond aeth hyny heibio. Ond yn mis Mai diweddaf cafodd ystad Pentref Ieuan yn ardaloedd Llanymddyfri a'r wled oddiamgylch, ei gwerthu. Cyrhaeddodd rhanau .Y helaeth ohoni fwy na'i gwerth dair gwaith, drwy fod boneddwr cyfoethog o'r ardal am gael llwyr feddiant o honi. Pa beth a ddeuai o balas yr hen ficer nid oedd neb yn gallu dirnad, ond yn rhagluniaethol yr oedd Mr. Daniel Lloyd Jones, mab y diweddar Mr. Thomas Jones, Penybont, ger y dref hon, wedi dyfod adref ar ymweliad a gwlad ei enedigaeth o Awstralia, ac efe a brynodd yr hen balas am saith cant o bunau, i'r dyben o'i roddi i bobl dlodion y 3ref i breswylio ynddo. Y mae yr hen balas yn awr i gael ei adgyweirio a'i gymhwyso fel y gallo amryw deuluoedd breswylio ynddo yn gysurus. Y mae hefyd erddi .bychain i fod gyda phob rhan o'r gwa- hanol ranau lie y triga y gwahanol deuluoedd. Dyma weithred ogoneddus mewn dwy ystyr. Yn y modd hyn dyma dy yr hen ficer i gael ei gadw rhag dinystyr, ac hefyd dyma gartref annibynol i amryw deuluoedd oedranus a pharchus y dref. Mae Mr. D. Lloyd Jones yn foneddwr cyfoethog iawn, ac yn meddu calon Gymreig a gwladgarol. Y mae hefyd wedi rhoddi ysgoloriaeth o £ 25 yn ysgol golegol y dref.-Glan Givyddeig.
ABERDAR.
ABERDAR. ARDDANGOSFA FLODAU.—Gynhaliwyd arddangosfa Cymdeithas Arddwriaethol Aberdar, llywydd yr hon yw Arglwydd Aberdar, yn nghae yi Ynys ddydd Iau. Yr oedd yr heolydd wedi eu gwisgo yn hardd a banerau, &c., a golwg adfywiol ar y lie. Daeth cyn- ulliad hynod barchus ynghyd pan agorwyd yr ar- ddangosfa am ddau o'r gloch, ac yn eu plith Arglwyddes Aberdar a pharti o Duffryn. Lluddiwyd Arglwydd Aberdar gan amgylchiadau rhag bod yn bresenol. Yr oedd y ffrwythydd, blodau, &c., wedi eu gosod yn drefnus mewn pabellau eang a gyfodwyd yn y cae, a mawr edmygid y cynyrchion ysblenydd a arddangosid, y rhai a fyddent yn an- rhydedd i drefydd sydd yn meddu manteision llawer gwell nag Aberdar. Y beirniad oeddynt:—Blodau, Mr. J. Garaway, Bristol, a Mr. Pettigrew, garddwr Ardalydd Bute; llysiau a frwythau, Mr. Harris, garddwr, Singleton Abbey, a Mr. Ralph Crossling, Penarth. Heblaw y ffrwyth, blodau, &c., a arddan- gosid am wobrwyon, yr oedd amryw foneddigion wedi anfon cynyrchion o'u gerddi, er gwneyd yr ar. ddangosfa yn fwy atdyniadol. Teilynga y ddau ys- grifenydd, Mr. Acomb, Brecon Old Bank, a Mr. D. P. Davies, Commercial street, Aberdar, ynghyd i'r pwyllgor ganmoliaeth diledryw am eu hymdrechion llafurus, a da genyf gweled eu bod wedi eu coroni a llwyddiant. Cyn chwech o'r gloch yr oedd canoedd wedi ymweled a'r arddangosfa, y rhai heblaw cael eu boddhau yn yr hyn a welsant, a ddifyrwyd yn fawr hefyd drwy wrando ar seindorf ysblenydd y 1st Royal Munster Fusilier Band, dan arweiniad Mr. Danker- ton, yn chwareu, ynghyd a seindorf Mountain Ash, dan arweiniad Mr. Major. A ganlyn ydoedd pro- gram y prydnawn gan seindorf y Munster Fusiliers: Far away," Estudiantina," La Mascotte," G ld China," "IMasaniello," "Patience," "Venetia," Kassassin." Chwareuodd seindorf Mountain Ash Reception," In Memoriam," Under the stars," alawon Cymreig, "Jeanette," "Moses in Egypt," Juanita," Honoria," a Early Morning." Yn yr hwyr cynhaliodd y seindorf cyntaf a nodwyd gyngherdd ardderchog yn y Neuadd Ddirwestol, pryd yr aethpwyd dwy brogram clasurol, ac yr oedd dull meistrolgar y seindorf hwn yn chwareu yn enill edmygedd cyfiredinol y dorf fawr ddaeth ynghyd.
,TAN Y BWLCH, ST. ANN'S, BANGOR.
,TAN Y BWLCH, ST. ANN'S, BANGOR. Dydd Sadwrn diweddaf ydoedd y diwrnod ar ba un y cafodd aelodau Ysgol Sul y), ysgoldy uchod eu gwledd flynyddol o de a bara brith, a chy- farfod adloniadol yn yr hwyr. Eisteddodd dimllai na 150 wrth y bwrddau, ac yr oedd ddigon o fwyd yn weddill i'w ranu i'r tlodion a'r amddifaid perthynol i'r ysgoldy. Cyfrànwyd yr arian gan aelodau yr ysgol. Hefyd gwnaethT.H. Owen, Ysw., (Brynllwyd), gyfranu fyn helaeth yn ol ei arfer. Feallai mai buddiol fyddai i mi ddweyd mai un o'r pedair ysgol perthynol i St. Ann's ydyw Tanybwlch. Adeiladwyd ef ychydig flynyddoedd yn ol, ac erbyn hyn, da genyf ddyweyd, fod ein parchus ficer, wedi gorphen talu ei ddyled. Y cadeirydd yn yr hwyr ydoedd y Parch. Wm. Owen, Pentir, a'r llywydd y Parch. Jonathan Hughes, Glasynfryn, Cafwyd anerchiadau da a buddiol gan y ddau, a brysiwch yma eto oedd yr ymddiddan gan bawb. Yr oedd y cyfarfod hwyrol yn gystal gwledd a'r un prydnhawnol, a digonedd o ddewis. Gwasanaethodd Miss A. E. Boberts, Hirdir, wrth yr harmonium, a chanodd amryw ganeuon. Miss Roberts, Greiglwyd, hefyd a ganodd amryw ganeuon, Nid oes eisiau i neb ddweyd na gofyn pa sut y canasant, canys y mae y ffaith eu bod yn aelodau mwyaf blaenllaw o'r Penrhyn Choral Union yn dweyd ar unwaith eu bod wedi gwneyd cyfiawnder a'r gwahanol ddarnau. Mr. Robert Griffith, Ty'r Ysgoldy, a wnaeth gyffelyb gyfiawnder gyda'i wahanol ganeuon. Mr. Willie Williams, Bodfeirig, ynghyd a'i barti, a foddhaodd y gynulleidfa dros ben, Y brawd Thomas Parry a fu yn fuddugol (allan o dri) mewn araeth byrfyfyr ar y Tafod," a bachgen bychan, Ellis Parry, a fu yn fwyaf llyyddianus am ddarllen 'darn cymysg o ys- grifen yn fyrfyfyr. Canodd Miss Grace Jones yn hynod dda, wrth ystyried ei hoed a'i manteision, Miss Jane Griffiths hefyd a ganodd yn hynod dda. Y Parch. Samuel Jones, curad St. Ann's, a der- fynodd y cyfarfod trwy anerchiad, ac wed'yn trwy weddi. Buddiol yw dweyd fod pobpeth wedi troi yh llwyddiant, a gobeithio y cawn gyfarfod cyrfelyb yn bur fuan eto. Cyn terfynu dywedaf wrth bob un ym hob man am wneyd ei orou gyda'r Ysgol Sul, pe na bai yr un rheswm arall ond am mai Llyfr Duw yw prif lyfr yr Ysgol Sul. Fel Eglwyswyr yr ydym wedi brwydro llawer o achos cael y Beibl i'n hysgol- ion dyddiol, ac yr ydym ar hyn o bryd yn ymladd Ilawer am ei gael i'n colegau yn Nghyrnru.—Eg- lwyswr Ieuanc.
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. QUEEN'S HOTEL ASSEMBLY Room.-Nos Wener, Awst 29ain, rhoddwyd Farewell Complimentary Concert i Mr. John Evans, organydd Eglwys St. Michael's, o'r dref hon, ar;ei ymadawiad i'r America. Mae Mr. Evans wedi bod bedair blynedd ar ddeg yn gwasanaethu fel organydd yr Eglwys hon. Nid oes amheuaeth na theimlir colled ar ei ol mewn llawer cylch ynglyn a'r Eglwys yn y lie hwn, oherwydd yr ydoedd yn barod bob amser i wneyd yr hyn a allai o blaid yr Eglwys a'r Ysgolion Sul. Pa bryd bynag y gelwid arno yr ydoedd at ein galwad yn uniongyrchol, .Y ac yn rhoddi benthyg ei offerynau yn hollol ddidraul at ein gwasanaeth. Cafwyd cyngherdd ardderchog, tJ llawn, a chanu da. I ddechreu chwareuodd y Town Band "Puritana," can, "Some day," gan Miss M. E. James, a'r band yn chwareu accompani- ment iddi. Canodd hon a When the heart is young," yn ardderchog mewn gwirionsdd. Yn nesaf deuawd gan Miss Pryce a Mr. Maldwyn Evans allan o "Blodwen." Canodd Miss Pryce hefyd "Love's request," yn dda. Canodd Mr. Maldwyn Evans gan arall nas gwyddom ei henw yn ardderchog. Canodd St. Michael's a St. Mary United Choir, o dan ar- weiniad Mr. Richard James, y ganig Come let us all a maying go," rhan gan Rhosyn cyntaf yr hâf," madrigal, Spring's delight," cydgan, "Rhyfelgyrch gwyr Harlech," yn dlws dros ben. Oân," For ever and for ever," gan Miss Powell Jones, R.A.M., ynghyd a, La Sereneta." Llais Contralto swynol sydd gan Miss Powell Jones, ac nid oes amheuaeth na wna hi gantores dda. Can a chydgan, Cymru wen," Mr. John Williams a'r cor. Fe wyr pawb am ein hen gyfaill Mr. John Williams pa bryd bynag y cynelir cyngherdd bydd raid ei gael ef i roddi can oDide ni fydd y cyngherdd yn iawn. Gan, "Unless," Miss Wheatley. Can, Good bye sweatheart, good bye," gan Miss Brunt. Can, The White Squall," gan Mr. Powell. Can a chydgan, "Henwiadfy Nhadau," gan Mr. John Davies a'r cor. Cafwyd deuawd, Pretty Page," gan y ddwy Miss Jones, merched Eos Bradwen. A chymeryd y cwbl at eu gilydd yr ydoedd yn un o'r cyngherddau goreu a fuom ynddo erioed, ac yr ydym yn credu fod y rhan arianol hefyd yn llwyddiant. Bydd Mr. J. Evans yn ymadael am America yn nechreu y qaris nesaf. Nid oes neb yn gwybod pwy fydd ei olynydd. Y mae amryw yn ceisio am ei le, a gobeithio y ceir un cymwys i lanw ei swydd.—Ap Ystwyth.
ABERDAR.
ABERDAR. DAMWAIN.-Dydd Gwener diweddaf cyfarfyddodd glowr o'r enw Evan Rees, a damwain alaethus yn Nglofa y Bwllfa, Cwm Dar, trwy i ddarn o lo top y naw ymollwng arno tra wrth ei waith. Torodd ei goes, ac anafwyd ef yn eu ranau mewnol fel y mae ei achos yn beryglus, ond gobeithiwn drwy fedrus- rwydd diail y meddyg medrus, Dr. Evan Jones, y caiff y fraint o gael ei adferu i'w gynefinol iechyd. ANTHEM Eos LLECHYD.—Yr oedd ya dda genyf weled ar faes y LLAN y cyfeillion Mri. Morgan Lewis, blaenor y gan yn Nowlais, Henry Davies, blaenor y gan yn St. Fagans, ac hefyd y blaenor cyfiredinol fu arnom rai troion yma yn yr Wyl Gorawl, Hywel Idloes, sef y Parch. W. Howells, yn codi achos yr anthem goffadwriaethol i'r Tra Pharch- edig H. T. Edwards, diweddar Ddeon Bangor, gan Eos Llechyd. Offeiriaid a blaenoriaid y corau Cymreig yn yr esgobaeth hon, rhoddwch eich penau ynghyd ac anfonweh orders ar unwaith iddo fel y gwelo yr In Memorium oleu dydd heb fod yn hir, a chan fod y Brif Wyl yn Llandaf y flwyddyn nesaf, byddem ni, y cantorion, yn ddiolchgar i'r Pwyllgor pe yr ymgynghorent a,'r Eos am iddo nodi iddynt un o'i anthemau, neu ryw gydgan, yn y gorfoleddus, a fyddai yn taro i nifel prif anthem yr wyl, ac hefyd dysgu yr In Memorium i'w chanu mewn man neillduol o'r gwasanaeth, er coffadwriaeth am yr hwn y cyfansoddwyd hi, sef yr anfarwol Ddeon Bangor. Hefyd nid 'wyf yn meddwl y gofynwn or- mod i'r Pwyllgor wrth ofyn iddynt y tro hwn i ddewis yr holl donau ag a fydd eisiau o gyfansoddiad yr hen wron, fel ag i gael gwyl gyflawn o'i gercldoriaeth am unwaith mewn oes. Gobeithiaf y caiff yr hen gawr cerddorol EgMysig ddigon o orders ar unwaith fel ag i'w alluogi i argraHu ei anthem.— Un hoff o'r Gan.
-------LLANELLI,
LLANELLI, GWERTHU DIODYDD AR Y SUL.-—Yn llys yr ynadon yr wythnos ddiweddaf dirwywyd dau dafarnwr ar lan y môr, i 20s. a'r costau yr un, am werthu diod- ydd ar y Sul. Enwau y tafamau oeddynt y Sailors Arms" a'r "Cambrian Arms." Y mae Mr. Joshua Rees yn byw yn y blaenaf, a Mr. David Morris yn yr olaf. Yn ol yr hanes roddwyd o'r ym- drafodaeth yn y llys, yr oedd yn amlwg fod yma werthu diodydd ar y Sul. Y mae ynadon ein tref i'w canmol am eu gweoldeb yn cosbi y personau hyn; pe buasai mwy o hyn wedi ei wneuthur, credwn y ceid gweled gwedd arall ar bethau yn ein tref ac mewn trefydd eraill. Er syndod i bawb gwelir yn ami yma lawer dan ddylanwad y diodydd meddwol ar ddydd yr Arglwydd. Pwy, yn ami, sydd i'w beio am hyn?—onid oes llawer o'n heddgeidwaid i'w beio? Paham yr oedd yn rhaid cael neb y tuallan i'n tref i ddal personau yn myned i mewn ac alian i'r tafarnau, pan y mae yr heddgeidwaid yn ein tref yn cael eu talu am eu gwaith ? Canmolir gwaith yr ynadon yn fawr am eu hymdrechion yn ceisio lleihau yfed ar y Sul, drwy gosbi yr uchod. Gobeithio y bydd hyn yn dangos ei ffrwythau trwy fod eraiU yn cymeryd rhybudd.. PLESERDAITH YSGOLION PLWYF ST. PAULS. -Dydd Mawrth cyn y diwecldaf, bu ysgolion Sul y plwyf hwn yn Ferry Side am eu gwibdaith flynyddol. Cawsant ddiwrnod teg, ac yr oedd yn bresenol tua 600 o honynt. Yr oedd y ficer a'r ddau gurad, yn nghyd a'r athrawon a'r athrawesau, ar eu goreu yn difyru y plant ar y traeth ac mewn manau eraill. Y TLOTTY.—Trwy garedigrwydd Mr. Morewood, Llangenach Park, cafodd plant y tlotty ae a bara brith dydd Gwener diweddaf. Gyrwyd hwynt yno ac adref mewn cerbydau ar draul yr un gwr boneddig. Yr oedd Mr. a Mrs. Richardson yn gweini arnynt. Y mae parch mawr yn ddyledus i Mr. Morewood am ei garedigrwydd yn gofalu am y dosbarth hyn yn y ffordd yma.
PENEGOES, GER MACHYNLLETH.
PENEGOES, GER MACHYNLLETH. PRIODAS MR. H. LL. W. W. WYNN a Miss L. A. W. WYNN.— Dathlwyd yr amgylchiad dyddorol uchod yn y plwyf hwn fel mewn lliaws mawr o blwyfi eraill yn y Dywysogaeth, mewn modd priodol a theilwng o'r achlysur. Yn mhlith amryw arwyddion eraill o lawenydd cyfiredinol, clywid clychau yr Eg- lwys yn peraidd seinio yn ystod y bore ac yn gynar yn y prydnawn ymgynullodd plant yr ardal, oddeutu cant mewn rhifedi, i'r ysgoldy Cenhedlaethol mewn trefn i gyfranogi o wledd ddanteithiol o de a bara brith a ddarparesid iddynt yno dan arolygiaeth dde- heuig Miss Powell, o'r Persondy, yn cael ei chy- northwyo gan Miss Semple, Miss Jones, ynghyd ag amryw eraill. Traddodwyd anerchiadau byrion a phwrpasol gan y rector (Parch. John Williams), Mr. Owen, Llawrpenegoes, un o warcheidwaid y plwyf, a Mr. Davies (Ap Eos Llechyd), yr ysgoifeistr. Wedi i'r gwyddfodolion, yn hen ac yn ieuanc, ddatgan eu dymuniadau da, yn y drefn arferol, a, hyny hefyd yn y modd mwyaf brwdfrydig, i Mr. a Mrs. Wynn, ynghyd a'u parchus ac urddasol rieni, sef Syr Watkin, Arglwyddes Wynn, a Mrs. Wynn, ymneillduwyd i gae cyfagos, lie y treuliwyd y gweddill o'r dydd gydag amrywiol chwareuon di- niwed, megis rhedegfeydd gwobrwyol mewn sachau ac allan o honynt, rhaff-dynu, &c. Cyn ymadael, anrhegwyd pob plentyn a bun ynghyd a sypyn o felusion a gellir dweyd i bawb ymwahanu i'w car- trefleoedd wedi cael eu llwyr foddloni. Yr ydys yn doall ddarfod i'r dydd gael ei gadw yn y cyffelyb fodd mewn parth arall o'r plwyf eang hwn, sef yn Aberhosan.
--.'/ CAERNARFON.
CAERNARFON. CYNGHERDD COR BETHESDA.-DA getiyf hysbysu eich darllenwyr fod y cor ardderchog hwn yn bwriadu cynal cyngherdd yn y Pavilion nos Sadwrn, y 13eg hwn, a dylai gael cefnogaeth gyff- 11 z_1 redinol, gan mai dyma yr unig gor o Ogledd Cymru fydd yn ein cynrychioli yn Eisteddfod Genedlaethol Lerpwl. Cynorthwyir y cor gan amryw gantorion enwog, ac arweinir yr oil gan y cerddor dihafal Roland Rogers, Ysw., organydd Eglwys Gadeiriol Bangor. Gan fod cerbydresi neillduol ar y rlicilftyrdd y noson hono, disgwylir y bydd y Pavilion yn orlawn o edmygwyr cerdd- oriaetn bur a dyrchafedig cor y chwarelau. Llwyddiant iddynt.—Twtliill.
[No title]
HUNANLADDIAD PLENTYN.—Yn Sheffield, ddydd Mawrth, cyflawnodd bachgen deng mlwydd oed, o'r enw Henry Mappin, hunanladdiad. Yr oedd ei fain wedi ei orchymyn i fyned i'r ysgol, a gwrthodai yntau fyned, gan ddweyd ei bod yn rhy hwyr. Mynai ei fam iddo fyned, a chychwynodd yntau o'r ty; aeth at ddwfr-gronfa gerllaw, per- thynol i gwmni y gwaith dwfr, ac wedi rhoddi ei gap, ciniaw, ceiniogau yr ysgol, a'i ysgrifen-lech ar argae y gronfa, neidiodcl i mewn i'r dwfr, a boddodd. Cafwyd hyd i'r corph yn fuan wed'yn. LLOFRUDDIAD SAIS GAN FoE, IIIAID.-YN ddi- weddar derbyniwyd hysbysrwydd yn y wlad hon am lofruddiad Mr Bethell gan y Boeriaid, trwy gael ei ddarnio gyda chyllill. Yr oedd Mr. Bethell yn 28 mlwydd oed, a gweithredai fel cyngorwr i Montsioa. Ar amryw adegau, yr oedd ei ddewr- der wedi cynhyrfu edmygedd y brodorion, ac yr oedd wedi ei rybuddio lawer gwaith gan ei gyfeill- ion am beidio dangos ei hun i'r gelyn yn an- mhriodol. Y mae yr yrnosodiad ar Montsioa wedi cael ei wneyd mewn 25 o filldiroedd i'r llinell derfynol newydd yn y cyfeiriad hwnw o Bechuana- land ag sydd o dan nawdd y wlad hon. YSGARU EI WRAIGAC YNA DIANC YMAITI-I GYDA HI.—Ychydig amser yn ol, darfu i ddyn o'r enw Joseph H. Stulz, yn Louisville, Kentucky) America, ddianc ymaith gyda dynes ieuainc a fu unwaith yn wraig iddo. Ymddengys i'r ddau briodi yn 1882, a byw gyda'u gilydd hyd o fewn chwech wythnos yn ol, pryd yr ysgarwyd hwy. Y fam-yn-nghyfraith, sef mam Mrs. Stulz, oedd yr un a lwyddodd i ddwyn hyn oddiamgylch, a hyny am nad oedd hi yn hofii Stulz fel gwr i'w merch. Parhaodd y ddau i ymweled a'u gilydd yn ami yn ystod yr amser y buont yn ysgaredig, ac o'r diwedd penderfynwyd dianc gyda'u gilydd, ac ail briodi. Tra yn dianc darfu i Stulz saethu yn dclamweiniol yriedydd y cerbyd yn mha un yr oeddynt yn teithio, a chymerwyd ef i'r ddalfa yn uniongyrchol. Berair pa fodd bynag, y caiff ei Ihau yn fuan. ryddhau yn fuan. J