Y Llan

ADGOFION GAN HENAFGWR. At Olygydd Y Llan." Syr,—Mae yn hyfrydwch mawr genyf gael gafael yn a darllen eich newyddiadur clodwiw, yn yr hwn yr ymddengys llythyrau galluog eich gohebwyr o Dde a Gogledd Cymiu. Da oedd genyf weled ynghylch y mudiad sydd wedi ei gychwyn gan Arglwydd Esgob Ty Ddewi, sef casglu arian er sefydlu trysorfa i gynorthwyo bywoliaethau gweiniaid. Dyna yw yr holl siarad y ffordd hon, ac os aiff ymlaen cystal yn y dyfodol ag y mae wedi cychwyn bydd yn allu cryf ymhen ychydig flynyddau. Mae angen mawr yn yr Eg- lwys am gronfa o'r fath yn y dyddiau hyn pan y gwneir y fath ymdrech gan ei gwrthwynebwyr i'w thynu i lawr. Teimlaf yn sicr na lwydda un. rhyw ymgais fa wneir yn ei herbyn tra y parhao ei gweision ffyddlon yn ymdrechgar o'i phlaid, a'n pen cadben, Iesu Grist, o'n plaid. Ac os yw Duw drosom, pwy a all fod i'n herbyn." Fel hyn, rliwng yr Esgob, ein hoffeiriaid, ein mawrion, a ninau fel lleygwyr yn cydweithio mae yr Eglwys yn sicr o lwyddo. Cefais hyfrydweh naawr, wrth ddarllen llythyr galluog D.O.D., Llandinorwig, ar Weinidogaeth yr Eglwys yn Nghymru," ac yr wyf o'r un golygiadau a'r gwr parchedig. Da oedd genyf weled y crybwylliad am ddyrchafiad y Parch. Mr. Bowen, Kilvey, i berig- loriaeth Llangattwg. Mae Mr. Bowen yn fonedd- wr ieuangc iawn, ac yn Gymro da. Gallaf eich sicrhau am hyny, gan fy mod yn ei adwaen yn dda, ynghyd a'i fam, a'i fam-gu pan oedd yn tyw. Bydded i drigolion plwyf Llangattwg wneyd yn fawr o hono'; mae gan bawb air da iddo, a chan y gwirionedd ei hun. Yr Arglwydd fyddo yn gym- orth iddo yn ei faes newydd i enill eneidiau at y Gwaredwr mawr yw fy nymuniad diffuant. Uno Dregaron yw Mrs. Bowen, ei fam, a chawsom ein cyd-fagu ein dau; mae yn hen aelod ffyddlawn yn Eglwys Caerfyrddin. Hyfryd oedd genyf ddar- llen llythyr Llew Caron yn eich newyddiadur yn ddiweddar. Anghofiais am Mr. Edwards. Nid un o Dregaron ydoedd ef, ond oddiyma yr aeth yn offeiriad. Am Mr. Jones, Llanfihangel, yr oedd efe yn offeiriad cyn cof gan y Llew na minau. Dyna y rlieswm paham y gadewais ei enw allan o'r rhestr. Diolch yn fawr i'r Llew am ei gyn- orthwy gyda fy llithoedd gwael. Mae llawer tro ar fyd wedi dianc, Llew bach, er amser yr hen frodyr crefyddol a enwasoch, a'ch anwyl dad yn eu plith, y rhai sydd oil erbyn hyn wedi huno, heblaw lliaws o hen chwiorydd fuont yn cyd- addoli a mi yn Nhregaron dan weinidogaeth yr hen Ficer Hughes, coffa da am dano. Ond er huno ein tadau, mae yr Arglwydd yn fyw eto gyda'i blant, ac y mae yr Eglwys yn fyw hefyd. Dymuna J.P.R., Dewi, a minau gofio atoch, frawd anwyl. Gorthrymder a cholledion sydd i'w cael yn y byd hwn colli rhieni, plant, a chyfeill- ion anwyl, ond y cysur mawr yw y cawn eu cyf- arfod ar foreu mawr yr adgyfodiad, Cofion cynes at y Llew a holl ddarllenwyr y LLAN.—Yr eiddoch, GLANBRENIG.

ARWEINYDDION EISTEDDFOD LERPWL. A gnlyn yw barn y Gwyliedydd am Kilsby fel arweinydd Eisteddfodol:— Yr oedd Kilsby mor ddiymadferth a dyn pren. Os bydd raid i'r pwyllgor dalu iddo, gallasent hebgor yr arian yn rhwydd. Gallasai y bachgen mwyaf dibrofiad yn yr Eisteddfod wneyd yn llawn gwell. Anfynych y byddai yn cymeryd ei safle fel arweinydd. Pan yn gwneyd hyny yr oedd yn ddiffygiol o allu i gyfarfod gofynion yr amgylch- iadau. Nid oedd yn gallu gwneyd ei hun yn glywadwy, ac yr oedd hyny yn ddiffyg pwysig. I'r rhai oedd yn alluog i'w glywed, yr oedd heb ddim i'w ddweyd. Temtid dyn i ofyn o hyd, Ai dyma y Kilsby, yr ysgrifenwr dyddorol, y pregethwr a'r darlithiwr poblogaidd? Gadawodd wreichionen ei arabedd rhwng bryniau Llanwrtyd i gasglu nerth hyd ei ddychweliad yn ol. A fu yn arwein- ydd erioed o'r blaen ? Os na, dylai gael ymar- feriad am flynyddau cyn ymddangos eto ar lwyfan Eisteddfod Genedlaethol. 0 Kilsby, Kilsby, nid wyt yn adwaen dy le. Yr wyf yn dy dynghedu yn enw Barddas nad wyt i ymgymeryd a'r cylch hwn o gyhoeddusrwydd rliag llaw. Moes fwy o'th yn y pulpud gyda mwy o'r lledneisrwydd sydd yn gweddu i weinidog yr Efengyl dyro dy glywed yn traddodi dy ddarlithiau swynol ac addysgiadol cynyrched dy ysgrifell draethodau ac ysgrifau o'r un rhywogaeth fyw, athrylith- y gar, ac hudolus ag sydd wedi ymddangos eisoes; ond er mwyn dy anrhycledd, gochel sengyd llwy- fan Eisteddfod byth mwy i fod yn arweinydd mor anarweiniol."

EMYNYDDIAETH GYMREIG. At Olygydd Y Llan." S,yr,-Byddaf yn ddiolchgar i chwi neu rai o'ch gohebwyr galluog, yn fwy neillduol y beirdd a'r centorion, pe agorent ein meddwl ar yr emynau canlynol. Yn gynta-f yr hen emyn adnabyddus hwnw "Gwaed y groes, &c." Beth oodd syniad neu feddylddrych y bardd pan y cyfansoddodd yr hen benill hwn, gorfoledd ynte tristwch, yr un modd am yr hen benill hwnw "Yn y dyfroedd mawr a'r tonau.—Yr eiddoch, DELTA.

GOFYNIADAU. At Olygydd Y Llan." Syr,—A fydd rhai o ddarllenwyr clodwiw y LLAN mor garedig a fy hysbysu pa le y gellir cael Marwnad Esgob Heber yn Gymraeg ? Hefyd, dechreuad yr hen arferiad hono o glymu bodiau y marw ag edau wlan, fel y cyfeirir ato yn y ddwy linell ganlynol :— Dim ond edau wlan a ddeil y cawr Rhag codi y'nawr i fyny." 0 waith pwy y mae y llinellau hyn wedi eu cymeryd ?—Yr eiddoch, PELAGIUS.

CANIADAETH Y CYSEGR. At Olygydd 11 Y Llan." Syr,—Cotus genych i mi dro yn ol wneyd crybwylliad neillduol am bregeth y Parch. E. T. Dayies, B.A., Aberdyfi, ar y testyn uchod, a draddodwyd yn Ngwyl Gerddorol Eglwysig Har- lech, gyda dymuniad arno ei argraffu. Bydd yn dda gan ddarllenwyr lluosog y LLAN gael ar ddeall y bwriada y gwr parchedig ei chyhoeddi, ac y gwerthir hi yn ol dwy geiniog yr un. Gallwn sichrau y gwna ei darllen a'i dosparthu yn mysg Eglwyswyr ac aelodau corau Eglwysig les an- rhaethol. Yr y'm yn Maentwrog wedi anfon archeb am 50 o honi, ac hyderwn y gwna eglwysi eraill yn gyffelyb. LLYGADOG.

NIFER Y GWAHANOL BLEIDIAU CREF- YDDOL YMHOB MAN Y SIAREDIR YR IAITH SAESNEG. At Olygydd "Y Llan." SYR,—Y mae dwy ran o Whitaker's Almanack o fy mlaen-un ran am y flwyddyn 1879, a'r Hall am y flwyddyn 1884. Wrth edrych dros nifer y gwahanol bleidiau crefyddol gwelaf fod rhai o honynt wedi cynyddu yn aruthrol ac eraill wedi lleihau yn ddirfawr. Dodwn hwynt i lawr yma gerbron y darllenydd, gan ddechreu gyda'r rhan am 1879:— Esgobaethwyr 17,750,000 Method istiaid o bob math 14,000,000 Pabyddion 13,500,000 Presbyteriaid o bob matii 10,000,000 Bedyddwyr o bob inath 8,000,000 Annibynwyr 7,000,000 Undodwyr 1,000,000 Mitn bleiclittu 1,500,000 Heb fod yn perthyn i'r un blaid 7,500,000 Rhif y boblogaeth Seisnig 80,250,000 Eto ain y flwydclyn 1884 ceir nifer y pieidiau crefyddol yn sofyll iel hyn Esgobaethwyr, neu Eglwyswyr 20,900,000 Methodistiaid o bob liaath 15,650,000 Pabyddion 14,200,000 Presbyteriaid o bob math 10,400,000 Bedyddwyr o bob math 8,100,000 Annibynwyr 6,000,000 Undodwyr 1,000,000 Moddylwyr Rhydd, 1,000,000 Man bleidiau 2,000,000 Hol) fod yn perthy-n i'r un blaid 8,500,000 Hhif y boblogaeth Seisnig 87,750,000 Wrth gydmaru y nifer diweddaf gyda'r cyntaf fe welir fod nifer yr Esgobaethwyr neu'r Eglwys- wyr wedi cynyddu yn ystod y pum' mlynedd di- weddaf, dair miliwn a chant a haner o filoedd (3,150,000). Ac yn ysbaid yr un amser fe welir fod yr Annibynwyr wedi lleihau miliwn (1,000,000) mewn nifer. Beth fn'r achos o'r lleihad hwn tybed ? Y mae'n achos o lawenyld i'r Eglwyswyr fod cymaint o gynydd wedi cymeryd lie gyda'r Eg- lwys, a hyny yn ystod gan lleied o amser. BANGORIAN.

YR IIAWLYDD.-Y mae Mr. Quartermaine East wedi cymeryd ty wedi ei ddodrefnu yn barod yn Hampshire i dderbyn yr Hawlydd Tichborne ar ei ryddhad o Dartmoor y mis hwn. Yn ystod ei garchariad, cymerodd Mr. East arno ei hun y cyfrifoldeb o gynal ac addysgu dwy ferch yr Hawl- ydd. Cawsant yr holl fanteision a fwynheid gan blant eu hamddiffynydd, a bydd i'r hynafo honynt, pan ryddheir eu tad, fyned ato i gadw ei dy. Rhag ofn i'r Hawlydd fod mewn pryder am beth amser ynghylch materion arianol, y mae Mr. East yn bwriadu gwneud taliadau wythnosol iddo ac yn mhellach, bydd iddo roddi swm lied dda o arian yn ei law ar ei ddyfodiad allan o garchar. Er y bydd ganddo hawl i'wryddid ar y 24ain o Hydref, eto nid oes un sicrwydd y caiff eiryddhau y diwrnod hwnw. Deallir mai ei ddymuniad ydyw cael llonyddwch gyda'i deulu am ychydig o amser, ac nad oes dim gwirionedd am ei gynlluniau yn y dyfodol.

NEWYDDION CYFFRSDINOL. IEGHYD ARGLWYDD ROSEBERY.-Dywedir fod Arglwydd Rosebery yn gwella yn raddol o'i afiechyc1 peryglus. MEISTRI TIE GWYDDELIG.—Tra yr oedd meistr tir yn saetliu ar ei dir ei hun, sef dwy fferm yn Cappoquiry Waterford, ddydd Sadwrn, lluchiwyd ef a cheryg a llaid gan ei denantiaid HAELIONI Y Duc WESTMINSTER.—Mae Due Westminster wedi cyflwyno rhodd o £ 4000 i bwyllgor Amgueddfa Caerlleon, ac hefyd wedi addaw tanysgrifio i:100 yn flynyddol. GWERTHU CIG AFIACHUS.—Yrn llys ynadon Edinburgh ddydd Llun, dedfrydwyd cigydd o'r enw Alexander Renton i dalu dirwy o X15 am gynyg 143 pwys o gig meirch afiach ar werth. HiR-IT-OEDLL, DD.-Oddiwrth ystadegau a wnaed yn ddiweddar, penderfynwyd fod y rhai a weith- iant yn galed yn byw yn llawer hwy na'r rhai sydd yn treulio eu hamser mewn segardod. PYTATWS CYNYRCHIOL.—Hysbysir am ddyn yn Newton Nottage, yr hwn a blanodd dri pwys o'r pytatws a elwir White Elephant," a gy- nyrchasant 84 pwys o bytatws, y rhai a bwysent ar gyfartaledd bwys yr un. MARWOLAETH MR. E. VAUGHAN RICHARDS, Q.C. —Nos Wener, bu Mr. E. Vaughan Richards, bar- gyfreithiwr, farw yn hynod ddisymwth yn y Grand Hotel, Bath. Bernir mai yr achos o'i farwolaeth ydoedd clefyd y golon. DIGWYDDIAD GALARUS.—Yr oedd peirianwr o'r enw Ross, yr hwn a drigianai yn Witney, yn curo ei wraig ddydd Sadwrn, pan y gwelwyd ef gan ei fab, yr hwn a'i saethodd yn farw mewn am- rantiad. DAMWAIN I GANTORES ENWOG.-Tra yr ydoedd Madame Christie Nillson, y gantores enwog, yn teithio mewn cerbyd yn Pall Mall, Llundain, ddydd Sadwrn, rywfodd neu gilydd taflwyd hi allan, ond da genym hysbysu na dderbyniodd niweidiau trymion. LLAWENYDD PRIODASOL.—Arddangoswyd mawr lawenydd yn Rhuddlan, Llanelwy, a'r cymydog- aethau, ar ddychweliad Syr W. G. Williams a'r Arglwyddes Williams, o'u taith briodasol ddydd Mercher, a rhoddwyd gwledd fawreddog ganddynt i'r holl danysgrifwyr ddydd lau. LLYFRWERTHWR LLWYDDIANUS.—Yr wythnos ddiweddafbufarw Mr. John Walker, llyfrwerthwr, Preston, yr hwn a adawodd yn ei ewyllys y sym- iau canlynol er cynorthwyo sefydliadau cyhoeddus: —Ysbytty Preston, £ 2000; Gwallgofdy Lancaster, X200, a X700 rhwng sefydliadau eraill. BENYW ANFERTH.—Dywedir fed geneth 14 mlwydd oed yn byw yn swydd Leicester sydd yn chwe' troedfedd a phum' modfedd o daldra, ac yn pwyso tua 260 pwys! Medda ar draed mawr, ac y mae ei dwylaw yn gyfryw o ran maint fel y mae yn angenrheidiol i'w menyg gael eu gwneyd yn bwrpasol yn Paris. Merch ydyw i weddw mewn sefyllfa dda. Dyma gyfle rhagorol i wr ieuanc. rTEULU ANFFODUS.—Yn ddiweddar lladdwyd mwnwr o'r enw Morris, Bolton, ;drwy i ran o'r gwaith syrthio arno. Nid oes dim llai na phump o deulu Morris wedi cyfarfod a'u diwedd mewn modd echrydus, gan i un brawd foddi mewn lam- las, un arall wedi ei losgi i farwolaeth yn mhwll y Little Lever; llosgwyd brawd arall i farwolaeth yn ei dv ei hun, tra y terfynodd ei dad ei fywyd trwy ymgrogi. DAMWAIN ANGEUOL GERLLAW WYDDGRUG.—Tra yr oedd Dr. Williams, Woodlands, Wyddgrug, a Dwylan, Pwllheli, yn cerdded ar y rheilffordd gerllaw gorsaf Wyddgrug, ddydd lau, goddiwedd- wyd ef gan gerbydres, yr hon a'i tarawodd i lawr, a cludwyd ef ar hyd y rheiliau am tua deugain llath. Maluriwyd ei gorff yn ddychrynllyd. Yr oedd y boneddwr ymadawedig rhwng 70 ac 80 mlwydd oed, ac yn hynod barchus gan bawb o'i gydnabod. DAMWAIN DDYCHRYNLLYD.—Yr wythnos o'r blaen, yn Sahamtoney, Norfolk, sylwodd llafurwr a weithiai mewn cae, yn agos i game preserve, fod rywbeth neillduol yn gorwedd wrth ochr y gwyrch. Canfyddodd mai spring gun oedd, wedi ei osod yno i herwhelwyr ac ar ei waith yn cyffwrdd ag ef yn ddamweiniol, ffrwydrodd i'w wyneb, gan beri niweidiau dychrynllyd. Cliwythwyd ei ddau lygad allan, a drylliwyd ei wyneb a'i ddwylaw yn y modd mwyaf erchydrus. Ni ddisgwylir i'r dyn anffodus fyw. GWEITHWYR YN SEFYLL ALLAN.—Os ydyw yr Americaniaid yn alluog i gystadlu yn llwyddianus lgyd A'r Prydeiniald yn marchdadoedd y byd, nid yw hyny am fod cyflogau llafur yn rhatach, neu eu bod yn rhydd oddiwrth strikes. Mewn ad- roddiad a gyhoeddwyd yn ddiweddar, dangosir 9 cl fod yn New York yn unig, yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, gymaint a 44,950 o bersonau wedi bod ar strike, yn cynwys gweithwyr o wahanol alwed- igaethau, y rhai a gollasant 366,150 o ddyddiau o waith, y rhai a brisirir yn 125,000p. mewn cyf- logau, yn ychwanegol at golled y meistri. Y prif strikes oeddynt eiddo gwneuthurwyr cigars a cigarettes. AWYRENAU YN FAFRAINC.-Pellebyr o Paris a ddywed fod ail brawf mewn rhwyfo awyren wedi ei wneutliur gan Cadben Renard a Chadben Krebs, yn Mentone. Y mae y Petrit Journal," mewn adroddiad o'r prawf, yn dweyd fod y ddau wedi cychwyn am bedwar o'r gloch yn y prydnawn, yn mhresenoldeb Campenon, y gweinidog rhyfel, gyda'r bwriad o hwylio i Champs Elysees, uwch- law yr hwn le yr oeddynt i wneuthur y prawf. Pa fodd bynag, cyfnewidiwyd y cynllun ar ddymun- iad y Cadfridog, a disgynodd yr awyren ar ol esgyn i'r uchder o 2,500 o latheni. Dywedir yn mhellach fod y prawf wedi terfynu am ugain mynyd i chwech, ac yn llwyddiant perffaith. Ond dywed y Figaro," o'r tu arall, fod y prawf yn fethiant hollol. Yr oedd awel gref yn chwythu ar y pryd, ac er fod yr awyren yn alluog i hwylio yn erbyn y gwynt am rai eiliadau, nis gallai ymgodi na dychwelyd i'w man cychwynol. Disgynodd yn agos i Versailles, ac wedi hyny llusgwyd hi yn ol i Mentone. DIWEDDAR DDEON BANGOR.—Mae Mrs. Symes, Gorfwyst, wedi addaw rhoddi choir screen yn Eglwys Gadeiriol Bangor er cof am y diweddar 11 Ddeon Edwards. Y FRECH GOCH YN BOLTON.—Yr wythnos ddi- weddaf dioddefai canoedd o blant oddiwrth ym- osodiadau o'r frech goch yn Bolton. Perthynai 200 o honynt i un ysgol yn unig- DIE, NYDDIADAU.-Dydd Llun nesaf dienyddir tri o ddynion, sef John Williams, am lofruddio ei blentyn yn Poplar, Thomas Harries, am lofruddio ei wraig yn Kilburn, a Thomas Henry Orrock, yr hwn a lofruddiodd yr heddgeidwad Cole. YMGYFARFYDDIAD Y SENEDD.—Anfonwyd cylch- lythyrau allan yr wythnos hon gan arweinwyr y ddwy blaid yn dymuno ar. i holl aelodau Ty y Cyffredin fod yn bresenol ar agoriad y Ty ar y 23ain o'r mis nesaf. YMFUDIAETH I NEW ZEALAND.—Er y dywedir fod llafurwyr yn methu cael llawer o waith yn New Zealand, mae llawer o angen yn bodoli yno am forwynion, y rhai a dderbyniant o 6s. i 14s. yr wythnos, yn ol eu teilyngdod. BYDDIN YR IACHAWDWRIAETH A THRETHI.—Mae ynadon Sunderland wedi gorchymyn ar i'r Cad- fridog Booth dalu treth y tlodion am yr adeilad a ddefnyddir gan y Fyddin yn Monwearmouth, gan fod y War Cry yn cael ei werthu yno, yr hyn a'i gwnai yn wahanol i addoldai eraill sydd yn rhydd oddiwrth drethi. GWRTHDARAWIAD AR Y MOR. Digwyddodd gwrthdarawiad rhwng dwy lestr ar y mor, tua 400 milldir o Ynys Tory ddydd Llun, drwy yr hyn y collwyd tua deuddeg o ddwylaw yr agerlong Bushire," yr hon a suddodd. Y llestr arall ydoedd y Bernina," yr hon sydd wedi cyraedd i Lisbon mewn sefyllfa ddadfeiliedig. CREULONDEB. — Yn Burton-on-Trent ddydd Gwener, cyliuddwyd John Flint Ash o daraw ei wraig a thecell haiarn. Mewn amddiffyniad dy- wedai ef nad oedd ei wraig yn parotoi ymborth priodol iddo, ac iddi luchio dwfr poeth ati. Gohirwyd ei brawf am ychydig ddyddiau, gan fod ei wraig yn rhy wael i ymddangos. ANTURIAETH BERYGLUS MEWN AWYREN.—Dydd Sadwrn esgynodd awyren i fyny o gymydogaeth Arddangosfa y Coedwigwyr yn Edinburgh, a chariwyd hi allan uwch ben y mor, a disgynodd i'r dwfr ar derfyn y Frith of Forth a Mor yr Almaen. Yr oedd tri o bersonai ynddi ar y pryd, ond yn ffodus darganfyddwyd hwynt gan ddwylaw cwch pysgota, a gwaredwyd hwynt, ARFERIAD RHYFDDD. Yn un o ynysoedd Philippine, pan elo gwr ieuainc at rieni i ddymuno am eu mercli yn wraig, mae yn arferiad ganddynt i anfon en merch i'r coed ar doriad y dydd, ac os bydd i'r hwn a ddymuna ei chael ei darganfod cyn machlud haul bydd yn eiddo iddo os metha, colla pob hawl. Caniateir i'r ferch fyned awr o flaen y carwr, a gall guddio ei hun yn y man y myno- CYMDEITHASAU AMAETHYDDOL A GWLEIDYDD- IAETH.—Cynhaliwyd ciniawblynyddol Cymdeithas Amaethyddol North Walsham ac Aylsham yr wythnos ddiweddaf. Cynygiodd Arglwydd Wode- house, mab Iarll Kimberley, iechvd da yr ymwelwyr," ac yn ystod y sylwadau a wnaeth ymosododd ar y blaid Geidwadol yn y Senedd, am yr hyn y galwyd ef i gyfrif gan Mr. Sapwell. Cythruddodd Arglwydd Wodehouse yn fawr-wrth hyn, a diweddodd ei araeth drwy ddweyd mai plaid o Geidwadwyr oeddynt. Achosodd ei ym- ddygiad lawer o syndod. ORDINIADAU YN ESGOBAETH Ty DDEWI.—Cyn- haliodd Arglwydd Esgob Ty Ddewi wasanaeth ordeiniol yn eglwys y plwyf, Abergwili, ddydd Sul, pryd yr ordeiniwyd y boneddigion canlynol:— Diaconiaid-David Joseph Davies, B.A., Coleg St. Dewi, Llanbedr; trwyddedig i guradiaeth Llanelli, sir Frycheiniog. William Lloyd Harries, B.A., Coleg yr Iesu, Rhydychain. David Jones, B.A., Coleg St. Dewi, Llanbedr, trwyddedig i Llandefeisant, sir Gaertyrddin. John Evan Samuel, B.A., Hatfield Hall, Durham, i Llanrhian, sir Benfro. Leonard Sewallis Staley, B.A., Coleg Clare, Caergrawnt, i St. Mair, Haverfordwest. Heber Thomas, B.A., Coleg St. Dewi, i eglwys St. loan, Pembroke Dock. John Williams, Coleg St. Dewi, i gapleniaeth ei goleg. Offeirictid David Jenkin Evans, Daten; John Owen Evans, St. Paul, Llanelli, sir Gaerfyrddin; Maurice A. James, Haverfordwest; J. E. Jones, B.A., Ceffig a Manos, sir Gaerfyrddin; J. Jones, Llanllwch- haiarn David Lewis, Llandysilio, sir Aberteifi; H. G. Lewis, B.A., Ystradmeurig; Dd. Morgan, B.A., Begulldy; Howell Thomas, Ystradgynlais J. H. Williams, Penboyr; W. R. Williams, St. Paul, Llanelli. ARGLWYDD DUFFERIN.-Gan mai Iarll Dufferin fydd olynydd Ardalydd Ripon i Raglawiaeth India, dichon y byddai braslun o hanes y pendefig urddasol yn dderbyniol. Daeth i'r teitl o farwn ar ol ei dad yn 1841, pan nad oedd ond 15 oed. Wedi derbyn ei addysg yn Christ's Church, Rhyd- ychain, dechreuodd ar ei fywyd cyhoeddus fel Lord-in-waiting o dan Weinyddiaeth gyntaf Ai- glwydd John Russell. Cafodd ei gysylltu a chenadwriaeth Arglwydd J. Russell i Vienna yn 1855, ac anfonwyd ef gan Arglwydd Palmerston, fel Dirprwywr Prydeinig, i Syria, yn 1860. Yr oedd yn Is-ysgrifenydd y Weinyddiaeth dros India o 1864 i 1866, ac yn Swyddfa y Rhyfel ar ol hyny am ychydig o fisoedd. 0 dan Weinydcliaeth Mr. Gladstone, a ddechreuodd yn 1868, yr oedd Arglwydd Dufferin yn Gangheilydd Duciaeth Lancaster am bedair blynedd, ac wedi hyny oymerodd arno gyfarwyddo Llywodraeth Canada hyd 1878. Wedi hyny bu yn Llysgenadwr yn St. Petersburg o 1879 hyd 1881. Y flwyddyn ganlynol aeth ar genadwri neillduol i'r Aipht. Cafodd ei greu yn larll yn 1871. Daeth yn adnabyddus fel awdwr yn 1860 drwy ei ysgrifau, Letters from High Latitudes," ac y mae wedi ysgrifenu amryw o bamphledau ar bynciau Gwyddelig. Priodwyd ef a merch hynaf Cadben Hamilton, o swydd ¡ Down, yn 1862.