Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
iHetoglitrtoit Ceffrrtmtol.
iHetoglitrtoit Ceffrrtmtol. YJIGYFARFYDDIAD Y WEINYDDIAETH.—BU dau gyfarfod o'r Weinyddiaeth yn ystod yr wythnos ddiweddaf, pryd yr oedd yr oil o'r gweinidog ion yn bresenol. DAMWAIN LOFAOL ANGEUOL I INSPECTOR.— Dydd Llun, yn Diglade, Audley, North Stafford. shire, cyfarfyddodd Mr. John Shufflebotham, yr hwn a apwyntiwyd yn ddiweddar yn arolygwr gloteydd o dan y Llywodraeth, a marwolaeth ddi- symwth. Tra yn myned o amgylch y lofa, daeth cwymp arno. Galwodd am gynorthwy, ond cyn ei fod wedi ei ryddhau, daeth yr ail gwymp i lawr, yr hwn a'i lladdodd yn y fan. YMLEDAENIAD Y SEFYLL ALLAN YN GERMANI.— Mae bron yr oil o'r gweithwyr yn Germani, ymhob cangen o fasnach, wedi rhoddi rhybudd y bydd iddynt sefyll allan os na chaniateir ych- waneg o gyflog iddynt, ae, y mae y rhagolygon presenol yn gymylog iawn, gan fod eisioes rai mil- oedd yn sefyll allan, ac yn creu terfysgoedd par- haus yn yr heolydd, gymaint felly fel y mae yn angenrheidiol galw allan y milwyr a'r heddgeid- wfiid i gadw trefn, gan fod y gweithwyr yn bygwth dinystrio meddianau ymhob cyfeiriad. CYFADDEFIAD DYCHRYNLLYD GAN FORWYNIG.— Yn Boston, cafodd Alice Maud Temple, 13 oed, yn ngwasa.Raeth Joseph Gunson, amaethwr, Donnington, Northorpe, ger Spalding, ei chyhuddo o geisio mygu Mary Gunson, plentyn ei meistr, rhwng Mawrth 26ain a'r 31ain. Dy. wedodd yr Heddgeidwad Cl arke iddo gym eryd i lawr yn mhresenoldeb y tyst, y mynegiad can. lynol:—"fcEbrill 1,1888, Gorsafyr Heddgeidwaid, Donnington.—Alice Maud Temple. Yr wyf yn 13 oed er AWBt diweddaf. Treiais ladd baban Mrs. Gunson ddyddiau Llun, Mawrth, Mercher, Iau, a Gwener, yr wythnos ddiweddaf, drwy wasgu ei drwyn nes yr ataliwyd ei anadl. Lleddais faban Mrs. Penry yn Stanbow Lane, Boston, dair wythnos i ddydd Llun diweddaf yn yr un ffordd. Gwesgais ei drwyn nes y bu farw. Wed'yn dywedais wrth Mrs, Penry yr hyn a wnaethum, a dywedodd hithau wrth fy modryb, Mrs. Priestly. Y mae yn ddrwg genyf yn awr i mi wneyd hyny;, ond gwelais Harriet Dallywater yn lladd fy chwaer fach yn yr un modd yn No. 9, Stanbow Lane, Boston, tua phum' mlynedd yn ol.—Alice Maud Temple. Tyst: J. A. Clarke." Tros- glwyddwyd y garchares i'r frawdlys agoshaol. EDMYGYDD I "BUFFALO BILL.Dygwyd bachgen golygus a deallus yr olwg, o'r enw Cecil James Eugene Harvey, pedair ar ddeg oed, ger bron Arglwydd Faer LIundain, yn y Mansion House, ddydd Mawrth, ar y cyhuddiad o ddarn- guddio y swm o X5, eiddo ei feistr, Mr. C. R. Bowney. Parodd yr achos gryn ddyddordeb yn y llys. Yr oedd y carcharor wedi bod yn was bach yn swyddfa Mr. Bowney, ac anfonwyd ef i'r City Bank, yn Aldgate, i newid cheque am bum' punt, ond diangodd, ond canfyddwyd ef gan detective yn Manceinion. Pan ddarllenwyd y warant iddo, dywedodd iddo wario yr arian i gyd, ac ychwanegodd: "Beth amser yn ol aethum i weled Buffalo Bill yn y Wild West Show, yn West Kensingcon. Synwyd fi at ei hanes, ac o'r foment yna, gwnaethum fy meddwl i fyny i fyned i'r America ac mor fuan ag y newidiais y cheque, aethum i ffordd ond gan nad oedd genyf ddigon o arian i fyned i America, canlynais Buffalo Bill i Fanceinion, ac yr ydwyf wedi bod yn yr ar. ddangosfa bob dydd. Yr wyf o hyd yn bwriadu myned i America ac hyd ynnodpeoawnddeng mlynedd am y trosedd hwn, fe bf wed'yn." (Chwerthin.)-Darfu i Mr. Rydin, clerc i Mr. Bowney, brofi iddo anfon y carcharor i'r bane gyda'r cheque.—Adgarcharwyd ef. AREITHIAU GWLEIDYDDOL.—Yn ystod yr wyth. nos ddiweddaf traddodwyd areithiau politicaidd gan Mr. Goschen, Mr. Chamberlain, Mr. Morley, Syr George Trevelyan, &c. DRYLLIAD AGERLONG.- Bu gwrthdarawiad rhwng llong o Lerpwl ag un arall perthynol i Belgium ddydd Llun diweddaf, pryd y suddodd yr olaf a chollwyd 13 o fywydau. DAMWAIN ANGEUOL GERLLAW CAERDYDD.—Tra yr oedd tri o ddynion yn gweithio ar Reilffordd Barry a Phenarth, Caerdydd, cwympodd careg enfawr, a lladdwyd un dyn ac anafwyd dau arall yn dost. CEIDWADAETH YN SIR ABERTEIFI.—Dydd Iau diweddaf bu gwledd Geidwadol fawreddog yn Aberystwyth, pryd y cafwyd areithiau gan Mr. Macartney, A.S., Mr. Vaughan Davies, Mr. Thomas Parry, ac eraill. ANRHYDEDDU ARDALYDD HARTINGTON.—Cafodd Ardalydd Hartington ei anrhydeddu drwy ei anrhegu a rhyddid dinas Llundain" ddydd Mercher diweddaf, ac yn yr hwyr bu iddo dra- ddodi araith ar ragolygon y blaid Undebol. YR AELODAU GWYDDELIG ANHYDRIN.—Parhau gyda'u hystranciau yn erbyn cyfraith y wlad y mae yr aelodau seneddol Gwyddelig y mae Mr. O'Brien, Mr. Dillon, a Mr. Condon i gael eu gwysio am droseddu yn erbyn y gyfraith. Y DDIRPRWYAETH AR ADDYSG.—Ofnir na fydd i adroddiad y boneddigion a benodwjd yn ddir- prwywyr i ystyried sefyllfa addysg yn y Deyrnas Gytunol gael ei gyhoeddi am beth amser, gan fod anghydwelediad pwysig wedi tori allan rhwng rhai o'r dirprwywyr. HUNANLADDIAD GER LLANIDLOES. Nos Sal, darfu i amaethwr bychan, o'r enw William Owen, yn byw yn Pantyberry, tua phedair milldir o Llanidloes, gyflawni hunanladdiad drwy grogi ei han yn ei ystafell wely. Yn ystod y Sul gwelwyd y trancedig yn gweithredu dipyn yn rhyfedd. Yn y trengholiad a gynhaliwyd dychwelwyd rheith. farn o Hunanladdiad tra yn dymhorol wallgof." ETIFEDDIAETH Y PENRHYN.—Deallwn mai Mr. Griffith Roberts, prif ysgrifenydd yn swyddfa y North Wales Chronicle, Bangor, sydd wedi ei benodi yn olynydd i'r diweddar Mr. Chaeles Denman yn swyddfa etifeddiaeth y Penrhyn, a llongyfarchwn Mr. Roberts ar ei ddyrcbafiad haeddianol, gan ei fod yn foneddwr ag y mae gan ei holl gydnabod ymddiried ynddo. GORUCHWYLIWR GLOFAOL WEDI DIANC O'R RHoNDDA.- Y mae yn cael ei hysbysu fod gwys wedi ei thynu yn erbyn William Devonald, 50 mlwydd oed, Treorci, a hyny ar y cyhuddiad ei fod wedi cymerydswm o arian ei gyflogwyr, A: r. Howell Jones ac eraill, o Ferthyr. Y mae yn ymddangos fod Devonald yn gweithio yn y lofa fel contractor, a phan alwyd am dano ddydd Mawrth, nid oedd i'w gael. Y mae yno oddeutu 20 o weithwyr, a'r rhai hyny heb eu talu am amryw wythnosau. Y mae hysbysiadau wedi eu hanfon i bob cyfeiriad, yn rhoddi disgrifiad o hono Credir ei fod wedi cychwyn tua'r America. Y mae yn sicr bellach fod Devonald wedi myned i'r America, trwy fod llythyr oddiwrtho wedi cyraedd ei berthynasau o Queenstown. Dywed yn y llythyr y bydd iddo anfon cyflogau y gweithwyr iddynt mor gynted ag y cyrhaedda dir. Y mae y gwaith wedi ei ail gychwyn. MARWOLAETH DDIFRIFOL AR FYNYDD CAERHUN. Dydd Sadwrn, y 14eg cyfisol, yr oedd Mr. R Roberts, Brynmoel, a Mr. R. Williams, Coeti,' yn d'od oddiwrth eu gwaith, tua haner y ffordd o Talyborit i Bethesda, a phan oddeutu milldir o'r chwarel canfyddent gorff Mr. Richard Griffiths (eu partner yn y gwaith) yn gorwedd wrth droed camfa oedd i fyned dros glawdd. Yr oedd yn hollol farw. Yr oedd R. Griffith wedi myned ar fusnes i un o'r ffermdai agosaf, sef Tanllyneigia, tua phump o'r gloch yn y prydnawn, a chychwyn- odd yn ol tua saith o'r gloch. Yr oedd yn byw wrtho ei hunan mewn barracks yn y gwaith er's tua 18 mlynedd. Brodor o Amlwch ydoedd, ac yr oedd ganddo lawer o berthynasau yn Bethesda. Bu yn gweithio am flynyddoedd yn chwarel Ar- glwydd Penrhyn, ac yn Moelsiabot, Cwmeigia, &c. Pasiwyd ar y trengholiad iddo farw o farw. olaeth naturiol, trwy darawiad o'r parlys, neu glefyd y galon, a hyny wrth ddringo camfa oedd i fyned dros glawdd lied uchel.
ECRYD YMERAWDWR GERMANI.
ECRYD YMERAWDWR GERMANI. 1i11"a rhai dyddiau mae y meddygon a weinydd. ':dant ar Ymerawdwr Germani yn ofni y gwaeth- ewn gair, dywedid nas gallai fyw ond rebYdig oriau, gan fod yr anhwylder yn ei wddf In SWaethygu, er fod ei iechyd eyffredinol yn well y bti. Am y tro cyntaf er's amser yr oedd ei ^ydi yn alluog i adael ei wely am ychydig dydd 511 a dydd Mawrth, pan yr ymwelwyd &g ef gan y?yw arddasolion, ac yn eu plith y Frenhines ^toria, yr hon a ddatganodd ei boddhad wrth Bad oedd yr Ymeradwr wedi cyfnewid ewr yn ystod ei afiechyd. Rhoddwyd der. b. ^i&d ardderchog i'r Frenbines Victoria pan gyr- Charlottenburg, ac yr oedd ei chyfar- d'i merch, yr Ymerodres, yn hynod deim- j a*y. Cafodd yr Ymerawdwr ymosodiad o'r ,^yQ sydd yn eijjflino yn yr hwyr, ond ym- ^gosai yn well foreu ddydd Mercher. Mae Morel Mackensie yn parhau i weini arno, ac ^(Canlyniad i adroddiadau gwrthwynebus a os1dwyd mewn rhai newyddiaduron, mae ebdt ^itgan ei fwriad i erlyn y cyhoeddwyr am Idraet
MERAWDWR ÅWSTltlA AC AR-GYEWNG…
MERAWDWR ÅWSTltlA AC AR- GYEWNG Y OANGHELLYDD. ywedir mewn cylchoedd llyegenhadol fod yr ^erawdwr Francis Joseph, tra yn ymddiddan ddyddiau yn ol gyda y Tywysog Eenss, y 8genhadwr Ellmynaidd, wedi datgan boddhad la.1' at derfyniad yr argyfwng Ellmynaidd, ac Hongyforch yr Almaen ac Awstrso-Hungari ^xjiad yr anhawsder fel yn hyrwyddo achos ^Wch Ewropeaidd.
SEFYLLFA PETHAU IN CUBA.
SEFYLLFA PETHAU IN CUBA. mddengys fod sefyllfa pethau yn Cuba yn nus x r ei haf. Y mae yr aflywodraeth mwyaf eyrnasu yn Llythyrdy, Havana, lie y mae I .¡au y dmasyddion yn cael eu hanwybyddu yn drwy esgeulusdra y swyddogion. Hefyd, afreoleidd-dra cyffelyb yn teyrnasu yn y department, ac fod Uawer o ysbiwyr ar — ♦-
1 TYWYSOG ALEXANDER A BISMARC.…
1 TYWYSOG ALEXANDER A BISMARC. "jlr ————— ae ptiodas y Tywysog Alexander o Batten- 8 Wedi ei gohirio, ac felly wedi gallu cadw y yeog Bismarc yn ddiddig am enyd. Y mae vj^id iddo ef gael ei ffordd, ac nis gall !a^ric y Trydydd ei hebgor ar hyn o bryd. e Qj ^erau da & Rwsia oedd amcan Bismarc, rp fyn Ymerawdwr Rwsia glywed son am enw lea YWYBog a'i heriodd unwaith yn Bwlgaria. Os Yacl gariad pur cydrhwng y Tywysog Alexan- ^rch Frederic y Trydydd, nid oes dim a BWahanu.
INVENWYNIAD 4,000 0 BERSONAU…
INVENWYNIAD 4,000 0 BERSONAU YN BRAZIL. 1?tJ —— I MIL ARALL I GAEL EU C h GWENWYNO. i°jj q newyddion brawychus i'r wlad Hf0 tazil ychydig ddyddiau yn ol, y rhai a ■Q 8an ohebydd o Ria Janeiro. Dywedir lil Q _a^oddiad crybwylledig fod o leiaf bedair ifa2jl la,id wedi eu gwenwyno mewn rhan o H (j- i strychnine gael ei roddi iddynt yn a'U kymborth. I ychwanegu at Jsby8^aet^ y gweithredoedd dieflig hyn, bejgQjj mhellach fod pum' mil yn ychwaneg aUlgaeleu gwenwyno, gan fodteimlad 'Md w*a<* yn erbyn yr Indiaid sydd yno. rgyLnad °es unrhyw adroddiad swyddogol %or yma' ac y mae newydd- yn bendant i'r fath gyflafan f* aroB am ra* dyddiau eto cyn ma^yliou, ond hyderwn nad yw yr Uctlad yn wirionedd.
PRYDAIN FAWR AG AWSTRIA.
PRYDAIN FAWR AG AWSTRIA. Yr wythnos ddiweddaf derbyniodd y Times bellebyr o Vienna, Prifddinas Awstria, yr hw n a ddywedai fel hyn :-Oherwydd rhyw reswm neu gilydd, mae y newyddiadur a elwir y Vaterland yn cyhceddi erthygl i ddangos fod Prydain Fawr yn anobeithiol wan fel galln milwrol a llyngesol. Rhydd amryw ddyfyniadau o ysgrifau Arglwydd Wolseley a Syr Charles Dilke; noda allan na allai y Llynges Brydeinig oil gyda'i gilydd ainddiffyn ymerodraeth drefedig- aethol sydd mor wasgaredig; a diwedda trwy sylwi, pe buasai 100,000 o wyr yn cael eu glanio ar arfordir Prydeinig. y gallent ymdeithio i Lun- dain a'i chymeryd yn ddiwrthwynebiad. Ond nid yw y Vaterland yn egluro ymha fodd y gellid glanio byddin o 100,000 o wyr, ac nid yw yn rhoddi un rhe&wm paham y caniateid i allu goresgynol fwynhau ymdaith filwrol ddiwrthwyn. ebiad. $
ANRHYDEDD I GYMR0.
ANRHYDEDD I GYMR0. Cynhelir arddangosfa fawreddog yn Melbourne yn fuan, a phenodwyd boneddwr gan y Llyw, odraeth yno i gyflogi nifer o chwareuwyr medrus i wasanaethu fel seindorf tra y bydd yr ar. ddangosfa yn agored-tua saich mis. Ymhlith y rhai a ddewiswyd, da genym weled enw y telynwr gobeithiol, Master Frederick Charles Baker, Caerphilly, ger Caerdydd, yr hwn nad yw ond 14 mlwydd oed, ond sydd yn hynod fedrus gyda'r delyn. Bydd yn ymadael o'r wlad hon ar yr 17eg o fis Mai dan ofal Mr. Cowen, a derbynia £10 yr wythnos ana ysbaid o- saith mis, beblaw ei dreul- iadau teithio. Derbyniwyd ef yn aelod o'r Royal Academy of Music ychydig amser yn ol, lie, y mae yn dda genym hysbysu, y dyry odddhd neill- duol i'w athrawon cerddorol.
PRIODAS MR. ASSFLETON SMITH,…
PRIODAS MR. ASSFLETON SMITH, FAENOL. Cymerodd priodas Mr. G. W. Duff Assheton Smith, Faenol, & Laura Alice, merch ieuangaf Mr. Colin Stanhope Jones, 15, St. George's Square, Llundain, le prydnawn ddydd Iau wyth- nos i'r diweddaf, yn Eglwys fechan Tilstone, ger Malpas, sir Gaer. Yr oedd yr amgylchiad wedi cael ei gadw mor ddistaw ag oedd modd, a dymun- iad y Squiar o'r Faenol ydoedd ar fod pobpeth yn cael ei gario ymlaen mewn dull hynod dawel a dirodres. Yr oedd y briodasferch a'i phorthyn- asau yn aros yn Carden Hall, gyda Mr. J. Hurleston Leche. Gwawriodd y diwrnod yn wlawog a bygythiol, ond fel yr oedd awr yr uniad priodasol yn agoshau, gwelid y cymylau yn clirio, ae awd tua'r Eglwys dan dywyniadau disglaer yr haul. Ychydig cyn dau o'r gloch yr oedd amryw o'r plwyfolion wedi ymgasglu gerllaw yr Eglwys. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y rheithor, sef y Parch. Morris Jones, a rhoddwyd y briodas. ferch ymaith gan ei thad. Y gwas priodas oedd Mr, Harry Duff, brawd Mr. Assheton Smith. .Prydferth iawn oedd y briodasferch, yr hon a wisgai wisg deitbiol, a chariai glym-flodau heirdd a phersawrus. Cynwysai [ei thlysau bangle o berlau a diamwnt, a bron-dlws o ddiamwnt. Miss Stanhope Jones (chwaer) ydoedd y forwyn briodas. Ar ddychweliad y ptlr priodasol o'r Eg. lwys, lluchiwyd reis a blodau gan y plwyfolion yn gawodydd arnynt, ac yr oedd yr hin erbyn hyn wedi newid a'r haul fel pe wedi dyfod allan i cwyllysio iddynt "lwc dda." Ar ol y brecwast priodasol yn Carden Hall, ymadawodd Mr. a Mrs. Assheton Smith, am Gaerlleon ar eu ffordd i'r Faenol, a rhoddwyd derbyniad tywysog- aidd i'r p&r priodasol ymhob man ar eu taith, tra yr ydoedd yr arddangosiadau croesawgar ymhob parth o sir Gnernarfon a sir Fon tuhwnt i ddis- grifiad. Anrhegodd Mr. Assheton Smith ei holl weithwyr, yn rhifo rhai miloedd, a phleserdaith i Fanccinion neu Llynlleifiad, heblaw rhoddi 5s. iddynt yr un, a chaniatad i bob un gymeryd ei wraig a'i blant gydag ef. Heblaw hyn, can- iataodd ardreth haner blwyddyn i'w demntiaid oil, yr hyn a olyga filoedd lawer o bunau. Ceir arddangosiadaa ychwangel eto y mis nesaf, pan y cyflwynir nifer o anrhegion drudfawr i'r yswain poblogaidd.