Y Llan

CYNYDD POBLOGAETH CAEKDYDD Dengys y daflen ganlynol gynydd poblogaeth Caerdydd o'r flwyddyn 1861 i'r flwyddyn 1888:- 1861, 32,954; 1871, 56,911; 1878, 77,614; 1879, 80,202 1880, 82,790 1881, 85,379 1882, 95,168; 1883, 97,767; 1884, 100,036; 1885, 103,599; 1886, 107,301 1887, 111,145; 1888, 123,000. O'r flwyddyn 1880 i 1887 adeiladwyd y nifer can- lynolo dai yn yr un dref :-1880, 904; 1881, 686 1882, 980 1883, 1,445 1884,1,345; 1885, 1,601; 1886, 1,626 1887, 1,600. Y mae canoedd yn ychwaneg wedi eu hadeiladu y flwyddyn hon.

DIENYDDIAD YN MANCEINION, Boreu ddydd Mawrth, dienyddwyd John Alfred Gall yn ngharchar Strange say, Manceinion, am lofruddio Mary Miller yn Moston. Cysgodd yn dda nos Lun, a bwytaodd ei toreubryd gydag awch. Ymwelwyd &g ef gan y caplan, wrth yr hwn y dywedodd ei fod yn hollol ddieuog. Rhwymwyd ef gan Berry, y dienyddwr, a phan ar y crogbren dywedodd eto ei fod yn ddieuog. Bu fyw am rai eiliadau wedi i'r rhaff ddisgyn.

ANRHYDEDDD ARGLWYDD SALISBURY. Yn yr Egyptian Hall, Mansiop House, Llun. dain, brydnawn dydd Mawrtb, (fadorchuddiwyd cofgolofn arddercbog p Arglwyad Salisbury, Prif Weinidog Prydain Fawr, at draul yr hon y cyf. ranwyd gan Gorpboraeth y brifddinas. Ymhlith y rhai oeddynt yn bresenol ar yr achlysur, can- fyddir enwau Ardalyddes Salisbury, Due Rutland, Arglwydd Cranbrook, yr Arglwydd Faer a'i briod, Mr. Fowler, A.S., &c. Cafwyd amryw nnerch- iadau yn ystod y prydnawn, yn y rhailY canmolid Arglwydd Salisbury fel un o brif wleidyddwyr yr oes, a diolchodd Arglwydd Cranbrook yn wresog am yr anrhydedd a ddangoswyd tuag at ei dad, a sylwai fod y Prif Weinidog yn meddu ymddiried y Frenhines a'r genedl, am yr byn a wnaeth.

-tl-rb)Vbbioii CgffrrtJinoI. PRIODAS Y TYWYSOG HENRY 0 PRWSIA.—Hys- bysir fod y briodas rhwng y Tywyeog Henry o Prwsia a'r Dywysoges Irene o Hesse, yr hon oedd i gymeryd lie yn Postdam ar y 24ain cyfisol, wedi ei gohirio oherwydd rhyw amgylchiadau hyd y gwanwyn. Y DIWEDDAR GADFRIDOG GORDON.—Y mae y Llywodraeth Chindaidd, mewn parch i goffadwr- iaeth y Cadfridog Gordon, wedi penderfynu cod1 cofgolofnau iddo ar y manau o'i fuddugoliaetbau yn y gwrthryfel Taiping. Li-Huug Chung yw y prif symudydd yn y mudiad hwn. HUNANLADDIAD BONEDDWR CYFOETHOG-.—Hys- fod y Barnwr von Kegel, boneddwr yn werth mil- iynau o bunau, wedi cyflawni hunanladdiad drwy saethu ei hun ar etifeddiaeth ei dad yn Stuhi- weissenburg, Awstria, nos Iau diweddaf. Nid oes unrhyw wybodaeth wedi cyraedd i roddi un- rhyw oleuni ar gyflawniad y fath weithred erchyll. BODDIAD ALAETHUS. Yn Sunderland nos Sadwrn, syrthiodd geneth fechan o'r enw Sophia West i'r môr. Gwelwyd yr eneth yn syrthio gan forwr, yr hwn a anfonodd ei gi i geisio ei hachub, ond pan ganfyddodd fod yr anifail yn aflwydd. ianus, neidiodd ei hunan i'r m6r er ceisio gwaredu yr enetb, ond boddwyd y ddau cyn i neb allu eu cynortbwyo. TAN DINYSTRIOL YN LLYNLLEIFIAD.—Torodd tan dinystriol allan yn Bootle, Llynlleifiad, boreu ddydd Sul mewn ystordai perthynol i Mri. Ralli, ac er pob ymdrech ar ran y tân-ddiffoddwyr methwyd diffodd y tan hyd yr hwyr. Cyfrifir fod y colledion yn ugain mil o bunau. Niweidiwyd pump o'r tan-ddiffoddwyr yn ddiffrifol. DINYSTRIAD AMRYW FILOEDD 0 DDEFAID.— Newyddion o Melbourne, Awstralia, a bysbysant fod tanau mawrion wedi tori allan mewn amryw goedwigoedd yn y wlad hono yn ddiweddar, drwy ba rai y llosgwyd miloedd lawer o ddefaid, yr hyn sydd wedi llwyr ddinystrio amgylchiadau amryw ffjstiachwyr, y rhai. Lyd ymal a fwynhaent fywol. iaeth gysurus. Bydd hyn yn sicr o effeithio hefyd i raddau helaeth ar y wlad hon, gan fod cymaint o gig yn cael ei allforio o'r wlad hono i'r wlad hon, lie y gwerthir ef am brisiau isel. YSTORI HYNOD.—-Hysbysir y bu gwraig mwnwr o'r enw Davis, yr hwn a drigai yn Dolcoath, Cornwall, yn wael am amryw fisoedd, ac ni allai gael gwellhad er holl ymgais y meddygon. Haerai y teimlai rywbeth byw yn ei chylla, yr hyn tyddai yn agos a'i thagu ambell waith, a dangosai ei wynebpryd arwyddion o hyny. Yr wythnos ddiweddaf, aeth at feddyg arall i dref gymydog- aethol, yr hwn a lwyddodd i dynu creadur pedwar [troediog, yn mesur 3t modfedd o'i gwddf. 2 Priodola y meddyg fodolaeth y trychfilyn yn n nghylla y wraig, i'w gwaith yn yfed dwfr anmhur t, yn ystod y sychder yr haf diweddaf. Mae Mrs. Davies yn awr yn dda. CYFRIFON BWRDD MASNACH.- Y mae cyfrif Bwrdd Masnach, a gyhoeddwyd ychydig ddydd- iau yn ol, am fis Ebrill a'r tri mis blaenorol, yn bur galonogol. Dengys y cyfrif fod masnach y wlad yn cynyddu yn raddol, er nad yn gyflym, ac oherwydd hyn y mae yn debycach o barhau. Effeithia y gwellhad ar bob cangen o fasnach y wlad, ac y mae hyn yn fwy calonogol o lawer na gweled rhyw ychydig ganghenau yn deibyn yr holl fudd. Mae y cynydd yn yr allforion (exports) yn ystod mis Ebrill yn £1,323,812, tra y mae y cynydd am y pedwar mis yn diweddu yn -Ebrill yn J3,881,262. Y mae y ffeithiau hyn yn llawn dyddordeb, ac yn rhwym o godi ysbryd pawb yn gyffredinol. CROESI Y WE SYDD MEWN AWYREN.—Newyddion o Paris a hysbysant fod un o'r enw M. Jovis, yr awyrenwr enwog, yn parotoi awyren fawr, gyda'r hon y bwriada groesi o New York i rywle i Ogledd Ewrop yn ystod yr Hydref nesaf. Gelwir yr awyren yr Atlantic," a bydd oddeutu 200 troedfedd o uchder, a rhwng ei llwyth a phobpeth a berthyn iddi, ni bydd iddi bwyso mwy na 4,500 o bwysau. Bwriedir i'r parti fydd yn yr awyren fod yn gynwysedig o chwech o bersonau, a thyb- iant y bydd iddynt Iwyddo myned drwy yr awyr yn ol y cyflymder o 70 milldir yr awr. Gobeithia M. Jovis y bydd iddynt dirio yn ddiogel yn yr Iwerddon, Norway, neu Sweden, ymhen tri diwrnod a haner. Bydd i'r awyren gostio wyth mil o bunau. LLWYDDIANT MADAME PATTI YN BUENOS AYRES. -Yr oedd y gantores enwog Madame Patti yn canu yn Buenos Ayres un noson yr wythnos ddi- weddaf, ac yr oedd y derbyniadau yn cyraedd y swm anferthol o £ 4,800. AGOR AMGUEDDFA AR Y SUL.-Mae Cyngor Trefol Wclverhampton, drwy fwyafrif o 15 o bleidleisiau, wedi penderfynu agor yr Amgueddfa yno o dri hyd bump o'r gloch bob prJdnawn Sul am y pedwar mis nesaf, er rhoddi prawf ar y mudiad. LLOFRUDDIAETH PLENTYN YN BIRMINGHAM.— Yn Birmingham ddydd Mawrth, dedfrydwyd merch o'r enw Fanny Bunch i sefyll ei phrawf ar y cyhuddiad o lofruddio ei phlentyn ychydig ddyddiau yn ol. Cyfaddefodd y cyhuddedig ei bod yn euog. YSGRIFENYDD YNADON CAERDYDD.—Ddydd Llun diweddaf yn Nghyngor Trefol Caerdydd, gwnaed cais ar i gyflog Mr. Rees, ysgrifenydd yr ynadon yn y dref hono, gael ei ddyrchafu o X600 i X750 yn flynyddol, ond gwrthodwyd y cynygiad gyda mwyafrif mawr. YMWELIAD BRENHINOL A BRISTOL. Dad- orchuddir cofgolofn o'i Mawrhydi y Frenhines yn Bristol gan y Tywysog Albert Victor, mab hynaf Tywysog Cymru, Mehefin 28ain, a'r un dydd bydd i'w uchelder ranu y gwobrwyon i'r gwirfoddolwyr llyngesol. YMGAIS AT HUNANLADDIAD YN TREFFOREST.— Prydnawn ddydd Sul, ceisiodd Mr. James Jepson, o'r Commercial Hotel, Ferndale gyflawni hunan 0 laddiad gerllaw Trefforest, Pontypridd, drwy dori p ei wddf a chyllell. Anfonwyd am y meddyg, ond ofnir na fydd i'r truan wella. ETHOLIAD ST. STEPHEN'S GREEN, DUBLIN.— Cymerodd yr etholiad uchod le ddydd Sadwrn, a chyhoeddwyd y canlyniad ddydd Llun. Yr ym- geiswyr oeddynt Mr. T. A. Dickson (R.G.), a Mr Sexton (U.). Safai y pleidleieiau fel y canlyn Dickson, 4,819; Sexton, 2,932; mwyafrif i Dickson, 1,887. YMLADDFA GER MERTHYR TYDFIL.-Hysbysir i ymladdfa ffyrnig gymeryd lie ar y mynydd rhwng Merthyr ac Aberdar, boreu Sul diweddat am £ 80. Perthyna un o'r dynion i Penrhiwceibr, a'r llall i Mardy. Parhaoda yr ymladdfa am amser maith, a dywedir fod un o'r ymladdwyr wedi ei faeddu yn lied chwerw. Gresyn na fuasai yr heddgeid- waid yn bresenol i gymeryd hwy a'u cefnogwyr i'r ddalfa. DYMCHWELIAD Owcn. Cymerodd damwain ddifrifol le yn Belfast ddydd Mawrth diweddaf. Tra yr oedd dau frawd o'r enw Shuters, ynghyd a dau gyfaill o'r enw Marks, yn rhwyfo mewn cwch ar lyn gerllaw Belfast, dymchwelodd y llestr, a thaflwyd y pedwar allan i'r dwfr. Achub- wyd y ddau Marks, end boddodd y ddau frawd arall. Nid oes ond un o'r cyrff wedi ei ddargan- fod. LLOFRUDDIAETH BRAWD YN WOLVERHAMPTON. -Mewn trengboliad a gynhaliwyd yn Wolver- hampton ddydd Llun, dychwelwyd rheithfarn o Lotruddiaeth Gwirfoddol yn erbyn Ernest Harpur, 22 mlwydd oed, am lofruddio ei frawd tra yr ydoedd yn cysgu drwy dori ei wddf ag ellyn. Nid oedd unrhyw ddrwg deimlad ym- ddangosiadol rhwng y ddau frawd, ond bernir fod y carcharor ar y pryd yn wallgof. CURO GWRIG YN NG]aAERDYDD.-Yn Ilys ynadon Caerdydd ddydd Mawrth, cyhuddwyd Edward Hughes o gamyddwyn yn greulawn tuag at ei wraig y diwrnod blaenorol. Ymddengys oddiwrth y dystiolaeth fod y wraig wedi gwystlo rhai o ddillad y gwr, a phan ddeallodd ef hyny ar ei ddychweliad gartref ymosododd yn ffyrnig ami, gan ei niweidio yn arswydus yn ei phen a'i gwyneb. Yr oedd golwg echrydus ar y ddynes yn y Ilys, a gohiriwyd y prawf er galluogi y meddyg fu yn gweini arni i roddi ei dystiolaeth. FFLANGELLU LLADRON.—Yn Mrawdlys Llyn- lleifiad ddydd Llun, gerbron y Barnwr Day, ded- frydwyd pump o ladron i wahanol gyfnodau o garchariad ac i gael en fflangellu. Wrth gyhoeddi y ddedfryd, sylwodd y barnwr ei fod, ar ol profiad maith, wedi dyfod i'r penderfyniad mai fflangellu ydoedd y gosb effeithiolaf ar droseddwyr, gan mai anfynych y ceid un a fflangellwyd yn troseddu drachefn.—Yn yr un frawdlys dedfrydwyd Robert James Thomas i benyd wasanaeth am bum' mlynedd am ladrata zC70 o ariandy yn y ddinas. Datganai y barnwr ei ofid nad oedd yn ei allu i roddi ychwaneg o gost i'r dyhiryn am ei anfad- waith.

YMOSOIHAD AR GERBYDRES. Brysneges o Efrog Newydd, America, a hys. bysa fod niter o ladron wedi ymosod ar gerbydres yn Arguazarca, ar linell rheilffordd Sonora, nos Wener, a llofruddiasant y gyriedydd a'r conductor, tra yr anafwyd amryw o'r teithwyr yn beryglus. farhaodd yr ymosodiad am beth amser, oDd ni Iwyddodd y lladron i sicrhau ond 139 o ddoleri. Mae yr awdurdodau wedi llwyddo i gymeryd Hiaws o'r lladdron i'r ddalfa, a hyderwn yr ym- ddygir atynt yn ol eu haeddiant.

DAMWAIN DDIFRIFOL YN RWSIA. Digwyddodd damwain ddychrynllyd nos Sul diweddaf ar reilffordd gerllaw Moscow, drwy yr hyn y collodd 11 o bersonau eu bywydau, ac yr Anafwyd 27, deunaw o ba rai na ddisgwylir iddynt wella. Ymddengys mai achos y ddam- cy ^aiu ydoedd i'r gerbydres ddyfod i wrthdarawiad â. cherbydres nwyddau oedd ar yr un llinell drwy 68geulusdra rhai o'r awdurdodau. -0.

IECHYD YMERAWDWR GERMANI. liewyddion o Berlin a hysbysant fod iechyd ^merawdwr Germani yn well nag ydoedd yn flaenorol, ac y mae y dwymyn bron wedi ei adael Yn bollol. Yr oedd ei fawrhydi yn alluog i gerdded yn ei ystafell y dyddiau diweddaf, a bu ^ewn ymdrafodaeth a'i brif swyddogion ynglyn gwahanol faterion yr Ymerodraeth. Mae yr anhwylder yn ei wddf yn Ilai peryglus nag ydoedd, 4c y.mae ei fawrhydi yn alluog i gymeryd llun- iaeth yn well nag y bu er dochreuad ei afiechyd. +

DEDDF diodydb MEDDWOL YNI AMERICA. y mae Sene(3d °gyBtal a Chyn- y deddfwrfa Talaeth New York, wedi pasio y ,e8Ur Uc^el drwyddedol. Ni drlarfu i fwy na 6 war o "Werinwyr ymuno a'r Democratiaid i'w Wrthwynebu yn y Senodd, lie y safai y bleidlais yn 17 drosto ac yn 15 yn ei erbyn. Credir mai ei Wrthwynebu wna y Llywodraethwr Hill.

YSBEIL WYR YN ASIA LEIAF. Tra yr ydoedd y Count Strongsnoff, ei chwaer, 150 o'i ddeiliaid yn ymdeithio yn Asia Leiaf Wythnos ddiweddaf, ymosodwyd arnynt gan cryf o ysbeilwyr pertbynol i lwyth a adna- Jddir Wr^ yr enw Kir(i) a chymerasant yr oil ddalfa. Anfonwyd gorchymyn gan y Sultan iddynt gael eu rhyddhau, ond gwrthoda y ^aeth wneyd byny, gan bawlio swm aruthrol eu rhyddhad. Ofnir yr arweinia y weithred 5(1 o eiddo y penaeth a'i lwyth i anhawsderau, a laad i ryfel waedlyd.

EOlLIAD ODDIWRTfl YR EGLWYS BABAIDD. ChYdig amser yn ol achoswyd peth cyffro yn c,^ ^ork gan enciliad y Gwir Barch. R. Rouland K §lwys Babaidd i ymuno a'r Episcopaliaid. Ce Q ^ftner can' mlwydd oed, a Ffrancwr o ran WT yw y caffaeliad newydd bwn i Brotestan- Cv„ Am resymau athrawiaethol y gwnaeth y

SULTAN ZANZIBAR. hng^aw°^d diweddar Sultan Zanzibar saith-ar. a* ^agedd a 232 o blant i alaru eu colled

s BYDDIN ye america. y Prii GaaiywyM Bea fod 14,000 0 Mclin Qewyddion wedi eu hychwanegu at ^eriniaeth yn yBtod y tri mis di-

DAMWAIN ECHRYDUS IN NYFFRYN OGMORE. PUMP 0 BERSONAU WEDI EU LLADD. Ychydig funydau wedi deuddeg o'r gloch nos Sul diweddaf, digwyddodd ffrwydrad arswydus yn Rhif 2 Level yn nglofa Aber, Tynewydd, Dyffryn Ogmore, drwy yr hyn y collodd pump o bersonau eubywydau, ac y clwyfwyd amryw eraill. Nid oedd unrhyw arwyddion o nwy yn y pwll yn flaenorol, ond yr amser dywededig digwyddodd ffrwydrad arswydus, swn yr hwn a glywid am filldiroedd. Mor fuan ag y deallwyd am y ddamwain, ffurf. iwyd cwmni o weithwyr i fyned i lawr i'r pwll, a chanfyddasant bump o gyrft, enwau a chyfeiriad- au y rhai sydd fel y canlyn :-Rees Joseph, River Street, Tynewydd; Jenkin Stanford, Llewelyn Street, Tynewydd; Edward Gibbon, eto; David Williams, Bridge Street, eto; Evan Jones, High Street, eto. Yn ffodus, nid oedd llawer yn gweithio yr amser a nodwyd, onide buasai y canlyniadau yn alaethus. Bernir mai yr achos o'r ffrwydrad ydoedd i un o'r dynion ddefnyddio goleu noeth tra yn gweithio. Cyn. haliwyd trengholiad ar y cyrff ddydd Mawrth, pryd y gohiriwyd am wythnos.

MR. BALFOUR A MR. GLADSTONE. Yn Battersea, Llundain, nos Fercher, traddod- odd Mr. Balfour araith ddysgedig mewn cyfarfod a gynhaliwyd yno, pryd yr amddiffynodd ei hun yn ngwyneb yr ymosodiadau a wnaed arno gan Mr. Gladstone yn ddiweddar. Ymddengys cryn- odeb o'i araith yn ein rhifyn nesaf.