Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
CEFNOGAETH A CHYLCHREDIAD…
CEFNOGAETH A CHYLCHREDIAD Y LLAN." At Olygydd Y Llan a'r Dywysogaeth." Syr,—Y mae llawer ysgrifenwr doniol a champus Wedi traethu eu lien ar y pwno pwysig uchod, mewn Eglwysig, a chyfarfodydd eraill mwy ctibwyB, ar yr angenrheidrwydd o gael wythnosolyn ~ymreig yn werth ac yn deilwng. o'r Eglwys %ttireig; ond y mae yn rhaid cyfaddef mai ychydig, ewn cydmariaeth, sydd wedi talu sylw iddo, yr 1'n sydd yn feius iawn, ac yn gam a'r Eglwys y tnaent yn aelodau o honi. Yn ei apeliad nerthol ac ^serol, yn Y LLAN am yr wythnos ddiweddaf, at ^sgob TyDdewi, y mae "Atlas" yn dweyd gormod ?. ^itionedd am y rhai diymdrech a difater sydd yn ajiW swyddi pwyaig yn yr Eglwys, ac y mae eisiau ltyw "Atlas gyfodi i fyny yn Esgobaeth Llanelwy, pn wneyd apeliad difrifol at yr urddasolion Eg- lv?ysig i ddyfod allan, fel un gwr, i gynorthwyo y ^asg Eglwysig mewn arian, &c. Y mae yn ddigon nas gallwn ddisgwyl llawer o help oddiwrth o'n hesgobion, yn herwydd eu henaint, a'r s^aith mawr a pbwysig sydd ganddynt i wneyd o ?a1lx y fath amgylchiadau. Ond gallwn ddisgwyl ,elP aylweddol oddiwrth ganoniaid, deoniaid gwlad- P rheifehoriaid, a ficeriaid, trwy Gyraru benbaladr. e arem>eled yn fawr y boneddigion yma yn danfon J* tanyggrifiadau i'ch swyddfa chwi, Mr. Go! ac ygtifenu yn ami i'r LLAN, fel y mae urddasolion yr jT§lwys yn Lloegr yn gwneyd; a myned -ut y ^Wrion a'r cyfoethogion yn Nghymru i ofyn Rvm amhelP' yn arianol, ao hefyd i dderbynrhyw ij.1!11' o gopiau yn wythnoaol, fel y gall eu ww* a'u morwynion wybod rhywbeth am yr Eg- ys Gymreig, a chymeryd dyddordeb ynddi. mae Ha i ofni fod boneddigion a chyfoeth- 3fn J? gwlad yn gweled llawer iawn o ofieiriaid wiaf Yhoff" o'r wialen bysgota, tennis, &0." Y bysgota a'r tennis yw pobpeth gan lawer yn am kyny yn fiasiynol iawn. Y mae hyn tla^j01 yn ei le, ond both ddywedir pan f'or claf, y 7 difater^ a'r WaBg Eglwysig jn Gael eu swUuao, a myned at y tennis, neu y wialen bysgota ?" Pa ryfedd fod y Wasg Eglwysig yn cael ei hesgeuluso gan y mawrion, pan y mae llawer iawn o Lefiaid mor ddifater, ae yn gwneyd dim drosti Gwaith hawdd iawn yw beio y mawrion am fyned ar ol own hela, rhedegfeydd, balls, &c., a gwario eu harian arnynt, end beth sydd gan y Lefiad a'r Die Shondafydd i ddweyd wrthynt pan y mae yn esgeuluso eyflawni ei ddyledswyddau ei bun ? Cofiwch nad wyf yn cyfoirio at neb yn bersonol, ond cymeryd golwg ar gwrs cyfEredinol y byd yr wyf, a chreded y dosbarth yma a'i peidio, y ntae yn rhaid iddo ddiwygio ei hun cyn y gall argyhoeddi cymun- wyr, aelodau, a gwrandawyr yr Eglwys. I fod yn fyr, carwn weled pob offeiriad yn galw cyfarfod o'r cymunwyr a'r aelodau. can ddwvn vpwno yma eer- bron, ac apwyntio dosbarthwyr ac ysgrifenwyr i'r LLAN. Pwy ddylent fod ? Y clochyddion, y ward- eniaid, athrawon ac athrawesau yr Ysgolion Sul. Y mae yn rhaid i hfn gael ei wneyda. chyn gynted ag y gwelir y fath beirianwaith mewn gweithrediad, treblir cylchrediad ein newyddiadur, a bydd gan yr Eglwys un o'r wythnosoliongoreu yn Nghymru, ac y mae yn rhaid iddi ei gael cyn y gall sefyll ei thir yn ngwyneb y fath anwireddau cywilyddus a daenir am dani gan ei gelynion, y rhai sydd yn lliosog. Cyloh- rediad a llwyddiant Y LLAN sydd genym mewn golwg ac nid un budd i ni ein hunain, a hyny. a wyr Mr. Gol. yn dda. Yr wyf yn taer ddymuno ar yr urddasolion Eglwysig, ynghyd âg eraill, i ddeffroi fel un gwr, gan wneyd eu goreu yn arianol, ysgrifenu iddo, a gwneyd eu goreu i'w ddosbarthu, oblegid yr wyf yn adwaen llawer o Eglwyswyr yma a thraw yn darllen yn gyson newyddiaduron Radicalàidd a byth yn darllen nac yn gwybod dim am Y LLAN, heb ddweyd dim am ei brynu. Dywedaf eto, fel y dy- wedais o't blaen, nad yw cenhadaethau yn ddigon, ond y mae yn rhaid i'r Wasg Eglwysig fod yn nerthol a dylanwadol cyn y bydd yn llwyddianua.— Yr eiddooh, &c., CUIRO 0 VYABD COCH CYFAN.
ESTIMANER.
ESTIMANER. At Olygydd Y Llan a'r Dyioysogaelk." Syr,—Goddefwch i mi ofyn i rywun o'ch darllen- wyr Iliosog beth ydyw ystyr y gair uchod ? Os nad Wyf yn camsynied, enw ydyw ar Ddeoniaeth Wladol yn Esgobaeth Bangor. Efallai y gall J. D." fy nghynorthwyo yn hyn o beth ?—Ydwyf, &c., GWP. o WENT.
CYLCHREDIAD " Y LLAN."—GAIR…
CYLCHREDIAD Y LLAN."—GAIR AT "CRAIG YR HESG." At Olygydd y Llan a'r Dywysogaeth." Syr,-A fyddwch chwi mor. hynaws a rhoddi i mi ofod fachan i ddiolch i Craig yr Hesg am y sylw caredig a wnaeth ar fy llithiau yn eich newyddiadur ihagorol am yr wythnos cyn y diweddaf, ao am y gwahoddiad oroesawgar a roddodd i mi i dalu ym- Weliad a Morganwg i wneuthur ymchwiliad ynghylch dosbarthiad Y LLAN yn mhlwyfydd Llan. trisact, Llanwyno, a Llaailltyd Fardre. Ond yn wir, facbgen, yr wyf yn teimlo braidd yn swil i ym- gymeryd a gorcbwyl mor bwysig-gorchwyl ag y gall tod iddo ganlyniadau alaetbus a dinystriol. Bu agos i mi golli fy mywyd oherwydd y cerydd bacb, tyner, 0, mwynaidd a roddais i wyr Llanafan a Gwnws am Bad oeddynt yn derbyn a darllen Y LLAN, er mai iddynt eu hunain yr oeddynt yn achosi y golled fw/af. Y mae yn golled annhraethol i bob Cymro, yn neillduol i bob Cymro sydd yn Eglwyswr i am- ddifadu ei hun o'r fantais orwerthfawr o ddarllen Y ^tA3sr, oherwydd nid yn unig efe ydyw yr unig Hewyddiadur Cymreig sydd gan yr Eglwys yn Nghymru, ond y mae hefyd yn annhraethol ragori Inewn egwyddor, dysg, talent, gwreiddioldeb, ac ar- UIl at bobnewydcliadur arall a gyhoaddir yn yr iaith. Ac y mae yn golled druenus, i bob Eglwys- Qymreig i beidio darllen ei erthyglau galluog ao an.. atebadwy mewn amddifiyniad i'r Eglwys. Eto, y r,aae yn anhawdd iawn cael gan hyd yn nod offeir- laid yr Eglwys i weled a theimlo hyn. Geisiais yn Y raodi, mwyaf mwynaidd a charedig, agoryd llygaid Eglwyswyr Llanafan a Gtvnws i'r gwirionedd hWn, ond bu hyny yn agos iawn a gwneuthur Olerthyr o honof. Er hyny, mae yn wir dda genyf gael ar ddeall oddiwrtb lythyr Gian Ystwyth yn Y LLAN am yr wythnos cyn y ddiweddaf nad yw fy Uafur wedi bod yn hollol ddiSrwyth. Dywed ef fod yohydig o Eglwyswyr Llanafan wedi bod mor garedig a rhoddi eu cynorthwy gwresog i'r LLAN un- Waith yn ychwaneg," ac yr ydwyt yn hyderu y bydd Eglwyswyr Gwnws ganlyn yn eu camrau yn fuan. Qwnaf alw heibio iddynt yr wythnos nesaf. Cymeraf fantais hefyd o fy ymweliad a Gwnws i-roddi tro am VgYr Ystrad Meurig, Llanilar, a Lledrod, ao mi adawaf i Glan Ystwyth ac eraill i achwyn arnaf yn hvvy oherwydd fy mod yn eu heageuluso, er fod "Gwyliedydd" y Western Mail yn ei ysgrif ar Ysbryd y Wasg Gymreig yr wythnoa ddiwaddaf yn ceiaio fy nigaloni. Ond yr ydwyf yn ei adnabad ef yn rhy dda, erbyn hyn. Gallaswn ysgrifenu llawer ata ystranoiau anghysan y gwr hwn, ond y mae yn thy ddirmygus i deilyngu y sylw lleiaf. Wel, 0 "Craig yr Hesg anwyl, ar ol fy mhrofiad diweddar yoxa yn nyffryn prydferth y Trawegoed, mae amaf oln yn fy nghalon derbyn dy wahoddiad i Morgan- ^Si yn neillduol i gario yn y blareD ymchwiliad a ed cylchrediad Y LLAN yn y plwyfydd Cymreig yn dy lythyr caredig ataf. Mae yn debyg rwi^ion ofnadwy yw gwyr Morganwg, ac nid dibwys yw eu digio. Mae Morien yn dweyd ip gwtr Morganwg w«di gorchfygu y Saeson, y Or aniaid, y Gwyddelod, yr Ysgotiaid, ,a'r Rhuf- eioiaid, a beth yw hogyn glasgrwtaidd fel Gwar- 1itwd" i ddyfod i blith y fath ddynion. No, no. Gwnaf gyngor Glan Ystwyth." Arhosaf yma am beth amser, beth bynag. Ac wedi tyfu o fy morf ychydig yn rhagor, efallai y bydd i mi fagu digon o JWoldeb i feiddio dyfod hyd atoch. Yn y cyfamser, tyaghyngor i ti ydyw danfon gair at ofieiriaid y plwyfyeld yr ymholi am danynt yn Dgholofnau Y ■^LAN. Bechgyn ffamws ydynt hwy; yr ydwyf yn hadnabod yn dda. Cei atebiad boddhaol gan- ddynt yr ydwyf yn teimlo yn sier. Gofion caredig ta.t ti a Glan Ystwyth." Beth sydd wedi digwydd J "Hen Domos?" Nid ydyw wedi ymddangos ar faes Y LLAN yn ddiweddar. Dere yn fuan, fy hen "&d anwyl.—Yr eiddooh, &a., GWABFFBWD.
YMWELIAD " HEN DOMnS" A PHLWYF…
YMWELIAD HEN DOMnS" A PHLWYF LLANGELER. At Olygydd "E Llan a'r Dyioysogaeth," Syr,—Mae "Hen Domos" yn ysgrifenu yn llithrig a darllenadwy, ac felly yr wyf; fi bob amser yn dar- llen ei lythyr. Ond gallwn feddwl wrth ei lythyr yn Y LLAN diweddaf ei fod, oherwydd pengamrwydd ei asyn," neu efallai oherwydd henaint, wedi rhoddi darluniad swta a diffygiol o Llangeler. Gellid meddwl mai paradwys feohan yw Llangeler heb dafarn ynddo. Adwaenwn y lie rai blynyddau yn ol, ac yr oedd yn lied lawn o dafarnau y pryd hyny. Yr oedd yma bump yn lied agos i'r Eglwys, a rhyw bedwar eraill o fewn y plwyf gwledig hwn. Y mae yma hefyd gapel Ymneillduol perthynol i'r Anni- bynwyr, yn lied agos i'r eglwys, ond nid yn y pen- tref. Os nad wyf wedi anghofio, y mae yma ddau gapel gan y Bedyddwyr, un gan y Methodistiaid, ac un gan yr Undodiaid, felly nid wyf yn meddwl mai yn Llangeler y dechreua y milflwyddiant. Yn Llan- geler hafyd y dechreuodd rbyfel y degwm yn y De- heudir, drwy fod yma weinidog Ra.dicalaidd yn naoau taluycbydig;geiniogau.Yr eiddocb, &o., TOMOS GANOL OED.
DYFFRYN TAWE,
DYFFRYN TAWE, fGkN TOMOS IEUANC.] Yr ydym ni yn y Dyffryn yma ymhll ar ol yr oes. Yr yaym mor fanvaidd a, chysglyd, 'Does dim rheswrn yn hyn Nid ydyw yr ofieiriaid yn rhoddi haner y gefnogaeth ddylasent i'w, gwyr lleyg gweith- gar. Os oes ofn arnynt roddi pin ar bapyr eu hun- ain i gofnodiyr hyn gymer le o bryd i bryd, mewn cysylltiad a'r eglwysi sydd dan eu gofal, paham, yn enw dyn, na chwiliant allan am leygwyr fedrant wneyd hyny ? Paham na-phenodant un o'u cynull- faoedd i'r swydd, gin ei ethol, fel sidesman, i'r Gyngor Plwyfol Eglwysig, ar y dealltwriaeth mai ei waith ef yw croniclo, &o.? Dylasai ymdrechion canmoladwy ffyddloniaid yr Eglwys gael eu cofnodi yn Y LLAN er cefnogaeth iddynt, ao er symbyliad i oraill pan ddarllenant am eu gweithredoedd da hwynt. Ond dim o'r fath beth Wele engraifffc. Cyihaliwyd cyfarfodydd chwarterol yn St. Paul's, Glais, yn ddiweddar, a gwyl d6 ar ol hyny. Haedda hen ao ieuanc, gwragedd a phlant, bob cufnogaeth a chlod am eu hymdreohion difefl, diflino yn gysyllt- iedig a hyn. Yr wyf yn clywed iddynt glirio dres .£20 trwy yr wyl dg, ond ni welais, er disgwyl yn hir, yr un gait yngh,yleh y naill na'r llall yn Y LLAN. Nid yw hyn yn deg, na yn gefnogaeth ddyladwy i Eglwyswyr y Glais. Wele engraifft arall. Y mae curate-in-charjre St. John's, Alltwen, gyda chynorthwy eraiU sydd a'u calonau yn y gwaith da, wedi casglu digon o arian i gael organ yn eu heglwys newydd hardd. Cynhal- iwyd gwasanaethau neillduol mewn cysylltiad ag agoriad yr organ yn ddiweddar. Dechreuwyd hwynt trwy weinyddu y Cymun. Bendigaid am 8 o'r gloch y boreu, fel y dylasid dechreu pob Gwasanaeth Neillduol. Cafwyd organ recital yn y prydnawn (clywais ganmoliaeth uchel, gan un addas i farnu, i'r canu) a gwasanaethau hwyrol yn Gymraeg a Saesneg. Bydd; yn ddfL gaD "Han Domoa," "di'r help," glywed fod bechgyn gwrol, gweddaidd, trefnusi a ilafurus y gynau gwynion, wedi cael eu derbyn yn aelodau rheolaidd o'r cor, a'u neillduo i'w swyddi pwysig fel arweinwyr mawl Ty Dduw, yn ol trofn ragorol y duwiol a'r Gwir Barchedig Esgob How, ac fod yr organ wedi ei fenditbio, neu ei neill- duo i wasanaeth y cysegr yn y cyfielyb fodd. Ond ar ol yr holl weithgarwch, ymdrech, zel, brwdfryd- edd, ynghyd ag esiampl dda i eraill, dim un gair yn Y LLAN Wna hyn mor tro I Y mae tanysgrifiad- au tuag at gyflog yr offeiriad yma yn brawf amlwg eto o'r undeb ymarferol sydd yn bodoli rhwng Eg- lwyswyr cymydogaeth Pontardawe. Look out, curadiaid bach Ystalyfera, y beggars haerllugl Clywais am eu castiau yn Fete Flynyddol Clydach dydd Iau, ao na ddychwelasant adref heb danyegnfiadau. o ZIO tuag at eu heglwys newydd. Y mae ganddynt dros £1,400 yn awr mewn llaw, neu wedi eu haddaw. Nid drwg. Ond (y mae ond Iynddi !)- gofalwch roddi gwybod i ddarllenwyr serchus Y LLAN yohydig o hanea Ystalyfera, ac felly yn y blaen, onide Yn y cyfamser, byddweh ,wycb, a Jlwyddwch:-i, gael gQh.ebydd o'ch plith i'r LLAN. Bwriedir adailadii Mission Room yn nghymydog- aeth Ynys-y-Meudwy, yn lie Craig-Llangiwc, yn fuan. Bravo Fleer Llangiwc. Bendith arnoch. Ymlaen, ac yn uwch fyddo eich arwyddair. 0. Y.—Pa le y mae "Ednogydd?" Da iawn Pentwyn o, Ddyffkyn lawa. v
AT Y BEIEDD.
AT Y BEIEDD. Rhaid i ni erfyn ar ein cyfeillion barddonol fod mor garedig a thalu sj'iw i'r rljeolau canlynol o liyn allan 1. Defnyddier note paper, ac ysgrifener ar un tu i'r ddalen. 2. Ymdreeher dewis testynau o ddyddordeb cyffredinol, ae ast udier tlysni a byrdra yn hytt aeh na meithder gormodol. 3..Nis gallwn ddychwelyd eyfansoddiadau annerbyniol, na barnu teiiyngdod oyfieithiadau heb weled y gwreiddiol. ALLTUD.-Nid ydym yn ystyried fod digon o ragoroldeb yn eich cyfieithiad iddo gaal ymddangos. Sylwch ar 0 t yr ail benill. Y mae "Ti" yn odli bedair gwaith ynddo, ac y mae llnaws o feiau eraill yn yr emyn. Ofnwn na chawsech y wobr pe buabe-a ni ar y fainc yn beirniadn. Ceisiwch eto. J. A. JONFS.-Nid CeE; a rynorn ni a. gohebiaethan a newyddion Ileol Y LLAN. Danfonasom eich ysgrif i'r Gol. MARI'R FOKWYN.—Y mae Mari wedi rhoddi ail gynyg i Giniaw y Pregethwr," ac y mae yn ddoniol iawn. Fel hyn y cana:— Mae ambell D.D. Yn d'od atom ni, Mewn Ilong drob y Ili' 0 America 'n awr Mae yno ryw siop Dipd lysiaa a phop, I ro'i i ddyn crop Rhyw gynffon fawr, fawr Ar ol croesi'r dbn, Yn ol i'r wlad L- on, Bydd gwerth coron gron, Arno o blu I Nis gwn draul y daith, Dros y weilgi liaith, Ond y mae yn ffaith, Mai gwerth coron yw'r DDs Mae'r creadnr yn awr Yn rhyw Ddoctor mawr, Ac mae'n edrych i lawr Ar meistres a fi Os ydym yn llwyd, Gail fwyta ein bwyd, Pwy na fydd mewn nwyd, Wrth wei'd sham o D.D.? Pan wrthododd y cawl, Fel bod o wlad gwawl, Bn'm bron gwaeddi d—1 Ydwyt ti y D.D.t Dos dros y m6r glas, I America fr&s, A gofyn am ras, Ar werth yno'i ti.
PRYDDEST AR " Y CYNHAUAF."
PRYDDEST AR Y CYNHAUAF." Yn nhymor y cynhauaf, Ar ambell doriad gwawr, Mor brydferth yw'r olygfa, Drwy'r greadigaeth fawr; Y blodau heirdd a'r llysiau Sy'n beraidd iawn eu sawr, A'r gwlith fel perlau arian Dros laswellt min y llawr. Mae'r coed mewn gwiagoedd prydferth A deiliog yw pob llwyn; A'r awel wrth eu pasio, Sisiala ganig fwyn; A'r adar bach delorant, Yn ber yn mrigau'rrhai'n 'E swynir bron y prydydd, Yn fynych gan ea sain. Heirdd ydyw yperllanoedd, A'r gerddi oil yn awr Eu ffrwythau mewn addfedrwydd, Ymblygant tu¡Ú llawr Fel pe baent yn ymgrymu I Frenin maws y Ne', Neu'ix wylaidd am gasanu Y blodau gy leh: y Uej Y caeau yd melynion, Sy'n britho'r meuBydd oll,- O olwg ar Ragluniaeth, Yn dirion a digoll, Yn estyn i'r anifail, Ac i'r annheilwng ddyn, Gynhaliaeth idd eu cadw 0 afael newyn blin. Ha I dacw'r amaethwr yn codi o'i wely, Ac wedi rho'i teyrnged o ddiolch i Ddnw, Agora gauadau ei ffenestr gan synn, Wrth glywed y miwsig a'r byd fel yn fyw 'Rol deffro ei deuln, a'i weled ei dyddyn, 'E rodia yn araf gan wenu yn wir, Wrtbv ganfod y cnydau toreithiog wnaeth ddilyn Y gwanwyn bu'n dyfal wrteithio ei dir. Y gwenith ymdona yn hardd dan yr awel, A chawn y weirgloddiaU sy'n chwiflo'n y gwynt; Wrth weled yr olwg farddonol, yn dilwel Yr erya i sylwi yn syn ar ei hynt; A braidd na ddaw penill neu englyn oï enaa, Er nad yw yn brydydd talentog na bardd Mae'n agos a dotio wrth glymu llinellau, Yn nghanol golygfa mor swynol a hardd. 'Bol bod mewn myfyrdod yn ddwys am ychydig, Ac agos anghono y cyfan i gyd, 'E dry ei olygon tuag adre'n synedig,' Gan sisial,-O anian, ti aetbost a mryd I" Cychwyna yn hoenus a llawen fel gwron, Yn ol at ei deulu'n ddibryder ei iron; Ac yno y clywir caniadau'r morwynion Yn adsain wrth odrolr da blitbion yn lion. Gorchymyn i'w weision i hwylio'r pladnrian, Tra yntau gan chwiban yn hogi'r crymanau; Ac wedi boreufwyd yn gatrawd fe'u gwelir, Yn cychwyn a'u eiaxad yn rhwygo yr awyr. Llancesau a llanciau fel blodau'n finteioedd, I'w gwel'd ar y mensydd heb haner eu gwisgoedd; Rhai'n medi, rhai'n rhwymo, a rhai yn pladuro, A rhai yn rhacanu, a rhai yn sypynio; A phob un gyflawna eLorcbwyl dan ganu, 'Run modd a'r wenynen pan fyddo yn casgln. 'E welir y plant am y cyntaf, Yn rhedeg yn hoyw ac iach, I chwilio y cloddiau am mafon, Ac hefyd y Llysiau du bach fedwyd y caeau oedd iddynt yn rhwystrau O'n hamgylch y rhedant yn gyflym a chlan, chwilio y perthi'a ddiatreg am guan. Rhwng caughenanr cyll mae'x wiwer Fach yn casglu gyda phryder, 9 Rhag dioddef newyn enbyd Eto'n nyddiau'r gauaf rhewllyd; O moi: d.doeth mae yn darparE, Llnniaeth ddigon yn ei llety. Y morgugyn bach bob munyd, Sydd yn cludo'n ddiwyd, diwyd, Idd ei loches glyd a thawel, Ymborth ddigon cyn del oerfel; Fel n a byddo eisiau arno, Pan f'o 'etormydd oer yn euro. Pahana, pabam mae llnaws drwy y hyd, Yh gwneyd eu. preswylfeydd bob un yn glyd ? Paham mae'r creaduriaid b/chain, cu, Yn prysur gywain bob un idd ei dy? A oes rby-w. ddifrod ar y byd i dd'od ? Pa beth pa beth sy'n peri i hynfod ? Oes, oes, daw agwedd arall ar ybyd, Darparwn ninau artref cynes, clyd Fe chwyth yr awel oer dros fryn a phant, Daw eira'i lawr, a rhewa dw'r y nant; Pryd hyn mor hapns fydd cael cynes dy, Ar noson oer yn nghanol ganaf du. O f'enaid gwna dithau ddarparu, Ar gyfer y gauaf sy'n d'od Os gwelaist hi'n hawddfyd hyd yma, Mae adeg ofnadwy i fod Pan fyddo ystormydd marwylaeth Yn chwythu'r ben babell i lawr, A thithau yn noeth yn ymddangos 0 fiaen yr Orseddfainc Wen Fawr! DEWI MAI.
oiolofu b Cgtoiatn.
oiolofu b Cgtoiatn. [Yr ydym yn ddyJedus i Mr. G. Hartwell Jones am y llinellau canlynol a'r cyfieithiadau, Deallwn fod Mr. Jones wedi ymgymeryd a'r gorchwyl o gyfieithn ar gais yr ysgolor adnabyddus y Dr. B. H. Kennedy, Proffeswr Groeg yn Mhrifysgol Caergrawnt. Ym- ddengys y cyfieithiadau mewn Uyfr newydd 0 dan olygiaeth Dr. Kennedy.GOL.]
BEDDARGRAFF.
BEDDARGRAFF. Wele ni dri wedi pob gwaith—yn dri llech Wnaed o lwch unwaith, Mewn bedd, ond dyrnfedd fu'n taitb, Lie chwelir ni'n llwch eilwaith. (Yn Mynwent Trefriw).
( Cyfieithiad.)
( Cyfieithiad.) VITiE SUMMA BREVIS. E cinere ortorum tumulo tria corpora condunt Tres lapides proprium quisque peregit opus; Fluxes erat vitse cuisus, velut umbra volavit; Quisque tamen rursus fiet, ut amej cinis. G. H. J.
CLADDU Y BARDD 0 GARIAD.
CLADDU Y BARDD 0 GARIAD. Y fun loywlun, fal lili Yw'r tAl, dan we aur wyt ti; Mi a'th gerais, maith gwiwrym, Mair deg, oes ymwared im' ? Dy dal rhag ofn dy dylwyth, Dial parch, wyf heb dAl pwyth: Y mae genyf, mau gyni, Uchenaid tost o'th chwant ti. O'm lleddi, anmhwyll wiwddyn, Yr em wen hardd, er mwyn hyn, Euawg i'th wnair, grair y gras, Ymgel, wen, o'm galanas. Minau mewn bedd a gleddir, Yn mysg dail, a maswgoed ir: Arlwy o fedw irion Yforn a gaf dan frig on; Amdo wenwisg am danaf. A lliain hoyw feillion haf; A blodau llwynau yn lien, Ac elor o wyth gwialen. Y mae gwlanod y mor, A ddon' fil i ddwyn f' elor Lln o goed teg, liyg a'u twug, Em hoywbryd, a i'm hebrwng: A'r eglwys im' o glos haf Yn y fanallt, ddyn fwynaf; A dwy ddelw da i 'ddoli Dwy eos dail,-dewis di. Ac yno wrth gae'r gwenith, Allorau brics, a llawr brith; A chôr, ni chair dd6r yn ddig 0 droddail nas wedr eiddig; A brodyr a wyr brydiaith jff Llwydion a wyr Lladin iaith 0 ran mydr o ramadeg 0 lyfrau dail-lifrai deg. Ac organ gwych y gwirgae, A sain clych mynycb y mae. Ac yno, yn medw Gwynedd, I mi a'r bir y mae'r bedd, Lie teg glas, matras mainc, Llan eoe, llwynau ieuainc A'r gog rhag t'ettaid a gan Ac irgoed fel yr organ 'Fferenau, a pher anerch A gaf fis haf, gofwy serch Aed Duw i gynal oed dydd I baradwys a'i Brydydd. DAFVDD AP GWILYM.
(Cyfieithiad.)
(Cyfieithiad.) lEPü ATSEPOS. Aniea fronte comas imitanti lilia nectit Tsenia; Sithoniae par tua forma nivi; Die age per Superos-indeclinatus amavi- Quando erit ut nobis vincnla, vita, leves ? Qnippe dedi nuptse quotquot debentur honores, Munera contempsit nostra superba domus Urimur; exedit nostras asrumna medullas, Urimur, et sæVllS pectora torquet Amor. Phylli procax, vatis caput iusons csedere perges Phylli puellari conspicienda choro ? At rea facta lues paanas; (per sidera juro), Funeris ultriees, Phylli, tremesce deas' Crastina lux poiitum viridi sub tegmine duini Crede mihi, fultum fronde videbit humi Plurima plorabit vatem betulla jacentem Fraxineis subter, msesta caterva, comis; Funerea aeatatis cytisoinm palla nitebit, Prasbebunt veli florea serta vicem Et mihi frondosus crines* obnubet amictus, Et feretrum vati vimina molle dabunt. Scilicet ssquoreis Fergus properabit ab undis Plurimua, emeriti vatis ut ossa ferat; Gliribus arbustumi veniet stridentibus una Exsequias, virgo luxuriosa, meas; SaItus erit lnci nobis inrupe sacellum, Lux mea, qua nnnquam pulchrior ulla fuit; Pro statna auavis sacra Philomela coletnr; Excubet hinc illinc fac, precor, una mihi; Constituas aram jfiavens ubi ridet arista, Csespite in arvorum versicolore solo Simula non frondes acies penetrabit Amyntse, Nulla crepat quernlo cardine porta, sono; Non pius antistes glauco velamine cinctus Deficiet, PalJas, doctus in arte tua Ansonias cailet quotqnot colnere Camenas, Arbore frondosoB anppedita-nte libros; Non tnbat non numeros, wittat campana sonoroa Edere; tinnitus multa ciebit avis; Est plaga betullis, terra spectante triones, Consita, qua struitur tempus in omne torus; Hie nova, eecropim. volucri dum eta. dicantur, Hie gernat urguta voce cuculus I ave 1; Quin ibi non deer-unt nobis sollemnia verbai Tibiave, ut frondes ventilat aura Noti • Audiet adveniens, decedens audiet aestas' Pro tumulo caros easpe referre preces; Splendor inoffensus coeli terrena seqnetr t Lumina, in Elysia valle receptus ero. oft. Eneid, xi.77. G. H. J. c r. Del Xl. 77. t cfr. Ovid, Auioree, ii. 6, 6.