Y Llan

BETHESDA. Y BWBDD LLEOL.—Yr wythnos bon y mae etholiad cynrychiolwyr i'r Bwrdd Lleol yn cymeryd lie, ac er nad yw yr etholiad yn cael ei chario ymlaen ar linellau crefyddol na gwleidyddol, eto dymunwn waagu ar bob trethdalwr Eglwysig i bleidleisio dros Mri. John H. Roberta a Joseph Whitehouae. "Gwnewch dda i bawb, ond yn enwedig i deulu y ffydd," aydd adnod a ancrhnfir vn anfvnvch gan yr Eglwyswyr. VYFABFOD ADLONLADOII CBMWADOL.-NOS Wener di. weddaf, yn y Conservative Club Room, y cynhaliwyd yr uchod. Yr oeddyr yatafell eang yn orlawn ymhell cyn adeg dechreu. Y mae hyn yn profi nad yw y zel Geidwadol wedi oeri er boll ystrywiao y Radicaliaid a r dialedd amlwg fu ar y Ceidwadwyr. Llywyddwyd gan yr Anrhydeddus Filwriad West, Lime Grove, yr hwn a wnaeth ychydig o sylwadau arweiniol buddiol, ao a gyf- eiriodd atom fel Ceidwadwyr ei fod yn teimlo yn gar- trafol gvda ni, a'i fod yn cael pleaer bob amaer wrth fod yn ein plith. Arweiniwyd yn alluog gan Mr. l. H. Owen, Brynllwyd. I ddechreu oafwyd cydgan gan y dorf,' The Old Flag,' ar yr hen alaw 'AuldLang Syne,' Mr. John Roberta yn chwareu y berdoneg. Yna Yna caed deuawd ar y berdoneg gan Miss M. J. Owen a Mr. J. Roberta. Can gan Miaa Elizabeth Jane Thomas, Tregarth, I Y llanerch lIe gorwedd fy mam.' Rhoddwvd derbyniad tywysogaidd i Mr. George Owen, cvfreithiwr, Caernarfon, a phrif yBgrifenydd Ceidwadol y Sir, yr hwn a sylwai fod y oyfarfod blynyddol 1 w gynal dranoeth yn y Masonic Hall, Bangor, ac y carai weled pob Ceidwadwr yno. Yna adroddodd ddarn Seisnig o waith Tennyson,' The Charge of the Light Brigade,' gyda galla darlnniadol a medrusrwydd mawr. Cafwyd can gan Mr. Robert Jones, Bryn Villa, Gyda r noa.' Can ddigrifol gan Mr. Lacey, Carnarfon, Street Arab,' nea creu brwdfrydedd mawr. Can, Blodwen Menai. Hwn ydoedd y tro cyntat i'r foneddiges hon wneyd ei bymddangoaiad yn ein plith, a diaa y ceir ei chlywed yn ami bellach; canodd 'Peidiwch a dweyd wrth fy nghariad.' Can gan Mr. T. P. Thomas. Rhan- gan Come, let us sing,' Alaw Llecbyd a'i gwmni. Yna daeth Mr. Thomas Parry, Graiglwyd, i ddarllen y pen derfyniad canlynol o ymddiriedaeth yn ngweinyddiaetb Arglwydd Salisbury" Fod y cyfarfod hwn yn dy muno datgan ei ymddiriedaeth lwyraf yn Arglwydd Salisbury a'i gydswyddogion yn y weinyddiaeth, ac yn en llongyfarch am y dull medrua y dygant weitbred iadau y Senedd ymlaen er gwaethaf mynyddan o xwystrau y blaid wrthwynebol." Gwnaeth Mr. Thomas Parry syladau ar Prif Weinidog, ei wroldeb, a i egwyddorion, ac eiliwyd y oyfryw gan Mr. M. Williams trwy nodi aefydlogrwydd y Weinyddiaeth a'r mesurau a basiwyd ganddi. Rhoddodd Col. West y pendeifymad cerbron y cyfarfod, a chariwyd ef yn unfrydol, gyda thair banllef o gymeradwyaeth ac o ymddiriedaeth yn Arglwydd Salisbury a'i Weinyddiaeth. Yna cafwyd can," Llwybr y Wyddfa," gan Mr. William John William; can ddigrifol gan Mr. Lacey, "Railway Guard," yn wir alluog; ail ganodd mewn diwyg arall; deuawd ar y berdoneg gan Miss Ellis a John Roberts ein gan Miss Roberts, Menai Bridge, Berheada; ad- roddiad galluog gan Mr. George Owen can, Pa le mae fy machgen hoff," gan Miss E. Jane Thomas; selections gan Ogwen String Band; can gan Blodwen Kenai; denawd gan Miss Roberta, Menai Bridge, a Mr. Robert Jonea, Bryn Villa can ddigrifol gan Mr. Lacey, Caernarfon, a chafodd gymeradwyaeth fyddarol. At ol y diolchiadau arferol canwyd yi Anthem Genedi- aethol. Y mae clod mawr yn ddyledua i Mr. J. C. Roberts, ysgrifenydd y Gymdeithas Geidwadol am ei ddull medrua yn awyn yr oil oddiamgylch er elw i'r Clwb Ceidwadol. iDanfoned ein gobebydd ei englynion i'r Golygydd Barddol.-Gou Y LLAN.]

CRAIGTREBANWS, PLWYF CLYDACH. Y mae aohebydd Achlysurol" wedi ysgrifenu yn awdurdodol parthed dechreuad gwasanaethanEglwyaig yn y lie uchod; ac y mae Collier wed, hysbyso dar- ilenwyr Y LLAN yr hyn y mae yntan wedi ei glywed am y gwaith da. Deued Collier i'r gwaaanaethan fel y gallo weled yn gystal a chlywed. Gan fod ychydig o'ch gofod wedi ei roddi at wasanaeth Collier," efallai y byddwch hynawsed, Mr. Golygydd, a gadael i minau, Alcanwr," ddweyd gair bach yn awr ac yn y man. Yr ydym ni, yr Alcanwyr a'r Uolliers, yn eiddigeddus wrth ein gilydd pan fyddo un yn enill anrhydedd a'r llall yn y cysgodion. Yr oedd Collier" wedi clywed yn gywir ein bod ni wedi dechreu dosbarthu Y ULAN. Y mae Dafydd Richards wedi ymgymeryd a'r gwaith, ac yr ydym ninan yn Alcanwyr a Cholliers yn barod i roddi pob cynorthwy iddo, canys yr ydym yn gwybod yn awr mai papyr bach da ydyw Y LLAN. Yr oedd rhai o honom wedi clywed mai hen bapyr bach frit" ydoedd. Yr oeddwn i yn gwybod gwell na hyny am fy mod wedi ei ddarllen yn gyson yn library y gwaith am fisoedd. Ond wedi rhoddi treial iddo, y mae pawb o honom wedi d'od i weled a gwybod yn well. Papyr campos ydyw. Ac er fod ei brint yn fan, y mae yn lied eglur, fel ei gynwysiad, ao y mae yn cynwys llawer mwy na'i olwg. Yr oeddwn i yn falch iawn, Mr. Golygydd, wrth ddarllen eich herthyglan arweiniol yr wythnos ddiweddaf, aoyn enwedig y geiriau caredig a ddywedasoch am y diweddar Mr. John Bright. Rhoiaoch slash yn iawn i'r grwgnachwyr, yr hyn a barodd chwerthin iachus i'r rhan fwyaf o honom ni yn y gwaith alcan, a rhoiaoch gynghorion dignro i Esgob newydd Llanelwy. Yr ydym ni, y gweithwyr, yn Ciru ac yn edmygu siarad plaen. Mynodd Dafydd Richards ddau ddwsin o'r LLAN yr wythnos ddiweddaf. Ond ni chafodd gwsmeriaid iddynt igyd, rhoddodd rai o honynt am ddim er mwyn i bob! gael gweled But bapyr oedd Y LLAN. Y mae y fath ffydd gan Dafydd Richards yn Y LLAN nes y creda mai dim ond i bob! gael ei gweled sydd yn eisian, ac yr wyf fi o'r un farn ag ef. Daiiwch chwi sylw, syr, ar beth 'rwy'n ddweyd. Bydd dau ddwsin yn rhy facb o lawer i ni yn Craigtrebanws cyn pen mis. Nos Fercber yr ydym ni yn cael gwasanaeth yn awr, ac nid ar nos Wener fel y dechreuwyd. Y irae y gynnlleidfa yn cynyddu bob wythnos. 'Does gyda fi ddim amser i ysgrifenu rhagor yn awr. Cewch air bach yr wythnos nesaf. A fyddwch chwi mor garedig. Mr. Golygydd, a chywiro gramadeg a sillebiaeth fy llythyr, a madden i ni am fod mot hir-wyntog ytro hwn. Ym- drechaf wella bob wythnoB.-Daeth rhai o ferched cdr Clydach i'n helpu yr wythnos ddiweddaf. Gobeithio y byddant mor garedig a d'od eto, a d'od mor amled ag y gallont. Y mae canu da yn gwresogi pawb. Gobeitbio y daw rhai o'r becbgyn hefyd i roi tro am danom. Dened Eglwyswyr -Pontardawe i'n helpu hefyd, gan gofio mai Un ydyw'r Eglwys oll.Alcanwr.

CAERFYRDDIN. Y GENHAETH EGLWYSIG.—Nos Lun diweddaf cynhal- iwyd cyfarfod blynyddol Cymdeithas Genhadol Trenana, yn Ysgoldy Cenedlaethol Heol y Prior, o dan lywyddiaeth y Parch. T. R. Walters, ficer Eglwys Dewi Sant. Yn ei anerchiad agoriadol cyfeiriodd at y seremoni oedd yn cymeryd lie boreu y diwrnod hwnw yn Westminster Abbey, sef gosod diweddar ficer EglwyB St. Pedr yn y swydd bwysig a ohyfrifol o esgob ar Esgobaeth Llanelwy. Cymer yr amgylchiad hwn le ar adeg bwysig iawn yn banes yr Eglwys yn Nghymru. Yna cyfeiriodd at genhadaeth Trenana, yr hon a sefydlwyd er's tua naw mlynedd yn ol, ond sydd .eisoes yn meddu 50 o orsafaa, sef 46 yn India, dwy yn China, a dwy yn y Soudan. Wedi gwneyd rhai aylwadau pellach, galwodd ar ddirprwyes y gymdeithas, Miers. Greaves, i anerch y dorf. Cafwyd ganddi gryn lawer o hanes y gwaith da a wneir yn India a China gan y genhadaeth hon, ac arddangosodd amryw esiamplan o gywreinion o waith Haw a wnaed gan rai o drigolion India. Wedi y diolchiadau arferol, gwnaed casgliad at dreuliau y gymdeithaa. CYSEORIAD ESGoB LLANELWY.—Aeth nifer o fonedd- igesau a boneddigion o'r dref a'r cylchoedd i fyny i Lundain i fod yn llygad-dystion o'r seremoni fawr- eddog o ordeinio neu gysegru diweddar ficer Eglwys St. Pedr, sef y Parch. A. G. Ed wards, J M. A., yn Esgob Llanelwy. Ymhlith yr ymwelwyr hyn yr oedd Arg- lwydd Emlyn, Mrs. Rudman a Miss Abadam, Golden Grove; Mr. W. M. Griffiths, warden Eglwya St. Pedr; Mr. C. W. Jonea, Mr. a Mrs. Thomas, Wellfield; Mr. a Mrs. J. Francis, y Misses SparreH, Mr. Ll. Williams, athraw yr Ysgol Ramadegol; Mr. S. Cruse, Mr. Jonah Davies, a r clerigwyr canlynol :-Parohn. T. B. Wil- liams, ac E. M. Roderick, ynghyd a Mr. Davies, arhol- ydd yr esgobaeth (diocesan inspector).

LLANBEDR. DADLEOTA GYMREIG Y COLEG.-Fel y mae yn hysbys i ddarllenwyr Y LLAN, y mae Dadleufa Gymreig wedi ei sefydlo er's blynyddau bellacb mewn cysylltiad a Choleg Dewi ant j ac efallai mai nid anfnddiol i'ch darllenwyr fyddai cael ychydig o banes y gymdeithaa elodwiw hon am y tymor diweddaf, yr hwn eydd newydd derfynu. Deallwn fod y tymor hwn wedi bod yn fwy llwydd-ianua, o ran nifer, o leiaf, y rhai oedd yn bre- senol yn y cyfarfodydd, na'r un blaenoral; ac y mae y ■efydliad yn awr yn gyfochrog yn hollol a'i chwaer henaf y Ddadleufa Seisnig. Cynhelir cyfarfodydd y ddan sefydliad bob yn ail wythnos, pob un yn ei dro; ac eleni yr oedd cysylltiad neillduol rhwng y ddau aef- vdliad, gan fod cadeirydd y Ddadlenfa Gymreig (Mr. L J. Roberts, Aberayron) hefyd yn ysgrifenydd y Ddadleufa Seisnig. Mr. D. P. ThomaB, Llanaelhamrn, ydoedy iB-gadeirydd y sefydliad, a Mi. D. Bankes Williams, Llanbedr, yr yagrifenydd. Y testynau a ym- driniwyd a hwynt yn yatod y tymor ydoedd y rhai can- lynol: Fod Cyngrair y Friallen yn anfuddiol ac yn fyr o gyraedd ei hamcan yn ei bagwedd bresenol "V hvddai vn fnddiol dadgysylltu yrEglwys yn Nghymru"; Ne, ddylai gweinidogion yr efengyl gym- eryd rhan mewn materion gwleidyddol"; "Fodmwyo lea nag o ddrwg wedi deilliaw oddiwrth Ymneillduaeth"; «' Y dylai gweinidogion Eglwys Loegr fod yn llwyrym- wrtbodwyr." Y prif siaradwyr ar y testynau uchod oeddynt y Mri. Joshua Davies, Evan Thomas, John Jones (Ddeunant), W. L. Hughes, D. P. Thomas, J. S. Jones, a J. Jones (Aberystwyth). Nid oedd byth brin- der olsiaradwyr yn y cyfartodydd, yn enwedig yn y rhai v bu yr ysgrifenydd yn bresenol ynddynt; ac nid oea genym oDd gobeitbio y bydd ein tymor nesaf, pryd V bvddwn wedi colli rbai o'n prif arwyr sydd yn Rorph. en a'i gwaith yn y coleg eleni, yr un mor llwyddianus. Ar ddiwedd y cyfarfod diweddaf, pasiwyd penderfymad 0 ddiolcbgarwch yn unfrydol i'r cadeirydd (Mr. L. J. Roberts) am ei dd!wydrwydd a'i egni fel llywydd, a chanwyd For he's a jolly good fellow;" ac y mae yn ddiamheu fod llwyddiant mawr y gymdeithas eleni i'w briodoli i'w weithgarwch ef a'i gyd-swyddogion, Mr Thomas a Mr. Williams. Peth dymunol iawn fuasai i aelodan y gymdeithas gael darlith ryw dro gan rai o'i hen aelodau sydd yn awr yn llenwirbaio brif bwlpndau Oymrn. Ai ni fyddai hyn yn bosibl ?—Freshman,

LLUNDAIN. Y GENHADAETH EGLWYSIG GYMBEIG.—NOB Sul di- weddaf cawsom y fraint o glywed pregeth gan y Parch B. T. Dtivies ficer Aberdyfi, yn Ysgoldy y Genhadaeth nchod Bu y gwr parched ig yn cynal gwasanaethau cenhadol bob nos trwy'r wythnos ddiweddaf mewn cys- ylltiad a'r genhadaeth hon, ac y mae n debyg eu bod wedi troi all an yn gyfarfodydd llewyrchus lawn. Ni chafodd yegrifenydd y llinellau hyn y frain o fod yn bresenol mewn un o honynt, a thybiodd mai coiled dirfawr fyddai iddo os na cbawsai y eyflenstra 0 wrando ar Mr. Bavies cyn y byddai yn dyebwelyd i'r Hen Wlad. 0 ganlyniad, aethom yno noa Sol diweddaf, ac y ma.e'n dd* gfnym ddweyd na chawsom fwynhan gwell gwasanaeth vn ein bywyd. Rhoddwn, goren y u,edrwn, ddesgrifiad byr o'r cyfarfod. Ar ddechreu y gwasan leth rhoddwvd''gair" allan i'w gann, a cbanwyd ef yn rhaeoiol ar vr hen don Malvern Wedi hyny dar- Ilenwydyg;veddYan,&c.,ynbynodeffeithiol a dylan- wadol gan Mr. Davies. Lie y mae'r anthem wedi ei gosod i'w chanu, canwyd I-Caned net a daear lawr,"&c. ar y dgn boblogaidd II Llanfawr" yn yr hwyliau goreo. Wedi i'r gweinidogorpben y gweddiap, canwyd" 0 Ilefars addfwyn leou," ar y don" Diniweidrwydd." Cyn i'r gweinidog ddechreu pregethu, gweddiodd dros bawb ag oedd yn bresenol, ac erfyniodd ar i fendith Daw gael ei rhoddi i bob un o honynt yn arbenig; ac nid yn unig iddynt hwy ond i bob un o'u cyd-wladwyr oedd yn byw yn y ddinas fawr yma. Wedi hyn rhodd- odd ei deaiyn allan, a phregethodd yn rymua iawn ar y geiriau hyny sydd i'w gweled yn 1 Cor. xi. 26. Pan yr ydym yn defnyddio termau megis "hynod o ddylan- wadol ac effeithiol," "yn yr hwyliau goren," ac "yn rymns iawn," nid ydym ar unrhyw delerau yn eu defnyddio fel mater o ffurf i ddangos, os nad oedd y bregeth, &c., felly, mai fel hyny y dylaaent fod. Dim I o'r fath beth nid oea a fynom a "sebon meddal" (chwedl Hen Domos.") Gan hyny dymunwn ar i'r darllenydd ddeall y termau uchod yn eu hystyron helaethaf; a dymunwn arno hefyd ddeall ein geinaa yn y modd mwyaf priodol, gan ein bod yn ysgrifenu oddiar deimlad hollol annibynol ar y parch sydd genym i Mr. Davies, yn gystal a'r brodyr sy'n perthyn i'r Genhadaeth. Yr oedd amryw bethau yn nodweddu y gweinidog fel un eithriadol i'r rheol. Yr oedd yn dar- llen y gweddiau—nage, yr ydym yn camsynied, yr oedd yn gweddio y gweddian mewn ysbryd gweddi. Yr oedd pob brawddeg yn cael ei hacenn gyda'r pwysigrwydd mwyaf ac yr oedd pob gweddi yn derbyn aylw neill- duol ganddo. Nis gallem, fel un o'r gynulleidfa, Jai na Byrthio i ysbryd gweddi ein hunain, ac ar ddiweddpob un rhoddem bwyalais arbenig ar yr Amen. Nid oea genym amheuaeth nad oedd pob un yn breaenol yn teimlo yr un modd. Ar ol hyn cawsom y bregeth, a phregeth ardderchog oedd hi yn ddiameu. Prif bwnc hon oedd tori'r bara," fel y Sacrament mwyaf pwysig (o'r oil. Amser a gofod a balla i ni geisio dyfynu rhai o'r nodiadau mwyaf tarawiadsl a ddy wedodd. Modd bvnag, yr oedd gafal a nerth yn ei breseth. ac V mae'n ddiameu genyf i lawer deimlo ei dylanwad hyd y byw. Hoffetn yn fawr pe b'ai y bregeth hon yn cael ei chy- hoeddi yn Y LLAN, gan fod ynddi sylwedd a gwerth deilyngai i bob Eglwyswr ei myfyrio yn ddyfal. Gyda golwg ar y canu, nid oes eisiau i ni ddweyd yn rhagor yn ei gylch nag yr ydymjwedi dweyd ar droion o'r blaen, set ei fod yn rhagorol. Hen donan Cymreig uiegts y rhai a nodasom, pa rai sydd yn well na hwynt? Llongyiarchwn Twrog a'i gyfeillion ar eu gwaith yn ei berffeitLio cystal. Bo'tn bron ag anghofio dweyd fod rhyw gant a haner o bersonan wedi d'od ynghyd, o ba rai gwnaeth triugain a phedwar gyfranogi o'r Cymnn Beudigaid. Wrih sychu ein hysgrifbin teimlwn pe b'ai gwemidog fel Mr. Davies yn setlo yn ein plith yn Llun- Uiu yma y buasai eglwys gan ein cyfeillion yn y West End cyn nemawr amser, ac y buasai cynulliadau Eg- iwysig Cymreig wedi treblu yn y Brifddinas yn fnan iawn. Prysured y dydd pan y daw, onide, gyfeillion ? -Excelsior.

RHUTHYN. Y FYDDIN EGLWYSIG.—Nos Iau, yr 28ain cynfiso), cynhaliodd y Fyddin uchod gyfarfod yn yr Assembly Rooms yn yr hwyr, ac yr oedd y lie yn orJawn o wran- dawyr astud. Siaradodd y warden yn bwrpaBol iawn. Wedi hyny, galwodd ar Ficer Esclnsham, yr hwn a roddodd anerchiad grymus ac effeithiol Ar ol hyny traddododd Miss Warner araith hyawdl, nes gwefreidd- io yr holl gynalleidfa, gan osod allan y pwys a'r dyltd- swydd i bob gradd a dosbarth o ddynion wneyd eu goreu i hyrwyddo yr achos teilwng uchod, fel ag i ddwyn y cyfeiliora yn ol i gorian y Pen Bugail. DyJaB- wn ddweyd hefyd fod te wedi ei baiotoi yn y prydnawn, yr hwn a gyfranogwyd gan lawer iawn. Llwyddo y mae y Fyddin yn y dref bon er gwaetbaf anhawsderao, difaUrwch. a balcbder llawer o'r trigolion, a bydded i fendith y Nef fod ar eu penau.

DOLGELLAU. Cynhaliwyd cyfarfod dyddorol neillduol yn yr Ysgol- dy Cenedlaethol nos Fawrth diweddaf. Cafwyd Magic Lantern a darluniau yn taflu goleuni ar banesyddiaeth Eglwysig o'r dechreuad i'r Gorchfygiad Normanaidd. Yr oedd yr ysgoldy yn orlawn mewn gwirionedd yr oedd yn rhy lawn i fod yn gysurus. Y Parch. W. Williams, y rheithor, oedd y darlithydd. Trueni nad yw mewn iechyd cryf. Yr oedd y gynulleidfs. yn ormod i'w lais, ac felly yr oedd dan anfantais. Buasai yn adeiladol neillduol pe bnasai wedi dechreu y darlithiau yn nechreu y gauaf, a myned trwyddynt i gyd. Hwyr- ach y gallwn gael hyn eto, oa gwel y rheithor yn dda.

GWRECSAM. CHURCH PASTORAL AID SOCIETY.—Gwnaed casgliad- an yn Eglwyai y dref yota y Sul diweddaf at y gym- deithas uchod. Yr oedd y Parch. D. Williams, Lian- ddyrnog, i fod yn pregethu yn Eglwys y plwyf, ond oherwydd afiechyd lluddiwyd ef. CWYMPO TAIR UCHDER LLOFFT.—Y mae y wraig a gyfarfyddodd a'r ddamwain uchod yn gwella yn dda. Y mae yn beth i'w ryfeddu ato ei bod yn fyw o gwbl.

CAERNARFON. HAELFRYDEDD ABGLWYDD PENRHYN.—Rai misoedd yn ol cymerwyd y town-crier, George Evans, yn beryglus wael, a daeth awydd arno i gael myned i'r Hospital. Gwnaeth Mr. George Owen, cyfreithiwr, ei ddymnniad yn hysbys i Arglwydd Penrhyn, ac yn ddioed antonodd ei arglwyddiaeth order iddo i fyned i St. George's Hospital, Hyde Park Corner, Llundain, He y bu am ys- baid a amser, ac yn awr y mae wedi dychwelyd wedi gwella yn llwyr o'r bron. Gellir ei glywed yn cyhoeddi mor hyawdl ag erioed. Bn amryw o farwolaethan sydyn yn y dref hon yn ystod yr wythnos ddiweddaf. Dydd Gwener, yn dra sydyn, bn farw Mr. Thomas Morrison, Church Street. -Boreu Mercher hefyd bu farw Mr. J. Thomas, tad Mr. Richard Thomas, Y.H. Yr oedd Mr. Thomas yn dra adnabyddus a pharchus yn y dref, ac yr oedd yn un o'r trigolion henaf. Yr oedd tua 77 mlwydd oed.— Boren dydd Mawrth, yn dra sydyn, bu tarw Mrs. Broom. Eleanor Street.—Daeth y gair i'r dref yn ystod yr wythnos fod Mrs. Hayward, diweddar o Benybryn, wedi marw yn Buxton.-Dydd Llun hefyd bu farw John Thomas, Pendref. Yr oedd yn yr addoliad foreu Sul yn ei gynenn iechyd.

CYDWELI. GWAITH ALCAN NEWYDD.— Cynhaliwyd cyfarfod prydnawn ddydd Linn diweddaf, yn y Pelican Hotel, gan hyrwyddwyr a chyfranddalwyr y gwaith alcan newydd a fwriedir. ei godi ger Ty Coch. Gan fod y gweithrediadan cyfreithiol rhagbarotoawl wedi eu gor- pben, cymerwyd nifer mawr o gyfranau i fyny. Enw y cwmni fydd y -1 Gwalia Tinplate Co., Limited, Kidwelly," a dewii3vvyd Mr. A. V. Bright, peirianydd gwoith y Gwendraeth, yn arolygwr. Disgwylir y byddir yn dechren adeiladu a gwneyd parotoadau mewn darpara peirianBU i gychwyn y gwaith yn ddioed.

FICERIA.ETH CAERFYRDDIN. Hysbysir fod y Parch. John Lloyd, ficer Penboyr, sir Aberteifi, wedi derbyn ficeriaeth St. Pedr, Caerfyrddin, waghawyd drwy ddyrchafwyd y Parch. A. G. Edwards i Esgobaeth Llanelwy.-Dydd Sul diweddaf pregethodd Esgob Llanelwy ei bregeth ymadawol i blwyfolion St. Pedr. Yr oedd yr eglwys yn orlawn, ae ymhlith y gyn- ulleidfa yr oedd nifer fawr o Ymneillduwyr.

CONFFIRMASIWN. EOLWYS GLANOGWEN, BETHESDA.—NOB Sul diweddaf talwyd ymweliad a'r Eglwya hon gan Arglwydd Esgob Bangor, yn ol ei arferiad tair-blynyddol, i gynal gwas- anaeth y conffirmaeiwn. Parotowyd yr ymgeiswyr gan y Parch. John Morgan, ficer, a'r Parch. E. R. Jenkins, curad, ac yr oedd un dosbarth o'r dynion ieuaino o dan dan ofal Mr. Henry Jones, Goronwy Street, Gerlan. Yr oedd yr eglwye eang yn orlawn nos Sul. Darllen- wyd y gwasanaeth gan y Parch. E. R. Jenkina, a'r llith- iau gan ein parchedig ficer. Gwnaeth y eoi, fel arferol, ei ran yn gymeradwy. Yr anthem a ddewiswyd ydoedd Cofia yn awr dy Grsawdwr" (Pencerdd Gwynedd). Traddododd yr Esgob ei anerchiad yn Gymraeg, ond nid oedd ei iaith cystal ag y clywsom ef lawer gwaith. Nifer y rhai a gonffirmiwyd ydoedd 56, wedi eu rhanu agoa yn gyfartal yn ddyuion ac yn ferched. Ychwan. egiad pwysig at nifer un Eglwys, onide ? a hyderwn y bydd iddynt barhau yn aelodau bywiog o'r Eglwys Lan Gatholig. HBNDY GWYN AR D"Dydd Sadwrn diweddaf cynbaliwyd gwasanaethau gan ein Harglwydd Esgob yn Arberth a Dinbych y Pysgod, a chonffirmiwyd oddeutu 180 o ymotynwyr am y ddefod Apostolaidd. Yn y blaenaf daethant o'r plwyfi canlynol:—Arberth, Llanbedr Felfre, Llanddewi Fejfre, Llandysilio, Eg- lwys Lwyd, a Thredawel; Mynachlogddu, Llanfallteg, Llangian, Llanddowror, a Y erbaston Yr oedd y gwas- anaeth yn odidog iawn. yr Eglwys yn orlawn, a'r Eegob Jones yn ei hwyliaa goreu. Trwy gydol yr wythnos, pan yr oedd y gweinidogion Ymneillduol yn arwain eu praidd o fan i fan i dori cyfraith y tir a chreu cynwrf, yr oedd ein Prif Fugail anwyl yn ymsymud o le i le yn J yr un sir ac yn ychwanega at aelodau ein Heglwys Lan Fendigaid wrth y canoedd. Gwelwn hefyd fod Arglwydd Esgob Llandaf wrth yr un gwaith, a chyda- llwyddiant bendigedig. Hir oes iddynt hwy ae Esgobion eraill i gael y gwenyn yn ol i'r hen gwch. WRECSAM.—-Y mae parotoadau mawrion yn cael ei gwneuthur gogyfer a'r ordinhad o Arddodiad Dwylaw. Bydd y Fyddin Eglwrsig yn cyflwyno amryw o'i haelodau, y rhai sydd yn bresenol yn cael eu haddysgu gan y Parch. W. Vaughan Jones. Y mae gan y Ficer hefyd ei ddosbarthiadau ynglyn ag Eglwys y plwyf, ac felly yr offeiriaid eraill yn eu lleoedd priodol. Nid ydyw yn wybyddua eto pa bryd y bydd yr Esgob yn alluog i ddyfod yma, ond gobeithir ei gael mor gynted ag y bydd yn boaibl.

DEONIAETH ARFON. Ymwelwyd a rhanan o'r Ddeoniaeth hon gan Mr. W* Richards (Afonwyson) yr wythnos ddiweddaf i draddodi areithiau ar Yr Hen Eglwya Brydeinig—ei tharddiad a'i thyfiant." Nos_ Fawrtii, y 26ain cynfisol, talodd ymweliad a Llanfairisgaer, a chafwyd cynnlliad da o wrandawyr aatad, y rhai a ddangosent awydd brwd i gael gwybod rhywbeth am darddiad a lledaeniad Eg- y eu gwlad, ac ni chawsant siomedigaeth, oherwydd arweiniodd Mr. Richards hwy am ddwy awr o amser ■ trwy wahanol gyfnodau bodolaeth yr Eglwys o'r cyfnod traddodiadol hyd yr hanesyddol ac i lawr i'r presenol. Yr oedd dan angenrheidrwydd i roddi llamau lied fawr yn gymaint a bod y pwnc yn un mor helaeth, a chym- erodd gwrs rbesymol trwy ddwyn i aylw y prif ffeitbiau yn hanes yr Eglwys Brydeinig, fel y gallai y gwranda- wyr gael awgrymiadau sut i ymgymeryd ag astudiaeth o'r pwnc drostynt eu bunain. Yr oedd pawb wedi eu boddhau yn fawr, a chlywsom un yn dweyd wrth ym- adael, Mwy o bethau fel hyn sydd eisiau," a diamhen ei fod yn ei le. Y mae eisiau mwy o oleuni ar hanes- iaeth Eglwysig a mwy o gyfrann gwybodaeth i Eglwys- wyr yn y cyfeiriad yna. Yn ddilynol i hyn ymwelodd Mr. Richards a Llanddeiniolen, Llandinorwig, ac S. Glasinfryn-Pentir, a sicr yw iddo agor llygaid llawer- oedd i'r hyn nad oeddynt wedi ei ddycbymygn erioed. Gresyn na fnasai amBer yn caniatau iddo dalu ymwel- iad a. boll blwyfydd y Ddeoniaeth, oherwydd anmhoaibl yw na ddeillia daioni oddiwrth y darlithiau.

VAYNOR. AGORIAD EGLWYS NEWYRDD.—Dyddiau Mercher ac Iau diweddaf agorwyd Eglwys St. Tudor, yn y plwyf hwn, gan Arcbddiacon Aberhonddu. Mae yr eglwys hon wedi ei hadeiladu ar y fan lie yr oedd yr hen Gapel Anwes. Mae ynddi le i 250. Yr adeiladydd ydoedd Mr. William Stryn, Cefn Coed. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. yr Archddiacon; W. Rhydderch, ficer Hirwain; Rheithor Dowlais, a William Evans, ficer Cray, Aberhonddu. Cymerwyd rban yn y gwas- anaethau hefyd gan y Parchn. T. E. Jenkins, rheithor; T. C. Richards, carad; Lewis Jones, ficer Taf Fechan; Morgan Powell, curad Hirwain, ac eraill. Chwareu- wyd yr harmonium gan Mr. 3-. Richmond Jenkins, Rheithordy. Gwnaeth y cor newydd (bechgyn oil) en rhan yn odidog, ond dylasent fod mewn gwenwisgoedd. Mae yn awr dair eglwys yn y plwyf hwn, ac un yBgoldy lie y cynhelir gwasanaethau Eglwysig. Drwg genym ddeall fod Mr. Tywynog Davies, y darllenwr lleygol yn ymadael.

MARWOLAETH Y PARCH. JOHN LEWIS, CURAD LLANFAELOG. Ar foreu dydd Sul, yr 31ain o'r mia diweddaf, yn Ty'n-y-Llan, Llanfaelog, bu farw, wedi j cystudd trwm o rai wytbnosau, yn 88 oed, y Paxoh. John Lewis, am y ddwy flynedd ddiweddaf curad y plwyf, a mab i Mr. Lewis, Coedycwm, LlandygwydcC sir Aberteifi. Symudwyd ei weddillion marwol gyda'r rheilffordd ar yr 2il cyfisol i'w blwyf genedrgoliorphwyf yn meddrod y teula byd ganiad yr udgorn. Urddwyd Mr. Lewis yn 1877 fel corad Llanidloes, ac ar ol dwy flynedd fe aymndodd i blwyf Llanvatnmdwy, yn sir Gaernarfon, lie bn yn llafurio yn gymeradwy am wyth mlynedd, pan y daeth i Llanfaelog. Hyderir fod marw yn elw iddo.

RHAGOR 0 ARFAU RHYFEL I GEEMANI.—Gwnaeit yn hysbys yr wytbnos hon fod Germani yn galw am ychwanog o arfau rhyfel. Yn ol y newyddiod a gyrhaeddodd o Berlin, ymddengys foi gwneuthurwyr gynau Loewe wedi derbyn caift oddiwrth y Llywodraeth am gynifer a 440,000 o'r gynau goreu, ac o'r gwneuthuriad diweddaraf*" Ystyrir gweithfa Loewe yn un o'r rhai goreu 1D y byd, ae y mae'r ffaith fod cynifer o'r arfau hy. wedi cael galw am danynt wedi achoai syndod ni^ bychan ymysg gwahanol wledydd y Oyfandir.

BYWOLIAETH LLANFROTHEN. Deallwn fod y Parch. John Owea, carad Llangriat- N iolus, Mon, wedi cael cynyg y fywoliaeth uchod, ond nis gwyddom a dderbyuir hi ganddo. Oddiar ein had- uabyddiaeth bereonol ft Mr. Owen,gailwn ddweyd y byddai y plwyf yn fifodns lawn pe yr atebai y gwahodd- iad yn gadarnbaol. Caffai y plwyfolion fugail da a gofalus, un a fyddai mewn cydymdeimlad a phob doa- barth o honynt yn ddiwahaniaetb, ac un y mae ei weinidogaeth wedi profi o fadd a bendith neillduol i'r Eglwys. Hyderwn y bydd i Mr. Owen weled ei ffordd yn glir i dderbyn y fywoiiaeth ac er y byddai hyny yn golled fawr i'r Eglwys yn Mon, gaUwn Bicrhau y bydd- ai o adeiladaeth neillduol yn swydd Feirion.—CyfaiM, Dydd Iau diweddaf cafwyd corph y Parch. Johta Shepherd, ficer Treneglos-cum-Warbstow, ger Laun- ceston, yn gorwedd mewn cae heb fod ymhell o'i gartref. Yr oedd Mr. Shepherd wedi bod yu cynorthwyo ei was mewn cae cyfagos, ac oblegid aDhwyldeb cychwynodd adref, ond ni chyrbaeddodd y ty. Yr oedd yr ymadaw- edig yn 62 mlwydd oed, ac wedi dal bywoliaeth Tren- eglos am 25 o flynyddoedd. Y mae y Parch. D. Davies, B.A., curad Conwy, wedi ei ddewis yn gurad EgI wys Gadeiriol Bangor fel olynydd i'r Parch. Edwin Jones, M.A., yr hwn sydd yo cymeryd gofal Eglwya St. James, Upper Bangor. Y mae Arglwydd Esgob Carlisle wedi penodiy Parch. E. H. Knowlea, St. Bees, yn ddeon gwladol Whitehaven yn olynol i'r diweddar Barch. Ganois Dalton. Y mae Esgob Durham bellach wedi ei adfera i'r fath raddau fel y mae yn allnog i ddarllen ao ysgrifenu. Y mae tebygolrwydd y bydd i'w arglwyddiaeth ynfuan adael Bournemouth, ac aii gydio yn ngoruchwylion ei esgobaeth. Y mae Archesgob Caergaint, ar gyflwyniad Uym. deithas Genhadol yr Eglwys, wedi apwyntio y Parch. Edward Noel Hodges, M.A., o Goleg y FrenhineB, Rhydychain, a chenhadwr y Genhadaeth yn Ceylon, i4 Eegobaeth wag Travancore a Cochin, Dehenbartb India. Yr oedd Mr. Hodges yn flaenorol yn BrifathraW Coleg Masulipatan, ac y mae yn awr yn llanw yr all, awydd yn Kandy.