Y Llan

PWYLLGOR CANOLOG Y WASG EGLWYSIG GYMREIG. Ymgyfarfu y Pwyllgor uchod yn Aberystwyth, ddydd Mawrth, Ebrill 2il. Yr oedd yn bresenol o Esgobaeth Bangor, y Tra Pharchedig Ddeon, a'r Parch. D. W. Thomas, St. Ann's; 0 Llanelwy, yr Hybarch Archddiacon Thomas, a'r Parch. Ellis Roborts, Llangwm, Golygydd yr Haul; o Llandaf, y Parchn. J. L. Meredith, Gelligaer. a G. Roberts, Roberts, Dowlais 0 Ty Ddewi, Canon Williams, Llanolly, a Dr. Walters, Llansamlefc. Archwiliwyd y cyfrixon, a chafwyd fod gweddill boddhaol mewn Haw. Penderfynwyd galw sylw y clerigwyr at ddy- lanwad cynyddol y wasg, a'r pwysfawrogrwydd o gefnogi y Wasg Eglwysig fel moddion i helaethu gwybodaeth a chrefydd uniawn-gred.

CONFFIRMASIWN. ABEUTEIFI.—Dydd Mawrth, wythnos i'r diweddaf, bu y Gwir Barchedig Arglwydd Esgob Ty Ddewi yn gweinyddu arddodiad dwylaw yn Eglwys St. Mair, Aberteifi. Yr oedd rhwng 70 a 80 wedi dyfod ynghyd o blwyfi Bridell, Aberteifi, Cilgerran, St. Dogmell's, Llanfihangel-Penbedw, Llangoedmor, Llechryd, a Moeigrove. Yr un dydd bu yn Eglwys Nevern yn conffirmio 19 o bersonau 0 blwyfi Bayvil, Nevern, Trefdraeth, a Whitchurch. Yr oedd cyn. ulleidfaoe-dd mawrion yn bresanol ar y ddau achlysur. ) PONTNrVIYNYDD.-Ar yr 2il cyfisol gweinyddwyd yr ordinhad o gonffirmasiwnyny plwyf hwn gan Arglwydd Esgob Llandaf. Cyflwynwyd saith a deugain o ym- geiswyr. O'r rhai hyn yr oedd 15 yn wrywod a 32 yn fenywod. PAN TEG.—Yr in dydd ymwelodd yr Esgob a'r plwyf hwn, ac arddodwyd dwylaw ar 34, sef 12 0 fechgyn, a 22 o fetched. ILTON.—Ebrill 3ydd, conffirmiodd yr Esgob 21 o fechgyn a 57 o fercbed yn y plwyf hwn. CAERWENT.-Dydd Mercher diweddaf bu Esgob Llandaf yn cynal gwasanaeth conffirmasiwh yn Eg- lwys Caerwent, pan y gweinyddwyd y ddefod sanctaidd ar 55 o ymgeiswyr allan o'r plwyfi can- lynol:- Caerwent, Llanfair-Discced, Chepstow, Llandevaud, Pentrow, St. Bride's, Undy, Magar, Caldicot, a Portskewett. LLANDAF.—Ebrill y 4ydd, cynhaliwyd gwasanaeth dyddorol ac addysgiadol yn yr Eglwys Gadeiriol pryd y cyflwynwyd 86 o ymgeiswyr am yr ordinhad o arddodiad dwylaw i'r Arglwydd Esgob. Mewn tri diwrnod fe welir felly fod 294 o Eglwyswyr wedi derbyn Conffirmasiwn. Mae y ffigyrau byn yn llefaru drostynt eu hunain, ac arddangosant weith- garweh diflino at ran yr Esgob a'i gyd-lafurwyr yn yr esgobaeth. LLANGADWALADR, MON.-Ar y 4ydd cyfisol, ym- welodd Arglwydd Esgob Bangor a'r lie hwn er gwein- yddu yr ordinhad o Arddodiad Dwylaw neu Con- ffirmasiwn. Yr oedd ymgeiswyr o blwyfi Aberffraw, Llangwyfan, Trefdraeth, a Llangadwaladr. Cafwyd gwasanaeth difrifol ac adeiladol, a rhoddwyd gwran- dawiad astud i gynghorion dwys yr Esgob, yn Gymraeg ac yn Saesneg. Yr oedd y canu yn chwaethus ac yn hwyliog dan arweiniad Miss Meyrig, Bodorgan, a Mr. William Jones, ^Ysgubor- ddegwm. Yr oedd aelodau 0 gor Aberffraw a Llan- gwyfan yn cynorthwyo. Yr anthem ydoedd "Pa fodd y glanha Hane ei lwybr" (Owain Alaw). Gobeithio y bydd yr wyl gorawl undebol yn dechreu ar ei gwaith 0 ddifrif gyda hyn. Mewn undeb y mae nerth." Y mae yr wyl hen wedi gwneyd llawer o ddaioni yn y gorphenol, ao mi eiddunwn iddi Iwyddiant mawr yn y dyfodol gan fod bonaddigesau ieuainc Bodorgan yn talu sylw ac yn rhoddi cefnog- aeth ymarferol i ganiadaeth y cysegr yn Eglwys Llangadwaladr.

MARWOLAETH SYDYN Y PARCHEDIG GANON SYR F. GORE OUSELY. Dydd Sadwrn diweddaf, tra yn sefyll y tuallan i'r Birmingham, Dudley and District Bank, yn Hereford, oymerwyd y Parchedig Ganon Syr F. Gore Ousely yn glaf. Cafwyd cynorthwy meddygol ar unwaith, ond bu y boneddwr parchedig farw yn y bank mewn llai nag awr 0 amser wedi ei gymeryd yn wael. Yr oedd yr ymadawedig yn dioddef oddi- wrth glefyd y galon, yr hyn hefyd ydoedd achos y farwolaeth. Yr oedd yn boblogaidd iawn fel cerddor Eglwysig, yo. awdwr 11 o wasanaethau, ac wedi cyhoeddi yn agos 80 0 anthemau. Bu farw yn 64 mlwydd oed.

FFON FUGEILIOL I ESGOB LLANELWY. Deallwn fod mudiad ar droed, ac wedi ei gymeryd i fyny gan amryw 0 wyr lleyg dylanwadol yr esgobaeth, i gyflwyno ffon fugeiliol i'r Esgob newydd. Bwriedir cyflwyno y ffon iddo ar ei waith yn ymgymeryd a dylediwyddau ei swydd.

GORSEDDIAD ESGOB LLANELWY. Hysbysir na chymer gorseddiad EsgobLIanelwy le hyd ar ol y Pasg. Bwriedwyd i'r seremoni gymeryd lie yn yr Eglwys Gadeiriol ar yr lleg o'r mis hwn, ond oherwydd rhwystrau anorfod gohirir y gorseddiad. Gan fod apwyntiad y Deon newydd hefyd yn Haw Esgob Edwards, gohirir hyny hefyd am rai wythnosau. Nos Iau diwaddaf agorwyd organ newydd yn Eglwys St. Andreas, Caerdydd. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parch. C. J. Thompson, ficer St. loan, a chymerwyd rhan yn y gwasanaeth gan y Parchn. A. Henderson, A. Robbs, N. D. Macleod, ac E. Morgan, Llanishen. Llywyddwyd wrth yr organ gan Mr. T. E. Aylward. Y mae y Frenhines wedi awgrymu ei boddlon- rwydd i apwyntiad esgob cynorthwyol i Esgobaeth Carlisle. Y mae yr Esgob Harvey Goodwin wedi danfon nifer o enwau i'w Mawrhydi allan o ba rai y dewisir ei gynorthwywr. Y mae Mr. Percy Cott, mab Archddiacon Furness ac Ysgrifenydd Cyngor Esgobaeth Llundain er Llesiant Dynion Ieuainc, wedi ei apwyntio yn Ysgrifenydd y Church House. Y mae cylchlythyr wedi ei ddanfon allan at yr Eglwys Americanaidd i'r cyfeiriad fod Corphoriaeth y Church Housa yn awr yn barod i grynhoi ysgrifau yn egluro gwaith yr Eglwys trwy yr boll fyd. Y mae amryw esgobaethau wedi cymeryd y mater i fyny gyda'r amcan o ddan- fon i lyfrgell y Church House gasgliad cyflawn o gyhoeddiaclau yn egluro eu hanes.

&t. C.YFANSODD I AD DYN YN CAEL EI YSTYRIED y EI BERTHYNAS A GWRTH. (t DDRYCHAU ALLANOL; GAN « GEORGE COMBE. Nid yw y gwawd a ellir weled fod rhai personau yo barod i ddifyrn eu hunain ag ef, wrth ganfod yr ystyrit poenau bychain yn engreifftiau o gosbedigaeth Dwyfolj ond ofer. Ni ellir gwrthateb y peth a fwriedir ei OSOd allan yma, na'i ochelyd, heb wadu cyn.achoaion yo gyfaDgwbl.BuTLER'S Analogy, OYFIEITHIAD O'R NAWFED ARGRAFFIAD. (Argraffiad Henderson.) Y mae hwn yn un o'r llyfran goren a argraffwy4 ericed, a gellir ei gael yn ddidraul 0 Swyddfa Y LLAN, Caerdydd, am lB. 3c. yr un. Nid oes amhenaeth nad hwn yw an o'r llyfrau goren; y mae enw yr awdwr yn ddigonol i brofi hyny, ac y mae y tystiolaethau a dderbyniwyd gan cgeiniau 0 oneddigion yn profi yn eglur ei werthfawrogrwydd. Dylai pob Cymro anfon am y llyfr hwn sydd yn cynwys agos i 400 0 dudalenan, yn y rhai yr eglurir Cyfansoddiad Dyn yn ei berthynas a gwrthddrycha", allanol." Eisoes y mae deuddeg argraffiad o'r llyfr rhagorol hwn wedi ei gyhoeddi. Gellir ei gael trwy anfon at DANIEL OWEN AND CO. (LIMITED) ST. MARY STREET, CARDIFF. l

Yn nghanol bloeddiadau o gymeradwyaeth; ond y ttl&e yn deilwng o sylw i Mr. Gladstone redeg o'r ly oyn yr ymraniad. Tyned y darllenydd y casgl- iad. FFLANGELLU TAI-DORWYR. Yn Nhy'r Arglwyddi, dydd Mawrth, cynygiodd Iarll Trefelin (Earl of Milltown) ail ddarlleniad Mesur, aiHcan yr hwn ydoedd ychwanegu cosbsdigaeth tai- dOrwyr a'r rhai fyddo yn cydweithredu a hwynt drwy eu fflangellu, os oeid yn eu meddiant arfau tan. ■D&tganodd Arglwydd Herschell ei farn y dylid ptofion fod fflangallu wedi bod yn efieithioi fel CosbedigaQth cyn paaio y Mesur. DYWedoëld Ardalydd Salisbury ei fod yn cofio fod pasio y Meaur i fflangallu gCLtotters wadi" gweitb- fel oyfaredd ao yr oedd o'r farn mai hwnw O03d Un o'r mesurau mwyaf effeithiol mewa trefn i ddiwygio deddf y troseddau a ba3iwyd erioed drwy y 11 Senedd. Yr oeddJArglwydd Oowper ac Arglwydd Kimber- yn erbyn ffiogio drwgweithredwyr, ao ar ol peth ^dleu pellach [darllenwyd y Mesur yr ail waith fltwy fwyafrif o 28. Difai, cosb i'r carn-ysbeilwyr. i ^ERFYSGOEDD GWRTHDDEGYMOL YN j NGHYMRU. | Mewn atebiad i amryw gwestiynau gan Mr. Thomas Ellis a Mr. A. Williams gyda golwg ar yr awgryrniad a wnaed i alw am wasanaeth railwyr mewn perthynas i'r gwrthwynebiad a ddangosid a E ddltngOsid i gasglu y degymau yn Neheudir Cymru, dywedodd Mr. Matthews na wnaed cais-ato efam 1 SyiQorth milwrol, ao nad oedd yn parthyn iddo ef i detbya nau'wrthod y cyfryw gynygiad. Yr ynadon Oedd yn gyfrifol am yr heddwcb, ac yn ei farn Elf ni ddylai y Swyddfa Ryfel wrthod cais a wneid j gan yr ynadon. Arniygij. oydymdeimlad neillduol gan aelodau 1 ^'calaidd Oymru a'r terfysgwyr gwrtbddegymol, y fflfae byny yn un o'r fiaithiau anesboniadwy Ynglyn a'r cynwrf. Buasai yn fwy rhesymol, heb 1 BOtl am Gritionogol, i'r aelodau Cymreig geisio ( dw trefn ar yr "wyn" Radicalaidd hyn yn ^Qiifro a Cheredigion, a'u hatal i wneyd ffyliaid o 0llynt eu hunain, na dafnyddio pob cyfleusdra i'w ^ddiffyn. 0 tempora 0 mores TLODION mewn teefydd maweion. Galwodd Mr. (Broadhurst sylw y Ty at sefyllfa y °^ion mewn trefydd mawrion. a obynygiodd ben- ei%niad i'r perwyl fod tlodi safydlog niferi j^Wr o bobl mewn trefi a dinaSoedd mawrion yn pryglus j iWy<Jdiant y wladwriaeth, ao yn galw am esurau i weua 6U sefyllfa. Dadleuai y dylai y plant gael:addysg rydd a chiniawau rhad (cheap inners), y ayiai y tlodion gael gwall tai, ao y dylid lwygi° deddfau y tir. oynygiodd Mr. Seton Karr welliant mai y cyn- H mwyaf effeithiol i wella y sefyllfa y cwynid o'i Pblegid oedd i'r Wladwriaeth gynorthwyo y bobl i ^fudo i'r Trefedigaethau, Ni wnai un o'r medd- ^8i&iaethau a gynygiwyd leihau dim ar y boblog- eth, a chyda golwg ar y tir, y cwestiwn syml Woadd—"Awnaiei wrteithio dalu?" Yroeddef I:I. ba.rod i gefnogi unrbyw gynllun i wella sefyllfa y tlodion. dywedodd Mr. Ritchie fod y Llywodraeth yn cyd- ^deimlo ag amcan y cynygiad, ond nas gallent ^8ynio &'r penderfyniad, am ei fod yn cynwys ^terion nad oeddynt yn cyduno a hwynt. Gwnai PWYlJgor ar ymfudiaeth ymgymeryd & phob j ^Qbarth yn y Deyrnas Gyfunol lie yr oedd y bobl- °8aeth yn wasgedig. ^^°^itiwyd y ddadl. Nid oes gan Mr. Henry ( JoadhurSt un hawl i gael ei ystyried yn wlad- ( 6lJQydd oa yw yn meddwl y gwnai addysg rydd, rhad i blant, a gwella deddfau y tir wella ( yUfa y tlodion yn [y trefyddj mawrion 'Enery Hetyi Gaii y tlodion yn ;y itrefi a'r| dinasoedd ] ^rion ddweyd yn jjddigon priodol—" Gwareder ni aS ein oyfeillion j TRUST FUNDS INVESTMENT. m Marcher, cynygiodd Mr. Cozens Hardy ail- a^enja3 y Mesur uchod, amcan yr hwn ydyw ori • mwy 0 a^u ymddiriedolwyr (trustees) i 1 allan ar log arian a fyddo dan eu gofal. ^tadodd Mr. Goschen yn erbyn y Mesur, ond ^°3d fiordd, a darllenwyd ef yr ail ltIOAS A CHWAER GWRAIG DRANOEDIG (YSGOTLAND). u yQygi°dd Mr. A. Elliott ail ddarlleniad y Mesur ,°d,yr hwn oadd i'w gyfyngu i Ysgotland. Dadl- y gyfraith ynj Ysgotland yn aneglur ar y ci &'r oanlyniad oedd fod amheuaeth gyda golwg jpfreithlondeb y cyfryw briodasau. nyglOdd Mr. Mackintosh wrthodiad y Mesur. Dedi i amryw siarad o blaid ao yn erbyn y Mesur 5^^ ^e^°dd yr Arglwydd Ddadleuydd nad oedd yr eUaeth Jeiaf yn y gyfraith Ysgotaidd ar y pwnc. y Cv? er^oed yn hanea Ysgotland neb yn dadleu fod yui,ryW bri°3asau yn gyfreithlon ac yr oeddynt QI aQghyfreithlon. a. d glwyd y Cloadur gan Dr. Cameron, ac ym- cactd y Tv- rw„v. "ros y Cloadur 203 erbyn 131 Mwvnfrif J70 Mwvnfrif TO Qodawyd y Cloadur yn rhy fuan ar y ddadl. Wedi hyny ymranwyd ar y cynygiad- Dros yr ail ddarlleniad 184 Yn erbyn 131 Mwyafrif dros 53 GWYLIAU Y PASG. Dydd Iau, yn Nhy y Cyffredin, hysbysodd Mr. W. H. Smith y byddai i wyliau y Pesg ddechreu ddydd Mawrth, yr 16eg cyfisol, ac y byddai i'r Ty ddychwel- yd at eu dyledswyddau ddydd Iau, yrwythnos gan- lynol. CLADDEDIGAETHAU YN WESTMINSTER ABBEY. Dywedodd Mr. W.1 H. Smith, mewn atebiad i gwestiwn, ei fod yn deall, cyn belled^ag oedd & fynai y rhuddall (rubric) n'r mater, os cleadid unrbyw berson mown eglwys na ellid defnyddio un gwasan- aeth amgen na'r gwasanmethg claddu yn y Llyfr Gweddi Gyffredin, ac nad ellid darlIen y gwasanaeth hwnw yn nghladdedigaeth person anfedyddiedig. Pa un a ellid claddu person anfedyddiedig yn Mynach- log Westminster heb y cyfryw wasanaeth ocdd gwestiwn cyfreithiol nad oedd efe yn teimlo ei hun yn gymwys i roddi barn arno. Nid oedd yn barod i gymeradwyo cyfnewidiad yn Act y Claddfeydd mewn perthynas â'r cwestiwn. ADGYFNERTHIAD Y LLYNGES. Cymerodd dadl hirfaith le ar welliant Mr. Childers, sylv/edd yr hwn ydoedd-y dylai unrhyw ddarpar- iaeth ar gyfer adeiladu neu arfogi llongau gael ei wneyd yn unol a'r arferiad cyfiredin, hyny yw, drwy bleidleisiau blynyddol yn mhwyllgor y cyflenwad. Dadl Mr. Childers ydoedd-nad oedd yn iawn rr Llywodraeth wario swm mor fawr, rhan o'r hyn a fyddai raid dalu gan Senedd ddyfodol. Dywedodd Mr. Gladstone fod y Llywodraeth yn maddu gwell mantaision a barn i wybod beth oedd yn angenrheidiol nag a feddai ef, ac nad oedd yn barod i ymgymeryd a'r cyfrifoldeb 0 wtthod y cais a wneid gan Weinidogion cyfrifol y Goron ond nad oedd yn cymeradwyo trafniadau arianol y cynllun. Yr oedd yn erbyn cynyg y Llywodraeth i fenthyca rhan o'r arian. Addefodu Mr. Goschen fod newydd-deb yn nghyn- I ygion y Llywodraeth, ond fod eu profiad chwerw yn y(amser a aeth heibio yn galw am hyny. Sylwodd fod Mr. Gladstone yn 1859.60 wedi benthyca arian— cwrs ag oedd yn awr yn gondemnio. Wedi i amryw eraill gymeryd rhan yn y ddadl, ymranodd y Ty- Dros welliant Mr. Childers 125 I Yn erbyn 158 Mwyaf rif yn erbyn 33 Nid oedd Mr. Childers na Mr. Gladstone yn ddifrifol, ond yr oedd yn rh&id cadw y bel i fyn'd. BUCH-FRECHIAD GORFODOL. Nos Wener, bu y gwrth-fuch-frechwyr (mae y term yn ddigon, bron, i hollti esgyi-n g§n Cymro) yn awyru eu cwynion yn Nhy y Cyffredin. Cynygiodd Mr. Picton fod anerchiad i gael ei gyf- Iwyno i'r Frenhines yn etfyn ami apwyntio Dirprwy- aeth Frenhinol i wneyd ymchwiliad i weithrediad y Vaccination Acts." Cymerodd amryw 0 aelodau meddygol y Ty ran yn y ddadl, gan ddwyn tystiolaeth i werth ac effeith- ioldeb buch-frechiad. Dywedodd Mr. Ritchie fod y gwrth-fuch-frechwyi yn gwyrdroi fieithiau mewh perthynas i'r Vaccina- tion Acts," a dygodd ystadegau ymlaen i brofi budd- ioldeb yr Actau hyn. Yr oedd Bwrdd y Llywodraeth Leol mor argyhoeddedig ag erioed o effeithiolrwydd a'r angenrheidrwydd anhebgorol am fuch-freohiad. Ond yr oedd argraff annymunol wedi ei wneyd ar feddwl y cyhoedd, yr hyn oedd yn angenrheidiol ei chwalu. Yr oeddynt, o ganlyniad, wedi dyfod i'r penderfyniad i benodi Dirprwyaeth Frenhinol; ac nid oedd ganddo amheuaeth na fyddai telerau yr ymchwiliad yn ddigon eang i foddloni Mr. Picton a'i gyfeillion. Tynwyd gwelliant Mr. Pic con yn ol heb ranu y Ty. Os yw Mr. Ritchie yn credu y gwna Royal Com- mission symud yr anmhwylledd ymenyddol sydd yn poeni y grwgnachwyr hyn, mae lie i ofni ei fod yn camsynied. Ceir gweled.